پاورپوینت کامل مقلد نبودن؛ مهم‌ترین ویژگی‌ شعر نظامی گنجوی ۷۱ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل مقلد نبودن؛ مهم‌ترین ویژگی‌ شعر نظامی گنجوی ۷۱ اسلاید در PowerPoint دارای ۷۱ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل مقلد نبودن؛ مهم‌ترین ویژگی‌ شعر نظامی گنجوی ۷۱ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل مقلد نبودن؛ مهم‌ترین ویژگی‌ شعر نظامی گنجوی ۷۱ اسلاید در PowerPoint :

مهم‌ترین ویژگی‌ شعر نظامی گنجوی این است که در آثارش مقلد نیست بلکه مبتکر است، اگرچه از شاعران پیش از خود مثل فردوسی و انوری بهره گرفته است.

اولین شخصیتی که در مورد نظامی تحقیق و تفحص کرده زنده‌یاد مرحوم وحید دستگردی است که در سال ۱۳۱۸ تحقیقات خود را به چاپ رسانید و از محققان غربی هم ویلهلم باخر (Wilhelm bacher) دفتری حدود ۱۳۲ صفحه مطالبی در مورد نظامی تهیه و در سال ۱۸۷۱ در گوتین‌گن (gottingen) به چاپ رسانید. البته نوشته‌های این محقق از خطا بری نیست.

نام نظامی الیاس بن یوسف بن زکی ابن موئد است. تخلص شاعر «نظامی» است به حساب جمل، هزار و یک عدد نام‌های خداوند است. تاریخ ولادت او به تخمین ۵۴۰ دانسته‌اند و تاریخ وفات شاعر ۶۰۶ ضبط شده که حدود ۶۰ سال زیسته است. مولود و زیستگاه نظامی در گنجه بوده است. نظامی همه عمر (جز یک بار) از گنجه خارج نشد.

نظامی که در گنجه شد شهربند / مبادا از اسلام نا بهره ‌مند

و یا:

نظامی ز گنجینه بگشای بند / گرفتاری گنجه تا چند چند

البته در خسرو و شیرین به ماندگاری خود اشاراتی دارد:

منم روی از جهان در گوشه کرده / کفی پست جوین ره توشه کرده

در مورد خانواده نظامی حاکم دربند برای او یک کنیزک قبچاقی به نام آفاق پیش کش می‌کنند. از او پسری پیدا می‌کند که نامش محمد است. دیری نمی‌گذرد که آفاق روی در نقاب خاک می‌کشد و نظامی را تنها می‌گذارد. نظامی عاشق بی‌قرار این همسر بود. در خسرو و شیرین جایی که بر مرگ شیرین افسوس می‌خورد، غیر مستقیم از آفاق یاد کرده و می‌گوید:

در این افسانه شرط است اشک راندن / گلابی تلخ بر شیرین فشاندن

به حکم آن که آن کم زندگانی / چو گل برباد شد روز جوانی…

سبک رو چون بت قبچاق من بود / گمان افتاده خود کافاق من بود

با مرگ آفاق تمام مهر او در فرزندش محمد خلاصه می‌شود. وصیتی بلند و خواندنی دارد خطاب به محمد:

ای پسر هان و وهان تو را گفتم / که تو بیدار شو که من خفتم

سکه بر نقش نیک نامی زن / کز بلندی رسی به چرخ بلند

نظامی شاعر دوران سلجوقی است. با مرگ ملکشاه سلجوقی و حکمرانی سه فرزند او محیط، مشوش و ناپایدار می‌شود. در همین روزگار سستی در نهاد و سازمان سلجوقیان، اتابکان آذربایجانی موفق شدند تا حکومت‌های محلی به پا کنند. آنها از ۵۳۱ هجری قمری حکمرانی را آغاز و با شمس‌الدین ایلدگز قدرت گرفتند. اتابکان با شاعران میانه خوبی داشتند. به همین دلیل شاعرانی چون ظهیر فاریابی، خاقانی و اثیرالدین اخسیکتی و در نهایت نظامی توانستند آثار خود را کم و بیش به این خاندان اهداء کنند.

شیوه شاعری نظامی

نظامی شاعری‌ است با سبک بینابین. یعنی سبکی میان سبک خراسانی و عراقی. اما عناصری که مبین سبک عراقی هستند در آثار او بارزتر به چشم می‌خورند. شعر او بیشتر در قالب مثنوی است. فراوانی صورخیال، بهره گرفتن از ترکیب‌های عربی، بهره گرفتن از امثال سائره متداول، تمثیل‌های بدیع، توجه به فیلسوفان باستانی جهان، توجه به فلسفه پیش از سقراط، عارف به عرفان اسلامی و ایرانی از ویژگی‌های سبکی اوست. نظامی در ستاره‌شناسی و علوم روزگار خود کامل مسلط بود. می‌توان یک کتاب جداگانه در نجوم از مجموعه آثار نظامی استخراج کرد. گاهی در شیوه گفتار در عین سادگی آنقدر پیچیدگی وجود دارد که نمی‌توان تعبیر و تفسیر کرد و به معنای آن دست یازید. در فن داستان‌نویسی به آنچه امروز به نام (dramatoligy) می‌شناسند، به طور طبیعی آشنایی کامل داشته است. پیچیده‌ترین اثر او به نظر می‌رسد، مخزن الاسرار باشد.

نظامی فردی‌ است مسلمان که با تمام وجود پیرو آیین مقدس اسلام است و این ایمان و توجه دینی و خاصه در حوزه اخلاق همه جا به خواننده روی می‌نماید. نگاه او در مجموع آثارش نگاهی‌ست اخلاقی که از مضامین و مفاهیم دینی سرچشمه گرفته است.

نگاهی به آثار نظامی

از نظامی دیوان شعری و خمسه به جا مانده است. به نظر می‌رسد آثار دیگری هم داشته که در حوادث روزگار از میان رفته و حتی نشانی از آنها در دست نیست. خمسه نظامی به شرح زیر است:

۱- مخزن الاسرار ۳۴۰۰ بیت

۲- خسرو و شیرین ۷۷۰۰ بیت

۳- لیلی و مجنون ۵۱۰۰ بیت

۴-هفت پیکر یا بهرام نامه ۵۶۰۰ بیت

۵- اسکندرنامه ۷۱۰۰ بیت؛ اقبال نامه اسکندری ۳۷۰۰ بیت

به این مجموعه خمسه یا پنج گنج هم گفته می‌شود.

نظامی چهل و پنج سال عمر خود را مصروف آثار یاد شده کرده و مجموعه ابیات موجود او را سی و دو هزار بیت دانسته‌اند.

مخزن الاسرار

این مثنوی در بحر سریع بر وزن «مفتعلن مفتعلن فاعلان» سروده شده است. پس از نظامی شاعران بسیاری وزن مخزن الاسرار را تقلید کرده‌اند که از همه معروف تر روضه الانوار خواجوی کرمانی و مطلع الانوار امیر خسرو دهلوی و تحفه الأبرار عبدالرحمان جامی است. مثنوی به سال ۵۵۲ به پایان رسیده و فخرالدین از پادشاهان سلجوقی روم هدیه شده است.

سلجوقیان روم، عاشق ایران و آثار و زبان فارسی بودند. اکثر آنها نامهایشان در شاهنامه ماخوذ شده است: کیقباد، کیخسرو و امثال این‌ها.

شاه فلک تاج سلیمان نگین / مفخر آفاق ملک فخر دین

سلطنت اورنگ خلافت سریر / روم ستاننده ابخاز گیر

مخزن الاسرار نسبت به آثار دیگر نظامی از حجم کمتری برخوردار است. در این اثر نخست توحید خداوندی، مناجات و صفات و معراج خود پیامبر (ص) و پس از ایشان یاد کردن از فخرالدین بهرامشاه. او در مخزن الاسرار در توفیق شب و خلوت‌های عاطفی شبانه سخن گفته است. نظامی در آغاز مخزن الاسرار آورده:

عاریت کس نپذیرفته‌ام / آنچه دلم گفت بگو گفته‌ام

مخزن الاسرار نوعی عارفنامه است. پیچیدگی کلام منظوم، کاربرد مضامین خاص، زمینه‌های فلسفی و نو افلاطونی، تمثیلات سنگین و البته فاخر، استفاده از ابزار ستاره شناسی از ویژگی‌های مخزن الاسرار است.

از مهم‌ترین ویژگی‌های نظامی این است که در آثارش مقلد نیست و مبتکر است. اگرچه از شاعران پیش از خود مثل فردوسی و انوری و دیگران بهره گرفته است.

در پایان مخزن الاسرار چند حکایت نقل می‌کند که ماخذ آنها کم بیش مشخص است. برای نمونه هجویری در کشف المحجوب ماجرایی را روایت می‌کند که حضرت موسی علیه السلام از خداوند پرسید «این اطلبک» کجا می‌توانم تو را بیابم. پاسخ آمد: «عند المنکسره القلوب» در دل‌های شکسته. این موضوع سبب ساختاری یکی از حکایت‌ها شده است.

نظامی و سنایی غزنوی هر دو اخلاق گرا هستند، اگرچه سنایی در حدیقه الحدیقه فراوان و به طور مشهود از ابوحامد امام محمد غزالی تاثیر پذیرفته است ولی ابتکار سخن در مخزن الاسرار بیشتر است. هر دو شاعر دین مدار هستند. البته در یک کلیت از نظر فن شاعری مخزن‌الاسرار شاعرانه‌تر از حدیقه سنائی است.

چند بیت از مخزن الاسرار:

خنک قلم چون که تگش تیز گشت/ راند ز سر حد بیابان و دشت

پای ز سر کرد و به لب در فشاند/ مخزن الاسرار به پایان رساند

مقلد نبودن؛ مهم‌ترین ویژگی‌ شعر نظامی گنجوی

در مدح بهرام شاه

بود بسیجم که در این یک دو ماه / تازه کنم عهد زمین بوس شاه

گرچه درین حلقه که پیوسته‌اند / راه برون آمدنم بسته‌اند

پیش تو از بهر فزون آمدن / خواستم از پوست برون آمدن

باز چو دیدم همه ره شیر بود / پیش و پسم دشنه و شمشیر بود

لیک درین خطه شمشیر بند / بر تو کنم خطبه به بانگ بلند

آب سخن بر درت افشانده‌ام / ریگ منم این که به جا مانده‌ام

ذره صفت پیش تو ای آفتاب / باد دعای سحرم مستجاب

خسرو و شیرین

خسرو و شیرین دومین مثنوی نظامی است که حدود ۷ هزار و ۷۰۰ بیت شعر دارد و در وزن مسدس محذوف از بحر هزج، بر وزن «مفاعیلن مفاعیلن فعولن» سروده شده است.

پس از نظامی خیلی‌ها از وزن خسروشیرین تقلید کردند. مثل فخرالدین اسعد گرگانی در ویس و رامین، عطار در الهی نامه، خسرونامه یا خسرو و شیرین امیرخسرو دهلوی، میرزا محمدصادق نامی اصفهانی و میرزا محمد شعله تبریزی و سلمان ساوجی و بسیاری دیگر. مضمون این منظومه عاشقانه، عشق بازی‌های خسروپرویز، بیست‌و سومین پادشاه ساسانی (۵۶۰ تا ۶۲۸ م) با شیرین، دختر پادشاه ارمنستان، است. فرهاد عاشق دیگر شیرین بود که شغل سنگ تراشی داشت همانی که کوه بیستون را حجاری کرد. در این اثر نظامی سلطان رکن الدین طغرل‌ابن ارسلان آخرین پادشاه سلجوقیان را مطرح کرده است. طغرل همان است که در نزدیک تهران امروز در جنگ با تکش خوارزمشاه کشته شد و مزار او همان جایی است که امروز به «برج‌طغرل» شهرت دارد.

پناه ملک شاهنشاه طغرل، و یا/ سپهر دولت و دارای جود است

داستان خسرو شیرین پایان خوشی ندارد، چون شیرین در مقابل مرگ معشوق کاری نمی‌تواند بکند مگر در کنار او با دست خویش خود را بکشد، سر بر سینه معشوق می‌نهد و همان جان بر سر عشق می‌سپارد.

نظامی همین را به صورت تمثیل گونه بیان می‌کند با این مقصود که هر که در راه خداوند می‌خواهد از جان خویش بگذرد. به قول حافظ: «زیر شمشیر غم‌اش رقص کنان باید رفت»

زمانی که شیرین از مرگ معشوق خبر می‌یابد اندکی در فکر فرو می‌رود سپس؛

همه ره پای کوبان میشد آن ماه / بدینسان تا به گنبد خانه شاه

و زمانی که جان شیرین به سر می‌رسد؛ آنگاه می‌سرآید:

خوشا شیرین و شیرین مردن او / خوشا جان دادن و جان بردن او

چنین واجب کند در عشق مردن / به جانان جان چنین باید سپردن

لیلی و مجنون

سومین منظومه نظامی است با ظرفیت حدود ۵۱۰۰ بیت در بحر مسدس اخرب مقبوض از بحر هزج با وزن «مفعول و مفاعلن فعولن» در این منظومه ما شاهد مغازلات قیس بنی عامر معروف به مجنون با معشوقش لیلی هستیم. این داستان از روایات کهن عربی‌ست. منظومه لیلی و مجنون، از هر جهت با ابتکار تمام عیار نظامی خلق شده است. در این زمینه داستانی وجود داشته به نثر که فقط نامی از آن در الفهرست ابن ندیم آمده است. ظاهراً نظامی لیلی و مجنون را به درخواست خاقان اکبر ابو المظفر اخستان شاه سروده است.

تاج ملکان ابومظفر/ زیبنده ملک هفت کشور

شاه سخن اخستان که نامش/ مهری‌ست که مهر شد غلامش

در لیلی و مجنون گاهی یک بیت شعر می‌تواند در جای یک تابلوی نقاشی بسیار هنری و زیبا بنشیند. آنچنان که ذهن آن را درون خود به تصویر می‌کشد:

لیلی سر زلف شانه می‌کرد / مجنون دُر اشک دانه می‌کرد

لیلی به گدار باغ در باغ / مجنون غلطم که داغ بر داغ

وانگه مژه را پر آب کردی / با باد صبا خطاب کردی

کی باد صبا به صبح برخیز / در دامن زلف لیلی آویز…

زین غم چو نمی‌توان بریدن / تن در دادم به غم کشیدن

لیکن جگرم به زیر خونست / زان یار که بی من است چونست

بی من ورق که می‌شمارد / ایام چگونه می‌گذارد

گر هستی از آن مسافر آگاه / ما را خبری بده در این راه

اگر چه شیرین معشوق م