پاورپوینت کامل بارگاه‌ های قبرستان بقیع ۹۲ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل بارگاه‌ های قبرستان بقیع ۹۲ اسلاید در PowerPoint دارای ۹۲ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل بارگاه‌ های قبرستان بقیع ۹۲ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل بارگاه‌ های قبرستان بقیع ۹۲ اسلاید در PowerPoint :

۱
واژه‌شناسی۲
قبرستان بقیع۳
ساخت بارگاه بر قبور بقیع۴
مشهورترین بارگاه‌ها۴.۱
بقعه عثمان بن مظعون۴.۲
دفن صحابه در بقیع۴.۳
بقعه امامان شیعه و عباس۴.۴
پیوستن خانه عقیل به بقیع۵
ساخت اولین گنبد۵.۱
تعمیر بقعه عباس و ائمه بقیع۵.۲
بقعه حضرت فاطمه بنت اسد۵.۳
بقعه همسران پیامبر۵.۴
بقعه عثمان بن عفان۵.۵
بقعه عقیل و عبدالله بن جعفر۵.۶
بقعه دختران پیامبر۵.۷
بقعه حلیمه سعدیه۵.۸
بقعه صفیه عمه پیامبر۵.۹
بقعه مالک بن انس۵.۱۰
بقعه نافع مولی ابن‌عمر۵.۱۱
بقعه اسماعیل فرزند امام صادق۶
دیگر بارگاه‌های بقیع۷
تخریب بقاع بقیع۷.۱
واکنش دولت‌های اسلامی۸
برای مطالعه بیشتر۹
پیوند به بیرون۱۰
پانویس۱۱
منابع

این مقاله هم‌اکنون در دست ویرایش است.
این برچسب را کاربر:E ebrahimi در تاریخ ۵ مرداد ۱۳۹۷ برای جلوگیری از تعارض ویرایشی قرار داده است. لطفا بدون توافق با کاربر فوق برچسب را برندارید.

بارگاه‌های بقیع

بارگاه‌های بقیع به بناهای ساخته شده بر قبور امامان و بزرگان در قبرستان بقیع گفته می‌شود، قبرستانی که مشهورترین قبرستان مسلمانان بوده و در مدینه کنار مسجد نبوی واقع است. در این قبرستان شماری از شخصیت‌های بزرگ تاریخ مسلمانان و نیز برخی از امامان شیعه مدفونند. ساخت بارگاه بر روی قبور مسلمانان، در سده دوم هجری قمری رواج یافت؛ ساخت بارگاه بر قبر امیر المؤمنین(ع) توسط هارون‌الرشید یکی از آنهاست.

بقیع نیز بناهای متعددی بر روی قبر بزرگان ساخته شده بود که از آن جمله می‌توان به بقعه چهار امام شیعیان و عباس عموی پیامبر(ص)، بقعه همسران، عمه‌ها و دختران پیامبر(ص) و بقعه برخی از صحابه اشاره کرد. با تسلط وهابیان بر حجاز بناهای موجود در بقیع یکبار در سال ۱۲۲۰ قمری و بار دوم در هشتم شوال سال ۱۳۴۴ قمری تخریب شدند.

واژه‌شناسی

بقعه از «ب ـ ق ـ ع» در لغت به معنای قسمتی از زمین است که از نقاط هم‌جوارش متمایز باشد.[۱] همچنین بر صومعه، زیارتگاه، مقبره، و مزار امامان دین و بزرگان[۲] و اتاقک گرداگرد مزار ایشان[۳] اطلاق شده است.

قبرستان بقیع

نوشتار اصلی: بقیع

بقیع نام مشهورترین قبرستان مسلمانان است که در جنوب شرقی مسجدالنبی قرار دارد. با هجرت پیامبر به مدینه و گسترش این شهر، تعیین قبرستانی برای دفن اموات مسلمانان ضرورت یافت. از این رو، پیامبر(ص) در پی بازدید از سرزمین‌های گوناگون مدینه، بقیع را که در مسیر باب جبرئیل مسجد قرار داشت، [۴] برگزید.[۵]
با دفن صحابی بزرگ عثمان بن مظعون[۶] به سال دوم ق. و سپس دفن ابراهیم فرزند خردسال پیامبر(ص) به سال دهم ق. و نیز با تشویق‌های ایشان، [۷] این قبرستان مورد توجه اصحاب قرار گرفت و مدفن بزرگان صحابه و شخصیت‌های اسلامی شد.

جواز و مطلوبیت زیارت قبور اموات افزون بر این که از آیات قرآن کریم از جمله آیات ۲۱ کهف/۱۸ و آیه ۸۴ توبه/۹ برداشت می‌شود، [۸] در روایت‌های گوناگون پیامبر(ص) سفارش شده است.[۹] این روایت‌ها آن‌چنان فراوان هستند که در برخی کتاب‌های روایی فصلی مستقل به آن‌ها اختصاص یافته است.[۱۰]

بقیع مورد توجه اهل بیت نیز بوده و گزارش‌هایی از زیارت بقیع از جانب آن‌ها در منابع یاد شده است.[۱۱] در روایت‌های اهل بیت(ع) زیارت قبور مؤمنان مایه خوشحالی آن‌ها دانسته شده و سفارش گشته که بر مزار پدر و مادر و امامان، از خداوند نیاز بخواهند.[۱۲]

از این رو است که دانشورانی بسیار از شیعه[۱۳] و سنی[۱۴] زیارت بقیع را مستحب دانسته و بر استحباب زیارت قبر مطهر پیامبر(ص) اجماع کرده‌اند.[۱۵]

ساخت بارگاه بر قبور بقیع

نخستین گزارش‌ها از ساخت بنا بر قبور که در منابع نخست با عنوان مسجد از آن یاد شده است، به عهد نبوی بازمی‌گردد. بر این اساس، ابوجندل بن سهیل از تیره بنی‌عامر بن لؤی مسجدی بر قبر ابوبصیر عتبه بن اَسید ثقفی (م. قبل از۸ق.) ساخت[۱۶] و رسول خدا(ص) با وجود آگاهی از این کار، آن را نهی نکرد.

پس از رحلت پیامبر(ص) و دفن او در خانه خود، حفظ و تعمیر این بنا از همان سال‌های آغازین مورد اهتمام مسلمانان و خلفا بوده است. عمر بن خطاب (حک: ۱۳-۲۳ق.) دیواری بر قبر پیامبر ساخت.[۱۷]عمر بن عبدالعزیز، حاکم مدینه به سال ۹۱ق. به دستور ولید بن عبدالملک اموی (حک: ۸۶-۹۶ق.) با هدف گسترش مدفن حضرت، خانه او را ویران کرد و در تجدید بنا، محوطه پیرامون قبر را به آن افزود و حجره او را با سنگ مرمر تزیین کرد.[۱۸]در روزگار ملک منصور نورالدین ایبک صالحی (حک: ۶۵۵-۶۵۷ق.) از ممالیک مصر در سال ۶۵۶ق. با استفاده از مصالح ساختمانی ارسالی از مصر، مرقد پیامبر(ص) تعمیر و تزیین شد[۱۹] و نخستین گنبد به نام «قبه زرقا» بر حجره شریفه در حکومت سلطان قلاوون مملوکی (حک: ۶۷۸-۶۸۹ق.) به سال ۶۷۸ق. زده شد.[۲۰]

از سده دوم ق. ساخت بنا و بارگاه بر قبور در سرزمین‌های اسلامی رایج شد.[۲۱] بر قبر امیرالمؤمنین(ع) گنبدی به دستور خلیفه عباسی‌ هارون الرشید (حک: ۱۷۰-۱۹۳ق.) در سده دوم ق. ساخته شد.[۲۲]گنبد جعفر (م. ۱۸۶ق.) پسر منصور عباسی نیز گواه وجود بنا و گنبد بر برخی قبور در میانه سده دوم ق. است.[۲۳] اعتراض نکردن مسلمانان به این کار، نشان دهنده صحت عمل خلفا و اتصال سیره مسلمانان در بنای بر قبور است.[۲۴]

مشهورترین بارگاه‌ها

در طول تاریخ، بقعه‌ها و گنبدهایی بر قبور بزرگان و شخصیت‌های مدفون در بقیع ساخته شد. مشهورترین این بناها عبارتند از:

بقعه عثمان بن مظعون

بقعه عثمان بن مظعون صحابی پیامبر و ابراهیم فرزند خردسال رسول خدا(ص). ابوسائب عثمان بن مظعون جُمحی صحابی بزرگ پیامبر(ص) بود. وی را نخستین مهاجری دانسته‌اند که در مدینه وفات یافت.

هنگام وفات وی را سال دوم یا سوم ق. نوشته‌اند.[۲۵] بر پایه گزارشی، پیامبر(ص) پس از وفات عثمان بن مظعون، وی را در بخش میانی بقیع دفن کرد و فرمود: «هذه الروحاء»؛ «این جا، مکان راحتی و آسایش است.» [۲۶] از آن پس سنگی را به نشانه این قبر بر آن نهاد.[۲۷]

این سنگ تا هنگام حکمرانی مروان بن حکم بر مدینه، در دوره حکومت معاویه بن ابی‌سفیان (حک: ۴۰-۶۰ق.) بر قبر عثمان قرار داشت تا این که به فرمان وی از آن جا برداشته شد[۲۸] و به گزارشی آن را بر قبر عثمان بن عفان نهادند[۲۹] که تا آن هنگام بیرون از بقیع قرار داشت و تازه به بقیع پیوسته بود؛

پس از وفات ابراهیم پسر ۱۸ ماهه پیامبر(ص) به سال دهم ق. او امر کرد که وی را کنار قبر عثمان بن مظعون دفن کنند[۳۰] و بالای قبر ابراهیم نیز سنگی به عنوان علامت نصب کرد.[۳۱] سپس بالای قبر او ایستاد و بر ساکنان آن سلام داد.[۳۲]
روایتی از دفن رقیه (م. ۲ق.) [۳۳] و زینب (م. ۸ق.) دختران رسول خدا نزدیک قبر عثمان بن مظعون حکایت دارد.[۳۴]

دفن صحابه در بقیع

گزارش‌هایی از دفن افرادی چون عبدالرحمن بن عوف زهری از مهاجران به حبشه و مدینه (م. ۳۱/۳۲ق.) که با عثمان بن مظعون پیمان بسته بود تا کنارش دفن شود، [۳۵] ابواَمامه اسعد بن زراره خزرجی از حاضران در دو بیعت عقبه و نقیب بنی‌نجار (م. اول ق.)، سعد بن ابی‌وقاص زهری از نخستین اسلام آورندگان (م. ۵۵ق.)، عبدالله بن مسعود هَذلی از نخستین اسلام آورندگان و از مهاجران به حبشه و مدینه (م. ۳۲ق.)، [۳۶] خُنیس بن حذافه سهمی داماد عمر و از مهاجران به حبشه و مدینه و از شهدای احد (م. ۳ق.) و فاطمه بنت اسد مادر امام علی(ع) (م. ۳ق.) [۳۷] کنار قبر عثمان و ابراهیم حکایت دارند.

بر این قبور گنبد و ضریحی ساخته شده بود که منابع پیشین به هنگام ساخت و نیز سازنده آن اشاره ندارند. شماری از محققان با توجه به شباهت ضریح ساخته شده برای قبور امامان شیعه و عباس با ضریح موجود بر این قبور، ساخت این بنا را نیز به مجدالملک براوستانی (م. ۴۹۲/۴۹۳ق.) وزیر ایرانی سلطان برکیارق سلجوقی (حک: ۴۸۶-۴۹۸ق.) نسبت می‌دهند.[۳۸]

ابن‌جبیر (م. ۶۱۴ق.) در وصف این ضریح، آن را از جنس چوب دانسته که با نقش‌های بدیع تزیین شده بود و میخکوبی‌هایی به شکل بسیار زیبا بر آن دیده می‌شد. این ضریح به صورت پنجره‌ای چوبی بود که رو به قبله باز می‌شد.[۳۹]

مطری (م. ۷۴۱ق.) نیز همراه اشاره به مرقد ابراهیم، از ضریح مشبک سمت قبله مرقد یاد کرده است.[۴۰] گنبد ساخته شده بر این بقعه به رنگ سفید بود.[۴۱]

از گزارش‌ها درباره این گنبد که واپسین آن‌ها به رفعت پاشا به سال ۱۳۲۵ق.[۴۲] بازمی‌گردد، برمی‌آید که این بنا تا هنگام ویرانی اول بقعه‌های بقیع در سال ۱۲۲۰ق. در دولت اول سعودی باقی بوده است.[۴۳] اکنون قبور موجود در این بقعه نشانه‌‌گذاری شده است.

بقعه امامان شیعه و عباس

قبور ائمه بقیع قبل از تخریب

عقیل بن ابی‌طالب برادر امام علی(ع) بیرون بقیع و در سمت جنوب آن خانه‌ای بزرگ[۴۴] در برابر خانه امام علی(ع) داشت.[۴۵]

به گزارشی، پیامبر(ص) در گوشه‌ای از این خانه می‌ایستاد و برای اهل بقیع آمرزش می‌طلبید. روایت شده که دعا کردن در آن مستجاب است.[۴۶] در گذر زمان، این خانه مکان دفن بزرگانی از بنی‌هاشم شد و بعدها به بقیع ملحق گشت.

در منابع، این بخش از بقیع به مقابر بنی‌هاشم شهرت یافته است.[۴۷] فاطمه بنت اسد (م. ۳ق.)، عباس بن عبدالمطلب (م. ۳۲ق.) عموی پیامبر(ص)، چهار تن از امامان شیعه، امام حسن(ع) (شهادت ۴۹/۵۰ق.)، [۴۸] امام سجاد(ع) (شهادت ۹۴/۹۵ق.)، [۴۹] امام محمد باقر(ع) (شهادت حدود ۱۱۴/۱۱۷ق.) [۵۰] و امام جعفر صادق(ع) (شهادت ۱۴۸ق.) [۵۱] از مدفونان در این خانه‌اند.

بر پایه روایتی، امام سجاد(ع) این خانه را در حدود سال ۶۵ق. بازسازی کرد.[۵۲]

پیوستن خانه عقیل به بقیع

از هنگام پیوستن خانه عقیل به بقیع و ساخت بارگاه بر این قبور، آگاهی دقیقی در دست نیست. با توجه به وجود مدفن عباس بن عبدالمطلب، جدّ عباسیان، در این خانه، به احتمال می‌توان گفت که دهه‌های نخست سده دوم ق. که هم‌زمان با روی کار آمدن عباسیان است، هنگام تقریبی این امر بوده است.

شاید از این رو است که در گزارش‌های سده دوم ق. و از آن پس، به وجود این قبور اشاره شده است. ابن‌زباله (م. ۱۹۹ق) از وجود مسجدی (حرم) بر قبر عباس بن عبدالمطلب و امامان شیعه خبر داده است.[۵۳] ابن‌شبه (م. ۲۶۲ق) نیز از وجود مسجدی در سده سوم ق. بر قبر فاطمه بنت اسد گزارش داده است.[۵۴]

با توجه به نزدیکی قبور امامان شیعه و عباس به قبر فاطمه، به نظر می‌رسد که همه این قبور را در بر می‌گرفت. مسعودی (م. ۳۴۵ق.) عبارت این سنگ را چنین گزارش داده است: «بسم الله الرحمن الرحیم. الحمد للَّه مُبِید الامم و محیی الرمم هذا قبر فاطمه بنت رسول الله صلی الله علیه و سلم سیده نساء العالمین و قبر الحسن بن علی بن ابی‌طالب و علی بن الحسین بن علی بن ابی‌طالب و محمد بن علی و جعفر بن محمد رضی الله عنهم‏». [۵۵]

ساخت اولین گنبد

از ساخت نخستین گنبد بر مزار عباس و امامان شیعه نیز گزارش‌هایی متناقض در دست است. آورده‌‌اند که در سده پنجم ق. مجدالملک براوستانی گنبدی بر قبور امامان شیعه و عباس ساخت که بسیار بزرگ بود.[۵۶] مطری به ساخت این گنبد بزرگ در دوران حکومت ناصر احمد بن مستضیء عباسی (حک: ۵۷۵-۶۲۲ق.) اشاره می‌کند.[۵۷]

ابن‌نجار (م. ۶۴۳ق.) که هم‌عصر با ناصر عباسی است، به قدمت گنبد تصریح دارد.[۵۸] از این رو، به نظر می‌رسد که گزارش مطری غیر واقعی است.

توصیفات ابن‌جبیر از این گنبد و قبور درون آن، از دقت بیشتر برخوردار است. وی گنبد ساخته شده بر این قبور را بسیار مرتفع شمرده که نزدیک در ورودی بقیع قرار داشت. قبور درون بقعه، بزرگ و از سطح زمین بلندتر بودند. این قبور ضریحی چوبین داشتند که با نقوشی برجسته از جنس مس با میخ‌کوبی‌هایی تزیین شده بود.[۵۹]

عبدری (م. بعد از ۷۰۰ق.) این بقعه را همراه با بقعه عثمان بن عفان بزرگ‌ترین و زیباترین بارگاه‌ بقیع دانسته است.[۶۰] ابن‌نجار از وجود دو در برای بقعه یاد می‌کند که تنها یکی از آن دو هنگام زیارت گشوده می‌شد.[۶۱]

از دیگر کسانی که درباره چگونگی بقعه، گنبد و ضریح قبور امامان شیعه به این مطلب اشاره کرده‌اند، می‌توان از ابن‌بطوطه، [۶۲] خالد بن عیسی (زنده به سال ۷۴۰ق.) [۶۳] و سمهودی (م. ۹۱۱ق.) [۶۴] یاد کرد.

محمد‌حسین فراهانی، از رجال دربار قاجار، در گزارش خود از سفر حج سال ۱۳۰۲ق. از بقعه هشت ضلعی امامان شیعه و عباس خبر می‌دهد. بر پایه این گزارش، در این بقعه صندوقی بزرگ از جنس چوب مرغوب بود و میان این صندوق بزرگ دو صندوق چوبی دیگر قرار داشت. درون یک صندوق قبر چهار امام شیعیان و درون صندوق دیگر قبر عباس قرار داشته است.[۶۵]
این گزارش که همانند آن در سفرنامه ۱۲۹۲ق. فرهاد میرزا نیز به چشم می‌خورد، [۶۶] بیانگر ساخت ضریحی جدید است که در گزارش‌های تا پیش از سده دهم ق. از آن یاد نشده است.

تعمیر بقعه عباس و ائمه بقیع

بقعه عباس و امامان بقیع طی سده‌های پیاپی مورد تعمیر و مرمت قرار گرفت. منابع از تعمیر بقعه به سال ۵۱۹ق. به دستور مسترشد عباسی (حک: ۵۱۲-۵۲۹ق.) و نیز در روزگار مستنصر عباسی (حک: ۶۲۳-۶۴۰ق.) گزارش داده‌اند.

کتیبه نصب شده بالای محراب بقعه که دربردارنده دستور خلیفه مستنصر برای تعمیر بقعه است، این ادعا را تایید می‌کند.[۶۷] از تعمیر این بقعه به سال ۱۲۳۴ق. به دستور سلطان محمود عثمانی (حک: ۱۲۲۳-۱۲۵۵ق.) و به دست محمد‌علی پاشا و نیز به سال ۱۲۹۲ق. در دوران حکومت عبدالعزیز خان عثمانی (حک: ۱۲۷۷-۱۲۹۳ق.) گزارش شده است.[۶۸]

آورده‌‌اند که پس از بازسازی سال ۱۲۳۴ق. این بقعه و دیگر بارگاه‌های بقیع همه ساله تعمیر می‌شدند.[۶۹]