پاورپوینت کامل قلمرو حافظ‌ پژوهی تا کجاست؟ ۶۷ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل قلمرو حافظ‌ پژوهی تا کجاست؟ ۶۷ اسلاید در PowerPoint دارای ۶۷ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل قلمرو حافظ‌ پژوهی تا کجاست؟ ۶۷ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل قلمرو حافظ‌ پژوهی تا کجاست؟ ۶۷ اسلاید در PowerPoint :

از زمانی که محمد سودی بوسنوی، پژوهشگر و مترجم توانا و اهل ذوق امپراتوری عثمانی (اهل بوسنی و هرزگوین فعلی)، ۵۶۹ غزل حافظ را تفسیر کرد یا به استنباط خود به توضیح یا تشریح مفاهیم ابیات غزلهای مزبور پرداخت؛ بیش از چهارصد سال می‌گذرد.۱

از زمانی که محمد سودی بوسنوی، پژوهشگر و مترجم توانا و اهل ذوق امپراتوری عثمانی (اهل بوسنی و هرزگوین فعلی)، ۵۶۹ غزل حافظ را تفسیر کرد یا به استنباط خود به توضیح یا تشریح مفاهیم ابیات غزلهای مزبور پرداخت؛ بیش از چهارصد سال می‌گذرد.۱

پیش از «محمد سودی» نیز تعدادی از نویسندگان، ادب‌دوستان یا افراد سرشناس جسته و گریخته مطالبی پیرامون زندگی حافظ، تخلص و شعر وی نکات دیگر به رشته تحریر درآورده‌اند که بعضاً غیرمستند بوده یا هرگز اهمیت و اعتبار تحقیقات پژوهشگران ایرانی سده اخیر را نداشته‌اند.

بر اساس تحقیقی که دکتر ابوالقاسم رادفر، تحت عنوان «حافظ‌پژوهان و حافظ‌پژوهی» انجام داده‌اند۲ تا سال انتشار کتاب (۱۳۶۸) حدود ۱۲۳ حافظ ‌پژوه ایرانی، کتاب ها یا مقالاتی درباره حافظ نوشته‌اند. اغلب این پژوهشگران از شخصیت های بنام یا مفاخر ملی میهن ما به شمار می‌روند که از آن جمله می‌توان به افراد زیر اشاره کرد:

محمد قزوینی، قاسم غنی، مسعود فرزاد، محمد معین، بهاء‌الدین خرمشاهی، پرویز ناتل خانلری، علی‌اکبر دهخدا، ابوالقاسم انجوی شیرازی، بدیع‌الزمان فروزان‌فر، سعید نفیسی، محمد‌تقی بهار، حسین علی هروی، ضیاء‌الدین سجادی، ذبیح‌الله صفا، محمد محیط طباطبایی، احمد علی رجایی بخارایی، امیری فیروزکوهی، رکن‌الدین همایون فرخ، جلال‌الدین همایی، غلامحسین یوسفی، احمد بهمنیار، پرتو علوی، عبدالحسین زرین‌کوب، محمدامین ریاحی، پروین گنابادی، حمیدی شیرازی، جلالی نایینی، حسین پژمان بختیاری، هوشنگ ابتهاج، ایرج افشار، حسین خدیو جم، باستانی پاریزی، عبدالرحیم خلخالی، علی دشتی، مهدی اخوان ثالث، خلیل خطیب رهبر، محمدصادق نیازکرمانی، منوچهر مرتضوی، محمدعلی بامداد، سلیم نیساری، حسین آهی، طلعت بصاری، خسرو فرشید ورد، محمدعلی اسلامی ندوشن، محمدرضا شفیعی کدکنی و موسوی گرمارودی.

بدیهی است که طی سه دهه اخیر نیز پژوهشگران ارجمند و گرانمایه دیگری درباره حافظ مقاله‌ها یا کتاب های سودمندی در رسانه‌ها منتشر کرده‌اند که بررسی آثار آنان خارج از توان، شایستگی یا حوصله حقیر است.

گستردگی تحقیق درباره «حافظ» و فزونی پژوهشگرانی که در این عرصه گام نهاده‌اند، انتقاداتی را برانگیخته است و برخی را اعتقاد بر این است که اقبال بیش از حد به «لسان‌الغیب»، سبب شده است تا بسیاری از بزرگان شعر و ادب میهن ما در هاله‌ای از غبار فراموشی یا کم‌اعتنایی قرار گیرند.

برای مثال چنانچه به «لغت‌نامه دهخدا» ـ که معتبرترین مأخذ برای شناخت اجمالی شخصیت‌های ادبی، فرهنگی یا بزرگان مشاهیر کشورمان به شمار می‌رود ـ‌ رجوع کنیم، با کمال شگفتی مشاهده می‌کنیم که کمتر از نیم‌صفحه به معرفی استاد سخن «سعدی» اختصاص داده است.۳ در حالی که در همین کتاب، علامه دهخدا در ۴۶ ستون از لغت‌نامه خود، مطالب زیر را مورد بررسی قرار داده است:

۱ـ مقدمه محمد گلندام بر دیوان حافظ

۲ـ دیدگاه‌های تذکره‌نویسان درباره‌ لقب اصلی حافظ به نقل از ماده وفات او:

به سوی جنت اعلی روان شد

فرید عهد، شمس‌الدین محمد

۳ـ ممدوحان حافظ

۴ـ طریقت حافظ به نقل از نفحات‌الانس و مرات الخیال

۵ـ فهرست کامل معاصران حافظ (خواجوی کرمانی، عبید‌ زاکانی، عماد فقیه کرمانی، سلمان ساوجی، بسحق اطعمه، شاه نعمت‌الله ولی، کمال خجندی و پادشاهان سلسله اینجو و وزیران آنها، امیر تیمور گورکانی و …)

۶ـ شرح حالات حافظ.

۷ـ تحقیقات شبلی نعمانی درباره حافظ

۸ـ تحصیلات حافظ و مسافرت های داخلی حافظ و شهرت وی در ایام حیات

۹ـ دعوت حافظ به هندوستان توسط محمود‌شاه بهمنی دکنی و حرکت حافظ با کشتی و طوفانی‌شدن دریا و انصراف خواجه از سفر که به خلق غزل زیر منجر شد:

دمی باغمم به سر بردن جهان یکسر نمی‌ارزد‌

به می بفروش دلق ما کزین بهتر نمی‌ارزد

شکوهِ تاجِ سلطانی که بیم جان در آن درج است

کلاهی دلکش است اما به ترک سر نمی‌ارزد …

۱۰ـ حافظ و الطاف ملوک زمان و فرق وی با سایر مدیحه‌سرایان

۱۱ـ مقامات علمی حافظ و دین غزلسرایان به حافظ

۱۲ـ ابیات متشابه حافظ و خواجو و سلمان ساوجی

۱۳ـ ترجمه‌های دیوان حافظ

۱۴ـ علل تفأل به دیوان حافظ

۱۵ـ آرامگاه خواجه شیراز

انتقاداتی که در زمینه گستره حافظ‌پژوهی و گرایش بیش از حد به سمت تحقیق پیرامون وی، گاهگاه مطرح می‌شود؛ به دلایل گوناگون قابل توجیه و منطقی نیست. زیرا صرف‌نظر از سعدی، فردوسی و مولوی ـ که بر تارک ادبیات گران‌سنگ پارسی جای دارند ـ و در مورد آنها پژوهش های ارزشمندی در داخل و خارج از کشور انجام گرفته است، اغلب سرایندگان شعر پارسی، به رغم جایگاه والایی که در فرهنگ این مرز و بوم و تاریخ ادبیات کشور ما دارند، با «حافظ» قابل قیاس نیستند و رمز و راز محبوبیت حافظ و ریشه دوانیدن عشق به وی در تار و پود وجود هر ایرانی موضوعی است که باید دهها کتاب و رساله درباره آن به رشته تحریر درآید.

از طرف دیگر، باید به این نکته مهم توجه کرد که حافظ‌پژوهان فرهیخته ـ به ویژه در ۸۰ـ۹۰ سال اخیرـ صرفاً به تحقیق پیرامون تفسیر اشعار حافظ، یافتن معانی دشوار واژه‌ها، شناساندن آرایه‌های ادبی، رمزگشایی از ایهامات ابیات و مطالعه تطبیقی مضمونهای مشابه، در دیوان خواجه با شاعران سلف اکتفا نکرده، بلکه خدمات ارزنده‌ای به تاریخ و فرهنگ این کشور و غنی کردن گنجینه دانش آن انجام داده‌اند که به برخی از آنها اشاره می‌شود.

۱ـ یافتن بسیاری از نسخه‌های خطی فارسی

ضرورت دست یافتن به قدیمی‌ترین نسخ دیوان حافظ و کشف نسخه‌هایی که کمترین لغزش کاتبان در آنها راه یافته یا از فضل فروشی و دستکاری برخی از نسخه‌برداران مصون مانده باشند، پژوهشگران را ترغیب کرده است که با تحمل سختی‌های فراوان ـ در شرایطی که هنوز دستگاه فتوکپی یا اسکن کردن اختراع نشده بودـ در کتابخانه‌های مهم دنیا (در حیدرآباد، بمبئی، استانبول، ایاصوفیه، دوشنبه، قونیه، کپنهاک، قاهره، استکهلم، هاروارد، انجمن آسیایی سلطنتی لندن، موزه‌های بریتانیا، پتروگراد، استراسبورگ و …) به جستجوی نسخه‌های دیوان حافظ بپردازند و در حین این جستجو به بسیاری از کتاب های خطی فارسی دیگری که کسی از آنها مطلع نبوده است، دسترسی پیدا کنند و موجبات چاپ و نشر گنجینه‌های نشناخته ادب، فقه، طب، ریاضی، فقه‌اللغه، نجوم و علوم دیگر را فراهم نمایند.

۲ـ تحقیق جامع پیرامون تاریخ فارس (زادگاه حافظ) در قرن هشتم هجری۴

اهمیت شناخت محیط و شرایطی که حافظ در آن روزگار خود را به سر برده است، چنین پژوهشی را موجب شده است.

۳ـ پژوهش درباره کتاب هایی که حافظ در قرن هشتم به آنها دسترسی داشته یا در دوران تحصیل از آنها معلومات خود را اخذ کرده است

مهمترین کتاب هایی که در عصر حافظ در دسترس بوده است، به اختصار عبارتند از:

قرآن مجید،کشاف زمخشری و شرح آن، مواقف، کیمیای سعادت، کلیله دمنه، قانون و شفای بوعلی سینا، عبهرالعاشقین، مصباح الهدایه و مصباح‌الانوار، مصباح‌الجنان، دیوان‌های متعدد شاعران عرب و ایرانی، کتابهای علمی متعددی در هیئت، هندسه، مسالک و ممالک، اصطلاحات موسیقی، صرف و نحو زبان عرب و …. که در این دوره در نزد برخی از ارباب معرفت وجود داشته است.

حافظ‌پژوهان فرهیخته‌ای مانند استاد معین و بهاءالدین خرمشاهی در این زمینه تحقیقاتی ارزشمند ارائه داده‌اند.۵

۴ـ کمک به روشن شدن مفاهیم دقیق واژه‌ها و اصطلاحات عرفانی

اگرچه اغلب اصطلاحات و تعابیر عرفانی، تقریباً از قرن پنجم هجری به تدریج وارد شعر فارسی شده و شاعران بزرگی مانند سنایی، انوری، عطار، خاقانی، سعدی، مولوی و … به نحو گسترده‌ای به کار گرفته‌اند، اما کاربرد این واژه‌ها و اصطلاحات در غزل های حافظ ـ به علت دسترسی هزاران نفر از فارسی‌زبانان به دیوان حافظ ـ برخی از حافظ‌پژوهان را ترغیب کرده است که به تألیف و تدوین «فرهنگ مصطلحات عرفا و متصوفه» یا «فرهنگ اشعار حافظ»۶ مشتمل بر تفسیر همین واژه‌ها و اصطلاحات اقدام نمایند تا مفاهیم واژه‌هایی نظیر:‌تجلی، توبه، توکل، سالک، سماع، استغنا، عارف، سُکر، فقر، فنا، عشق، حیرت، رضا، صوفی، کشف و شهود، شطح و طامات، کرامات و مقامات با ذکر مثالهای گوناگون از منابع دست اول روشن شود.

این اقدام ارزنده، نه تنها به علاقه‌مندان اشعار حافظ در فهم دقیق‌تر و بهتر منظور شاعر کمک می‌کند بلکه در ارتقای سطح آگاهی استادان ادبیات در تدریس کتابهای عرفانی یا تشریح مطالب سایر شاعران یا نویسندگان سده‌های گذشته که این اصطلاحات یا واژه‌ها را در لابلای آثار خود به کار برده‌اند نیز مؤثر خواهد بود.

۵ـ ایجاد علاقه برای آگاهی از اسطوره‌های ملی و تاریخ کهن کشور

حافظ در اشعار خود به کرّات نام برخی از قهرمانان شاهنامه را که سند هویت ملی ما ایرانیان به شمار می‌رود به کار برده است که از آن جمله می‌توان به جمشید، بهمن، قباد، کیکاووس، زال، افراسیاب (شاه ترکان سخن مدعیان می‌شنودر شرمش از مظلمه خوی سیاووش باد) اشاره کرد.

خواننده شعرهای حافظ ترغیب می‌شود که برای شناخت موضوعاتی که به آنها مربوط می‌شود به منابع دیگر ـ از جمله تحقیقات حافظ‌پژوهان ـ مراجعه کند تا فرضاً به این نکته پی ببرد که چه ستمی بر سیاووش رفته است و چرا به وی تهمت بی‌اساسی زده‌اند تا برای اثبات بی‌گناهی خود به یک آزمون سخت (

ORDEAL

)؛ یعنی عبور از کوهی آتش با اسب شبرنگ خود ـ «بهزاد» ـ تن در دهد و بی‌پایه بودن تهمت نامادری خود ـ سودابه ـ را به پدر خویش نشان دهد.۷

همین‌طور، هنگامی که در دیوان حافظ به شعر زیر برخورد می‌کنیم:

به مهلتی که سپهرت دهد ز راه مرو

تو را که گفت که این زال ترک دستان گفت؟

صرف‌نظر از مفهوم ظاهری بیت که به ما رهنمود می‌دهد از موقعیت یا منزلتی که روزگار یا سپهر فریبکار در اختیارمان گذارده است، گمراه نشویم۸؛ زال که به عنوان تشبیهی برای فلک یا سپهر کهنسال نیرنگ‌باز به کار رفته است، به اسطوره یا تراژدی «جنگ رستم و اسفندیار» نیز اشارتی دارد زیرا وقتی رستم در جنگ با اسفندیار ـ به علت رویین تن بودن وی ـ موفقیتی به دست نیاورد با نیرنگ(دستان) سیمرغ ـ پرورش دهنده زال تیری از چوب درخت گز ساخت و چشم اسفندیار را نشانه گرفت و او را از میدان به در کرد.

حافظ پژوهان، همزمان با تشریح واژه‌های دشوار دیوان حافظ، اطلاعات دقیق و جامعی نیز درباره همه تلمیحاتی که در این دیوان به کار رف