پاورپوینت کامل تأویل نمادین نقوش طاووس و سیمرغ در بناهای اصفهانِ عصر صفوی ۵۱ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل تأویل نمادین نقوش طاووس و سیمرغ در بناهای اصفهانِ عصر صفوی ۵۱ اسلاید در PowerPoint دارای ۵۱ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل تأویل نمادین نقوش طاووس و سیمرغ در بناهای اصفهانِ عصر صفوی ۵۱ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل تأویل نمادین نقوش طاووس و سیمرغ در بناهای اصفهانِ عصر صفوی ۵۱ اسلاید در PowerPoint :

در گذشته استادانی که خود اهل سیر و سلوک بودند، نه تنها به تعلیم مهارت‌های فنی می‌پرداختند بلکه شاگردان در محضر آنها آئین و اسرار رمزآموزی را در پوشش آداب مذهبی نیز می‌آموختند. هنرمندان از طریق همین ارتباط روحانی، نظریه‌های جهان شناختی و متافیزیکی را که مبنای نمادپردازی هنر اسلامی است فرا می‌گرفتند.

در گذشته استادانی که خود اهل سیر و سلوک بودند، نه تنها به تعلیم مهارت‌های فنی می‌پرداختند بلکه شاگردان در محضر آنها آئین و اسرار رمزآموزی را در پوشش آداب مذهبی نیز می‌آموختند. هنرمندان از طریق همین ارتباط روحانی، نظریه‌های جهان شناختی و متافیزیکی را که مبنای نمادپردازی هنر اسلامی است فرا می‌گرفتند.

مقدمه:

در گذشته استادانی که خود اهل سیر و سلوک بودند، نه تنها به تعلیم مهارت های فنی می‌پرداختند بلکه شاگردان درمحضر آنها آئین و اسرار رمزآموزی را در پوشش آداب مذهبی نیز می آموختند. هنرمندان از طریق همین ارتباط روحانی، نظریه‌های جهان شناختی و متافیزیکی را که مبنای نمادپردازی هنر اسلامی است فرا می‌گرفتند. آنها جلوه‌هایی رمزگونه از حکمت وعرفان ایرانی – اسلامی را در آثار هنری خویش متجلی می نمودند. بررسی این بعد از هنر اسلامی در مقایسه با ابعاد تاریخی و سیر تحول تکنیکی آن، کمتر مورد بحث و موشکافی قرار گرفته است. به همین دلیل مفاهیمِ نمادینِ بخش عظیمی از آثار هنر ایران همچون لوحی درهم پیچیده، باقی مانده است. در این مقال سعی می شود بطور مختصر به بیان جلوه‌هایی از معنا و مفهوم نقش های طاووس و سیمرغ که در قالبی نمادین در آثار هنری اصفهانِ عصر صفوی تجسم یافته اشاره شود.

در طول تاریخ ایران، همیشه بین هنر و آداب معنوی برگرفته از مذهب، ارتباط بسیار نزدیکی وجود داشته است. در حقیقت دین یکی از مهمترین عامل شکل‌دهنده هنر، و هنر زبان عمیق ترین حکمت های بشر و جلوهگاه زیباترین احساس های عرفانی بوده است. در هنر ایران قبل از اسلام هم این ارتباط کاملاً مشهود است. بسیاری از آثار هنری برجای مانده در این ایام بر مبنای مفاهیم نمادین و به صورت انتزاعی طرح شده‌اند. ارتباط بین هنر و دین در طول دوره اسلامی بیش از هر زمان دیگر شکوفا و توسعه پیدا کرد. هنرمندان مسلمان تحت تعالیم دین مبین اسلام توانستند بسیاری از مفاهیم معنوی را در قالب نقشهای تزئینی مبتنی بر اصول زیبا شناختی ارائه نمایند. گر چه توجه هنرمندان به جنبه‌های تزئینی و ایجاد لطافت و رعایت مبادی زیباشناسی سبب شده، بسیاری از کارشناسان فرنگی در زمینه هنر اسلامی چنین ابراز نمایند که هدف اصلی هنرمندان از طرح اینگونه نقش‌ها، تنها بخاطر زیبا جلوه‌دادن آثار خود بوده‌اند و این نقشها فاقد هرگونه مفهوم ومعنای نمادین می‌باشند. وجود زیبائی و ایجاد ملاحت در آثار هنرمندان مسلمان تنها هدف هنرمند نبوده است. هنرمندان ایرانی بسیار مشتاق بودنده اند تا مفاهیم معنوی را به صورت رمز و نماد در قالب طرح و نقشهای زیبایی ارائه دهند. همانگونه که امام محمد غزالی در کتاب کیمیای سعادت در باب «جمال» می‌گوید: «نیکوئی ظاهر عنوان نیکوئی باطن بود». میرفندرسکی هم خوش می سراید:

چرخ با این اختران نغز چه خوش زیباستی صورتی در زیر دارد هرچه در بالاستی

در حقیقت روح اسلام و آداب معنوی است که طبع و ابعاد درونی هنرمند را به سوی این بعد از هنر، هدایت می‌کند. بسیاری از عرفا بدون اینکه قصد شعر گفتن داشته باشند سخنان خود را در قالب نظم بیان داشته‌اند. به عنوان مثال شیخ محمود شبستری در ابتدای گلشن راز چنین ابراز می دارد:

همه دانند کاین کس در همه عمر نکرده هیچ قصد گفتن شعر

به همین سبب، آثار بصری هنرمندان نیز به شکل تجریدی و با نظمی تزئینی تجسم یافته است. قاضی احمد منشی قمی(۱۰۴-۹۵۳ هجری) در کتاب «گلستان هنر» در شرح حال هنرمندان خوشنویس و نقاش به این موضوع اشاره دارد که بسیاری از هنرمندان عارف و اهل سلوک بوده‌اند و اسامی بسیاری از آنها را با عنوان «مولانا» آورده است.

اشاره شد در گذشته استادانی بودند که خود اهل سیر و سلوک بوده، به تعلیم و راهنمائی هنرمندان می‌پرداختند. هنرمندان درمحضر آنها آئین جوانمردی و رمزآموزی فرا می‌گرفتند. این استادان می‌کوشیدند تا آئین تقدسی برای همه حُرف و اصناف تنظیم کند و اسرار آن حرفه‌ها و اصناف را در پوشش آداب مذهبی نسل به نسل منتقل سازند. شاید به همین دلیل است که صدای چکش طلاکوبی صلاح الدین زرکوب در وسط بازار قونیه چنان پر از لطف و معنا بود که مولانا جلال الدین را به وجد و سر شوق می آورد:

یکی گنجی پدید آمد در آن دکان زرکوبی زهی معنا زهی صورت زهی خوبی زهی خوبی

از آنجایی که در قرون گذشته این اصول و آئین مقدس و روحانی بر همه وجوه زندگی حاکم بود، بسیاری از طرح و نقش ها نیازی به تاًویل نداشتند، ولی امروز معنا و مفهوم نمادین آنها برای ما پنهان است. حتی هنرمندان متأخر هم ممکن است توجهی خاص به معنای محتوائی آنها نداشته و از مفاهیم نمادین نقش‌ها آگاه نبوده و تنها بخاطر احترام و دنباله‌روی از استادان خود در ادامه مهارتهای سنتی، تنها به تکرار این نقوش پرداخته باشند.

با مراجعه به منابع موجود، شامل آیات قرآن کریم، احادیث، متون عرفانی، ادبیات و … می‌توان شواهد قابل قبولی برای درک مفاهیم نمادین بعضی از نقوش تزئینی در هنر اسلامی دست یافت. نقوش طاووس و سیمرغ هم از جمله این دسته از نقوش نمادین در هنر ایران هستند که به طرز بسیار زیبا و استادانه‌ ای در تزئینات بسیاری از اماکن دوره صفوی در اصفهان کار شده اند. در اینجا به ارزیابی مضامین نمادین این نقوش پرداخته می شود.

نقش طاووس

نقش طاووس همراه با درخت زندگی جایگاه مهمی را در هنر ایران به خود اختصاص داده است. این نقش اغلب با مفاهیم مذهبی همراه می باشد. نقش طاووس نه تنها بعنوان نقشی نمادین در آثار هنری دوره اسلامی بکار گرفته شده است بلکه این پرنده در دوران باستان در آئین زرتشت به عنوان مرغی مقدس مورد توجه بوده است. طبری در مورد آتشکده ها ومعابد زرتشتی‌ که تا قرن سوم هجری باقی بوده، اشاره می کند در نزدیکی‌ آتشکده بخارا محل خاصی برای نگهداری طاووس‌ها اختصاص داده شده بود و در آنجا از طاووس ها نگهداری می‌کردند.

در دوران باستان معتقد بودند طاووس به دلیل نوشیدن آب حیات، عمر جاودانه یافته است. در بسیاری از آثار دوره ساسانی نقش طاووس در تزیینات و یا در دو طرف درخت زندگی قرار گرفته است. بطور مثال نقش طاووس در نقش برجسته های طاق بستان، پارچه ها و یا در لوح های گچی تیسفون دوره ی ساسانی دیده می شود.

با توجه به همراهی نقش طاووس با «درخت زندگی» در هنر ایران باستان و همچنین حضور آن در دوره اسلامی خصوصاً در تزیینات معماری دوره صفویه لازم است در ابتدا به طور مختصر این نقش نمادین معرفی شود. نقش درخت زندگی یکی از مهمترین نقوش تجریدی و نمادین در هنر ایران دوره ساسانی است. حضور گسترده این درخت در جای جای آثار هنری ایران قابل توجه می باشد. درخت زندگی در تـزیینات بسیاری از آثار هنری بر جای مانده از دوره باستان خصوصاً ظروف سیمین و زرین، منسوجات، گچبری ها و نقش برجسته های ساسانی در میان دو طاووس به صورت رخ به رخ طرح شده است. علاوه بر طاووس حیوانات طبیعی مثل اردک، غزال و…، و یا نقش جانوران افسانه ای و ترکیبی چون اسفنگس، گاو بالدار، شیردال(گریفین) و… قرار دارد که از درخت و میوه اش محافظت می کنند. در فرهنگ باستان؛ اژدها(مار) نماد اهریمن در صدد تسلط بر درخت زندگی است. با سلطه ی مار بر درخت زندگی سبب خشکسالی و آب در روی زمین به آفت شوری و بدمزگی آمیخته می شود. با حضور این دو محافظ و جنگید با مار از سلطه آن بر درخت زندگی جلوگیری کنند.

شکل درخت زندگی در دوره اسلامی بر اساس جهان بینی اسلامی تعدیل شده و در آثار هنری