پاورپوینت کامل در حاشی? حافظِ استاد رشید عیوضی ۶۶ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل در حاشی? حافظِ استاد رشید عیوضی ۶۶ اسلاید در PowerPoint دارای ۶۶ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل در حاشی? حافظِ استاد رشید عیوضی ۶۶ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل در حاشی? حافظِ استاد رشید عیوضی ۶۶ اسلاید در PowerPoint :

دکتر رشید عیوضی استادِ زبان و ادبیات فارسی و مصحح دیوان حافظ، عصر روز پنجشنبه هفتم آذر ماه ۹۳ درگذشت. با این که همیشه پیگیرِ اخبار هستم، این خبر را سه روز بعد شنیدم. عیوضی از نسل استادان دانشمند و گمنام و کم‌کاری بود که مقبول رسانه‌ها نیستند و بی‌سر وصدا در گوشه‌ای به کار علمی خود مشغول‌اند.

در و دشت گشته پر از برف و خون

سواران ایران فتاده نگون

بزرگان ایران پر از داغ و درد

رخان زرد و لب ها شده لاژورد

نه‌اسپ و نه‌گنج و نه تاج و نه تخت

نه شاداب در باغ برگِ درخت

(فردوسی)

دکتر رشید عیوضی استادِ زبان و ادبیات فارسی و مصحح دیوان حافظ، عصر روز پنجشنبه هفتم آذر ماه ۹۳ درگذشت. با این که همیشه پیگیرِ اخبار هستم، این خبر را سه روز بعد شنیدم. عیوضی از نسل استادان دانشمند و گمنام و کم‌کاری بود که مقبول رسانه‌ها نیستند و بی‌سر وصدا در گوشه‌ای به کار علمی خود مشغول‌اند. قطعاً «حافظِ‌عیوضی» یکی از چهار، پنج حافظِ برترِی است که تا کنون تصحیح شده و نظر شخصی بنده این است که حافظ عیوضی در مجموع برترین تصحیح حافظ است. دکترعیوضی پیشتردوبار دیگر دیوان حافظ را تصحصح کرده بود که اولی خوب نبود۱ و دومی بسیار برتر از تصحیح اولِ او بود، اما سومین تصحیحش (انتشارات امیرکبیر ۱۳۸۵) عالی بود.

به دو دلیل حافظ ایشان خیلی مورد توجه واقع نشد. (نمی‌خواهم با بدبینی تقصیرها را به گردنِ مافیا و باند بازی و….بیندازم). به نظرم در بین خواص چندان مطرح نشد، چون اکثر کسانی که با حافظ سر و کار داشتند تصحیح اول و نهایتاً تصحیح دوم او را دیده بودند و طبعا اشتیاقی برای پیگیری و مقابل سومین چاپ او نداشتند. البته بعضی استادان همچون مرحوم دکتر منوچهر مرتضوی به اهمیت این دیوان پی برده و از آن تمجیدِ فراوان کرده بودند. ایشان در «مکتب حافظ» تصحیح عیوضی را «دقیق و منقّح» خوانده‌اند(ص ۷۶۸ جلد دوم) و در جای دیگر به درستی یادآور شده‌اند که «هنوز بسیاری از دوستداران حافظ به حکم عادت دیرین از نسخ مصحَح مرحوم قزوینی برای حافظ خواندن استفاده می‌کنند، ولی پژوهشگران و اهل تحقیق طبعاً به چاپ خانلری و عیوضی به تدریج خوگر می‌شوند.» (همان، ص ۴۶۵) دکترعیوضی صبورانه هم انتقاداتی را که به چاپ‌های قبلی وارد شده بود، شنید و به جای این که مانند اکثرِ ما، اشتباهاتش را مانند ناموس خود بداند و در صدد توجیه و دفاع از آنها بر آید، آنها را یکی یکی اصلاح کرد و نتیجه این شد که توانست دیوانی به این خوبی چاپ کند.

مطرح نشدنِ حافظ عیوضی در بینِ عام مردمی که به حافظ علاقه دارند نیز چندان عجیب نبود. به هرحال آنها حافظ شاملو را ـ که بی‌تردید یکی از بدترین روایت‌های حافظ است ـ بیشتر می‌شناسند،چون تفاوتِ «مصحح» و «شاعر» را نمی‌دانند. «حافظ کیارستمی» هم خیلی سروصدا می‌کند، چون جناب کیارستمی فیلم سازی برجسته و بی‌نظیر است (اتفاقاً حافظ کیارستمی را در زمان انتشارش، از جهتِ زاوی نگاه به شعرحافظ بسیار پسندیدم). اصلاً قصد توهین به کسی ندارم، عرضم این است که اصولاً وقتی افراد مشهور کاری می‌کنند بیشتر دیده می‌شود. از قدیم نیز چنین بوده است، سعدی گفته؛

اگر صدناپسند آید ز درویش

وگر یک نکته گوید پادشاهی

رفیقانش یکی از صد ندانند

ز اقلیمی به اقلیمی رسانند

دلیلِ دیگر گمنامی حافظ عیوضی در بین مردم این بود که بدون سر و صدا و جنجال منتشر شد. یقین دارم اگر مقداری تبلیغ و زلم زیمبو و هیاهو و البته جذابیت‌هایِ چاپی بیشتری داشت، جایگاه حافظِ او بیشتر مشخص می‌شد.

به هرحال اگر حافظ پژوهی ما به سمتی صحیح پیش برود قطعاً در سال‌های آینده حافظ عیوضی جایگاهی بسیار بالاتر نسبت به امروز خواهد داشت.۲

کار مفید دیگری که دکترعیوضی در ضمن آخرین تصحیح خود انجام داد، این بود که استدلال‌های خود را برای برگزیدن ضبط‌های خویش در ضمن کتابی مفید به نام «حافظ برتر کدام است» آورد. ای کاش سایر مصححان چنین می‌کردند و چرایی انتخاب های خود را توضیح می‌دادند. البته استاد هوشنگ ابتهاج در کتاب ارجمند «پیر پرنیان اندیش» پس از آنکه اذعان کرده که کتاب دکتر عیوضی را هنوز نخوانده، بلکه «ورق زده اند»، به این نکته اشاره کرده که «آقای عیوضی به شکل خیلی بچه‌گانه‌ای اصرار داره ثابت کنه کار من از همه بهتره. حافظ برتر کدام است؟! خود این برداشت خنده داره اصلاً. تازه گیرم همه حرفهاش درست باشه، آیا ارزش داره که آدم بگیره کتاب بنویسه و بگه کار من بهتره؟! اصلاً حرف من و آقای عیوضی و فلان کس نیست اینجا که، حرف حافظه واقعاً….» (پیر پرنیان اندیش، ص ۱۱۲۷ـ۱۱۲۸).۳

ولی بنده عرض می‌کنم که؛ به هیچ روی با این داوری موافقت ندارم و کسی که با کار عیوضی آشنا باشد می‌داند که اگر ایشان در پی اثبات خود و نفی دیگران بود، در برابر انتقادات تا این حد منعطف عمل نمی‌کرد. او در همین کتاب بارها اعتراف کرده که در چاپ های قبل اشتباه کرده و حتی مکرر نوشته که اول درست گفته و در چاپ دوم اشتباه کرده و در ویرایش سوم، دوباره آن را اصلاح نموده است و می‌پندارم این داوری شتابزده، احتمالاً در پی همان نگاه اجمالی استاد بوده ابتهاج است. در چاپ خود استاد سایه ـ که قطعاً یکی از پنج تصحیح برتر دیوان خواجه است ـ موارد متعددی هست، که اگر ایشان به روش مرحوم عیوضی عمل می‌کردند، و آنها را اصلاح می‌نمودند، اکنون تصحیح دقیق‌تری از ایشان در دست داشتیم. داوری در کار تصحیح سایه در این مقال نمی‌گنجد، ولی قطعاً پیروی افراطی در برخی ضبط‌های قزوینی و عدم اعمال هیچ‌گونه تغییری در آن چاپ، پس از بیش از دو دهه، روشی نامرسوم در تصحیح دیوان حافظ است. به جز مرحوم قزوینی ــ‌ که پس از چاپ دیوان، عمر شریفش کفاف نداد و در عین حال اوضاع حافظ‌پژوهی نیز به این صورت نبود که تصحیح ها با این سرعت نقد شود، ــ سه مصحح ارجمند دیگر هریک بارها دست به اصلاح تصحیح خود زده‌اند و چاپ‌های بعدیِ خانلری، عیوضی و نیساری بارها تغییر یافته است.

نگارنده، کتاب «حافظ برتر کدام است» و نیز دیوان حافظ مصحح استاد عیوضی را به طور کامل با بیش از پانزده تصحیح و نیز هشت شرح حافظ مقابله کرده و در حاشیه‌اش نکاتی یادداشت کرده‌ام. «دولتِ دیدارِ» عیوضی برای بنده هیچ‌گاه میسر نشد و «در دلم بودکه»، اگر «روزی رخش ببینم»، این یادداشت‌ها را «تسلیم وی کنم» اما «چه توان کرد که سعی من و دل باطل بود».

آنچه در پی می‌آید، مقداری از این حواشی است.

محاسن تصحیح عیوضی

برای نمره دادن و بررسی دقیق یک تصحیح باید دقیق و آماری صحبت کرد، نه این که با حسی اجمالی آنچه در ذهن نقش بسته را به عنوان داوری نهایی دربار یک کتاب ارائه کرد. گاهی انسان با تورقی سرسری یا داوریِ ناشی از خواندن یک مقاله یا حرف‌های دیگران، به تصوری کلی از یک کتاب می‌رسد و فکر می‌کند آن نوشته، ایرادات فراوان یا محاسنِ بسیار دارد. همان گونه که عرض شد، بنده کوشیده‌ام این گونه داوری نکنم و غزل‌ها را یک به یک با سایر تصحیح ها مقایسه نموده و به این نتیجه رسیده‌ام که تصحیح عیوضی در مجموع بهترین تصحیح حافظ است۴. البته جا افتادن یک تصحیح و عوض شدن عادت ذهنی بسیار زمان بر است. از عامه که بگذریم، خواص و پژوهندگانِ حرفه‌ای هم به راحتی نمی‌توانند از یک ضبط معتاد در ذهن خویش بگذرند. نمونه‌اش را جناب لیان در همان مقال مزبور ارائه کرده و نشان داده که وقتی صورتی خاص (ولو غلط) از یک بیت شعر، در ذهن جا افتاد، عوض کردنش به این راحتی نیست، ولو انسان در مقام نظر بپذیرد که آن ضبط بهتر است. بسیاری از ابیات مشهوری که به صورت مَثَل درآمده، در ذهنِ ادبا هم با همان صورتِ اشتباه نقش بسته است و به همین ترتیب، جا افتادنِ صورت های متفاوتِ یک متن مشهور چون دیوان حافظ نیز به تدریج و با دشواری صورت می‌گیرد.

ضبط ها و نکات منحصر و عالی

در کار عیوضی نکات و ضبط‌هایی هست، که یا منحصر است یا توجهی به آن نشده است. از جمل این ضبط‌های منحصر و عالی می‌توان به این موارد اشاره کرد؛

دیدم و

دوش بر یاد حریفان به خرابات شدم

خم می دیدم و خون در دل و سر در گل بود

از میان پنج تصحیح برتر، تنها عیوضی این ضبط عالی را (دیدم و) برگزیده است. البته نذیراحمد/جلالی نایینی و راستگو و فریدون میرزا نیز این ضبط را برگزیده‌اندو دکتر ریاحی (گلگشت، ص ۱۲۹) و دکترمرتضوی (مکتب حافظ، ص ۶۴۷) هم به برتری این ضبط اشاره کرده اند.جالب آنکه بنا به گزارش سلیم نیساری، از بین ۳۱ نسخ قرن نهم ۱۶ نسخه با همین صورتند.برای توضیح چرایی برتری این ضبط و دلایل وجود «و» به توضیحات دکتر ریاحی و مرتضوی در منابع پیش گفته مراجعه شود.

از همین مقوله است بیت زیر که در عیوضی بهترین صورت آن آمده است؛

جلوه ای کرد رخت دید و ملک عشق نداشت

عین آتش شد ازین غیرت و بر آدم زد

که تصحیح های برتر دیگر، همگی بدون «و» آورده‌اند.

نه چندان هنری:

رندی آموز و کرم کن که نه چندان هنریست

حیوانی که ننوشد می و انسان نشود

بیت در عیوضی به همین صورت بالا آمده و ضبطی منحصر است. ایشان در توضیحش نوشته اند؛ «ضبط مزبور نارساست زیرا «نه چندان هنر» درین بیت صلاحیت «مسند» بودن را ندارد یعنی نمی‌توان گفت: «حیوان نه چندان هنر است» ….. می‌فرماید «…حیوانی که می‌ننوشد تا انسان شود چندان صاحب هنر نیست». (حافظ برتر، ص ۲۵۷ )

به نظر می‌رسد این ضبط با این که در بادی نظر، ممکن است چندان جذاب نباشد، ولی با استدلال ایشان و پشتوان نسخ قدیم، درست می‌نماید. جالب آنکه این مورد را نیز، ۱۵ نسخ قرن نهمی و هم کهن ترین نسخ دیوان حافظ (حافظ مورخ ۸۰۱ کتابخان نورعثمانیه) نیز تأیید می‌کند. (دیوان حافظ، ص ۲۸ ) در حاشیه گفتنی است که موارد متعدد دیگری نیز یافته‌ام، که ضبط‌های عیوضی با این نسخ اخیر تأیید می‌گردد.

گوش به هر خر نمی‌کنم:

ناصح به طنز گفت حرام است می مخور

گفتم به چشم و گوش به هر خر نمی‌کنم

«بیتی‌ست زیبا و پر محتوی و در نهایت فصاحت. ضبط کهن‌ترین نسخه‌ها نیز هست. حیف است که در متن ننشیند.» (حافظ برتر، ص ۳۸۰ )

به نظرم آوردن این بیت، در متن کاری صحیح است و بیت باید اصیل باشد. گویا بعضی ادبا، این بیت را بی ادبانه یافته و با این که در ۲۹ نسخه از ۳۹ نسخ قرن نهمی آمده است، از متن حذف کرده‌اند. از قضا این ب