پاورپوینت کامل از تجرب? نشر ژاپن چه می توان آموخت؟ ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل از تجرب? نشر ژاپن چه می توان آموخت؟ ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۲۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل از تجرب? نشر ژاپن چه می توان آموخت؟ ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل از تجرب? نشر ژاپن چه می توان آموخت؟ ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint :

نشر ژاپن از هویّتی بهره مند است که از تاثیر هویّت فرهنگی آن سرزمین برکنار نیست. اگر ویژگی های سیاسی ـ اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و تاریخی سرزمینی را از نظر دور بداریم که تمدنی کهن سال و تاریخی پرماجرا و پرافت و خیز دارد، نمی توان موضوعی را که در این جا در دست بررسی داریم درست شناخت.

اشاره

نشر ژاپن از هویّتی بهره مند است که از تاثیر هویّت فرهنگی آن سرزمین برکنار نیست. اگر ویژگی های سیاسی ـ اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و تاریخی سرزمینی را از نظر دور بداریم که تمدنی کهن سال و تاریخی پرماجرا و پرافت و خیز دارد، نمی توان موضوعی را که در این جا در دست بررسی داریم درست شناخت. از کشوری با حوز زبانی محدود، که سده های بسیار در انزوای جغرافیایی و تاریخی به سر برده، هولناک ترین فاجع حاصل از جنگ و ویرانی تاریخ بشر را از سر گذرانده، به خاک سیاه نشسته و از همان خاک برخاسته، همه چیز خود را بازسازی و نوسازی کرده، و در میان آن ها نشر اش را هم به یکی از پویاترین نشرهای جهان تبدیل کرده است، چه درس هایی می توان آموخت؟

پیشین کوتاه تاریخی

مجموع جزایر ژاپن از جزیره هایی پرشمار، کوهستانی و کم وسعت تشکیل یافته که بنا به نظر زمین شناسان حدود ۳۰۰ هزار سال پیش از قار آسیا جدا شده و دریایی میان آن آن ها و قار آسیا قرار گرفته است. ساکنان آن مجموع جزایر فقط در چند جزیر اصلی متمرکز شده اند. از حدود ۱۳ هزار سال پیش، در عصر میان سنگی، فرهنگی در آن جا شکل گرفت که تا چند هزار سال تداوم داشت. نخستین و کهن ترین اشار تاریخی به ژاپن در منبعی چینی دیده شده است که تاریخ آن ۵۷م است، تفریباً همزمان با ایام حکومت بلاش یکم، شاه پارتی، در ایران. چینیان در اسناد دیوانی قدیمی از آن سرزمین به عنوان خراج گزار خود یاد کرده اند. با گذشت زمان حکومتی متمرکز در آن جا شکل گرفت، به تدریج قدرت مند شد و سامانه ای برای ادار کشور ایجاد کرد. آیین بودا از راه چین و به روایت چینی به ژاپن راه یافت، نخستین عنصرهای فرهنگی خارجی و متعلق به قار آسیا را به درون آن راه داد و موجی فرهنگی در آن جزایر دورافتاده به راه انداخت که بر مسیر رویدادهای بعدی آن سرزمین تاثیر گذاشت. در سد ۷م اصلاحاتی در جامعه به عمل آمد، آیین کنفوسیوسی با موج دوم فرهنگی به ژاپن وارد شد و تاثیرهای عمیقی برجای نهاد. عمق این تاثیرها به اندازه ای است که به برآورد عده ای از تاریخ نگاران فرهنگی، تا سد ۱۹م تداوم یافته است.

یکی از بخت های نیک ژاپن این بود که به گونه ای معجزآسا از یورش مغولان در امان ماند. لشکریان مغول با تجهیزاتی فراوان به آن کشور یورش بردند، اما دفاعی دلیرانه و مبتکرانه اجازه نداد پای آن لشکر ویرانکار به ژاپن باز شود. این سرزمین به مدت چند سده در انزوایی تاریخی و به دور از رویدادهای جهان به سر برد تا سرانجام در سد ۱۶م که یک کشتی سرگردان پرتغالی بر حسب اتفاق به یکی از بندرهای ژاپن نزدیک شد. این کشتی راه گم کرده موجبات برقراری نخستین تماس ژاپن با دنیای غرب را فراهم آورد؛ البته این تماس در عین حال، با تحولاتی همزمان شد که در خود ژاپن آغاز شده بود. از سد ۱۷م به بعد بر شمار تماس ها افزوده شد. رویدادهای پیشرفت خواه ژاپن در سده های ۱۸ و ۱۹م وسعت گرفت و اصلاحات دامنه دار و عمیق از نیم دوم سد ۱۹م در آن کشور، ژاپن را از کشوری منزوی و حاشیه نشین به یکی از بازی گران نقش آفرین در صحن جهانی تبدیل کرد.

پیشین نشر در ژاپن

نشر ژاپن از سد ۱۷م به بعد. پیشین فنّ چاپ در ژاپن کهن سال است و همین طور انتشار محدود برخی آثار مذهبی و حکومتی. کهن ترین اثر چاپی شناخته شد ژاپنی متعلق به حدود ۷۶۰ ـ ۷۷۰م/ ۱۴۲ ـ ۱۵۳ق است. بنا به برآوردهای کتاب شناسان و سندپژوهان، میلیون ها برگ کاغذی، حاوی مطالب بودایی با استفاده از شیو انتقال نقش از صفحه های مسی و چوبی به کاغذ، تکثیر شده است. چندین اثر مذهبی در سد ۱۱م، تقریباً ۴ قرن پیش از ابداع چاپ گوتنبرگی، به همان شیو ژاپنی تکثیر شده و نسخه هایی از آن ها موجود است. متن ها و منبع های بودایی زیر نظر راهبان در معبدهای شینتو تکثیر می شد، و مطالب همسو با نظر حکومت در دربار سلطنتی یا در دیوانخانه های امیران محلی به چاپ می رسید. آثار کنفوسیوسی و شعرهای چینی هم در ژاپن چاپ می شد که قشر خاص ممتازی خوانندگان آن ها بودند. این آثار در اختیار جامعه و همه کس قرار نمی گرفت. به رغم این فنّ آوری بومی چاپ و تکثیر، تا چند سد بعد استنساخ با دست ادامه داشت.

کره ای ها، همسای ژاپنی ها، از پیشتازان فنّ آوری چاپ و تکثیر، و در این راه با تجربه و نوآور بودند. با این حال، در نیم دوم سد ۱۶م بود که شیو چاپ حروفی از کره به ژاپن راه یافت. در ۱۵۹۰م / ۹۹۸ق، مقارن با نخستین سال های حکومت شاه عباس صفوی در ایران، شماری از یسوعیان پرتغالی که در ژاپن به تبلیغات مذهبی می پرداختند، یک دستگاه چاپ و مقادیری حروف فلزی از پرتغال به ژاپن بردند و تکثیر متن های دینی و غیر دینی را در شهر ناگاساکی آغاز کردند، اما این فنّ آوری به همان شهر محدود ماند و از آن جا به شهرهای دیگر سرایت نکرد. در واقع ویژگی های خط ژاپنی عامل مقاومت در برابر فنون جدید حروف چینی بود. همین مقاومت موجب شده بود که از کلیشه های چوبی استفاده، و نقش حروف را از صفح چوبی به کاغذ منتقل کنند. مطالب را روی آن صفحه ها حک می کردند و پس از آغشتن آن ها به مرکب یا جوهر های رنگی، به کاغذ انتقال می دادند.

کاغذ در ژاپن، چه از حیث ماد اصلی و جنس آن، و چه از حیث رنگ و ضخامت و ساخت، متنوع بود. ژاپنی ها فنّ تولید کاغذ از الیاف چند گیاه مختلف را از چینی ها آموخته و از دیرباز در این شاخ تولید چیره دست، و حتی مبتکر، شده بودند. در تولید مرکب و رنگ از مواد گوناگون هم تبحّر داشتند. به همین سبب کتاب هایی که روی کاغذهای به راستی اعلا با مرکب و رنگ می نوشتند، از نفاست هنری ممتازی برخوردار بود. از دور میجی ـ در ادامه به آن دوره اشاره خواهد شد ـ که تولید صنعتی مصالح چاپ هم در خود ژاپن آغاز شد، صنعت گران ژاپنی بنا به سنت دیرینه و سلیقه های خاصی که در تولید کاغذ و مرکب و جوهر داشتند، از فنّ آوری های وارداتی از غرب عیناً پیروی نکردند. اکنون هم این کشور در تولید مواد و مصالح چاپ صاحب سبک است و بعضی از محصولاتی که با ملاحظات هنری و برای انتشار منابعی خاص تولید می کند، از ممتازترین نوع خود در دنیای صنعتی به شمار می رود.

پس از آن که چاپ به شیو حروفی و با دستگاه چاپ در ژاپن آغاز شد، چاپ کلیشه ای چوبی در کنار چاپ حروفی تداوم داشت، زیرا سنّت فرهنگی و ویژگی های خط ژاپنی، پشتیبان و عامل اصلی آن تداوم بود. نخستین موسس انتشار کتاب حدود سال های آغازین سد ۱۷م در شهر کیوتو تاسیس شد. این موسسه در کنار فعالیت انتشاراتی، کتابفروشی هم می کرد. طّی مدتی حدود ۳۰ سال بر شمار ناشران و کتابفروشان به سرعت افزوده شد، تا جایی که در ده ۱۶۶۰م، نشر ژاپن نه تنها در کیوتو به صنعتی جا افتاده تبدیل شده بود، که از آن جا به شهر اُساکا هم راه یافت. شمار ناشران ـ کتابفروشان طیّ مدتی حدود ۲۰ سال دو برابر شد و تا پایان سد ۱۷م آثار بسیاری در زمینه های مختلف به ژاپنی انتشار یافت. تحوّلات نشر ژاپن از سد ۱۸م به بعد سرعت و وسعت گرفت که به آن هم در ادامه اشاره خواهد شد.

مدتی پس از نیم دوم سد ۱۷ م شماری کتابفروشی در نواحی مختلف دایر شدند و کتابفروشان دوره گرد هم کتاب های منتشر شده را سواره و پیاده به نقاط مختلف کشور می بردند و می فروختند. کتابخانه هایی هم به راه افتاد که در ازای مبلغ کمی کتاب امانت می دادند، و این ها هم به سهم خود در ترویج کتاب و کتاب خوانی بسیار موثر بودند. عده ای علاقه مند و با انگیزه که بضاعت خرید نداشتند، از روی کتاب های امانتی استنساخ می کردند. نسخه های بسیاری از این کتاب های نسخه برداری شده، به ویژه در میان کتاب خوانان کم درآمد، دست به دست می گشت. اشاع اندیشه از این طریق در میان مردمی که توان مالی خریدن کتاب نداشتند، از ویژگی های ژاپن دور پیشاصنعتی به شمار می آید، ژاپنی که داشت از جامعه ای کشاورزی، سنتی، بسته و منزوی به سمت جامعه ای مدرن حرکت می کرد.

هست نخستین صنف نشر در ژاپن از سد ۱۷م در شهر فرهنگی کیوتو شکل گرفت. ناشران در آغاز کار، کتابفروشی و پخش و خرده فروشی هم می کردند. بعد ها که روزنامه در ژاپن منتشر شد، شبک پخش روزنامه هم در سراسر کشور ایجاد شد و گسترش یافت. پس از آن، روند صنعتی شدن و گسترش شبک راه آهن بر سامان پخش، تبلیغ و فروش تاثیر گذاشت. بر اثر این عامل های توسعه بود که نشر به تدریج از کتابفروشی و خرده فروشی جدا و تخصّصی شد، و در مسیر رشد خود قرار گرفت.

نشر در دوره های اِدو و میجی

دو دور مهم تاریخی در تحولات چاپ و نشر ژاپن بسیار تاثیر گذار بود، زیرا خطوط اصلی شاکل ژاپن امروز در انتقال از عصر سنّتی به عصر مدرن، در آن دو دوره شکل گرفت. اِدو، نام سابق شهر توکیو، شهر رقیب کیوتوست. بعدها در دور میجی نام آن شهر را از ادو به توکیو تغییر دادند. نام ادو به دوره ای از تاریخ ژاپن، به نام «دور تاریخی ادو»، اطلاق شده است که از اوایل سد ۱۷م، به طور دقیق تر از ۱۶۰۳م، آغاز شد و تا ۱۸۶۸م، جمعاً ۶۵ سال، ادامه داشت. ژاپن در این دوره تحوّلاتی را از سر گذراند، از جمله این که ساختار اجتماعی آن تغییر کرد، پس از سال ها آشوب، ناآرامی، برخوردهای امیران محلی، دوره ای از ثبات و امنیت برقرار شد، در سامان آموزشی تغییراتی رخ داد، زمینه برای حرکت به سمت صنعتی شدن فراهم آمد، و در جنبه های دیگری از جامعه هم تغییراتی روی داد. این ها هر کدام به سهم خود بر بخش های دیگر جامعه هم تاثیرگذار بود.

کیوتو و اُساکا شهرهایی بودند که فعالیت های انتشاراتی در آن ها تمرکز یافته بود، اما در عصر ادو، شهر ادو به کانون اصلی نشر ژاپن تبدیل شد؛ البته آن دو شهر دیگر هم به عنوان شهرهای فعال در این زمینه به کار خود ادامه می دادند. بنا به برآوردها، در دور ادو بیش از ۳۵۰۰ موسس انتشاراتی و کتابفروشی در سراسر ژاپن احداث شدند که رقم بی سابقه و بسیار چشمگیری به شمار می آید. نخستین فهرست کتاب های ژاپنی و چینی موجود در بازار تدوین و منتشر شد. این فهرست، مشخصات ۲۶۰۰ عنوان کتاب را در بر دارد. فهرست های بعدی به خوبی نشان می دهد که بر شمار کتاب های انتشار یافته و موجود در بازار به سرعت افزوده شده است. از فهرستی که دو سه ده بعد انتشار یافته، پیداست که شمار کتاب های منتشر شده چند برابر شده است.

از ویژگی های دیگر دور ادو افزایش شمار باسوادان و آهنگ سواد آموزی بود. بنا به برآوردها، ۸۰ درصد مردان و ۵۰ درصد زنان در دور ادو سواد خواندن و نوشتن آموختند که در مقایسه با ارقام مربوط به کشورهای دیگر در سد ۱۸م، نسبت درخور توجهی است و از اراده ای به تغییر و تحول نشان دارد.

نشر ژاپن از سد ۱۸م به بعد بر گردون رشد فزاینده قرار گرفت، و در نتیجه در صف فعال ترین نشرهای جهان جایی برای خود گشود. انواع نشریات چاپی، از کتاب گرفته تا مجله، روزنامه و جزوه، خوانندگان و خریداران بسیاری یافت. همین استقبال از خواندن به بنی مالی و رشد اقتصاد نشر کمک کرد. ویژگی نشر ژاپن در آن دوره، و تفاوت آن با نشر بسیاری از کشورها، این بود که بخشی از عموم مردم هست اصلی خوانندگان و خریداران کتاب را تشکیل می دادند، و ناشران هم با انگیزه های اقتصادی به سمت انتشار کتاب هایی می رفتند که این مخاطبان می پسندیدند. حمایت ها، یا نظارت های دولتی، یا وجود قشری از نخبگان جامعه، که در نشر بسیاری از کشورها دیده می شود، محرّک اصلی نشر ژاپن نبود. به همین علت این نشر با رشدی تدریجی، در عین حال همراه با نوسان، و نیز همسو با ذائقه و گرایش های خوانندگان، و نیز ناظر به گرایش های فرهنگی، به گونه ای طبیعی و سازگار با جامعه و مخاطبان خود شکل گرفت. البته ناشران دولتی، یا برخوردار از حمایت ها و یارانه های دولتی و حکومت های محلی هم بودند، اما حمایت دولتی وجه غالب نشر ژاپن نبود. کتابفروشان دوره گرد هم بر رونق نشر تاثیر داشتند. آن ها به سراسر کشور، و به دور دست ترین نقاط کتاب می بردند. سرعت چرخش و گردش کتاب را در جامعه از جمل عامل های رشد فرهنگی و شکل گرفتن و تثبیت فرهنگ ملّی ژاپن قلمداد کرده اند.

ادو، در نیم دوم سد ۱۸ م، بزرگ ترین و پرجمعیت ترین شهر ژاپن شده بود و جمعیت آن را در آن دوره بیش از یک میلیون تن برآورد کرده اند؛ در واقع ادو از بزرگ ترین و پرجمعیت ترین شهرهای جهان در روزگار خود بود. به عکس کیوتو، که شهری پای بند به سنّت های فرهنگی ژاپنی باقی مانده بود، ادو ظرفیت های نوآوری و پذیرش جنبه های مدرن تمدّنی داشت. در عصر ادو، بر اثر امنیت و رونقی در اقتصاد، شماری از مردم مال و مکنتی یافتند. فعالیت انتشاراتی آن عصر با جنبشی فرهنگی ـ هنری در ژاپن مقارن شد. افزون بر سنت دیرین استفاده از فنّ ها و هنرهای گوناگون کتاب آرایی، شماری از بازرگانان کیوتویی به ظرفیت اقتصادی نشر پی بردند و به این ترتیب فعالیت نشر با اقدام بخش خصوصی و استفاده از فنّ ها و هنرهای ملّی بنیه گرفت. ناشرانی که به این نکته پی برده بودند، به انتشار شماری اثر مصوّر، باب ذوق همان قشر، دست زدند که به سهم خود فصل تازه ای در تاریخ نشر ژاپن گشود. کابوکی، گونه ای از نمایش تئاتری، که محبوب مردم بود، بر نشر تاثیر گذاشت. هنرمندان تصویرگر به عرص کتاب آمدند و صحنه هایی از نمایش های کابوکی به صورت مصوّر رنگی انتشار یافت. گِنجی، یا افسان گِنجی، قصه ای زیبا و پرکشش، که خانمی نویسنده و وابسته به دربار ژاپن حدود ۱۰۰۰م نوشته بود، پس از رواج چاپ جدید بارها و بارها و به صورت مصوّر به چاپ رسید و به یکی از آثار شاخص محبوب کتاب خوان ها تبدیل شد. البته بازار الفیه شلفی ژاپنی هم داغ شد، اما نه به طور رسمی و نه با نام و نشان ناشران آن ها. جدا از محتوای این گونه آثار، تاثیرهای هنری تصویرسازی در الفیه شلفیه ها مدّ نظر قرار گرفته است. در ضمن همین سنخ آثار ژاپنی اکنون برای جامعه شناسان، روان شناسان اجتماعی، تاریخ نگاران فرهنگی، تاریخ نگاران مسائل جنسی منابع با ارزش و کم نظیر مطالعه در بار جنبه هایی از آن دوره است.

دور ۴۴ سال میجی(۱۸۶۸ ـ ۱۹۱۲م) در عین حال که دور ادو را تداوم و تحکیم بخشید، عصر صنعتی شدن، ایجاد زیرساخت ها، و نیز به سان سکوی پرتاپ ژاپن به مدار دیگری بود. همراه و هماهنگ شدن ژاپن با روند مدرنیّت و غربی شدن در این دوره، به فعالیت در زمین انتشار روزنامه، مجله و کتاب وسعت بخشید. حدود نیم قرن طول کشید تا ژاپن مرتب چاپ و نشر خود را به سطح فعالیت های دنیای غرب رساند، و در ده ۲۰ سد بیستم توانست بیش از ۱۹ هزار عنوان کتاب منتشر کند که تا آن زمان رقمی بی سابقه در تاریخ نشر ژاپن بود.

به رغم این پیشرفت ها، نشر ژاپن از آفت ها و آسیب های نشر، که در نقاط دیگر هم دیده می شود، مصون نماند. سرقت آثار و چاپ های غیر مجاز در ژاپن هم بود. در سال های واپسین سد ۱۷م و با حمایت حکومتی، صنف ناشران تشکیل شده بود. مدتی طول کشید تا ضوابطی برای فعالیت های این صنف تدوین یافت، از سد ۱۸م به بعد به اجرا گذاشته و به تدریج کامل تر و قانون مندتر شد. سانسور هم برقرار بود، اما آن را دولت و حکومت های محلی اعمال نمی کردند، بلکه به خود صنف ناشران واگذار شده بود. هیاتی از سوی صنف مجوز انتشار کتاب ها را صادر می کرد. این مجوزها پس از تایید حکومتی مشمول مقررات حق نشر(کاپی رایت) قرار می گرفت. با این حال، حق نشر در مفهوم جدید آن در دور میجی شکل گرفت و جا افتاد، به ویژه در باب آثاری که با کلیشه های چوبی تکثیر می شد و جنبه های تصویری داشت.

سد ۱۹ و ۲۰ م و تاثیر رویدادها

در سد ۱۹م که ژاپن خود را از دام سیاست های انزواجویانه، محافظه کارانه و بی توجه به رویدادهای جهانی رها کرد، تحوّلات چشمگیر جوانه زد. مدتی پس از نیم دوم آن سده مرزهای کشور را به روی دنیای خارج گشودند. در دور میجی در منشوری حکومتی که در ۱۸۶۸م صادر شد، از جمله آمده است:« دانش را در سراسر جهان باید جست»، و « رسوم بد گذشته را باید کنار گذاشت»، این به معنای تعامل با جهان و کنار نهادن قید و بندهایی بود که دست و بال ژاپن را برای پیشرفت می بست. چندین هیات عالی رتبه برای بررسی اوضاع به خارج از کشور گسیل شدند. در ۱۸۷۲م، هیاتی بلند پایه به سفری مشاهداتی ـ مطالعاتی به گرد جهان رفتند. شمار بسیاری برای تحصیل به خارج عازم شدند و مشاوران و متخصّصانی را به ژاپن دعوت کردند تا انتقال دانش ها، فّن ها و مهارت ها را شتاب ببخشند. سیاست آموزشی و سامان آموزش همگانی، نرخ باسوادی را به سرعت افزایش داد و به تحوّل در نشر کتاب و نشریات انجامید؛ به رغم آن که مقاومت از جانب جناح ها و گروه هایی در برابر این سیاست شدید بود. به هر تقدیر، سد ۱۹م در شرایطی پایان یافت که ژاپن از انزوای تاریخی بیرون آمده و در مسیر تحوّل و پیشرفت گام نهاده بود.

در سد ۲۰م ژاپن عرص رویدادهایی متناقض شد که مصیبت بارترین معضلات را هم از پی داشت. ثروت و فقر در کنار هم در حال رشد بود، قدرت متمرکز به گونه ای دست به دست می گشت که عده ای را به افلاک برمی کشید و عد دیگری را به قعر مغاک فرو می برد. جنگ سالاران که قدرت را به دست می گرفتند، سیاست های توسعه طلبانه را دنبال می کردند و کشور را به ورط جنگ و تجاوز به سرزمین های همسایگان و برخورد با جهان می کشاندند. همین جنگ سالاران و صاحبان آزمند صنایع و ثروت بودند که ژاپن را در جنگ جهانی اول(۱۹۱۴ ـ ۱۹۱۸م) گرفتار جنگ کردند. پس از پایان یافتن جنگ، بحران اقتصادی و بیکاری ده ۱۹۲۰م با ناآرامی های اجتماعی همراه شد. ملی گرایی افراطی به سودای پاسخ گفتن به معضلات ژاپن، به اتخاذ سیاست های توسعه طلبان تازه ای انجامید و ژاپن به جبه متحد ایتالیای فاشیست و آلمان نازیست پیوست و در جنگ جهانی دوم(۱۹۳۹ ـ ۱۹۴۵م) در کنار آن ها قرار گرفت. چشمان کژبین جنگ سالاران و توسعه طلبان زمانی به روی واقعیت باز شد که هولناک ترین فاجع انسانی با بمباران هسته ای روی داد و زندگی مردمی بی گناه فدای سیاست های نابخردانه و بلندپروازی های مرگ آفرین جنگ طلبان کوته بین شد.

اما انفجار بمب های هسته ای در عین حال بمباران داوری، تصمیم گیری و اراد حاکم بر جامعه برای برخاستن از خاکستر، و احیای کشور از دست رفته هم بود. ژاپن پس از پایان یافتن جنگ به سیاست های بلند مدت و پایدارِ بازسازی، نوسازی، احیای ارزش های مردم سالارانه، حکومت قانون، آزادی های مدنی، و داد و ستد با جهان روی آورد. در مدت کوتاهی به جمع کشورهای پیشرفته و به سرعت در حال رشد پیوست. این ویژگی ها، در هم شئون آن کشور، از جمله در نشر، بازتاب داشت که به آن اشاره می شود.

ناشران، پخش گران، کتابفروشان

اکنون شمار ناشران ژاپنی بیش از ۳۵۰۰ است که دفتر اصلی بیش از ۷۵ درصد آن ها در کلان شهر توکیوست. شمار کارکنان حدود ۵۰ درصد ناشران کم تر از ۱۰ تن است و فقط یک درصد از ناشران ژاپنی بیش از ۱۰۰۰تن عضو دارند. سهم ۳ ناشر بزرگ از بازار نشر، تقریباً از ۳۰ درصد کم تر است. شمار عنوان های منتشر شده در سال های اخیر، به حدود ۸۰ هزار عنوان کتاب در سال رسیده است.

بر اساس برآوردهای موسس پژوهشی برای انتشارات در ژاپن، سرجمع شمار کتابفروشی ها بیش از ۱۴ هزار، یعنی بیش از ۳ برابر سرجمع تعداد ناشران آن کشور است که در مقایسه با رقم کشورهای دیگر، رقم بسیار بالایی است. نسبت میان رقم ناشران و کتابفروشان، هم درخور توجه، و هم نشانه ای از نسبت بهنجار است. شمار کتابفروشان ژاپن از کتابفروشان تک تک کشورهای اروپایی بیش تر است. دو ناشر بزرگ ژاپن: کُدانشا ، که از ۱۹۰۹ م سابق فعالیت دارد و سهم موثری در فرهنگ و جنبه های نگرشی داشته است، به ناشر کمیّت، و ایوانامی شُتِن ، که از ۱۹۱۳م فعالیت خود را آغاز کرده است، به ناشر کیفیّت معروف اند. این دو را در ضمن صحنه گردان اصلی نشر ژاپن لقب داده اند.

سامان پخش گری در ژاپن ویژگی هایی از آن خود دارد. پخش کتاب، که مرکز اصلی آن در توکیوست، در سراسر کشور از چندین مسیر انجام می گیرد، اما مهم ترین مسیر از راه سامان یکجا و عمده خری است. بنا به برآوردها، حدود۷۰ درصد کتاب ها و ۹۰ درصد مجله ها در سراسر ژاپن از راه این سامانه در سراسر کشور پخش می شود. کار نزدیک به ۴۰ شرکت بزرگ، خریدن کتاب های منتشر شده به طور یکجاست. سهم بزرگ ترین این شرکت ها از بازار کتاب نزدیک به ۸۰ درصد است و این میزان از درصد نقش تعیین کنند این شرکت ها را در صنعت نشر ژاپن به خوبی نشان می دهد. همین شرکت ها به این علت در روند نشر آن کشور تعیین کننده اند که وظایف زیر را بر عهده گرفته اند:

۱) مبالغ حاصل از فروش را از کتابفروشی ها می گیرند و به ناشران می پردازند؛

۲) به ناشران پیش پرداخت می دهند؛

۳) فاصل زمانی میان انتشار کتاب و بازگشت سرمایه را پر می کنند که برای ناشران متوسط، کوچک و کم سرمایه جنب حیاتی دارد. بیش تر کتابفروشان متوسط و کوچک به یکی دو تا از شبکه های اصلی پخش گری وابسته اند. در عین حال، مراکزی هم برای پخش در محدوده های ولایتی و محلی وجود دارد که از جنبه های بسیار مهم تقویت نشرهای محلی است. شرکت نیپان ، که سه ناشر بزرگ آن را تاسیس کردند، از عمده خرهای اصلی است.

در هم مراکز پررفت و آمد و در بسیارى از فروشگاه‏هاى بزرگ، کتاب هم فروخته مى‏شود. این نقاط فروش جزو شبک کتابفروشى به شمار نمى‏آید. کتاب و نشریه (کالاهاى فرهنگى) در کنار سایر اقلام (کالاهاى مصرفى) که مردم روزانه و شبانه از بازار مى‏خرند، خریده مى‏شود. در شهرهاى بزرگ از کتابفروشى‏هاى زنجیره‏اى بسیار استقبال کرده‏اند و شعبه‏ها و شاخه‏هایى از آن‏ها در اطراف و نقاط دورافتاد شهرها دایر شده است. فروشگاه‏هاى بزرگِ شبانه‏روزى در هم ساعات شب، مثل روز، روزنامه، مجله و کتاب‏هاى جلد نرم مى‏فروشند و کتاب‏هاى کودکان هم درمیان آن‏ها به وفور دیده مى‏شود.

کتاب‏هاى قدیمى، نایاب، کم‏یاب و دست دوم، بازار گرمى در ژاپن دارد. فروشندگان کتاب‏هاى دست دوم براى خودشان تشکیلات، صنف و مقررات فعالیت دارند و کتابفروشان بسیاری در سراسر ژاپن با آنان به داد و ستد می پردازند. دست دوم فروش ها موظف هستند مقررات مصوب صنف را به دقت مراعات کنند. در عین حال، نظارت بر کار آن ها برقرار است.

شبک کتابفروشى‏هاى شینکُبُن با شعبه‏هاى فراوان، در بسیارى از شهرهاى ژاپن فعال‏است و کتاب‏ها را با تخفیف مى‏فروشد. استقبال از این کتابفروشى‏ها بر کاهش میزان کتاب خوانى در آن کشور تأثیر مثبت گذاشته است. برآورد کرده‏اند که زنجیر کتابفروشى‏هاى شینکبن هر سال مبلغ هنگفتی کتاب می فروشد. با این حال، اهل فنّ، ناشران، و ویراستاران نشر از کاهش کتاب خوانی گله مندند، و از این رو، در سیاست‏گذارى‏هاى فرهنگى اخیر ژاپن به مسال کاهش کتاب خوانى و رقابت رسانه‏هاى ارتباطى با کتاب توجه شده است. در همین سیاست‏هاى جدید، شبک امانت کتاب میان کتابخانه‏ها را تا جاى ممکن، به راستی تا جایی که ظرفیت های کتابخانه ها اجازه می دهد، گسترش داده‏اند و آن را بیش از پیش کارآمد ساخته‏اند، به گونه‏اى که شاید بتوان این عبارت را به کار برد که: با شبک سراسری کتابخانه ها، هرگونه بهانه‏اى را از دست کتاب خوان ها و کتاب‏نخوان ها در سراسر ژاپن و در هم نقاط دوردست و دورافتاد این کشورگرفته‏اند. این شبکه از تحسین برانگیزترین اقدامات فرهنگی دولتی است که به خوبی درک می کند کتاب خواندن چه فایده هایی برای جامعه دارد و کتاب نخواندن چه زیان هایی