پاورپوینت کامل روابط علمای بحرین با ایران در دوره صفوی ۷۴ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل روابط علمای بحرین با ایران در دوره صفوی ۷۴ اسلاید در PowerPoint دارای ۷۴ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل روابط علمای بحرین با ایران در دوره صفوی ۷۴ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل روابط علمای بحرین با ایران در دوره صفوی ۷۴ اسلاید در PowerPoint :

پس از بیرون راندن پرتغالی ها از منطقه توسط شاه عباس، برای مدتی نسبتا طولانی، بحرین در سایه حکومت صفوی، آرام و رو به رشد بود، اما به دنبال حمله خوارج عمان به آن، بحرین آسیب جدی دید. بسیاری از ساکنان آن از جمله علما به منطقه قطیف و شماری به ایران رفتند.

پس از بیرون راندن پرتغالی ها از منطقه توسط شاه عباس، برای مدتی نسبتا طولانی، بحرین در سایه حکومت صفوی، آرام و رو به رشد بود، اما به دنبال حمله خوارج عمان به آن، بحرین آسیب جدی دید. بسیاری از ساکنان آن از جمله علما به منطقه قطیف و شماری به ایران رفتند.

مقدمه

زمانی که ما تاریخ سیاسی خلیج فارس، یا تاریخ اقوام این نواحی، یا تاریخ عمومی اسلام در آن ناحیه و یا جغرافیای سیاسی و تاریخی این محدوده را می نویسم، برای هر کدام می بایست ملاحظات خاص خود را داشته باشیم. برای مثال، نوشتن تاریخ اقوام و قبایل عرب و عجم در این نواحی، مبتنی بر نگاهی نسب شناسانه است، قبایلی که یک سر در عراق دارند، و سر دیگر در سعودی و حتی گاه بخشی در ایران هستند. در اینجا باید شناخت دقیق از مناسبات قبیله ای و تاریخ مهاجرت آنها داشته باشیم. در باره تاریخ اقتصادی خلیج فارس، به همین نسبت باید ملاحظات عمومی خاص خود را از لحاظ بنادر، راه های کشتی رانی و تجاری، و مراکز قدرت سیاسی در این نواحی در طول قرون داشته باشیم. اکنون نکته این نوشتار کوتاه در این است که نگارش تاریخ مذهبی در این نواحی و در ارتباط با ایران و عراق و هند، خود معیارها و ملاک های خاص خود را دارد. در اینجا ما باید از نقشه دقیق جغرافیای مذهبی این ناحیه و ارتباط آنها با یکدیگر آشنا باشیم.

در اینجا، نخستین نکته، فهم تاریخ مذهبی، جدای از تاریخ سیاسی به عنوان یک عامل موثر در تحولات است. مذهب، در شرایط حساس می تواند حتی دو دشمن سیاسی یا جغرافیایی را به هم وصل کند. عکس آن هم صادق است. و اما مذهب، از لحاظ تمدنی هم می تواند موجد روابط خاصی باشد که ممکن است از زاویه سیاست یا اقتصاد، قابل تصور نباشد. نقش مذهب، در ایجاد نوعی همگرایی یا واگرایی محور اصلی این بحث است.

این نکته را به این سبب عرض کردم که وقتی از مناسبات میان چند شهر در یک دوره معین سخن می گوییم، الزاما می بایست مراقب پیوندهای مذهبی باشیم. بسیاری ممکن است از زاویه همکاری های سیاسی یا اقتصادی، به روابط بنگرند، در حالی که نقش مذهب اهمیت زیادی دارد. ممکن است میان عرب و عجم، تعارض منافع نژادی باشد، اما نقش مذهب در همپوشانی این دو گروه با یکدیگر نکته ای است که با توجه به ماهیت اندیشه و عواطف دینی، بسیار طبیعی به نظر می رسد.

تشکیل دولت صفوی و جمع کردن شیعیان

اگر بخواهیم بدون مقدمه وارد این بحث شویم، و فرض کنیم که از تاریخ مذهبی نواحی مختلف خلیج فارس آگاهیم و بناست فعلا به موضوع اصلی مورد بحث بپردازیم، باید بگوییم تشکیل دولت صفوی در ایران، در یک بعد، ایجاد یک منطقه شیعی مهم بود که می توانست، جوامع اقلیت شیعی مناطق مختلف را، حلقه وار و به عنوان قمرهای منعطف به خود در اطرافش جمع کند. به همین دلیل، بلافاصله پس از تشکیل دولت صفوی، سیل شیعیان بود که از مناطق مختلف به سوی ایران روانه شد. در این باره، و در درجه نخست، این عالمان بودند که در اطراف این حکومت که طبعا به همدیگر هم نیاز متقابل داشتند، گرد می آمدند و حلقه وصل این نواحی در یک جغرافیای مذهبی مشترک می شدند.

«منافع مشترک مذهبی» عنوانی است که می توانست این جوامع شیعی تحت فشار را در مناطق مختلف، هم متحد کند، و هم گرد دولت صفوی گرد آورد. در این زمینه، می توان از مهاجرت علمای شیعه از عراق و لبنان و بحرین به ایران در طول حکومت صفوی یاد کرد. ممکن بود کسانی در این باره حساس باشند، و احیانا مشارکت نکنند، اما به طور کلی، حرکت غالب، همین انضمام بود. همین انضمام مذهبی بود که بر اساس اهداف مذهبی، علمی (علوم شیعی) می توانست روی سیاست و اقتصاد هم تاثیر بگذارد. جالب است بسیاری از این افراد، در دولت صفوی، به مناصب عالی دست یافتند و نسل های آنها تا سالها بلکه قرنها در ایران باقی ماندند.

مرکزیت علمی ایران صفوی

مرکزیت علمی ایران در قرن یازدهم و دوازدهم، اصفهان است، اما شهرهایی چون هرات، مشهد به خاطر جاذبه زیارتی، تبریز و قزوین به دلیل سال ها پایتختی، پیش از اصفهان، شهرهایی هستند که مهاجران عالم عرب در آنها حضور داشتند. با این حال، شیراز و در کل جنوب ایران نیز به دلیل ارتباط مداوم با سواحل شمالی خلیج فارس و از آنجا با سواحل جنوبی، محل اقامت عالمان عرب مهاجر از مناطق عربی جنوب به شمال بود. در این باره به خصوص شیراز اهمیتی ویژه داشت. چون با نواحی جنوبی کاملا نزدیک بود و از قرنها بلکه هزاران سال پیش، مهاجرت های طرفینی میان نواحی مختلف بلاد فارس با نواحی جنوبی خلیج فارس وجود داشت. اکنون انگیزه و منافع مشترک مذهبی، توجیه تازه ای برای این رفت و آمدها بود.

بحرین، شیراز، حیدرآباد

در باره بحرین، هیچ گاه نباید این نص و عبارت صریح یاقوت حموی را از یاد ببریم که در باره «عمان» نوشته است: اکثر اهلها فی ایامنا خوارج اباضیه، لیس بها غیر هذا المذهب الا طاریء غریب، و هم لایخفون ذلک، و اهل البحرین بالقرب منهم کلهم روافض سبائیون لایکتمونه و لایتحاشون و لیس عندهم من یخالف هذا المذهب الا أن یکون غریبا. (معجم البلدان: ۴/۱۵۰). این یعنی این که در قرن ششم و هفتم، حتی یک سنی مگر غریب در بحرین نبوده است. طبعا اهمیت بحرین را از لحاظ مذهبی می توان از این عبارت دریافت.

قرار گرفتن این شهرهای مهم در حاشیه سواحل خلیج فارس و اقیانوس هند، این مهاجرات را به صورت دریایی در می آورد. آن وقت، استفاده از مسیرهای دریایی از بصره تا سواحل شبه قاره، با همه بنادری که در این میانه بود، محلی برای رفت و آمد و گاه اقامت این عالمان بود. از نگاه مذهبی باید حج را هم بیفزاییم و به همین دلیل، انتقال عالمان شیعه به مکه و مدینه و از آنجا به حیدرآباد و شیراز هم در دستور کار قرار داشت. از همین مسیر است که شماری از عالمان عرب قطیف و احساء و بحرین به هند رفته و در شهرهای مختلف، از جمله حیدرآباد ساکن شدند. خط ارتباطی میان شیراز و هند که تجاری و سیاحتی بود، برای استفاده این عالمان نیز بود. ما عالمان بحرینی و مدینه ای و قطیفی را در میان بحرین، شیراز، و حیدرآباد در رفت و آمد می بینیم. تشیع حیدرآباد در آن دوره، این ارتباط را در چهارچوب همان ارتباط و پیوند مذهبی قرار می داد که پیش از این، از آن سخن گفتیم.

جایگاه اصفهان

و اما اصفهان در این زمینه جایگاه ویژه ای دارد. به خصوص، از وقتی که جریان اخباری گری در میانه قرن یازدهم هجری تقویت شد، اصفهان برای بحرینی ها جذاب تر گردید. آنها نزد عالمان این شهر به خصوص علامه مجلسی می آمدند، اجازه حدیث می گرفتند، و خود نیز در درس و تدریس مشارکت داشتند. اصفهان در دوره صفوی، یک بعد بین المللی دارد و به طور خاص عربی دارد. از زاویه تاریخ مذهبی، شهر اصفهان این دوره، برای شیعیان عراق و قطیف و بحرین و افغانستان و هند و جزیره العرب یک مرکزیت مذهبی ویژه دارد. در واقع، اصفهان بعد از یک قرن از تأسیس دولت صفوی، رونق علمی خود را در حوزه تشیع آغاز کرد و همه را جذب خویش نمود. همزمان دارالسلطنه هم بود و بنابرین ثروت هم داشت. بنابرین هر کسی می آمد با حکومت هم ارتباط داشت. هزینه های حوزه ها را هم حکومت یا حکومتی ها از طریق موقوفه یا جز آن می پرداختند. بحرینی ها در این میان، جایگاه ویژه ای داشتند.

زندگی خود نوشت شیخ یوسف بحرانی در باره مهاجرتش به ایران

اطلاعات ما در این زمینه، به منابع رجالی چندی مربوط است که دو مورد مهم آن، یکی کتاب لؤلؤه البحرین [فی الاجازات و تراجم رجال الحدیث] از شیخ یوسف بحرانی (۱۱۰۷ ـ ۱۱۸۹) است، کسی که خود از همین خاندان های بحرانی مقیم در ایران است. وی با این که تولدش در دوره صفوی است، اما حیات علمی او پس از صفوی است. آگاهی های ارائه شده توسط وی در باره بحرانی هایی که به ایران رفت و آمد داشته اند، بسیار با ارزش است. بحرانی خود در قریه ماحوز به دنیا آمد و چنان که می گوید برادرش در سال ۱۱۱۲ متولد شده است. وی شرح حال خود را در اواخر کتاب آورده که یک اتوبیوگرافی بسیار جالب است. وی می گوید پنج ساله بودم که اوضاع بحرین بهم ریخت و بین اعراب هوله و عتوب جنگ شد تا این که عتوب شکست خورد. من نزد جدم ابراهیم که تجارت مروارید داشته بودم، همان وقت تحصیل کتب ادبی را شروع کرده تا آنکه خوارج به بحرین یورش آوردند. مرتبه اول شکست خوردند، اما مرتبه دوم بر بحرین غلبه کرده و قتل و غارت فراوان رخ داد و خون ها ریخته شد. بیشتر مردم از جمله پدرم به قطیف گریختند. اما من در بحرین ماندم. یک بار برای دیدن پدر به قطیف رفتم. زندگی سخت پدرم در آنجا، سبب شد تا مجبور به بازگشت به بحرین شود، و این در حالی بود که بحرین در اشغال خوارج بود. در این وقت سپاه عجم با گروهی اعراب برای نجات بحرین آمدند، اما آنها محاصره و قتل عام شدند، و بحرین در آتش سوخت. در این شرایط سخت پدرم خیلی اذیت شد و درگذشت. من برای نگهداری بچه های پدرم که از مادر دیگر بودند، و آنها را به من سپرده بود، به قطیف برگشتم، و دو سال در آنجا ماندم. آن وقت بین قطیف و بحرین در رفت و آمد بودم تا این که بالاخره با پرداخت مبلغی پول هنگفت، امام خوارج را راضی به رفتن از بحرین کردند. این زمان عجم نتوانستند کاری بکنند: لعجز ملک العجم، و ضعفه، و ادبار دولته بسوء تدبیره. من به بحرین برگشتم و پنج یا شش سال آنجا ماندم. در تمام این مدت درس را ادامه می دادم. در قطیف نزد شیخ حسین ماحوزی که به بحرین برنگشت، درس حدیث خواندم. در بحرین هم نزد اساتید دیگر تحصیل می کردم. در یکی از این سال ها به زیارت بیت الله الحرام رفتم و حج انجام دادم. وقتی ایران دست افاغنه افتاد، اعراب هوله هم بر بحرین مسلط شدند. «حتی صاروا حکّامها.. بعد استیلاء الافاغنه علی ملک الشاه سلطان حسین و قتله، من هم به بلاد عجم گریختم. مدتی در کرمان بودم، بعد به شیراز رفتم که آنجا مورد احترام حاکم آنجا که میرزا محمد تقی بود، و بعد تقی خان شد، قرار گرفتم. کارم تدریس و اقامه جمعه و جماعت بود. شماری از رسائل و اجوبه مسائل را آنجا نوشتم. تا این که وضع شیراز هم بهم ریخت و همه چیز از میان رفت. من به سمت برخی قُری رفتم تا این که در فسا ساکن شدم، و این بعد از آن بود که عیالم را به بحرین فرستادم، و در فسا عیال تازه ای گرفتم. مشغول مطالعه شدم و بخشی از حدائق الناظره را آنجا نوشتم (تا باب الاغسال). در همان جا برای تحصیل معاش، کار زراعت می کردم و هدفم این بود برای این که محتاج مردم نباشم. حاکم فسا، میرزا محمد علی بود که با من محبت داشت و هیچ وقت خراج از من نگرفت. مدتی بعد آن جا هم وضع به هم ریخت و این میرزا محمد علی کشته شد. در این وقایع، بیشتر کتاب ها و اموالم از دست رفت. آن وقت به سمت اصطهبانات گریختم، و مدتها در آنجا ماندم. در این وقت، در پی تشرّف و اقامت در عتبات بودم که فرصت پیش آمد و در کربلا مقیم شدم. در آنجا به تدریس و تألیف مشغول شدم تا این که کار حدائق را ادامه دادم. (لؤلؤه البحرین: ۴۴۲ ـ ۴۴۶). همین نمونه می تواند تصویری بسیار زیبا از وضع بحرین و علمای آن و آمدن به ایران به دلیل بحران های ایجاد