پاورپوینت کامل حزین لاهیجی و گوشه چشمی به فرهاد و شیرین* ۵۸ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل حزین لاهیجی و گوشه چشمی به فرهاد و شیرین* ۵۸ اسلاید در PowerPoint دارای ۵۸ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل حزین لاهیجی و گوشه چشمی به فرهاد و شیرین* ۵۸ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل حزین لاهیجی و گوشه چشمی به فرهاد و شیرین* ۵۸ اسلاید در PowerPoint :

داستان افسانه گون فرهاد و شیرین سده‏‌هاست دست‌مای سخنوران نامى ایران شده است تا با گزارش آن به بیان سوز درونی خود بپردازند.گویا نخستین بار با هنر نظامى گنجوى، حدیث خسرو شیرین به جاودانگى پیوست

چکیده: داستان افسانه گون فرهاد و شیرین سده‏‌هاست دست‌مای سخنوران نامى ایران شده است تا با گزارش آن به بیان سوز درونی خود بپردازند.گویا نخستین بار با هنر نظامى گنجوى، حدیث خسرو شیرین به جاودانگى پیوست، از آن هنگام بود که فرهاد با درخششى دیگر در ادب پارسى رخ نمود و چنان شد که سده‏‌هاى پس از آن، سخنوران توانایی چون وحشى بافقى و دیگران جداگانه به نظم عشق نام فرهاد و شیرین پرداختند و فرهاد از آن شخصیّت حاشیه ‏اى داستان خسرو شیرین به درآمد و حدیث عشق و دلدادگى او به شیرین را بیشتر سخنوران بدان عنایتى داشتند.

حزین لاهیجی همچون دیگر سخنوران پاک نهاد ادب پارسى، متوجّه راستى و درستى فرهاد شده و با بها دادن بدو نقش وی را روشن تر و آشکارتر کرد. و در حقیقت با عنایت به فرهاد، داستان دل خود را شرح داد. حزین بنا به انتظار، بجز چند مورد، نامى از خسرو نمى‏برد و شیرین نیز آنجا جلوه دارد که در کنار فرهاد مى‏‌نشیند و غیر از این جلوه‌‏اى کمرنگ دارد.

فرهاد در شعر حزین، آهنین بازو، مردکار، خونین دل، تردست، هنرمند، محبّت گر و ناکام است. فرهاد در ابیات حزین، گاه مستقیم و گاه با استعاره و تلمیحاتى چون تیشه، کوهکن، بیستون و غیره از او یاد مى‌‏شود.

کلید واژه: حزین لاهیجی / فرهاد / شیرین/ خسرو

****

فرهاد، نام عاشق دلباخت شیرین، دختر شاه ارمنستان و از قهرمانان نامور داستان خسرو و شیرین است . فرهاد در پیکار عشق شیرین ، رقیب خسرو پرویز می شود و خسرو برای دور کردنش ، با نیرنگی به کندن کوه بیستونش وا می دارد . تا در نهایت شیرین را بدو سپارد . فرهاد برای رسیدن به شیرین ، به تراشیدن کوه می پردازد تا در گیتی به فرهاد کوهکن مشهور شود :

به گرد عالم از فرهاد رنجور حدیث کوه کندن گشت مشهور

( خسروشیرین : ۴۸ )

در متون کهن نخستین بار نامش را در تاریخ طبری می یابیم :

« و این شیرین آن بود که فرهاد برو عاشق شد و از بهر شیرین، کوه بیستون به کندن از هم پراکند و هر پاره که فرهاد از آن کوه کنده است ، به ده مرد بلکه صد مرد از جای بر نتوان داشتن و امروز همچنان است » (۱)

دیگر بدبیاری فرهاد این بود که حتّی شیرین هم باور به عشق او نداشت . شیرین نیز همچون خسرو در اندیش دور کردن فرهاد بود ؛ و از اینرو دستور داد جوی شیری بکند تا شیر از همان کوهستان و راه های دور به آسانی به سوی کاخش روانه گردد . فرهاد از هر دو این آزمایش سربلند بیرون می آید . امّا در نهان نیرنگی دیگر برایش به کار می بندند . پیرزنی مأمور می شود تا به دروغ خبر مرگ شیرین را به او بدهد . فرهاد پس از شنیدن این خبر ناگوار همان تیش معروف را بر سرش زده و از بالای کوه خود را به زیر می افکند :

چو افتاد این سخن در گوش فرهاد ز طاق کوه چون کوهی در افتاد

( خسروشیرین :۲۵۶ )

***

داستان افسان گون فرهاد و شیرین سده هاست دستمای و بهان سخنوران نامی ایران شده است تا با شرح و بیان آن به حدیث نفس و سوز درون خود بپردازند :

قوّت فرهاد و ملک خسروت چون یار نیست دعوی اندر زلف و خال و چهر شیرین مکن

دیوان سنایی ( رضوی ) : ۵۰۸

نیز مسعود سعد سلمان گوید :

نابرده به لفظ نام شیرین در کوه بمانده ام چو فرهاد

دیوان مسعود سعد ( رشید یاسمی ) : ۹۴

تا اینکه به دست سخنور توانا ، نظامی گنجوی ، حدیث خسروو شیرین به جاودانگی پیوست ، از آن هنگام بود که فرهاد با درخششی دیگر در ادب پارسی نمود و حضور یافت و چنان شد که سده ها بعد سخنوران توانمندی چون وحشی بافقی و دیگران جداگانه به نظم عشق نام فرهاد و شیرین پرداختند و فرهاد از آن شخصیّت حاشیه ای داستان خسروشیرین به در آمد و به چنان مرحله ای رسید که حدیث عشق و دلدادگی فرهاد به شیرین را کمتر سخنوری باشد که بدان عنایتی نداشته باشد .

نکت روشن حدیث فرهاد ، عشق پاک ، بی ریا و آلایش این ستمکش روزگار به شیرین است که بر خلاف بسیاری از داستان های عاشقانه ، آلوده به امیال و هوس های آنی و زودگذر نیست :

به ذوقی کوهکن را کام شیرین غزال عیش رام ویس و رامین

« حزین »

فرهاد ، عاشقی راستروست که تنها به عشق شیرین و امید وصل او ، حاضر به تحمّل هرگونه سختی و دشواری است و سرانجام جان خود را در این راه می نهد که : « عاشقی شیو رندان بلاکش باشد . » فرهاد کارگر در معرکه ای پا نهاده است که رقیبی قدرتمند و صاحب دولتی را در برابر دارد . رقیبی که سرانجام با به کار بستن نیرنگ های گونه گون به شیرین می رسد . بگذریم از آنکه خود نیز اسیر نیرنگ پسرش شیرویه می شود و آرزوهایش را با خود به خاک می برد . امّا نخستین قربانی کوهکن است .

فرهاد در ادب پارسی نشان عشّاق ستم کش و بلادیده ای هستند که تمامی سختی ها را به جان می خرند تا به محبوب رسند . نقش فرهاد در منظومه های عاشقان خسرو و شیرین کمرنک است و همین دلیل انگیزه ای شده است برای دیگر سخنوران که حقّ این عاشق صادق را ادا کنند . چنانکه بنا به نظر بسیاری از اندیشمندان ، هیچ کس بهتر از وحشی بافقی ، چنین حقّی را ادا نکرده است :

« از قرن ششم به بعد کمتر غزلسرای ایرانی است که بارها در اشعار خود تمثیلی از داستان فرهاد نیاورده و به داستان عشق ناکام او اشاره ای نکرده باشد . شک نیست که این اشتهار فرهاد حاصل هنر شاعر بزرگ ایران نظامی است … پس از نظامی شاعران بسیاری از او پیروی کرده و داستان خسرو و شیرین را که شامل عشق ناکام فرهاد نیز هست ، از نو سروده اند ، امّا این تقلید ها هیچ یک در مقابل اصل، رواج و رونقی نیافته و تنها منظوم ناتمام فرهاد و شیرین وحشی است که سبب بعضی خصایص مقبول اهل ذوق گردیده است . » (۲)

بررسی اشعار حزین لاهیجی

از دیوان حزین تاکنون چندین چاپ و دو ویرایش مشهور در دسترس اهل ادب قرار گرفته : نخست چاپ های هند . دیگر چاپ ممتاز حسن در کراچی، سدیگر به کوشش بیژن ترقّی و آخرین بار بوسیل ذبیح الله صاحبکار در سال ۱۳۷۴ش . برای بررسی و تدوین این مقاله بنا به اعتبار و جامعیّت بدین تصحیح عنایت شد .

با پیش زمین ذهنی که تاکنون از کتاب های چاپی ایران و بویژه فهرست اعلام آن در دست بود ، به فهرست کتاب توجّهی نشد ، چنانکه پس از پایان کار ، همان نتیج همیشگی دست یاب شد . به چند نمونه بسنده می شود :

فرهاد در متن ۲۹ بیت ، در فهرست ۵ بیت / بیستون در متن ۲۲ بیت در فهرست هیچ بیت .

کوهکن در متن ۱۲ بیت ، در فهرست ۳ بیت / منصور حلّاج در متن ۲۴ بیت در فهرست ۵ بیت .

***

جایگاه فرهاد در اشعار حزین لاهیجی

حزین همچون دیگر سخنوران روشن ضمیر ادب پارسی ، متوجّه راستی و درستی فرهاد شده و با بهاء دادن بدو در دیوان خود نقش فرهاد را روشن تر و آشکارتر کرده است . و در حقیقت با عنایت به فرهاد ، داستان دل خود را شرح داده است . حزین بنا به انتظار به جز چند استثناء نامی از خسرو نمی برد و شیرین نیز آنجا جلوه دارد که در کنار فرهاد می نشیند و غیر از این جلوه ای کمرنگ دارد .

فرهاد در شعر حزین ، آهنین بازو ، مردکار ، خونین دل ، تردست ، هنرمند ، محبتّگر و ناکام است . فرهاد در ابیّات حزین گاه حضوری مستقیم و گاه با استعاره و تلمیحاتی چون تیشه ، کوهکن ، بیستون و غیره از او یاد می شود .

کاش می شد پذیرفت ، این بیت زیبا که در برخی از نسخ دیوان حزین و تذکره ها به نام حزین ثبت است ، از آن اوست . شاید مقاله هم نامی دیگر می یافت . مثلاً : خواب شیرین :

آواز تیشه امشب از بیستون نیامد شاید به خواب شیرین، فرهاد رفته باشد

امّا چه می شود کرد که بیژن ترقّی می نویسد :

« مصحح هنگام مقابل دیوان ، غزل مشهور حزین ( ای وای بر اسیری … » را با بیشترین متن ها و تذکره ها تطبیق داده … بیشتر صاحبان تذکره ، بیت مشهور : « آواز تیشه … » را متفّقاً از حزین دانسته و ضمیم غزل او آورده اند . از جمله تذکر مقالات الشعرا و مجمع الصفحا و کتاب گنج سخن . حتّی در نسخ خطّی همزمان شاعر که در اختیار نگارنده قرار داشت . این بیت با خطّی کاملاً شبیه خطّ متن در حاشی کتاب نوشته شده بود . به همین علّت و با این احتمال که اغلب شعرا در زمان حیات خود تجدید نظرهایی در اشعارشان می نموده و ابیاتی به آن می افزوده اند . این بیت را ضمیم این غزل دانسته و در متن کتاب چاپ نمود .

لیکن بعد از اتمام چاپ کتاب ، هنگام مراجعه به مآخذ در یکی از دو تذکره ، از جمل سفین هندی که صاحب آن معاصر حزین بوده . این بیت را از صاحب سفین خوشگو دانسته ، نوشته اند این غزل مورد استقبال بیشتر شاعران آن عصر قرار گرفته … همچنین خوشگو در سفین خود اشاره به این بیت نموده ، می نویسد : وقتی این غزل در شاهجهان آباد طرح شده بود ، این بیت مؤلّف ( یعنی خوشگو ) در این زمینه رنگ قبول یافت … بخصوص که در دیوان چاپی آن [ چاپ هند ] هم این بیت نیامده است » . (۳)

غزل مورد بحث که اتفاقاً جزء بهترین و مشهورترین غزل های حزین بوده به قرار زیر است :

ای وای بر اسیری کز یاد رفته باشد در دام مانده باشد ، صیّاد رفته باشد

از آه دردناکی سازم خبر دلت را روزی که کوه صبرم ، بر باد رفته باشد

رحم است بر اسیری ، کز گرد دام زلفت با صد امیدواری ، ناشاد رفته باشد

شادم که از رقیبان دامن کشان گذشتی گو مشت خاک ما هم بر باد رفته باشد

آه از دمی که تنها با داغ او چو لاله در خون نشسته باشم ، چون باد رفته باشد

خونش به تیغ حسرت یارب حلال بادا صیدی که از کمندت آزاد رفته باشد

پرشور از حزین است امروز کوه و صحرا مجنون گذشته باشد ، فرهاد رفته باشد (۴)

***

چون در بین ابیات حزین ، برخی ابیات بود که به تمامی عناصر داستان فرهاد و شیرین اشارت می کرد و تقسیم این ابیات به این عناصر باعث می شود که هر شعر در چند جا تکرار شود ، برای پرهیز از این تکرار ، نخست ابیاتی گواه امد که در آن نام فرهاد درج است ، سپس به ابیاتی پرداخته شد که به تک تک این عناصر اشاره می کرد :

فرهاد

محبّت بر سر هر سنگ فرهاد گر دارد چه ها در عالم امر است عشق کار فرما را ( ص ۹۰ )

سر خط تعلیم شد ، شیو استاد را کلک کهن مشق من، تیش فرهاد را ( ۱۰۳ )

پس از فرهاد باید قدر این جان سخت دانستن که بعد از روزگاری ، مرد کاری می شود پیدا ( ۱۰۸ )

از کوهکنی تیش فرهاد فرو ماند داری به خراش دل ما ناخن غم را ( ۵۷۰ )

جورکش می طلبد غنچ شیرین کارت ورنه در چنگ بخت خسرو و فرهاد یکی است ( ۱۴۰ )

ز شیرین کاری من بیستون آباد می گردد قلم در پنج من تیش فرهاد می گردد ( ۴۹۶ )

دهد بیستونش ز فرهاد یاد همان کارپرداز عشق اوستاد ( ۷۲۴ )

فرهاد غم تو آهنین بازو بود بیهوده دل صبور خارایی کرد ( ۵۲۶ )

پرشور از حزین است امشب کوه و صحرا مجنون گذشته باشد ، فرهاد رفته باشد ( ۱۹۳ )

قوّتی داده به فرهاد و به مجنون ضعفی هر که را عشق ، ز