پاورپوینت کامل معرفی و نقد مأخذ شناسی وقف ۸۱ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل معرفی و نقد مأخذ شناسی وقف ۸۱ اسلاید در PowerPoint دارای ۸۱ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل معرفی و نقد مأخذ شناسی وقف ۸۱ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل معرفی و نقد مأخذ شناسی وقف ۸۱ اسلاید در PowerPoint :

این گفتار به معرفی و نقد و بررسی کتاب مأخذشناسی وقف نوشته سید احمد سجادی جزی می پردازد. نگارنده پس از مقدماتی کوتاه در مورد ضرورت و فواید مأخذشناسی و مبحث وقف، به ویژگی های کلی و جزئی کتاب توجه کرده و آنگاه پیشنهادهایی برای تکمیل و روزآمدسازی کتاب و نیز بایسته های پژوهشی بر اساس داده های کتاب ارائه می کند.

چکیده: این گفتار به معرفی و نقد و بررسی کتاب مأخذشناسی وقف نوشته سید احمد سجادی جزی می پردازد. نگارنده پس از مقدماتی کوتاه در مورد ضرورت و فواید مأخذشناسی و مبحث وقف، به ویژگی های کلی و جزئی کتاب توجه کرده و آنگاه پیشنهادهایی برای تکمیل و روزآمدسازی کتاب و نیز بایسته های پژوهشی بر اساس داده های کتاب ارائه می کند.

کلیدواژه ها: مأخذ شناسی وقف (کتاب) – نقد و بررسی؛ سجادی جزی، سید احمد؛ وقف – بایسته های پژوهشی.

بسم الله الرحمن الرحیم

سجادی جزی، سید احمد. مأخذشناسی وقف. تهران: خانه کتاب، ۱۳۹۴، ۵۴۰ ص. شابک: ۳- ۲۹۲ – ۲۲۲- ۶۰۰- ۹۷۸

[۱]

تهیه و تدوین مأخذشناسی برای هر موضوع پژوهشی از یک سوی نخستین گام برای آغاز هر دانش است، اما از نگاه دیگر، راهنمای پژوهشگران است برای برداشتن گامهای بلند و پیمودن راههای نارفته و کاویدن مطالب ناکاویده یا بازکاوی پیش کاویده ها با نگاه دیگر.

این کار مانند تلاش گروه راه سازی است که هر کسی که از این راه بهره می برد، وامدار این تلاشگران است، در حالی که غالبا نام و نشانی از اینان در جایی مطرح نمی شود. همین گونه است کتابشناسی – یا به تعبیر صحیح تر: منبع شناسی – که هنوز در میان پژوهشگران و در جدولهای ترفیع دانشگاهی و حوزوی کاری پژوهشی به شمار نمی آید. اما قدر آن را کسی می داند که پژوهشی را در نظر داشته باشد و در نخستین گام آن یعنی یافتن منابع مناسب و تدوین پیشینه درمانده باشد و به این در و آن در بزند؛ آنگاه می فهمد که یک کتاب در موضوع منبع شناسی تا چه اندازه راه را کوتاه کرده و رهرو را به صورت میان بُر به مقصد می رساند.

چرا مدیران پژوهشی با منبع شناسی بدین سان برخورد می کنند؟ یکی از مهمترین دلایل این است که برخی از اینان، خود در راه ناهموار پژوهش نیفتاده اند تا تلاشهای منبع شناسانه را ارج نهند و سبک سرانه ننگرند.

[۲]

مأخذشناسی وقف تلاشی است در این راه که در پی چند کار دیگر در این زمینه به بازار تحقیق می آید. در این زمینه در کشورهای مختلف کارهایی انجام شده بود، از جمله در ایران که عنوان و ویژگی های این کارها در مقدمه کوتاه ناشر اشاره شده است. این نوشتار آهنگ معرفی همین کتاب را دارد نه مقایس این کتاب با آثار پیشین را که خود به مقالات دیگر نیاز دارد، ولی در حدّ آماری و کمّی اشاره می شود که گسترده ترین کار که پیش از این در زمینه وقف انجام شده (کتاب وقف در آیینه آثار، مؤسسه پارسا) ، ۱۸۰۴ عنوان کتاب و مقاله و پایان نامه را (تا سال ۱۳۸۷) شناسانده است، در حالی که در مأخذشناسی وقف ۶۲۳۹ منبع (تا سال ۱۳۹۳) می شناساند.

همین جا باید یاد کنیم از عالم گمنام و خدوم رشته کتابشناسی مرحوم استاد امیرحسین شرافت (مدیر فقید مؤسسه پارسا) که آثار زیاد و ماندگاری از خود در این زمینه بر جای نهاد و تا واپسین لحظات عمر کوتاه خود، در حالی که با بیماری کشنده دست به گریبان بود، همچنان بیماری را نادیده انگاشته بود و می کوشید. روحش شاد باد.

[۳]

وقف، یکی از شرافتمندانه ترین و زیباترین صحنه های حیات انسانی است که تاریخ از دیرباز به خود دیده و به انسانها نشان داده است. اینکه انسانی از ثمر دسترنج خود بگذرد و هم انسانها را خانواده و فرزندان خود ببیند و حاصل عمر و تلاش خود را به همگان ببخشد، یکی از قلّه های اوج کرامت انسانی است که ایثاری والا می طلبد. کسانی که چنین ایثاری برمی گزینند، گام در راه جاودانگی می نهند و به بشریت درس گذشت و عدم دلبستگی به دنیای گذرا می دهند.

ولی مسئل وقف بدین آسانی نیست. در آغاز آسان می نماید، ولی مشکلها در میان می افتد که باید حل شود. مسائل مختلف حقوقی و فقهی رایج ترین این مسائل است، ولی به این محدود نمی شود. بررسی های تاریخی، شناخت واقفان و شناساندن آنها به نسلهای آینده، یافتن راهکارهای ترویج فرهنگ وقف، و روزآمد کردن این فرهنگ کهن و جوانب دیگر نیز مطرح است که باید پیوسته بدان توجه شود، وگرنه این بنای باستانی روی به کهنگی می نهد و از جلب نسلهای تازه محروم می ماند.

بدین روی، پژوهش در مورد وقف و جوانب آن همواره ادامه داشته و دارد. این پژوهش ها از قید زمان و مکان گذشته و تا آنجا که انسانیت وجود دارد، این پژوهش ها به عنوان ابزاری برای تداوم این خدمت انسانی نیز وجود دارد.

مأخذشناسی وقف، آینه ای است که گوشه ای از این کارها را به سه زبان فارسی، عربی و اردو نشان می دهد. بدین روی تلاش ارزشمند و ماندگاری است که تا دهها سال به عنوان کتاب مرجع مورد بهره وری خواهد بود. اما نشر هر کتاب مرجع، نه پایان راه که آغاز کار است.

بدین روی بازشناسی جنبه های مختلف چنین کتاب مرجعی موضوع این مقال است که در چند محور اصلی ارائه می شود: نکات کلی، نکات جزئی، برخی از موضوع های فرعی و منابع مربوط به آن، و سرانجام: پیشنهادهایی برای بهتر شدن کتاب در مراحل بعد.

[۴]

برخی از ویژگی های کلی و شاخص کتاب چنین است:

۱.کتاب، انواع منابع را معرفی می کند (کتاب مستقل، کتاب مشتمل، مقاله، پایان نامه، خبر روزنامه، گزارش مجله ای، نسخه خطی). مقدمه نویسنده نمونه هایی از گروه های مختلف مدخل را آورده و نحو چینش اطلاعات را توضیح داده است.

۲.منابع به سه زبان فارسی، عربی، اردو معرفی شده و ترجمه عنوان های منابع عربی و اردو زبان به فارسی ترجمه شده است.

۳.پیشینه موضوع در زبان فارسی در مقدمه کوتاه ناشر بیان شده است.

۴.تعداد ۶۲۳۹ منبع از ۳۷۴ کتابخانه برگزیده شده که در کشورهای: ایران، اردن، ترکیه، سوریه، عراق، عربستان، فلسطین، قطر، کویت، لبنان، مراکش، مصر، هند و یمن وجود دارد.

۵.منابع از سال ۱۲۹۱ تا ۱۳۹۳ شمسی در کتاب یادشده است.

۶.کتاب از عناوین ارجاعی بهره گرفته است.

۷.دقت در عناوین نشان می دهد که برخی از آنها شایست توجّهی افزونتر است. مثلاً مدخل شماره ۷۲۴ به عنوان مقاله یاد شده، در حالی که حجم آن ۱۳۴ صفحه است، یعنی به انداز یک کتاب مستقل.

۸.در کنار تمام تاریخ های میلادی و قمری، معادل آنها به تاریخ هجری شمسی ذکر شده است.

۹.نکات توضیحی که بر ترجمه عناوین افزوده شده، ابهام ها و پرسش ها را پاسخ می گوید، مانند توضیح شفشاون (شهری در شمال مراکش) که ذیل مدخل شماره ۷۵۷ (ص ۷۸) آمده است.

۱۰.منابع اسلامی از تمام مذاهب اقالیم قبله و منابع مربوط به ادیان دیگر نیز یاد شده است.

۱۱.در ترتیب حروف، حرف هاء پیش از واو یاد شده است.

۱۲.سه نمایه در پایان کتاب آمده است: نمایه نویسندگان، نمایه منابع مقاله ها (مجلات و همایش ها)، نمای زمانی نشر مطالب از سال ۱۲۹۱ تا ۱۳۹۳ شمسی.

[۵]

بعضی از نکات کلی در کتاب دیده می شود که بهتر است در چاپهای بعدی برطرف شود. از جمله:

۱.در موارد ارجاع، که از یک مدخل به مدخل دیگر ارجاع داده شده، شماره دادن به مدخل اول صحیح به نظر نمی رسد. این کار بارها در کتاب تکرار شده است، مانند شماره های: ۱۴، ۱۷۷، ۳۳۰، ۹۱۳، ۳۷۸۹، ۳۹۷۲، ۴۰۳۶، ۴۱۱۷، ۴۱۳۸ تا ۴۱۴۰، ۴۱۶۷، ۴۱۷۲، ۴۷۵۳، ۴۸۲۷.

۲.یادکردِ منابع مشتمل (یعنی آنچه بخشی از آن در مورد وقف است) در بعضی موارد، روی روشنی ندارد. مثلاً: منهاج الصالحین (شماره ۴۷۳۸ تا ۴۷۴۰ ص ۳۸۳) که نوعی رسال فتوایی است، یاد شده است، اما دیگر رساله های فتوایی که با عنوانهای دیگر منتشر شده، در کتاب یاد نشده است؛ عنوانهایی مانند: توضیح المسائل، صراط النجاه، و …

۳.مقدمه مؤلف شماره صفحه ندارد.

۴.آیا تمام منابعی را که مؤلف در کتاب نام برده، شخصاً دیده یا به واسط منابع دیگر یاد کرده است؟ مقدمه کتاب در این مورد ساکت است که توضیح می خواهد.

۵.چند ین نمایه دیگر – بجز سه نمایه ای که یاد شد – برای کتاب مورد نیاز است. این نکته در سطور آینده با تفصیل بیان خواهد شد.

۶.برخی از منابع یادشده در کتاب، منابعی مربوط به سده های گذشته اند. بهتر آن است که در مقابل نام نویسندگان این گونه منابع، تاریخ تولد و وفات یا دستکم تاریخ تقریبی ذکر شود تا خوانندگان متوسط نیز با دقت بیشتر، منابع مورد نظر خود را برگزینند.

۷.در بررسی کتاب، به نظر رسید که برخی از مجلات ایرانی که پیش از انقلاب اسلامی منتشر شده اند، چندان مورد رجوع نبوده اند، مانند مجله گوهر، مجله ارمغان یا مجلات مختلف دانشگاه تهران و تبریز و مشهد. تعداد ارجاع به مجله وحید یا بررسی های تاریخی نسبت به آنچه تصور می رود، کم به نظر می آید. نظر قطعی در این مورد، موکول به بررسی دقیق تر است، خصوصاً در مقایسه با منابعی مثل «فهرست مقالات فارسی» شادروان ایرج افشار.

۸.نام مراکز حوزوی و دانشگاهی گاهی با هم خلط شده است. مثلاً: دانشگاه مرکز مدیریت حوز علمیه قم (ش ۵۹۷۶)، دانشگاه حوزه علمیه خراسان رضوی (ش ۷۶۴).

۹.قرار بر این بوده که ترجمه عناوین عربی و اردو به فارسی در همه جا ذکر شود، ولی در برخی موارد این اصل رعایت نشده است. مثلاً: شماره ۲۱، ۲۴، ۳۳۹.

۱۰.در مقدمه، فهرستی از کتابخانه ها ارائه شده که نگارنده بر قسمت کتابخانه های ایران نکاتی دارد:

*شماره ۹ (کتابخانه آیت الله وزیری) همان شماره ۸۵ (وزیری) است.

*ش ۴۸ (کتابخانه سپهسالار) به نام فعلی آن (شهید مطهری) در شماره ۶۱ یاد شده و تکراری است. البته نگارنده به تبع نیت و کلام واقف (مرحوم سپهسالار) – که خواسته نامش بر این مجموعه باقی بماند – شخصا همان را ترجیح می دهم، ولی مسئل بازیابی اطلاعات مسئله ای دیگر است.

*ش ۵۰ (کتابخانه عمومی آیت الله خامنه ای) در قم است یا تهران؟ احتمالا قم صحیح است نه تهران که در کتاب یاد شده است.

*ش ۵۲ (کتابخانه عمومی دفتر تبلیغات قم) ظاهرا همان ش ۴۶ (کتابخانه دفتر تبلیغات قم) است.

*ش ۵۹ (کتابخانه مجموعه آیت الله حجت) ظاهرا همان ش ۶۲ (کتابخانه مدرسه عالی فقه و معارف اسلامی قم) است. اگر تفاوتی است، باید وجه تفاوت بطور روشن قید شود.

۱۱.در مورد کتابخانه های عراق، رجوع به دو کتابخانه در سلیمانیه برای جامعه فرهنگی ما که ارتباط چندانی با آن مناطق ندارد، کاری جالب است. اما چرا از آن همه گنجینه ارزشمند در نجف و کربلا غفلت شده است؟ مانند کتابخانه های عتبات، آیت الله حکیم، علامه امینی، کاشف الغطاء و چندین مورد دیگر که خوشبختانه اکنون ارتباط زیادی با مراکز ایران دارند.

۱۲.احتمالاً دستیارانی در برخی از مراحل به یاری مؤلف شتافته اند. این احتمال، فقط بر مبنای سنگینی این کار و فضای عرفی تحقیق گفته می شود، نه اطلاعات خاصی که نگارنده سطور در اختیار داشته باشد. اگر چنین است، بهتر آنکه نام این دستیاران و نوع کمک آنها ذکر شود. اما اگر این احتمال درست نیست، به صراحت قید شود که تمام این تلاش توسط نویسنده انجام شده است. بدیهی است که هیچ یک از این دو صورت، از علمیت خروجی یعنی مأخذشناسی وقف نمی کاهد.

[۶]

نکات جزئیِ نیز در این کتاب، قابل ذکر است که برخی از آنها یاد می شود:

۱.گاهی نام نویسنده نوشته نشده، لذا آن نامها در نمایه نویسندگان یاد نشده است. مثلاً: در صفحه ۵۰ مدخل شماره ۴۱۷ (استفتائات از مقام معظم رهبری) نام ایشان یاد نشده است. لذا در نمایه نیز این شماره را نمی بینیم، در حالی که شماره ۴۱۵ و ۴۱۶ یاد شده است. همین گونه است شماره ۴۴۵۸.

۲.در مورد نام نویسندگان در موارد معدود، اشتباه روی داده است. مانند موارد زیر: *ش ۴۴۵۹: امامی جمارانی (صحیح: امام جمارانی).

*ش ۱۹۳: فروینی (صحیح: قزوینی).

*ش ۳۴۵۸: وانساز (صحیح: الوانساز).

*ش ۷۱۸: محمد بن وهاب (صحیح: محمد بن عبدالوهاب).

*ش ۴۷۳۸: نام پدیدآور، «شهید شفتی اصفهانی» ثبت شده است. با توجه به اینکه تاریخ نیز قید نشده، معلوم نشد که این شخص کیست؟ یا خطای چاپی بوده و مراد، «سید شفتی» باشد؟

۳.در مورد نام کتابها یا توضیحات آنها:

*ش ۶۹۹ ص ۶۵: کتاب «الامامه و السیاسه» ظاهرا همان کتاب مشهور تألیف ابن قتیبه است، ولی در اینجا مؤلف را مجهول می داند. اگر براستی کتاب دیگری باشد، در این گونه موارد، رسم بر این است که تذکر دهند که این غیر از کتاب مشهور ابن قتیبه است.

*اشتباه چاپی در عنوان که معنا را تغییر می دهد: ش ۳۳۹ ص ۴۴: «الارض فی الفقه: اقسام ها ….» که باید «اقسامها» باش