پاورپوینت کامل نگرشی بر نگارشهای کلامی ۸۴ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل نگرشی بر نگارشهای کلامی ۸۴ اسلاید در PowerPoint دارای ۸۴ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل نگرشی بر نگارشهای کلامی ۸۴ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل نگرشی بر نگارشهای کلامی ۸۴ اسلاید در PowerPoint :

«پاورپوینت کامل نگرشی بر نگارشهای کلامی ۸۴ اسلاید در PowerPoint» عنوان کلّیِ مجموعه یادداشتهائی است سلسله‌وار، که به توفیق الهی، در راستای تعریف و بازشناسی میراث کلامی اسلامی منتشر خواهد شد. در این گفتارها کوشش می‌شود متون کلامی مهمّ فرقه‌های مختلف اسلامی بویژه مکتب شریف تشیّع معرّفی شود و ابعاد گونه‌گون آنها بررسی گردد.

۱ـ درآمد

«پاورپوینت کامل نگرشی بر نگارشهای کلامی ۸۴ اسلاید در PowerPoint» عنوان کلّیِ مجموعه یادداشتهائی است سلسله‌وار، که به توفیق الهی، در راستای تعریف و بازشناسی میراث کلامی اسلامی منتشر خواهد شد. در این گفتارها کوشش می‌شود متون کلامی مهمّ فرقه‌های مختلف اسلامی بویژه مکتب شریف تشیّع معرّفی شود و ابعاد گونه‌گون آنها بررسی گردد. روشن است که شناسائی منابع و مآپخذ کلامی و آشنائی با ویژگی‌های یکایک آنها، از مقدّمات بسیار مهمّ هرگونه تحقیق کلامی است. بدون آگاهی جامع و دقیق از تُراث متکلّمان مسلمان، هر پژوهشی در باب اندیشه‌های عقیدتی آنها و تطوّر فکر کلامی اسلامی، ناقص و ناتمام و نارَسا می‌ماند و از هویّت و عمق علمی لازم بهره‌مند نخواهد بود. بر این اساس، اطّلاع از مصادر کلامی و شناخت ویژگی‌های ساختاری و محتوایی هر یک از آنها و جایگاهی که در جغرافیای نگارش‌های کلامی دارند، در شمار بایسته‌های پژوهشی بسیار مهمّ عرص تحقیقات و فعّالیت‌های کلام پژوهانه قرار دارد.

یکی از مهمترین شاخصه‌های تحقیق کلامیِ دقیق و عمیق آن است که محقّق آن، بیشین منابع ممکن را در روند جستار خود بررسیده، و از رجوع به هیچ نگاشت قابل اعتنائی در خصوص موضوع پژوهش فروگذار نکرده باشد. از ویژگی‌های شایان توجّه اغلب تحقیقات مستشرقانِ برجسته، شناخت کامل و دقیقی است که از منابع تحقیق دارند، و بهره‌جوئی حدّاکثری از این منابع در فرایند پژوهش. خَصلتی که ناشی از جدّیّت و سخت‌کوشی آنها در امر پژوهش است و متأسّفانه بر اثر شتابزدگی و کم همّتی، در پژوهشگران وطنیِ امروزی کمتر دیده می‌شود. به هر روی، از آنجا که در نوشتارهای کلامیِ کنونی ما، مقالاتی کتابشناسانه از این دست که به معرّفی نگاشته‌های کلامی و چند و چون آنها پرداخته باشد کمتر به‌چشم می‌خورد، راقم خواهد ‌کوشید با نگارش این سلسله یادداشت‌ها در حدّ توان اندک خود گامی هرچند کوتاه در راستای هدف بلند بازشناسی میراث کلامی اسلامی بردارد.

در این یادداشت‌ها تلاش می‌شود به‌قدر امکان، آثار کلامی مهم و تأثیر گذار متکلّمان مذاهب مختلف اسلامی، البتّه با در اولویّت قراردادن متکلّمان و نگارش‌های کلامی شیعی، معرّفی گردد، از خصائص ساختاری و محتوائی آنها سخن گفته شود، جایگاه و اهمیّت آنها در منظوم نگارش‌های کلامی تشریح گردد، و دست آخر، ویراست یا ویراست‌های مختلف این آثار توصیف و ارزیابی شود. البتّه هدف نویسنده در این مقالات، ارائ گزارش و پژوهشی دقیق و جامع از ابعاد مختلف یکایک آثار کلامی نیست؛ چراکه پیگیری چُنین هدفی مستلزم مطالعات و تحقیقات بلند مدّتِ گروهی در خصوص آثار کلامی است. در اینجا غرض اصلی، صرفاً عرض اطّلاعات کتابشناسان مقدّماتی است در باب نگاشته‌های کلامی، تا محقّقان عرص کلام اسلامی و خصوصاً شیعی در حدّ ضرورت و به‌اجمال، با میراث متکلّمان مسلمان آشنا شوند و در تحقیقات خود با سهولت و بصیرت بیشتری نسبت به این منابع گام بردارند. در این نوشتارها، افزون بر ارائ آگاهی‌های ابتدائی در باب ویژگی‌های ساختاری و محتوائی آثار کلامی، معرّفی و ارزیابی ویراست یا ویراست‌های مختلف آنها، بطور خاص مدّ نظر راقم این سطور قرار دارد. این توجّه خاص از آن‌روست که پژوهشگر متون کلامی ناگزیرست چاپها و ویراست‌های مختلف متون را بشناسد و در جستارهای خود از بهترین ویراست‌هایِ در دسترس آثارِ کلامی استفاده کند. رجوع به ویراستهای مغلوط و نااستوار از نگاشته‌های کلامی، ممکن است موجب بروز خطا در فهم و برداشت محقّق از آنها شود و از اتقان تحقیق وی بکاهد. چه بسیار متونی که به دلیل اهمال یا عدم تخصّص مصحّح آنها در امر تصحیح متن، به اندازه‌ای عیب‌ناک و ناقص چاپ شده‌اند که اساساً قابلیّت ارجاع و استناد را ندارند و محقّق باید بجای آنها به نسخ خطّی آن آثار مراجعه کند. در ادام این مقالات، با نمونه‌هائی از این گونه ویراست‌ها آشنا خواهیم شد. بنابراین شناخت و تمییز چاپها و ویراستهای معتبر از نامعتبر، یکی از مهارتهای لازم برای کلام پژوهان، بل هر محقّقِ متن پژوه است. از این رو می‌کوشم در این گفتارها بقدر توان، به امر سنجش و ارزیابی تصحیح‌های مختلف آثار کلامی بپردازم و چاپ برتر هر اثر را از منظر خویش به خوانندگان معرّفی و توصیه کنم. امیدوارم مصحّحان و ناشران محترمِ وطنیِ آثار کلامی، تابِ داوری‌های ارزشگذارانه این کمترین را بیاورند و ستایش و نکوهش‌هایِ او را از دستاوردها و ویراست‌هایشان برخاسته اغراض رفاقت یا رقابت نفرمایند و به نفرین یا حتّی آفرین گوئی بر او بر نیایند که اللهُ مِن وراءِ القَصد.

۲ـ نگاهی به جایگاه علّام حلّی در کلام امامیّه

در خصوص شخصیّت متکلّمانه علّامه حلّی ( ۶۴۸ ـ ۷۲۶ ھ . ق) و جایگاه او و آثارش در کلام شیعه دیدگاههای متفاوتی وجود دارد: برخی از صاحب‌نظران، آثار متعدّد و گونه‌گون علّامه را گواه مقام منیع وی در کلام شیعه دانسته‌اند و اعتقاد دارند بدون نگارش‌ها و شرح‌های وی، بسیاری از متون و مباحث کلامیِ پیشینیان قابل فهم نمی‌بود. برخی دیگر، علّامه را به دلیل نگارش‌های تکراری‌گونه و نه چندان نوآورانه، یا به جهت تردیدها و تغییر دیدگاه‌هایش در خصوص پاره‌ای از مسائل کلامی مورد انتقاد قرارداده و او را دانشوری نه چندان متکلّم، یا متکلّمی نه چندان تأثیرگذار معرّفی کرده‌اند. راقم این سطور پیش از بررسی کامل آثار کلامی علّامه، در این باب اظهارنظر قطعی نخواهد کرد؛ امّا این اندازه می‌تواند گفت که: میراث کلامی علّام حلّی دست کم از حیث تشریح مسائل کلامی و تسهیل فهم آنها و همچنین انتقال آگاهی‌های سودمند کلامی، بسیار ارزشمند و شایان توجّه است. علّام حلّی در بیان مسائل فلسفی و کلامی، زبانی آسان و قلمی روان دارد و همین امر زمینه اقبال به آثار کلامی او را، بویژه شروحی که بر متون موجز و دشواری همچون تجرید الاعتقاد نصیر الدیّن طوسی و الیاقوت نگاشته است، فراهم کرده. آثار مفصّل علّامه همچون نهایه المرام و تا اندازه‌ای الأسرار الخفیّه نیز از اطّلاعات سودمند در خصوص مسائل مختلف علم کلام گرانبار است. بنابراین در مجموع، میراث کلامی علّامه حلّی بخش قابل توجّهی از تُراث کلامی امامیّه در قرون میانی را تشکیل می‌دهد که اگر آنها را از فهرست آثار کلامی آن دور تشیّع حذف کنیم، جز چند اثر معدود دیگر، تُراث کلامی قابل توجّهی باقی نمی‌ماند تا ما را از فکر کلامی شیعه و تطوّر آن در دور میانی باخبر سازد. همچنین برخی آثار علّامه نظیر کشف المراد و باب حادی عشر و نهج المسترشدین از زمان نگارش تاکنون، در زمر برنام درسی کلام‌آموزان شیعی قرار داشته و به هر حال مبنا و واسط آموزش کلام امامیّه در حوزه‌های علمیّه بوده است. همین اندازه به گمانم برای اثبات جایگاه و اهمیّت علّامه حلّی و آثار او در کلام شیعه بسنده است. در این خصوص به گاهِ معرّفی آثار کلامی علّامه بیشتر سخن خواهیم گفت.

۳ـ نهج المُسترشدین فی أصول الدّین

نهج المسترشدین فی اصول الدین از جمله آثار کم برگ امّا پُربار علّام حلّی (م ۷۲۶ ھ . ق) متکلّم برجست مکتب حلّه بشمار می‌آید. علّامه این اثر را به درخواست پسرش فخر المحقّقین نوشته و در ۲۲ ربیع الأوّل سال ۶۹۹ هجری آن را به انجام رسانده است.۱

این کتاب یکبار در سال ۱۳۰۳ هجری قمری در بمبئی هند همراه با إرشاد الطالبین بصورت چاپ سنگی منتشر شد. پس از آن، سیّد احمد حسینی و شیخ هادی یوسفی، ویراستی از نهج المسترشدین را در ۶۸ صفحه وزیری توسّط مجمع ذخائر اسلامی قم به چاپ رساندند. ویراست نامبردگان از نهج المسترشدین تنها بر اساس دو نسخ این اثر محفوظ در کتابخان آیه الله نجفی مرعشی به شماره ۳/۴ (کتابت در تاریخ ۷۰۵ ھ . ق) و ۶/۱۴۶۷ (کتابت در تاریخ ۱۱۰۶ ھ . ق) صورت گرفته است. این در حالی است که با توجّه به اقبال گسترده عالمان شیعی به این اثر، نسخه‌های متعدّدی از آن برجامانده است که برخی از آنها همچون نسخه شمار ۹۵۵ کتابخان آستان قدس رضوی در زمان خود علّامه کتابت شده (مورَّخ ۷۰۲ ھ . ق) و شایسته بود که در تصحیح این رساله مدّ نظر قرار می‌گرفت. در فهرست فنخا ۹۴ دستنوشت از نهج المسترشدین معرّفی شده است.۲ این رقم البتّه تنها شامل برخی از نسخه‌های فهرست شد نهج المسترشدین است و اگر به آن، نسخه‌های فهرست نشده و همچنین نسخه‌های خارج از ایران را هم بیفزائیم۳ آنگاه میزان پرنسخه بودن این اثر آشکارتر می‌گردد. با این حساب، تصحیح آن بر اساس دو نسخه ـ که یکی از آن دو هم، متأخّر و نه چندان معتبر است ـ طبعاً موجد تصحیح منقّحی از این اثر نیست.

از حیث کار تصحیح نیز کار مصحّحان ـ شکر الله مساعیهما ـ چندان فنّی و اصولی نبوده و متن ارائه شده تقریباً فاقد هرگونه نسخه بدل است. می‌دانیم که ارائه نسخه بدلها یکی از شروط لازم و نشانه‌های بارز یک تصحیح فنّی و انتقادی است. گذشته از پاره‌ای اغلاط در ضبط کلمات (مثل ضبط «الاعراض» بجای صورت صحیح «الاعواض»۴ و ضبط نادرست «استعمال» بجای «اشتمال»۵ و ضبط غلط «الاجماع» بجای «للإجماع»۶ ، و برخی افتادگی‌ها (نظیر افتادگی کلم «یتّبع» در عبارت «أنّه اذا فعل معصیه فاما أن یتبع، و هو قبیح لا یقع التکلیف به، و اما ان لا فینتفی فائده البعثه»۷ که شکل کامل آن «و اما ان لا یتبع فینتفی فائده البعثه» است) که در این تصحیح مشاهده می‌شود، ویراست یادشده، اشکالات اساسی ویرایشی از حیث بکارگیری نشانه‌های ویرایشی، و عدم رعایت فاصله لازم بین کلمات در بسیاری از مواضع، و همچنین تقطیع عبارات یا بند بندی آنها دارد. در خصوص مورد اخیر برای نمونه، تنها به عبارت زیر اشاره می‌کنم:

«والاشعریّه أثبتوا معنی قائماً بذاته تعالی قدیماً مغایراً للحروف والاصوات، تدل علیه العبارات.

وهو واحد، لیس بأمر و لا نهی و لا خبر و لا نداء، و یسمی «الکلام النفسانی».».۸ در عبارت بالا قسمت «و هو واحد … » ادام توصیف کلام نفسانی از دیدگاه اشاعره است و نمی‌بایست در پاراگراف مستقلّی درج می‌شد، بلکه باید در ادامه همان عبارت قبلش ذکر می‌گردید.

از این‌گونه موارد در تصحیح یادشده باز هم قابل مشاهده است.

به هر روی، با توجّه به نِکات یادشده، تصحیح موجود از نهج المسترشدین ویراستی انتقادی و علمی بشمار نمی‌آید و ضروری است که این اثر ارزشمند، بار دیگر بر اساس نسخه‌های کهن و پرشمارِ آن و نیز با لحاظ شروح مختلفی که بر آن نوشته شده است به نحو عالمانه و مدقّقانه تصحیح شود.

از لحاظ ساختاری، نهج المسترشدین در ۱۳ «فصل»، که هر فصل مشتمل بر چندین «بحث» است، تدوین یافته. فصول این کتاب عبارتند از:

۱) تقسیم معلومات ۲) اقسام ممکنات ۳) احکام معلومات ۴) احکام موجودات ۵) اثبات واجب الوجود و صفات او ۶) احکام صفات واجب الوجود ۷) در باب اموری که بر خداوند مُحال است ۸) عدل ۹) فروع عدل ۱۰) نُبُوّت ۱۱) امامت ۱۲) امر به معروف و نهی از منکر ۱۳) معاد.

در کارنام نگارشی علّامه، آثار کلامی متعدّد و متنوّعی قرار دارد که از حیث اجمال و تفصیل و عمق و فایده و اهمیّت گوناگون‌اند و علّامه هر یک را بنا به قصدی خاص به نگارش درآورده است. نهج المسترشدین علّام حلّی، هچنانکه خود وی از آن تعبیر به «مقدّمه» کرده است۹ مقدّمه‌ و درآمدی بر علم کلام و از جمله آثار موجز وی در این علم بشمار می‌آید که بجهت همین اختصار و همچنین جامعیّت نسبت به مسائل کلامی، مورد توجّه عالمان شیعی عصر خود و پس از آن قرار گرفته و شروح مختلفی بر آن نوشته شده است. نهج المسترشدین از این حیث، قابل مقایسه با باب حادی عشر علّامه است؛ گو اینکه از جهت درون مایه و نیز تعداد شروح و شهرت، قابل قیاس با باب حادی عشر نیست. در میان آثار مختصر کلامی علّامه هیچ اثری از حیث مقبولیّت و معروفیّت به پای باب حادی عشر نمی‌رسد. نهج المسترشدین، اگرچه به تصریح فاضل مقداد مورد توجّه دانشوران امامی بوده است و طیف وسیعی از طالبان علم کلام بدان اشتغال داشته‌اند۱۰ هرگز نه به میزان باب حادی عشر به عنوان متن درسی در حوزه‌های علمی شیعی رواج پیدا کرد و نه به انداز آن مورد عنایت و شرح متکلّمان پسینی قرار گرفت. طبعاً تفاوت در ساختار و محتوای این دو اثر و اساساً اغراض متفاوتی که علامه از نگارش هر یک از آنها دنبال می‌کرده است، در دگرسانی میان آن دو رسال مختصر تأثیر بسیار داشته است. علّامه، باب حادی عشر را اثری مجمل برای مخاطبین عام می‌انگاشت، و نهج المسترشدین را به مثابتِ تألیفی موجز برای طالبان علم نگاشت. عبارات علّامه در این خصوص خود، گویای این مطلب است. عنوان کامل رسال باب حادی عشر، «الباب الحادی عَشَر فیما یجب علی عامّه المکلّفین من معرفه اصول الدّین» است که نشان می‌دهد علّامه در این رساله به بیان اصول دینی که آموختنش بر همه مکلّفان بایسته است پرداخته. در ابتدای آن هم تصریح کرده که م