پاورپوینت کامل مبانی نظری خوشنویسی در تمدن اسلامی ۵۶ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل مبانی نظری خوشنویسی در تمدن اسلامی ۵۶ اسلاید در PowerPoint دارای ۵۶ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل مبانی نظری خوشنویسی در تمدن اسلامی ۵۶ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل مبانی نظری خوشنویسی در تمدن اسلامی ۵۶ اسلاید در PowerPoint :

نگارش متن مقدس از چنان عظمتی برخوردار شد که نگارش جمیل و زیبای آن نخستین و مهمترین عرصه تجلی روح زیبایی‌شناسانه تمدن اسلامی گردید. این زیبایی چیزی نبود که صرفا محصول ذوق و این برداشت باشد، بلکه در متن روایات بر این زیبانگاری تأکید بسیار صورت گرفته بود. برای مثال در همین روایت اخیر با کاربرد تعبیر «حسن الله» بر زیبایی تأکید شده است. همچنین روایاتی که قاضی احمد قمی در یکی از نخستین تاریخ‌نگاری‌های هنری تمدن اسلامی ـ ایرانی یعنی «گلستان هنر» در قداست و شرافت خوشنویسی آورده است، مؤید مطلق نظر فوق است

پاورپوینت کامل مبانی نظری خوشنویسی در تمدن اسلامی ۵۶ اسلاید در PowerPoint / دکتر حسن بلخاری – بخش دوم

نگارش متن مقدس از چنان عظمتی برخوردار شد که نگارش جمیل و زیبای آن نخستین و مهمترین عرصه تجلی روح زیبایی‌شناسانه تمدن اسلامی گردید. این زیبایی چیزی نبود که صرفا محصول ذوق و این برداشت باشد، بلکه در متن روایات بر این زیبانگاری تأکید بسیار صورت گرفته بود. برای مثال در همین روایت اخیر با کاربرد تعبیر «حسن الله» بر زیبایی تأکید شده است. همچنین روایاتی که قاضی احمد قمی در یکی از نخستین تاریخ‌نگاری‌های هنری تمدن اسلامی ـ ایرانی یعنی «گلستان هنر» در قداست و شرافت خوشنویسی آورده است، مؤید مطلق نظر فوق است؛ همچون:

ـ هر که «بسم الله الرحمن الرحیم» را به زیبایی بنگارد، بدون حساب وارد بهشت می‌شود.۳۲

ـ خط خوش و زیبا شدت ظهور حق را افزون‌تر می‌سازد.۳۳

و سخنانی که ‌امیرالمؤمنین علی(ع) در این باب دارند:

ـ بر شما باد خط زیبا؛ زیرا کلیدی از کلیدهای رزق و برکت است.۳۴

ـ خط زیبا زبان دست و سرور دل است.۳۵

ـ حُسن خط پنهان است در تعلیم استاد. قوام و پختگی آن در زیادی مشق و ترکیب حروف مرکب است و بقای آن به ترک آنچه نهی شده و محافظت نماز است؛ و اصل خط در فهم مفردات آن است.۳۶

حکمت اسلامی که منبعث از روح قرآن و روایات، در لسان استدلال و برهان بود، این معانی را مورد توجه خاص قرار داد و به یک معنا بنیان‌های نظری خوشنویسی اسلامی را تدوین ساخت. در این میان اخوان‌الصفا که نگارندگان اولین دانشنامه در جهان اسلام هستند (الرسائل)، با رویکرد خاص خود که از یک سو مبتنی بر قرآن و روایات و از دیگر سو بر حکمت و فلسفه بود، نکات بسیار قابل تأملی در بنیان‌های نظری خوشنویسی عرضه کردند که کمتر مورد توجه واقع شده است.

بنیان‌های نظری خوشنویسی در حکمت اسلامی

در کتاب «هندسه خیال و زیبایی» (پژوهشی در آرای اخوان الصفا در باره حکمت هنر و زیبایی) بحث مستوفایی در نقش بی بدیل اخوان‌الصفا در تأملات نظری مفاهیمی چون صناعت و زیبایی آورده‌ام. اخوان با نگره‌ای حکمی و با رویکردی تأویلی بسیاری از معانی مستحدثه در اندیشه اسلامی را مورد شرح و بحث قرار داده و به‌ویژه در باب خوشنویسی نکات مهمی ایراد نمودند که قطعا در ادامه تاریخ زیبایی‌نگاری در تمدن اسلامی بسیار مؤثر واقع گردید.

از دید اخوان، صناعت کتابت و خوشنویسی، شریف‌ترین نوع از صناعات است؛ صناعتی که وزرا، کُتّاب و اهل ادب در مجالس شاهان بدان افتخار می‌کنند. هنری که دارای انواع فنون و فروع است و البته نوع نگارش آن در میان امتهای مختلف چون اعراب، ایرانی، سُریانی، یونانی، عبری و هندی متفاوت است. اخوان با توجه به همتی که در تدوین قواعد زیبایی‌شناسی صناعات سرلوحه کار خویش قرار داده بودند، تبیین و تدوین مبانی زیبایی‌شناسی حروف و خوشنویسی را با توجه به اصل حروف، کیفیت ترتیب، کمیّت مقدار و نسب تألیف مورد توجه قرار دادند. از دید آنان اصل و بنیاد تمامی حروف در هر لغت و امتی و نیز با هر قلم یا نقشی، یک خط مستقیم است۳۷ که قطر دایره محسوب می‌شود و نیز خط مقوسی۳۸ که محیط آن دایره است.

بنابراین از دید اخوان مبتنی بر افضلیت و زیبایی شکل دایره، که بنیادی‌ترین شکل در صورت‌بخشی عالم است، خوشنویسی با همان مفاهیم زیبایی‌شناسانه عالم شکل و نقش می‌گیرد؛ زیرا از دید اخوان تمامی حروف، ترکیب یافته از همان خط مستقیم (قطر دایره) و مقوس (محیط دایره)‌اند. شاهد مثال آنان بر این معنا کتابت حروف عربی است. از دید آنان تمامی حروف عربی متشکل از همان خط مستقیم و مقوّسند. برخی از این حروف مستقیم‌اند چون: «ا، ب، ت، ث» و برخی مقوس چون: «د، ذ، ر، ز» و نیز برخی ترکیب‌شده از فرم مقوس و مستقیم چون: «ج، ح، س، ط، ظ و…» از دید اخوان تمامی زبان‌های عالم بر این تمثیل تشکیل یافته و شکل گرفته‌اند.

اخوان سپس با تأکید بر این که اصل حروف در کتابت همان خط مستقیم و خط مقوس است، بیان می‌دارند: «قصد داریم که نیکوترین خطوط، صحیح‌ترین کتابت‌ها و زیباترین ترکیب‌ها را با ابتنای بر نسبت افضل شرح و توضیح دهیم. پس در ابتدا بر قول صناعتگران [=خوشنویسان] این صناعت تأکید می‌کنیم که خود حجتی اقوی و اصّح و نیز بیانی روشن و هادی به‌سوی قاعده و قانون است. مهندس [=خوشنویس] ماهر استاد در عمل خویش می‌گوید: «پس هر که می‌خواهد خطی زیبا و کتابتی صحیح داشته باشد، باید که اصلی را محور قرار دهد که خود بنیان تمامی حروف است و نیز قانونی که خطوط بر آن قیاس می‌شوند و مثال در این معنا نوع نگارش عربی است که بر اساس آن الف هر مقدار که بخواهیم کشیده می‌شود، لکن ضخامت نگارش آن متناسب با طول الف می‌باشد که آن هشت [نقطه] است و پایین ‌آن دقیق‌تر از بالای آن. سپس الف قطر دایره محسوب شده و مبتنی بر آن سایر حروف، متناسب با طول الف و محیط دایره‌ای که الف قطر آن است [نگاشته می‌شود]. به‌عنوان مثال طول با، تا و ثا هر کدام مساوی با طول الف است و رئوس آنها به سوی بالا، هشت نقطه می‌باشد. مانند: ا، ب، ت، ث. پس خوشنویس می‌بایست هرکدام از حروف جیم، حا، خا را به‌اندازه نصف الف نگاشته و به‌اندازه نصف محیط دایره‌ای که طول الف، قطر آن است قوس دهد مانند: ج، ح، خ. سپس هرکدام از حروف دال و ذال را همچون طول الف قوس داده مانند د، ذ و آنگاه هرکدام از حروف را و زا را به‌اندازه ربع محیط دایره مذکور بنگارد و نیز سین و شین را و…»

اخوان بر اساس طول الفی که به اندازه قطر یک دایره است و نیز محیط این دایره، اندازه تمامی حروف عربی را شرح می‌دهند و سپس متذکر می‌گردند: «آنچه از نسب این حروف و کمیت طول و عرض آنها گفتیم چیزی است که قوانین هندسه و نسب فاضله، آن را ایجاب می‌کند. و اما آنچه مردم به‌واسطه آن خوشنویسی را می‌شناسند و کاتبان را تحسین می‌کنند، اگر غیر آن باشد که ما ذکر کردیم، به دلیل موضوعات، مرضیات و انتخاب‌های مردم و به دلیل عادتی است که در نظر خود به اشیا و خطوط دارند.»۳۹

اخوان سپس با تمایز میان عادات اجتماعی و قوانین هندسی بحث مهمی را طرح می‌سازند: «پس بدان ای برادر من، که خدا تو و ما را به روح خویش مؤید گرداند، صور نگارش حروف کتابت از نظر فن نگارش بسیار و از نظر نوع نگارش مختلف است؛ همچنان‌که ذکر کردیم، و این به‌واسطه آن است که حکمای کاتب، اختیارات، دلایل و علت آن را شرح داده‌اند و ما در اینجا به قول مجمل مختصری در سه کلمه، براساس مفروضات قوانین هندسی و قیاسات فلسفی اکتفا می‌کنیم آن‌گونه که نویسنده مهندس ماهر تأکید نموده است:

اول) فرض در نگارش هر خط از هر امت و هر لغت و به هر قلمی که نگاشته می‌شود، قوس و انحنای الفی است که در کتابت عربی وجود دارد.

دوم) غلظت نگارش حروف به ‌سوی انحراط الف باشد.

سوم) به هنگام ترکیب، تمامی زوایا باید حاده و در جهت شکل دورانی باشد. و این همان چیزی است که اهل این صناعت در اندازه‌گیری این حروف و تناسب آنها تأکید دارند. البته ممکن است که به هنگام ترکیب و تألیف حروف چه‌بسا به دلایلی که گفتیم نگارش متغیر و مختلف شود، لکن ضروری است نویسنده به هنگام تعلیم خط آنها را در نظر گیرد.»۴۰

اخوان سپس با تمایز میان عادات اجتماعی و قوانین هندسی بحث مهمی را طرح می‌سازند: «پس بدان ای برادر من، که خدا تو و ما را به روح خویش مؤید گرداند، صور نگارش حروف کتابت از نظر فن نگارش بسیار و از نظر نوع نگارش مختلف است؛ همچنان‌که ذکر کردیم، و این به‌واسطه آن است که حکمای کاتب، اختیارات، دلایل و علت آن را شرح داده‌اند و ما در اینجا به قول مجمل مختصری در سه کلمه، براساس مفروضات قوانین هندسی و قیاسات فلسفی اکتفا می‌کنیم آن‌گونه که نویسنده مهندس ماهر تأکید نموده است:

اول) فرض در نگارش هر خط از هر امت و هر لغت و به هر قلمی که نگاشته می‌شود، قوس و انحنای الفی است که در کتابت عربی وجود دارد.

دوم) غلظت نگارش حروف به ‌سوی انحراط الف باشد.

سوم) به هنگام ترکیب، تمامی زوایا باید حاده و در جهت شکل دورانی باشد. و این همان چیزی است که اهل این صناعت در اندازه‌گیری این حروف و تناسب آنها تأکید دارند. البته ممکن است که به هنگام ترکیب و تألیف حروف چه‌ب