پاورپوینت کامل نگاهی به مهم ترین برادر کشی های شاهنامه از منظر نظریه ی عقده ی حقارت آدلر ۹۹ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل نگاهی به مهم ترین برادر کشی های شاهنامه از منظر نظریه ی عقده ی حقارت آدلر ۹۹ اسلاید در PowerPoint دارای ۹۹ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل نگاهی به مهم ترین برادر کشی های شاهنامه از منظر نظریه ی عقده ی حقارت آدلر ۹۹ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل نگاهی به مهم ترین برادر کشی های شاهنامه از منظر نظریه ی عقده ی حقارت آدلر ۹۹ اسلاید در PowerPoint :

این مقاله، در حوزه ی مطالعاتی روان شناسی ادبیات قرار می گیرد. در این مقاله داستان های « برادرکشی در شاهنامه » از منظر نظریه ی « عقده ی حقارت» آدلر مورد بررسی قرار گرفته است. این مقاله بر پایه نظریه ی یاد شده، بر آن است که چگونگی واکنش شخصیت های این داستان ها راکاویده و اهدافی که رفتار آن ها را در آینده جهت می دهد، بررسی کند. در پایان، به این نتیجه می رسد که انگیزه ی واقعی رفتار آدمی در بسیاری از مواقع، برتری جویی و احساس مهتری است که ریشه در عقده ی حقارت دارد.

چکیده :

این مقاله، در حوزه ی مطالعاتی روان شناسی ادبیات قرار می گیرد. در این مقاله داستان های « برادرکشی در شاهنامه » از منظر نظریه ی « عقده ی حقارت» آدلر مورد بررسی قرار گرفته است. این مقاله بر پایه نظریه ی یاد شده، بر آن است که چگونگی واکنش شخصیت های این داستان ها راکاویده و اهدافی که رفتار آن ها را در آینده جهت می دهد، بررسی کند. در پایان، به این نتیجه می رسد که انگیزه ی واقعی رفتار آدمی در بسیاری از مواقع، برتری جویی و احساس مهتری است که ریشه در عقده ی حقارت دارد.

مقدمه:

آلفرد آدلر بنیانگذار مکتب روانشناسی فردی است. بنا به عقیده او پاره ای از اختلالات رفتاری وشخصیتی منبعث از عقده حقارت است .این عقده باعث می شود فرد خود را از دیگران کهتر بشمارد .این امر ممکن است منشا جسمی یا واقعی داشته باشد ویا این که از ذهنیات وخیالات یک فرد نشات بگیرد .با این حال هر فردی می کوشد این عقده را جبران کند وهرگاه موفق نشود دچار اختلالات عصبی و روانی می گردد.

اگر درپرتو نظریه آدلر بر پاره ای از داستان های شاهنامه نظر کنیم ،در می یابیم که رفتار برخی از شخصیت های شاهنامه موید همان مفاهیمی است که آدلر در نظر داشته است .ازاین رو به نظر می رسد ، می توان بر پایه نظریه عقده حقارت آدلر ،رفتار بعضی از شخصیت های شاهنامه را تفسیر کرد . ازسوی دیگر انطباق رفتار برخی از شخصیت ها با نظریه آدلر ،موید روشن بینی شایان توجه فردوسی در ژرفای طبیعت آدمی است .استادی و چیره دستی او در ترسیم و توصیف لایه های عمیق روانی شخصیت های اثرش، بر هیچ کس پوشیده نیست. اگر بر آن باشیم که شاهنامه در گستره ی ادب فارسی، بیشترین قابلیت را برای تحلیل های روان شناختی دارد ، بر گزاف و خام داوری نکرده ایم. شناخت ژرف و استوار فردوسی از انسان سبب شده است که در گزارش و سرایش شاهنامه، به هنگام شخصیت پردازی، بتواند به هزار توی شخصیت های اثرش رسوخ کرده و آن ها را کاویده و گزارش نماید. به راستی که این شناخت ، روح و زندگی جاودان به شخصیت های شاهنامه بخشیده است ؛از این رو، روح و روان پیچیده ی شخصیت های شاهنامه محملی بسیار مناسب برای پژوهش های روان شناختی است.

از آن جایی که حوزه ی پژوهش، در این مقاله مربوط به روان شناسی ادبیات است؛ برآنیم که به مطالعه ی قوانین روان شناختی مربوط به نظریه ی عقده حقارت در داستان های برادرکشی شاهنامه بپردازیم. این مقاله در پی پاسخ دادن به این سوال است :آیا می توان پاره ای از برادر کشی های شاهنامه را از منظر نظریه عقده حقارت ادلر بررسی کرد ؟ودر راستای همین پرسش می توان به پرسش های دیگری رسید :آیا در داستان های برادر کشی می توان شخصیت هایی را یافت که جرات اقدام به کارهای سازنده را از دست داده اند ودر صدد هستند با توسل به رفتار های مزاحم ومخرب موجودیت خود را حفظ کنند ؟آیا شخصیت های مخرب داستان های برادر کشی به وسیله عوامل اجتماعی برانگیخته می شوند یا عوامل بیولوژیک ؟فرضیه بنیادین این مقاله این است که انگیزه اساسی رفتار بشر جستجو برای قدرت است وبین این انگیزه ژرف ساختی با تمامی واکنش های روساختی بشر ارتباط مستقیم وجود دارد .

در باب پیشینه این تحقیق نیز باید گفت کار جدی ومنسجمی در این خصوص صورت نگرفته است جز مقاله ای با عنوان «بررسی عقده حقارت در شخصیت بوسهل زوزنی بر اساس روایت بیهقی »نوشته ابوالقاسم قوام واحسان قبول که در نشریه ادب پژوهی سال ۱۳۸۶ شماره ۱ به چاپ رسیده است.

در این جستار، نخست بر روی نظریه ی آدلر تأمل می کنیم و سپس پاره ای از مهم ترین برادرکشی های شاهنامه را از این منظر مورد بررسی قرار می دهیم.

۱-نظریه عقده ی حقارت:

عقده ی حقارت اصطلاح مشهور روان شناسی فردی است که برای نخستین بار توسط آدلر مطرح شد؛ گرچه، بسیاری از دانشمندان علوم انسانی هم چون استاند هال، ژانه و حتی فروید، قبل از آدلر آن را به کار گرفته بودند اما تنها آدلر بود که با تشریح و توصیف دقیق و صحیح عقده حقارت به آن عمق و مفهومی تازه بخشید و آن را اساس تمام نظریات روان شناسی فردی قرار داد(منوچهریان، ۱۳۵۷: ۱۶-۱۰).

در تعریف عقده ی حقارت (

Inferiority complex

) می توان گفت : «مجموعه صفات، رفتار یا کرداری است که عمل یا کنش آن ها برکنار ساختن یک احساس کهتری دردناک است» (منصور، ۱۳۵۸: ۱۴۶)

آدلر، فردی را که احساس حقارت او به طور بیمار گونه ای شدید باشد به عنوان فردی دارای عقده ی حقارت توصیف می کند و معتقد است «عقده حقارت اغلب به نوعی عقده برتری جویی جبرانی که طی آن فرد مجبور است به هر قیمتی سرآمد باشد، منتهی می شود»(کارور، ۱۳۷۵: ۴۶۰)

آلفرد آدلرپدر نهضت جدید روان شناسی اجتماعی در روانکاوی دانسته شده است. در واقع، اساس نظریه ی آدلر این دو اصل است :۱- انسان در اصل به وسیله ی عوامل اجتماعی برانگیخته می شود و نه عوامل بیولوژیک۲- انگیزه ی اساسی رفتار بشر، جستجو برای قدرت است. آدلر معتقد بود که در هر انسانی، احساس حقارت وجود دارد؛ زیرا هر فرد، در هنگام تولد، موجودی کاملاً ضعیف و بیچاره است و در تمام دوران طولانی کودکی خود به دیگران اتکا دارد. این احساس حقارت را عوامل اجتماعی و جسمی تشدید می کنند. یکی از شیوه هایی که افراد برای جبران این احساس حقارت و ضعف به کار می برند، تلاش برای کسب قدرت است و انکار و عقب نشینی از واقعیت، شیوه ی دیگری در این مسیر است. سبک زندگی هر فرد منحصر به خود اوست و در تمام طول عمر، الگوی رفتارهای بعدی او قرار می گیرد. هر یک از این دو نوع برخورد همراه با احساس، سبک زندگی هر فرد را شکل می دهد. البته، هدف تمام انسان ها، رسیدن به قدرت برتری است اما با وجود این، هر فرد برای رسیدن به این مقصود، روش ها و شیوه ها و روال خاص خود را دارد که همان سبک زندگی اوست،« همین عامل اساس واکنش های فرد، خلاقیت ها و نحوه ی سازگاری او با خود و با جهان بیرون است. افراد زمانی به بیماری روانی دچار می شوند که غیرفعال و خودخواه باشند و انگیزه ی برتری طلبی داشته باشند و در چنین صورتی فرد در پیشبرد علایق اجتماعی خود به وقفه و محرومیت شدیدی دچار می شود.»( شاملو، ۸۴ : ۹۲).

آدلر نیز مانند یونگ بعدها از فروید جدا شد. مهم ترین دلیل جدایی آدلر از فروید، تأکید بیشتر او برانگیزه های اجتماعی و افکار هوشیار به جای غرایز جنسی و فرایندهای ناهوشیار بود. آدلر در اوایل زندگی خود به حقارت های عضوی و چگونگی جبران آن توجه کرد. فردی که نقص عضوی دارد، ممکن است برای تقویت آن عضو یا سایر اعضا تلاش کند؛ برای مثال، کودکی که لکنت زبان دارد؛ احتمالاً، تلاش خواهد کرد که سخنران بزرگی شود. آدلر در ابتدا به ضعف های بدنی توجه داشت اما به تدریج به احساس حقارت و مکانیسم های دفاعی برای پنهان کردن یا کاهش این احساسات دردناک علاقه مند شد. به نظر آدلر، چگونگی تلاش فرد برای کنار آمدن با احساساتی از این نوع، بخشی از روش زندگی وی می شود؛ یعنی، به صورت یک جنبه ی مشخص از کارکردهای شخصیتی او به حساب می آید. این مفاهیم بیانگر تأکید بیشتر بر عوامل اجتماعی است تا عوامل زیستی. تأکید بر ابعاد اجتماعی، به تدریج بخش عمده ای از تفکر آدلر را تشکیل داد. آدلر ابتدا از میل به قدرت، به عنوان نشانه ای از تلاش های ارگانیسم برای سازگار شدن با احساس درماندگی حاصل از تجارب کودکی سخن می راند. این اصرار تدریجاً به تأکید بر تلاش برای برتری تبدیل شد. این تلاش در شکل روان آزرده ی خود می تواند با گرایش به قدرت و کنترل دیگران بیان شود. ولی در شکلی سالم تر می تواند به صورت نیروی محرکه ای در جهت ارتقاء به سوی اتحاد و کمال باشد. تلاش برای برتری در فرد سالم به صورت حس اجتماعی و همکاری و هم چنین به صورت جرأت و رقابت بیان می شود. علاقه ی اجتماعی از ابتدا در فرد وجود دارد یعنی علاقه به برقراری ارتباط با دیگران و آمادگی بالقوه برای همکاری پدیده ای ذاتی و درونی است.

نظریه ی آدلر از این رو قابل توجه است که بر چگونگی پاسخ افراد به احساسات مربوط به خویشتن و اهدافی که رفتار آن ها را در آینده جهت می دهد، تأکید داشت.

آنچه در نظریه ی آدلر مهم است،نظر آدلر است بر اینکه« افراد در تجربه های نخستین زندگی شان در جریان مقایسه ی خود با جهان اطراف دچار احساس ضعف و ناتوانی می شوند کودک عملاً می بیند که در اطراف او افرادی مستقل و نیرومند زندگی می کنند که قادرند به میل و اراده ی خود به هر کاری اقدام کنند در حالی که او در کلیه ی امور زندگی خود حتی رفع نیازهای ابتدایی خویش نیازمند دیگران است؛ بنابراین، احساس حقارت در وی ایجاد می شود و فرد برای غلبه بر این حس ناخوشایند و جبران حقارت های خوش تلاش می کند تا به برتری دست یابد.» (احمدوند، ۱۳۸۶ : ۳۲).

« به عقیده آدلر احساس های حقارت گریز ناپذیرند و مهم تر این که ضروری هستند؛ زیرا، به وجود آورنده ی انگیزه اساسی برای تلاش، رشد پیشرفت و موفقیت اند و در واقع احساس حقارت اگر از حد تجاوز نکند ،سبب پیشرفت و برتری آدمی است. اما هنگامی که فرد نتواند بر احساس حقارت خود غلبه کند این حس تقویت و تشدید گشته و منجر به شکل گیری عقده حقارت می شود. آدلر این وضعیت را به شکل ناتوانی در حل مشکلات زندگی تعریف می کند او معتقد است که عقده حقارت به سه طریق می تواند در کودکی شکل گیرد : ۱-حقارت جسمانی ۲-لوس کردن ۳-نادیده گرفتن» (شولتز، دوان، ۱۳۸۴ : ۱۴۴ و ۱۴۵ ).

در واقع می توان گفت که نظریه ی آدلر از این رو قابل توجه است که« بر چگونگی پاسخ افراد به احساسات مربوط به خویشتن و اهدافی که رفتار آنها را در آینده جهت می دهد، تأکید دارد.»(پروین، ۱۳۸۱: ۱۱۳) .

به طور خلاصه می توان گفت« آدلر انگیزه ی واقعی رفتار آدمی را برتری جویی اعلام داشت انگیزه ی دیگر آدمی که برتری جویی از آن ریشه می گیرد، به اعتقاد آدلر، احساس حقارت و کوشش در رفع موجبات این احساس یعنی از بین بردن نقص و کمبود است.»(سیاسی،۱۳۷۹: ۸۳)

پس بر مبنای مباحث ذکر شده، آدلر حس حقارت را حسی مشترک در همه ی افرادمی داند اما نکته ی غیرطبیعی و نا به هنجار تبدیل احساس حقارت به عقده حقارت است ، « بدین معنا که فرد برای رفع نقص ها، ضعف ها وکاهش احساس حقارتش به جستجوی جبران ناتوانی ها و نقص هایش برمی آید که در اکثر موارد، راه های غیر سالم و بعضاً ضد اجتماعی را می گزیند» (اسپربر، ۱۳۷۹ : ۱۳).

آدلر بخشی از این راه های ناسالم و ضد اجتماعی را چنین معرفی می کند: «تکبر، جاه طلبی، حسادت، رشک، طمع و تنفر» (آدلر، ۱۳۷۹: ۱۳۳ – ۱۵۷).

هم چنین صفات و ویژگی های دیگری برای این افراد ذکر شده است: « انتقام جویی، تناقض رفتاری، ظاهرسازی، خوفناکی، انعطاف و نرمش موضعی و … » (اسپربر، ۱۳۷۹ : ۳۶-۱۱۳).

نگارنده،در این مقاله، برآن است تا نشان دهد، بحث مربوط به احساس حقارت و عقده ی حقارت مانند رشته نخ رنگینی در تمام حالات اختلال روانی کشیده شده است، در افراد دارای عقده حقارت، تلاش روانی آغاز به رشد می کند تا آن ها با آن وسیله، ترس و عدم کفایت خود را زیر سرپوش آن مخفی نگاه دارند. در برادرکشی های مهم شاهنامه، به راحتی می توان ردپای این عقده را در یافت.

تحلیل برادرکشی های شاهنامه از منظر نظریه ی عقده حقارت:

همان گونه که پیش از این ذکر شد، از نظر آدلر در هر انسان احساس حقارت وجود دارد، چرا که موجود انسانی در هنگام تولد، موجودی کاملاً ضعیف و ناتوان است. این احساس حقارت را عوامل دیگری چون عوامل اجتماعی و جسمی تشدید می کند. یکی از شیوه های جبران این احساس حقارت، تلاش برای کسب قدرت است حال اگر قدرت طلبی از رهگذر منطقی صورت نگیرد، با داستان تراژیک قدرت و اخلاق مواجه می شویم، داستان های برادرکشی در شاهنامه، دقیقاً، دال بر قربانی شدن انسانیت در پای قدرت پرستی است. در این داستان ها قدرت در چهره های گوناگون ظاهر می شود و همواره از آن جایی که ریشه در عقده ی حقارت دارد به فجایع بزرگ منجر می شود.در این جا برادر کشی های مهم شاهنامه را بررسی می کنیم .

۲-برادرکشی های مهم در شاهنامه:

۲-۱- در داستان پسران فریدون ،تور سرانجام با کوفتن کرسی بر سر برادر خویش ایرج ،او را به خاک می افکند و با خنجر می کشد. انگیزه ی این قتل، افزون طلبی و آزمندی است و تور به بهانه ی این که پدر میان آن ها (ایرج و سلم و تور) در تقسیم قلمرو پادشاهی، تبعیض قایل شده است، به این کار سنگین دست می زند . (شاهنامه، ج۱، ص۱۰۲ – ۱۰۴ ب ۴۰۰ -۴۲۱).

فریدون در تقسیم کشور پهناورش تصمیم می گیرد که روم و خاور را به سلم دهد، چین و توران را به تورو ایرج را پادشاه ایران کند.

اما پس از مدتی، سلم از آن جایی که از آن چه پدر به او داده است، راضی نیست، بدخواه پدر و برادرش ایرج می شود و در نامه ای به تور این نا خرسندی را گزارش می دهد.

روشن است که سلم وتور از چنین تقسیمی سخت ناخوشنودند و بر آنند که چرا پدر، ایران و یمن را که سرزمین های آبادان و سرسبز و خرمند به ایرج پسر کوچک تر داده و توران و چین را به تور و روم و خاور را به سلم . سلم بر آن است که در این تقسیم بر او و تور ستم رفته است و در برابر این ستمی که بر آن ها رفته، می بایست دست به جبران بزنند.

کاملاً روشن است که سلم و تور، چگونه کینه ی پدر و ایرج را به دل گرفته اند؛ حتی، در نامه ای که به فریدون می نویسند، یادآور می شوند که چنین بخششی دور از دادگری بوده است و باز هم پیش از آن که اقدامی کنند، از پدر می خواهند که با عدالت رفتار کند و گرنه تهدید می کنند که سرزمین ایرج را نابود خواهیم کرد.

اما فریدون، به راستی، در جواب سلم و تور پاسخی منطقی و درخور ندارد، او به جای آن که علت اصلی چنین بخششی را ذکر کند، آن دو را از خداوند و گردش روزگار می ترساند و می گوید که اهریمن، دل سلم و تور را از راه راستی به در کرده است. فریدون، به جای هرگونه پاسخی که آن دو را به لحاظ عقلانی ارضا کند، می گوید که روزگار شاهان بسیاری چون شما دیده و خاک کرده است؛ اما ایرج در این میان برخورد دیگر گونه ای دارد. او زمانی که توسط پدر در می یابد که برادران از این رفتار پدر، دل آزرده اند بی آن که کینه و نفرت آن ها را به دل بگیرد، رفتار منطقی و خردمندانه ای را در پیش می گیرد، به نظر می رسد ایرج در لایه های درونی ذهن و روح و روان خویش به برادرانش حق می دهد؛ از این رو، سعی می کند به مهر و داد ،دل آن ها را به دست آورد اما سرانجام حقارت ریشه دوانده در دل سلم و تور به فاجعه ی بزرگی می انجامد.

اگر به داستان فریدون و پسرانش نیک بنگریم، در می یابیم که چه مصداق روشنی برنظریه ی آدلر یافته ایم « آدلر بر آن است که انگیزه ی اساسی رفتار بشر، جستجو برای قدرت است» (شاملو، ۱۳۸۴: ۹۲).

در این داستان می بینیم که رف