پاورپوینت کامل ملاحظاتی درباره گونه‌شناسی متون دبیری و انشاء ۴۸ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل ملاحظاتی درباره گونه‌شناسی متون دبیری و انشاء ۴۸ اسلاید در PowerPoint دارای ۴۸ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل ملاحظاتی درباره گونه‌شناسی متون دبیری و انشاء ۴۸ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل ملاحظاتی درباره گونه‌شناسی متون دبیری و انشاء ۴۸ اسلاید در PowerPoint :

اگرچه در برخی از مطالعات مرتبط با حوزه کتب دبیری و انشاء، صور مختلف این دسته از آثار پرشمار ادبی، گاه به طور مستقل و گاه به صورت مقایسه‌ای، مورد بررسی قرار گرفته و گاهی با توجه به ویژگی‌های معرفشان از یکدیگر تمییز داده شده‌اند، اما هیچ یک از این آثار تاکنون به شکل‌گیری یک گونه‌شناسی مورد پذیرش عموم پژوهشگران و تثبیت اصطلاحات و مفاهیم منتج از آن نیانجامیده است.

اگرچه در برخی از مطالعات مرتبط با حوزه کتب دبیری و انشاء، صور مختلف این دسته از آثار پرشمار ادبی، گاه به طور مستقل و گاه به صورت مقایسه‌ای، مورد بررسی قرار گرفته و گاهی با توجه به ویژگی‌های معرفشان از یکدیگر تمییز داده شده‌اند، اما هیچ یک از این آثار تاکنون به شکل‌گیری یک گونه‌شناسی مورد پذیرش عموم پژوهشگران و تثبیت اصطلاحات و مفاهیم منتج از آن نیانجامیده است. از این رو نگارنده بر آن است تا در این یادداشت مختصری از تلاش‌های صورت گرفته در گونه‌شناسی متون دبیری و انشاء معرفی نماید تا شاید بتوان به کمک این سابقه نه چندان کوتاه در آینده به ارائه مبانی نظری گونه‌شناسی آثار دبیرانه فارسی دست یازید.

با نگاهی به پیشینه معرفی کتب و رسالات دبیری و انشاء می‌توان به سادگی دریافت که وجه ادبی و تاریخی اینگونه رسالات از عمده موضوعاتی است که مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است و دسته قابل توجهی از این متون به سبب تکلف ادبی و سبک نگارش‌شان، اغلب به عنوان نمایندگان سبک ادیبانه ادوار نثر فارسی معرفی شده‌اند.

به علاوه، به سبب آنکه این متون از حیث موضوع و محتوای روایی‌شان، غالباً بازگو کننده فرامین، انتصابات، شرح حوادث، گزارشات و وقایعی اینچنینی‌اند و اطلاعات تاریخی بسیاری را در خود جای داده‌اند، پژوهشهایی معتنابهی در زمینه معرفی این متون به عنوان منابع اصلی مطالعات تاریخی نیز انجام گرفته است.

به عبارت دیگر، در مواجهه با رسالات و کتب دبیری و انشاء جنبه‌های ادبی و تاریخی بیش از هر موضوع دیگری مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. در حقیقت، با توجه به متن محور بودن پژوهش‌های ادبی و تاریخی، بیشترین تلاش محققان صرف تمرکز بر محتوای نوشتاری این رسالات شده و بررسی‌های نسخه‌شناسانه دستنوشته‌های حامل این متون غالباً مغفول مانده‌اند.

غالب این بررسی‌های متن محور نیز به دو شیوه صورت پذیرفته‌اند: تصحیح متون کتب دبیری و انشاء و یا بررسی تحلیلی آنها در قالب مطالعات موردی.

در نوع نخست، متن رساله مورد مطالعه، تصحیح شده و اغلب با تعلیقات، ضمائم و حواشی درباره دبیری و انشاء، سرگذشت نویسنده و سبک نگارش وی به چاپ رسیده‌ است و در نوع دوم نیز محتوای نوشتاری رساله و موضوعات مرتبط با آن در قالب مطالعات موردی، مورد بررسی قرار گرفته و حاصل این مطالعه به صورت مقاله در مجلات تخصصی در حوزه‌های ادبیات، تاریخ و کتابداری منتشر شده‌ است.

با توجه به کتابشناسی‌های موجود می‌توان گفت که بخش قابل توجهی از متون دیبری و انشاء که تاکنون تصحیح شده‌اند به مجموعه مکاتیب اختصاص دارند، به طوری که می‌توان گفت در حال حاضر از بیشتر ادوار نثر فارسی (از دوره استیلای ترکان تا عصر حاضر) نمونه‌هایی از مجموعه مکاتیب، تصحیح شده و به چاپ رسیده‌اند. در این میان می‌توان نمونه‌های انگشت‌شماری نیز از دستورنامه‌های دبیری و انشاء یافت که تصحیح و در قالب کتاب منتشر شده‌اند که عناوین آنها با توجه به کتابشناسی‌های موجود به شرح زیر است:

– دستور دبیری ۱ (الرسائل بالفارسیه) ۲ ، اثر محمد بن عبدالخالق میهنی و دو رساله به نام‌های غنیه الکاتب و منیه الطالب و رسوم الرسائل و نجوم الفضائل از حسن‌بن‌عبدالمؤمن خویی که به تصحیح عدنان صادق ارزی در سالهای ۳/۱۹۶۲م (۲/۱۳۴۱ه.ش) توسط انتشارات دانشکده الهیات دانشگاه آنقره (آنکارا) در ترکیه به چاپ رسیدند.

– دستورالکاتب فی تعیین المراتب اثر محمد بن هندوشاه نخجوانی که در سال ۱۹۷۶م (۱۳۵۵ه.ش) به تصحیح عبدالکریم علی اوغلی‌زاده توسط آکادمی علوم اتحاد جماهیر شوروی (انستیتو ملل آسیا) در مسکوبه چاپ رسیده است. ۳

– مناظر الانشاء اثر خواجه عمادالدین محمود گاوان که از جمله متون انشاء فارسی حوزه شبه قاره هند بشمار می‌رود در سال ۱۳۸۱ با تصحیح دکتر معصومه معدن‌کن توسط فرهنگستان زبان و ادب فارسی (نشر آثار) در تهران منتشر شده است.

– منشآت سلیمانی به تصحیح دکتر رسول جعفریان که در سال ۱۳۸۸ توسط انتشارات کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی در تهران به چاپ رسیده است. ۴

این حجم اندک تصحیحات دستورنامه‌های دبیری و انشاء تنها بخش کوچکی از این دسته رسالات را در بر می‌گیرد و این در حالی است که نسخ خطی به جای مانده از این متون، هم از نظر تعداد و هم از نظر تنوع عناوین، فراوانی قابل توجهی در مجموعه‌های نسخ خطی فارسی دارند. این تنوع به حدی است که مرحوم محمدتقی دانش‌پژوه در بخشی از سلسله مقالات‌شان با عنوان دبیری و نویسندگی در نشریه هنر و مردم به تنهایی ۱۲۷ عنوان رساله آموزشی دبیری و انشا معرفی کرده است. دکتر یورگن پاول ۵ نیز در مقاله‌ای با عنوان «نسخ خطی معرفی‌نشده انشا در مجموعه‌ کتابخانه سلیمانیه (استانبول)» در مجله انجمن شرقشناسی آلمانی ۶ نزدیک به ۳۰ نسخه از کتب انشا فارسی و عربی کتابخانه مذکور را فهرست کرده‌ است. ۷ از سوی دیگر دکتر نصراله صالحی نیز در مقاله‌ای در ماهنامه کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، در مقاله مفصلی در ۹۸ صفحه، به ارائه کتابشناسی توصیفی منشآت، مکاتبات و نامه‌ها پرداخته است. ۸

از حیث مطالعات تحلیلی نیز اگر چه پژوهش‌های بسیار و مقالات فراوانی در زمینه متون دبیری و انشاء به چاپ رسیده‌ است اما بخش اعظم این پژوهش‌ها به بررسی متونی که عمدتاً تصحیح و منتشر شده‌اند، اختصاص دارد و تاکنون خارج از دایره پژوهش‌های متن‌شناسی و تاریخی، مطالعاتی متمرکز و مستقل درباره نسخ خطی به جای مانده از کتب دبیری و انشاء منتشر نشده است. از سوی دیگر مطالعات حاضر نیز تنها به بررسی یک متن یا یک رساله اختصاص دارند و بررسی‌های مقایسه‌ای متون این رسالات نیز عناوین بسیار کمی را در این میان به خود اختصاص داده‌اند. از این رو ضرورت معرفی و بررسی این رسالات و مطالعه نسخه‌شناسانه نسخ خطی به جای مانده از آنها، از طریق مطالعات موردی یا بررسی‌های مقایسه‌ای به شدت احساس می‌شود.

دانش پژوه و دبیری و نویسندگی

دکتر محمدتقی دانش‌پژوه کتابشناس و فهرستنگار برجسته، در سلسله مقالات دبیری و نویسندگی در ارائه کتابشناسی از رسالات و متون دبیری و انشا که تا آن زمان شناخته شده بود، از تقسیم‌بندی زیر پیروی کرده است:

– کتب کلیات و دایره المعارف‌های دبیری و انشاء از قبیل آداب الملوک و جوامع العلوم

– منشآت‌ها و مجموعه نامه‌های دانشمندان، ادبیان و شاعران از قبیل منشآت خاقانی

– ترسل و هنر نامه‌نگاری از قبیل گلشن عطارد از عباس عطارد شاطری شاعر ۹

اگر چه به این دسته‌بندی در هیچ‌ جای مقاله مرحوم دانش‌پژوه به صراحت اشاره‌ایی نشده است اما جسته و گریخته و در حین ارائه اطلاعات مربوط به هر عنوان، می‌توان به وجود چنین طبقه‌بندی از نوع کتب دبیری و انشاء و ساختارشان نزد وی پی برد.

با این وجود، بنظر می‌رسد که چنین دسته‌بندی پیش از این نیز در بین فهرستنگاران نسخ خطی فارسی وجاهت داشته است، زیرا اطلاعات ذکر شده در ذیل عناوین مرتبط با دبیری و انشاء در فهرست‌های تهیه شده توسط سایر فهرستنگاران نسل دوم از قبیل مرحوم عبدالحسین حائری، مرحوم ایرج افشار و احمد منزوی (‌مانند فهرست نسخه‌های خطی فارسی و فهرست‌های نسخ خطی کتابخا