پاورپوینت کامل حجابی بر علم حقیقی ۷۵ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل حجابی بر علم حقیقی ۷۵ اسلاید در PowerPoint دارای ۷۵ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل حجابی بر علم حقیقی ۷۵ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل حجابی بر علم حقیقی ۷۵ اسلاید در PowerPoint :

ملاصدرا در رسال «سه اصل»، از سه اصل «جهل به معرفت نفس»، «حب جاه و مال و میل به شهوات و لذات و سایر تمتعات» و «تسویلات نفس اماره و تدلیسات شیطان مکاره» سخن می‌گوید و نتایج آن را برمی‌شمارد؛ نتایجی که اصلی‌ترین آن‌ها ایجاد حجاب است، حجابی که به‌واسط آن، «علم ظاهر» جایگزین «علم حقیقی» (حکمت) می‌شود و «حکمت» در اجتماع به غیبت می‌رود. این غیبت حکمت، موجب می‌شود که سیاست در پیوند با علم ظاهر به تباهی کشیده شود و راه سعادت که هدف غایی زندگی آدمی است فروبسته گردد. برای نیل به سعادت، حکمت به‌عنوان علم حقیقی باید ظاهر باشد و سیاست را ذیل خود بگیرد تا راه سعادت گشوده شود.

نگاهی به حکمت و سیاست در رسال «سه اصل» ملاصدرا

ملاصدرا در رسال «سه اصل»، از سه اصل «جهل به معرفت نفس»، «حب جاه و مال و میل به شهوات و لذات و سایر تمتعات» و «تسویلات نفس اماره و تدلیسات شیطان مکاره» سخن می‌گوید و نتایج آن را برمی‌شمارد؛ نتایجی که اصلی‌ترین آن‌ها ایجاد حجاب است، حجابی که به‌واسط آن، «علم ظاهر» جایگزین «علم حقیقی» (حکمت) می‌شود و «حکمت» در اجتماع به غیبت می‌رود. این غیبت حکمت، موجب می‌شود که سیاست در پیوند با علم ظاهر به تباهی کشیده شود و راه سعادت که هدف غایی زندگی آدمی است فروبسته گردد. برای نیل به سعادت، حکمت به‌عنوان علم حقیقی باید ظاهر باشد و سیاست را ذیل خود بگیرد تا راه سعادت گشوده شود.

مقدمه

بحث دربار ماهیت فلسف اسلامی و چیستی آن در مواجهه با فلسف غرب و ورود اندیشه‌های جدید در کشورهای اسلامی و شرقی در حدود ۱۵۰ سال پیش آغاز شد؛ سطح دیگری از همین بحث نیز در آکادمی‌ها و محافل فلسفی و فکری غرب، کمی پیش از سرزمین‌هایی که خاستگاه اصلی فلسف اسلامی هستند، درگرفته بود. اینکه آیا فلسف اسلامی مستقل است یا وام‌دار یونان، صرفاً پلی برای عبور است و یا مکان و میدانی جدید برای فلسفیدن و … پرسش‌هایی ازاین‌دست، موضوع اصلی این نوشتار نیست، اما بی‌ربط به آن هم نمی‌تواند باشد. رسال سه اصل اثری از ملاصدرا، فیلسوف اسلامی که حکمت متعالیه را بنیادگذاری کرد و به اقوال مشهور، جامع عرفان، فلسفه و کلام شد؛ و هم این علوم را که در تاریخ تمدن اسلامی از فارابی تا خود او، به نزاع‌هایی با یکدیگر می‌پرداختند، ذیل حکمت متعالیه به جمع رساند.

یکی از اشکال‌هایی که به فلسف اسلامی گرفته‌اند این است که فلسف اسلامی اساساً فاقد شرایط و عناصر فلسفه بودن است. این متون تولیدشده در تاریخ علوم اسلامی، فلسفه نیستند، بلکه از ماهیتی الهیاتی و کلامی برخوردارند. کسانی که بر این نظرند، معتقدند این روند کمابیش در فارابی دیده می‌شود تا اینکه با ظهور ملاصدرا به اوج می‌رسد. این نگاه به فلسف اسلامی، رساله‌ای چون سه اصل، نوشت ملاصدرا را نیز دربر می‌گیرد.

در پاسخی اجمالی باید به این مهم اشاره کرد که هرچند سقراط فلسفه را از آسمان به زمین آورد، اما در بیان داوری‌اردکانی، در عالم اسلامی، فلسفه دوباره میل به آسمان پیدا کرد. فلاسف شرق عالم اسلام، چون فارابی و ابن‌سینا و ملاصدرا برخلاف ابن‌رشد، فلسفه را به آسمان بردند. بنابراین میل به آسمانی شدن فلسفه چنان‌که سقراط آن را از معبد دلفی میان یونانیان برد، از ویژگی‌های تاریخ فلسفه در شرق عالم اسلامی است. لذا هرچند که رسال «سه اصل» به نظر متنی صرفاً فلسفی نیست (توضیح آن در ادامه آمده است)، اما به‌عنوان متون نگاشته‌شد ملاصدرا، می‌توان آن را در قاعده بیان‌شد رضا داوری‌اردکانی در مقدم کتاب «ما و تاریخ فلسف اسلامی» فهم کرد.

ویژگی‌های رساله

نخستین ویژگی رسال «سه اصل»، فارسی بودن آن است. ملاصدرا برخلاف تمامی آثار مشهور و یا کمتر شناخته‌شده‌اش که همگی را به زبان عربی نگاشته، «سه اصل» را به فارسی نوشته است. از آنجایی که در عالم اسلامی و تا زمان ملاصدرا نیز زبان عربی زبان علمی جهان اسلام بوده، بسیار حائز اهمیت است که این فیلسوف مسلمان رساله‌اش را به فارسی نوشته است. به نظر می‌رسد ملاصدرا تلاش داشته تا با فارسی نوشتن سه اصل، مخاطب خود را عموم مردم و نه صرفاً نخبگان علمی و علما بداند. او تلاش داشته تا با فارسی‌نویسی‌اش بتواند خواندن رساله را برای عموم مردم آسان کند. او در رسال سه اصل به‌نوعی دنبال مخاطب عام است.

دومین ویژگی رساله را می‌توان به ممزوج بودن بافت متن به سه عنصر نقل، نظم و برهان دانست. در جای‌جای رساله و خط به خط آن، ملاصدرا از احادیث، روایات و آیات قرآنی و حکایات نقل‌شده برای ساختار متنش بهره می‌برد. تقریباً هیچ پاراگرافی در سه اصل نمی‌توان یافت که نویسنده در آن از آیات و احادیث به‌عنوان مؤیدهای سخن خویش بهره نبرده باشد. «ستایش بی‌انتها و ثنای بیرون از حد عِد و احصای پروردگاری را سزاست که سین بی‌کین پاکانِ صافی‌نهاد را مصحف آیات بینات/بَیّن خویش گردانید که بَلْ هُوَ آیاتٌ بَیِّناتٌ فِی… وَ ما یَجْحَدُ بِآیاتِنا اِلَّا الْکافِرُونَ… و بر لوح محفوظ قلب حقیقی و نور نطقی نزدیکان که کتاب مسطور و رِق منشور عبارتیست از آن به قلم تقدیس و تمجید اسرار یقین و توحید نویسانید که اُولئِکَ کَتَبَ فِی قُلُوبِهِمُ الْاِیمانَ. جان پاکان کتاب مسطور است / رق منشور و بیت معمور است»۱

همچنین استفاده از شعر نیز در متن سه اصل نمود بارزی دارد. شعرها گاه از شاعری دیگری هستند، اما اکثر اشعار متن، سرود خود نویسنده است. اشعار عموماً به‌عنوان زیبایی ادبی و کلامی به کار نرفته‌اند، بلکه بیشتر از خصلت محتوایی و تأییدکنندگی برخوردارند. «اکنون آماده‌باش ای دانشمند خودپسند که رخصت خطاب آمد و مُهر سکوت از درج دهان و حقه جواهر جان برخاست و عقد صمت از درِ خزین اسرار نهان انحلال پذیرفت و زمان وَ اصْبِرْ وَ ما صَبْرُکَ اِلَّا بِاللَّهِ منقضی شد و بشارت اِنَّا کَفَیْناکَ الْمُسْتَهْزِئِینَ وارد گشت و نوید امید وَ اللَّهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ دررسید و امر اُدْعُ اِلی سَبِیلِ رَبِّکَ بِالْحِکْمَهِ وَ الْمَوْعِظَهِ الْحَسَنَهِ مقروع سمع روان گردید. اکنون دل و سمع یار گردان / آن گوش که دوست چار گردان»۲

همچنین برهان‌ها و استدلال‌های ملاصدرا در این رساله در ارتباطی چندسویه با نقل‌ها و نظم‌ها پیوستگی و البته اولویت دارد. در هر بخش از متن رسال سه اصل، این نویسنده است که ابتدا استدلال خود را پیش می‌آورد و پس از آن از نقل کمک می‌گیرد و آن را تأیید یا تقویت می‌کند. در پایان نیز نظمی در کنار برهان و نقل قرار می‌گیرد که محتوای همان استدلال را دارد، اما در فرمی دیگر.

سومین ویژگی متن رسال سه اصل را می‌توان حِکمی بودن آن دانست. رسال «سه اصل» هرچند که رگه‌های فلسفی دارد، اما هیچ‌گاه نمی‌توان آن را یک رسال فلسفی صِرف به‌حساب آورد. چنانچه در مقدمه اشاره شد که رسال سه اصل یک متن فلسفی صِرف نیست، در اینجا باید گفت که جنس متن رسال سه اصل، حِکمی است. سه اصل، حُکم صادر می‌کند اما نه از جنس حُکم فقهی؛ و اینجا تفاوت بارز فلسفه با حکمت و حکمت با فقه بیشتر نمایان می‌شود. حکمت ناظر به عمل است. نطف جدایی نظر و عمل که در فلسف افلاطون و پیش از آن ارسطو، منعقد شد و در جهان اسلام با خواجه‌نصیرالدین طوسی به ثبت رسید و حکمت عملی از حکمت نظری جدا شد، در حکمت به معنای آنچه در متن رسال «سه اصل» است، جدایی‌ناپذیرند. حکیمان احکامی صادر می‌کنند که عمل بدان‌ها خیر و صلاح است و موجب سعادت می‌شود. برخلاف فلسفه که جدایی عمل و نظر در آن تئوریزه شده، نظر و عمل در حکمت تفکیک‌ناپذیر است. احکام حکمت محصول یک خِرد شرقی نورانی‌شده است که علاوه بر استدلال، بر نقل، تجربه و تاریخ نیز استوار می‌شود.

فقه معطوف به حُکم جزئی است و حکمت حُکم کلی می‌دهد؛ اما فلسفه حُکم نمی‌دهد، فلسفه عالم‌ساز است و منظومه‌ای از معانی را خلق می‌کند. شاید در بیانی بتوان گفت که فلسفه شهر و مدینه می‌سازد، حکمت جاده و راه را مشخص می‌کند و فقه علائم و نشانه‌های این جاده و شهر است. هرچند واژ حکیم در فرهنگ و تمدن اسلامی دربار طبیب، شاعر، فیلسوف نیز به کار رفته است، اما واژ حکمت کمابیش یک معنا را به ذهن متبادر می‌کند و عموماً در فرهنگ اسلامی از حِکمت یک تعبیر وجود دارد. حکمت فوق علومی چون کلام و فقه و تفسیر و تاریخ و… می‌ایستد؛ این علوم ماد حکمتند و حکمت شأنی مافوق این علوم دارد در عین اینکه علم جداگانه‌ای نیست. حکمت را نمی‌توان در کلاس درس و بحث یاد داد، حِکمت دریافت کردنی است و نیاز به استعداد دیگری دارد، استعدادی که غیر از استعداد علمی صِرف است.

اید اصلی رساله چیست؟

ملاصدرا در این رساله معتقد است که «سه اصل است که فی الحقیقه نزد ارباب بصیرت، رؤسا و شیاطین که مهلکات نفسند، این‌هایند و دیگر اصول و مبادی شرور که رئوس ثعابین جور و شقاوت و سرهای تنین عذاب گور و قیامتند که رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله در حدیث عذاب قبر منافق از آن خبر داده، از این سه اصل منشعب می‌گردد. و آن حدیث این است که یسلط علیه تسعه و تسعون تنینا و هل تدرون ما التنین تسعه حیه لکل حیه تسعه رؤس ینهشونه و ینفخون فی جسمه إلی یوم یبعثون.»۳ و آن سه اصل که سه بخش اصلی رساله از چهارده بخش آن را تشکیل می‌دهد، شامل موارد زیر هستند:

اصل اول: جهل است به معرفت نفس که آن حقیقت آدمی است.

اصل دوم: حب جاه و مال و میل به شهوات و لذات و سایر تمتعات.

اصل سوم: تسویلات نفس اماره است و تدلیسات شیطان مکاره و لعین نابکار که بد را نیک و نیک را بد می‌نماید.

این سه اصل ریش هم حجاب‌ها هستند، هم حجاب‌هایی که اجازه نمی‌دهند مردم (مخاطبان رساله) به ادراک و فهم علم اصیل که همانا حکمت است، نائل شوند و در دام ظاهربینی گرفتار می‌آیند و می‌مانند. این گرفتاری و ماندن در ظاهربینی افراد، جامعه و علم و عالمان حقیقی را دچار خسارت‌های زیادی می‌کند؛ چه اینکه اگر این ظاهربینی صرفاً اثراتی فردی داشت، ملاصدرا بر طبل رسوایی آن در رسال سه اصل نمی‌کوبید. «اگر ذره‌ای از نور معرفت در دل ایشان تابیده می‌بودی، کجا درِ خان ظلمه و اهل دنیا را قبل خود می‌ساختند و همیشه با نفس و هوا نَردِ محبت می‌باختند.»۴

ساختار رساله

رسال سه اصل پیش از آنکه وارد فصول یا ابواب چهارده‌گانه‌اش شود، یک مقدم نسبتاً طولانی دارد که در آن تکلیف دو چیز از همان ابتدا توسط نویسنده روشن شده است؛ نخست اینکه روی سخن ملاصدرا، فقها، مجتهدان و متکلمان هستند، او در تمام رساله از آن‌ها به‌عنوان «اهل ظاهر» نام می‌برد. دیگر اینکه، جهت رساله بر نوعی افشاگری و فاصله‌گذاری استوار است. او همان مخاطبان را در نسبت با حکمت افشا می‌کند، به نقدشان می‌پردازد و در اثنای این نقد است که بر بنیان‌های حِکمی خود صحه می‌گذارد و حکمت متعالیه را در بیانی دیگر مطرح می‌سازد. رسال سه اصل از نظر مشخص بودن مخاطب (عالمان علم ظاهر و رهروان بی‌چون‌وچرای آن‌ها) و نقدهای آشکار به مبانی فکری و روشی اهل علم ظاهر و نتیج اعمالی که به‌واسط آن‌ها رخ خواهد نمایاند، یکی از صریح‌ترین متون ملاصدرا و چه‌بسا متون حِکمی تاریخ ایران اسلامی می‌باشد.

اما از نتایج اصل اول می‌توان به «ظلمت دل و عمای بصیرت» اشاره کرد. همچنین از نتایج اصل دوم «از فطرت اصلی منسلخ شدن است و کور و گنگ با بهایم و حشرات محشور شدن». نتیج ابتلا به اصل سوم نیز از نظر ملاصدرا «عذاب ابدی و خسران سرمدیست و سوختن به نار جحیم و مقید گشتن به عذاب الیم».

بیان هر سه اصل و