توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل کوفان ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۲۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل کوفان ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل کوفان ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint :

کوفه

مقالات مرتبط: کوفه (مقالات مرتبط)، شهر کوفه (مقتل‌جامع‌سیدالشهداء).

کوفه از شهرهای جنوب کشور عراق فعلی، در ۱۰ کیلومتری شمال شرق نجف و دومین شهری است که به دست مسلمانان بنا شده است. امام علی ـ علیه‌السلام ـ این شهر را به‌ عنوان مقر حکومت خود برگزید و در همین شهر به شهادت رسید. بیشتر شیعیان در قرن نخست از شهر کوفه بودند. امام صادق ـ علیه‌السلام ـ دو سال در این شهر اقامت گزید.از آثار مهم این شهر، مسجد کوفه و مسجد سهله است.

فهرست مندرجات

۱ – معنای کوفه
۲ – تاریخچه
۲.۱ – جمعیت
۲.۲ – مسجد کوفه
۲.۳ – دارالاماره کوفه
۳ – مساجد کوفه
۳.۱ – مساجد مبارک کوفه
۳.۲ – مساجد لعنت شده کوفه
۴ – حاکمان کوفه (از بدو تاسیس تا قیام مختار)
۵ – سیمای کوفه در آیینه روایات
۶ – در عصر حضرت علی
۷ – علت انتخاب کوفه به عنوان پایتخت حضرت علی
۷.۱ – اول
۷.۲ – دوم
۷.۳ – سوم
۷.۴ – چهارم
۷.۵ – پنجم
۷.۶ – ششم
۸ – موضع‌های مختلف رهبران کوفه
۸.۱ – گروه اول
۸.۲ – گروه دوم
۹ – در عصر امام حسن
۹.۱ – موضع کوفیان بعد از انعقاد صلح
۱۰ – در عصر امام حسین
۱۱ – گروه‌های موجود در کوفه در زمان قیام امام حسین
۱۱.۱ – هواداران بنی امیه
۱۱.۲ – شکاک‌ها
۱۱.۳ – الحمراء
۱۱.۴ – بی تفاوت‌ها
۱۲ – قیامهای شیعی در کوفه
۱۲.۱ – قیام توابین
۱۲.۲ – قیام مختار
۱۲.۳ – قیام زید بن علی
۱۲.۴ – یام ابن طباطبا
۱۳ – ائمه و شیعیان کوفه در عصر بنی عباس
۱۴ – خاندان‌های علمی شیعه در کوفه
۱۵ – پیدایش فرقه‌های مذهبی در کوفه
۱۶ – کوفه در عصر ظهور امام زمان
۱۶.۱ – گستره مکانی کوفه پس از ظهور
۱۶.۲ – احادیثی درباره کوفه
۱۷ – علوم اسلامی در کوفه
۱۷.۱ – علم نحو در کوفه
۱۷.۲ – علم فقه در کوفه
۱۸ – ویژگی‌های مکتب فقهی کوفه
۱۸.۱ – علم حدیث در کوفه
۱۹ – ویژگی‌های مکتب حدیثی کوفه
۱۹.۱ – پویایی و عقل گرایی
۱۹.۲ – کثرت محدثان کوفی و نقش ائمه
۱۹.۳ – حضور امام صادق و وکلای ائمه در کوفه
۱۹.۴ – تدوین اصول و کتب حدیثی
۱۹.۵ – وجود جریان‌های انحرافی
۲۰ – خط کوفی
۲۱ – پانویس
۲۲ – منابع

۱ – معنای کوفه

واژه کوفه به معنای شن سرخی است که در جایی انباشته شده باشد و برخی گفته‌اند دایره‌وار باشد، یا شنی که با سنگریزه مخلوط باشد و یا هر گونه شنی.

[۱] تاریخ الکوفه، براقی، سید حسین براقی، ص ۱۴۲، بیروت، دارالاضواء، ۱۹۸۷ م.

بنابر برخی منابع، «کوفه» از کلمه «تکوف» مشتق شده است که به معنای «جمع شدن» است.

[۲] فتوح البلدان، بلاذری، ص۲۷۵.

[۳] البلدان، حموی، شهاب الدین ابوعبدالله یاقوت بن عبدالله بن حموی، بیروت، احیاء التراث العربی، ۱۹۷۹م. ج۴، ص۴۹۰.

۲ – تاریخچه

بنابر روایات، منطقه کوفه در زمانهای پیش از اسلام، آباد و مسکونی بوده و بعدها ویران شده است. طبق روایتی دینی، حضرت نوح ـ علیه‌السلام ـ در کوفه کشتی خود را ساخت

[۴] احسن التقاسیم، کرمی، محمد بن احمد، ترجمه علی نقی منزوی، شرکت مولفان و مترجمان، اول، تهران، ۱۳۶۱ش، ج۱، ص۱۸۱.

و قوم نوح در کوفه بتها گذاشته بودند.

[۵] روضه کافی ج۲، ص۱۵۵.

بنای مجدد شهر کوفه را به مسلمانان نسبت می‌دهند. این شهر همراه بصره یکی از دو شهری است که تاسیس آنها به دست مسلمانان بوده است. گویند این منطقه محل اردوی دائم سپاهیان مسلمان درگیر در فتوحات اسلامی بوده است. وقتی عمر بن خطاب دریافت که سپاهیان عرب در این منطقه به حال افسردگی افتاده‌اند به سعد بن ابی وقاص در سال ۱۵، ۱۷ و ۱۹ق دستور داد تا در آن حوالی جایی را برای اقامت مسلمانان در نظر بگیرد که با مزاج آنان سازگار باشد. سعد منطقه‌ای را در کنار فرات و در نزدیکی حیره انتخاب کرد.

[۶] تاریخ تمدنی جرجی زیدان، زیدان، ج۲، ص۱۷۸.

از اولین اقدامات سعد، ساخت مسجد و دارالاماره در کوفه بود که این دو را در مکان مرتفع کوفه بنا نهاد.

[۷] تاریخ الکوفه، براقی، سید حسین براقی، ص ۱۱۵، بیروت، دارالاضواء، ۱۹۸۷م.

تأسیس شهر کوفه از ضروریات راهبردی بود که فتوحات عصر خلیفه دوم ایجاب می‌نمود. زمانی که نیروی رزمی عرب به فرمان‌دهی سعد بن ابی وقاص به سرزمین ایران رسید، نیاز به یک خط ارتباطی بین مدینه – که مرکز دولت اسلامی بود – و میدان جنگ احساس می‌شد و لازم بود که سپاه مسلمانان یک نقطه اتکاء و پایگاه نظامی ثابت در نزدیکی میدان جنگ داشته باشد. بدین رو عمر فرمان داد در منطقه عمومی کوفه، پایگاه نظامی ثابتی ساخته شود

[۸] اخبار الطوال، دینوری، احمد بن داود دینوری، قم، منشورات شریف رضی،۱۳۷۰، ص۱۲۳ و ۱۲۴.

و بدین سان، رفته رفته شهر کوفه گسترش و رونق یافت.
شیعیان کوفه نخستین کسانی بودند که پس از اینکه مردم، ولایت اهل بیت ـ علیهم‌السلام ـ را رد کردند آن‌ها ولایت و دوستی اهل بیت ـ علیهم‌السلام ـ را پذیرفتند و به همین خاطر روایاتی وجود دارد که سکونت در کوفه بر مکه و مدینه ترجیح داده شده است و کوفه مرکزی جهت رشد تشیع و گسترش این این مکتب در میان مردم بود.

[۹] پیدایش و گسترش تشیع، فیاض، عبدالله فیاض، مترجم جواد خاتمی، سبزوار، نشر ابن ایمن، ۱۳۸۲، ص۸۰.

۲.۱ – جمعیت

در ابتدای تاسیس کوفه تعداد افرادی که از نواحی دوردست آمده بودند در حدود پانزده تا بیست هزار نفر بودند.عمر بن سعد جمعیت کوفه را به هفت گروه ذیل تقسیم کرد: ۱. کنانه با هم پیمانانشان، ۲. قضاعه، غسان بجیله، خثعم، کنده، و حضرموت وازد از قبایل یمنی. ۳.مذحج، حِمْیر، هَمدان و هم پیمانان آنها، از قبایل یمنی. ۴. تمیم رهاب و هوزان، ۵. اسد غطفان، محارب، نمر، ضبیعه و تغلب. ۶. ایاد، عک، عبدالقیس، اهل الحجر و حمرا و حمراء ۷. قبیله یمنی طی. پیروان سر سخت تشیع همدانی‌ها بودند و موقعیت خوبی را در کوفه داشتند. این ترکیب قبایل تا زمان حضرت علی وجود داشت و ایشان با گروه‌بندی جدیدی ترکیب کوفه را تغییر داد و آخرین تغییرات را زیاد بن ابیه در سال ۵۰ هجری در قبایل کوفه ایجاد کرد.

بیشتر قبیله‌های عرب که در زمان گسترش قلمرو اسلام در کوفه ساکن شدند از یمن بودند و بیشتر قبیله‌های یمنی به ویژه قبیله هَمدان از شیعیان علی بودند. ماسنیون می‌گوید: قبیله هَمدان قبیله‌ای بزرگ و مهم و نیرومند و توانا بود و افراد آن از شیعیان سرسخت حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ بودند

[۱۰] پیدایش و گسترش تشیع، فیاض، عبدالله فیاض، مترجم جواد خاتمی، سبزوار، نشر ابن ایمن، ۱۳۸۲، ص۸۰.

و همچنین قبیله طی یکی از قوی‌ترین قبایل حامی حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ در جنگ‌های جمل و صفین، ابتدای شکل‌گیری کوفه حاضر بود.

[۱۱] تشیع در مسیر تاریخ، جعفری، سید حسین محمد جعفری، ترحمه محمدتقی آیت اللهی، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی،۱۳۸۶، ص۱۳۰.

اشعریون، از شیعیان حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ که اصالت یمنی داشتند از قبایلی بودند که به کوفه مهاجرت کردند این قبیله به خاطر سخت‌گیری‌های حجاج بن یوسف نسبت به شیعیان، از کوفه به قم مهاجرت کردند و قم را مرکزی برای سکونت و ترویج تشیع در ایران قرار دادند.

[۱۲] تاریخ الکوفه، براقی، سید حسین براقی، ص ۲۰۵، بیروت، دارالاضواء، ۱۹۸۷م.

•کوفه از همان آغاز تاسیس شهر عربی اصیلی مثل مکه، مدینه و حتی دمشق نبود؛ بلکه ترکیب قبیله‌ای فوق العاده ناهمگونی داشت.

[۱۳] تشیع در مسیر تاریخ، جعفری، سید حسین محمد جعفری، ترحمه محمدتقی آیت اللهی، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی،۱۳۸۶، ص۱۲۷.

•اکثر مهاجرین اولیه کوفه چه عرب و چه فارس دسته‌های نظامی بودند که در اغلب موارد بدون خانواده‌هایشان آمدند و به عنوان ارتش استوار آماده عمل، زندگی می‌کردند.

[۱۴] تشیع در مسیر تاریخ، جعفری، سید حسین محمد جعفری، ترحمه محمدتقی آیت اللهی، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی،۱۳۸۶، ص۱۴۲.

•شهر کوفه از دو عنصر متفاوت اعراب و پارسیان شکل گرفت می‌توان گروه عرب را عنصر مؤسس و فارسیان را عنصر اساسی درجه دوم نامید.

[۱۵] تشیع در مسیر تاریخ، جعفری، سید حسین محمد جعفری، ترحمه محمدتقی آیت اللهی، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی،۱۳۸۶، ص۱۳۸.

•کوفه سنتی از خود نداشت که بتواند مردم را جذب کرده یا تحت نفوذ قرار دهد.

[۱۶] تشیع در مسیر تاریخ، جعفری، سید حسین محمد جعفری، ترحمه محمدتقی آیت اللهی، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی،۱۳۸۶، ص۱۴۲.

۲.۲ – مسجد کوفه

از اولین مکانهایی که سعد بن ابی وقاص در کوفه بنا نهاد مسجد کوفه بود این مسجد جایگاه خطابه‌ها و قضاوت‌های حضرت علی علیه‌السلام بود که اکنون جایگاه قضاوت آن حضرت به نام دکه القضا معروف است. و آن حضرت با ضربه شمشیر ابن ملجم مرادی در این مکان مجروح و به شهادت رسید.
مسجد کوفه بر دیگر مساجد به جز مسجدالحرام و مسجدالنبی(ص) فضیلت دارد

[۱۷] العروه الوثقی، طباطبایی یزدی، سید محمد کاظم طباطبایی یزدی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، بی‌تا، ج ، ص۲۰۱.

و مرکز قضاوت امام زمان ـ عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف ـ خواهد بود.

[۱۸] بحار الانوار، مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، بیروت،‌ دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۳. ج۵۳، ص۱۱.

مسافر می‌تواند نماز را در مسجد کوفه تمام یا شکسته بخواند.

[۱۹] العروه الوثقی، طباطبایی یزدی، سید محمد کاظم طباطبایی یزدی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، بی‌تا، ج ، ص۳۴۷.

۲.۳ – دارالاماره کوفه

هنگامی که به فرمان سعد بن ابی وقاص شهر کوفه را می‌ساختند قصری نیز برای وی در جهت جنوب شرقی مسجد بنا کردند و آن را قصر طَمار (جای بلند) نام دادند و پس از سعد اقامتگاه خاص خلفا، ملوک و امرا بود.

[۲۰] دایره المعارف تشیع، سید جوادی، احمد صدر حاج سید جوادی، تهران، حکمت ۱۳۹۰، ج۱۴، ص۲۴۵.

مسلم بن عقیل را به فرمان عبیدالله بن زیاد از بالای همین قصر به زیر انداختند.

[۲۱] دایره المعارف تشیع، سید جوادی، احمد صدر حاج سید جوادی، تهران، حکمت ۱۳۹۰، ج۱۴، ص۲۴۵.

کاروان اسرای کربلا و سر مقدس امام حسین ـ علیه‌السلام ـ را به دارالاماره پیش عبیدالله بن زیاد بردند و حضرت زینب(س) و امام سجاد ـ علیه‌السلام ـ در این مکان با عبیدالله بن زیاد گفتگو کردند.

[۲۲] لهوف، سید بن طاووس، صص۱۴۸ و ۱۴۹.

دارالاماره محل اقامت مختار ثقفی نیز بود و در این مکان سر قاتلین حادثه عاشورا را نزد مختار آوردند.
این قصر به فرمان عبدالملک بن مروان در سال ۷۱ق تخریب شد.

۳ – مساجد کوفه

غیر از مسجد کوفه مساجد دیگری ساخته شد که بیشتر آنها مساجد قبیله‌ای است و به قبایل خاص نزدیک به آن مسجد متعلق بود از نظر روایات شیعه این مساجد به سه قسم تقسیم می‌شوند: •مساجد مبارکه که به وسیله افراد نیک و با هدف‌های نیک بنا شده‌اند؛ •مساجد ملعونه که به وسیله افراد پست و با اهداف پست ساخته شده‌اند؛ •مساجد دیگر که یا در روایات شیعه مطرح نشده و یا عنوانی به آن داده نشده است.

۳.۱ – مساجد مبارک کوفه

مسجد سهله؛ مسجد بنی کاهل؛ مسجد صعصعه بن صوحان؛ مسجد زید بن صوحان؛ مسجد غنی؛ مسجد حنانه؛ مسجد جعفی؛ مسجد الحمراء.

۳.۲ – مساجد لعنت شده کوفه

این مساجد به منظور مقابله با حضرت علی و به صورت مسجد ضرار بنا شده بود در روایتی از امام باقر چنین آمده است که چهار مسجد اول بعد از شهادت امام حسین به شکرانه پیروزی لشکر کوفه به آن حضرت تجدید بنا شد از این رو این مساجد لعن مضاعف دارند. از این مساجد ملعونه هم اکنون هیچ اثری باقی نمانده است.

[۲۳] کوفه از پیدایش تا عاشورا، نعمت الله صفری، تهران، نشر مشعر، ۱۳۹۱. صص ۱۴۴ ـ ۱۳۷.

مسجد اشعث بن قیس کندی؛ مسجد جریر بن عبدالله بجلی؛ مسجد سماک بن مخزومه؛ مسجد شبث بن ربعی؛ مسجد تیم؛ مسجد ثقیف؛ #مسجدی در الحمراء.

۴ – حاکمان کوفه (از بدو تاسیس تا قیام مختار)

•سعد بن ابی وقاص: در ابتدای تاسیس کوفه، عمر بن خطاب وی را به حکومت این شهر منصوب کرد؛ عثمان نیز مدتی او را در این سمت منصوب وسپس او را عزل کرد؛
•مغیره بن شعبه: عمر بن خطاب او را منصوب و عثمان او را عزل کرد، چون معاویه عهده‌دار خلافت شد، مغیره را به حکومت کوفه گمارد و او پیوسته در کوفه بود تا این که در سال ۵۰ (ه‌.ق) در گذشت؛
•عمار بن یاسر: عمر او را به زمامداری کوفه گمارد؛
•ولید بن عقبه: عثمان در سال ۲۵ (ه‌.ق) پس از سعد بن ابی وقاص، اورا به حکومت گمارد؛
•سعید بن العاص:عثمان بعد از بر کنار کردن ولید بن عقبه او را به حکومت کوفه منصوب کرد و مردم کوفه در سال ۳۴ (ه‌.ق) او را بیرون کردند و خواستند ابو موسی اشعری حاکم کوفه شود، لذا نامه‌ای به عثمان نوشتند. او نیز ابو موسی اشعری را منصوب کرد؛
•عقبه بن عمرو: حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ وی را جانشین خود در کوفه قرار داد و هنگامی که به جنگ صفین رفت او را عزل کرد؛
•عماره بن شهاب: در سال ۳۶ (ه‌.ق) کارگزار حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ در کوفه بود؛
•ابو موسی اشعری: در سال ۱۷ (ه‌.ق) عمر، او را به حکومت بصره گمارد و چون عثمان به زمامداری رسید، وی را در این مقام ابقا و سپس عزل کرد. ابو موسی به کوفه رفت. مردم کوفه پس از اینکه سعید بن العاص را اخراج کردند، از عثمان خواستند تا ابو موسی را به زمامداری کوفه بگمارد، عثمان نیز او را به حکومت کوفه منصوب کرد. ابو موسی تا زمان کشته شدن عثمان در کوفه باقی ماند، چون حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ به خلافت رسید، او را در این منصب ابقا فرمود و پس از مدتی جنگ جمل پیش امد و حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ شخصی را نزد مردم کوفه فرستاد تا از آن‌ها بخواهد ایشان را در جنگ جمل یاری کنند. ولی ابو موسی از آنها خواست تا از جنگ خوداری کنند لذا حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ او را از کار بر کنار کرد.
•زیاد ابن ابیه: معاویه او را به حکومت بصره و کوفه گمارد، و تازمان مرگ در سال ۵۳ (ه‌.ق) عهده‌دار حکومت آنجا بود؛
•ضحاک بن قیس: در سال ۵۳ (ه‌.ق) معاویه پس از مرگ زیاد بن ابیه، او را منصوب کرد. او نیز رفت و مردم را به بیعت با عبدالله بن زبیر دعوت کرد و با مروان بن حکم جنگید و در سال ۶۵ (ه‌.ق) در مرج راهط کشته شد؛
•عبد الله بن خالد: معاویه او را به، زمامداری کوفه گمارد؛
•سعد بن زید: او از قبیله خزاعه بود. معاویه، او را منصوب کرد؛
•عبد الرحمن بن عبدالله: وی فرزند ام حکم، خواهر معاویه بن ابی سفیان بود. دایی‌اش معاویه در سال ۵۷ (ه‌.ق) او را به حکومت کوفه منصوب کرد. او اخلاق پسندیده‌ای نداشت لذا مردم کوفه او را بیرون کردند.
•نعمان بن بشیر: وی آخرین کسی به شمار می‌رود که از سوی معاویه بن ابی سفیان، عهده‌دار زمامداری کوفه شد. وی در سال ۶۵ (ه‌.ق) به قتل رسید؛
•عبید الله بن زیاد: یزید بن معاویه زمانی او را به حکومت کوفه منصوب کرد، که در سال ۶۰ (ه‌.ق) مسلم بن عقیل به منظور دعوت مردم برای یاری رساندن امام حسین ـ علیه‌السلام ـ به کوفه آمد. قبلا عبیدالله از سوی یزید، حاکم بصره بود، سپس کوفه را نیز بدان افزود؛
•عمرو بن حریث: وی از سوی زیاد بن ابیه، عهده‌دار حکومت کوفه شد و هرگاه زیاد از کوفه بیرون می‌رفت، او را جانشین خود قرار می‌داد، وی جانشین عبیدالله بن زیاد نیز بود؛
•عامر بن مسعود: او پس از مرگ یزید به انتخاب مردم کوفه، زمامداری کوفه را به دست گرفت، تا اینکه عبدالله بن زبیر به عنوان خلیفه تعیین شد. و وی از طرف عبدالله بن زبیر به حکومت کوفه منصوب شد؛
•عبد الله بن یزید: وی از سوی عبدالله بن زبیر به حکومت مکه رسید، سپس زمامداری کوفه را به وی واگذار کرد. وی در حدود سال ۷۰ (ه‌.ق) جان سپرد؛
•عبدالله بن مطیع: عبدالله بن زبیر او را به حکومت کوفه منصوب کرد، و مختار او را از کوفه بیرون کرد وی به مکه بازگشت و در آن جا مانده تا اینکه همراه ابن زبیر در محاصره حجاج قرار گرفت و به قتل رسید؛
•مختار بن ابوعبید ثقفی: با شکست عبدالله بن مطیع حاکم کوفه شد و هر گاه مختار به مداین می‌رفت سائب بن مالک اشعری را به حکومت کوفه می‌گمارد؛
•مصعب بن زبیر: در ۶۷ ه‌.ق عبدالله او را به حکمرانی بصره گمارد، سپس بعد از یک سال او را از کار بر کنار کرد و در اواخر سال ۶۸ (ه‌.ق) مجددا او را منصوب کرد و با شکست دادن مختار حکمرانی کوفه را نیز به او واگذار کرد.

[۲۴] تاریخ الکوفه، براقی، سید حسین براقی، صص۲۴۹ ـ ۲۴۶، بیروت، دارالاضواء، ۱۹۸۷م.

۵ – سیمای کوفه در آیینه روایات

روایاتی که در مورد کوفه وارد شده است به چند دسته تقسیم می‌شود:
•روایاتی که کوفه را قبه الاسلام معرفی می‌کند.
•روایاتی که در مورد فضیلت مساجد کوفه مخصوصا مسجد کوفه صادر شده است.
•روایاتی که در مورد برتری سکونت در کوفه نسبت به مکه و مدینه وارد شده است.
•روایاتی که در مورد خاک کوفه و اهل کوفه وارد شده است.
•روایاتی که در مورد رفع بلا از کوفه صادر شده است.
•روایاتی که می‌گوید: ستمگر با نیت سوء به کوفه داخل نمی‌شود مگر اینکه خداوند از او انتقام می‌گیرد.
•روایاتی که کوفه را حرم حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ معرفی می‌کند.
•روایاتی که می‌گوید: گِل شیعیان از کوفه است و کوفه اقامتگاه شیعیان است.
•روایاتی که کوفه را باغی از باغ‌های بهشت معرفی می‌کند.
•روایاتی که می‌گوید ما کوفه را دوست داریم و کوفه ما را دوست دارد.

از امام صادق ـ علیه‌السلام ـ روایت شده که فرمود: نوح علیه‌السلام در وسط مسجد کوفه قبهای بر پا نمود و اهل و عیال خود و مؤمنین را داخل آن کرد تا اینکه شهرها را بنا کرد و فرزندان خود را در شهرها ساکن نمود و علت اینکه کوفه را قبه الاسلام نامیدند همین قبه بود.

[۲۵] إثبات الوصیه، مسعودی، علی بن حسین مسعودی، ترجمه نجفی، تهران اسلامیه، ۱۳۶۲. ص۴۱.

شخصی نزد امام صادق ـ علیه‌السلام ـ آمد و گفت می‌خواهم در مکه یا مدینه مقیم شوم امام صادق وی را از اقامت در مدینه و مکه منع کرد و فرمود: بر تو باد عراق، در کوفه سکونت کن که برکت در دوازده میلی آن می‌باشد، این گونه ـ یعنی؛ از هر چهار طرف -.

[۲۶] کامل الزیارات، ابن قولویه، جعفر بن محمد ابن قولویه، تهران، پیام حق، ۱۳۷۷، النص، ص۱۸۶.

امام صادق ـ علیه‌السلام ـ فرمود: کوفه باغی از باغهای بهشت است.

[۲۷] بحار الانوار، مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، بیروت،‌ دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۳. ج ۱۰۰، ص۴۰۵.

امام باقر به نقل از پیامبر فرمود: خاک امت من از مدینه و خاک شیعیان ما از کوفه است.

[۲۸] الهدایه الکبری، خصیبی، حسین بن حمدان، بیروت، بلاغ، ۱۴۱۹، ص۴۲۷.

امام صادق ـ علیه‌السلام ـ فرمود: خداوند از میان همهِ شهرها، کوفه، قم و تفلیس را برگزید.

[۲۹] بحار الانوار، مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، بیروت،‌ دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۳. ج ۶۰، ص۲۱۴.

امام حسن عسکری فرمود: جای پایی در کوفه برای من، از خانه‌ای در مدینه محبوب‌تر است.

[۳۰] بحار الانوار، مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، بیروت،‌ دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۳. ج ۱۰۰، ص۳۸۵.

امام صادق می‌فرماید: هر کس در کوفه خانه‌ای داشته باشد، حتماً آن را نگه بدارد.

[۳۱] بحار الانوار، مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، بیروت،‌ دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۳. ج ۱۰۰، ص۳۸۵.

امام صادق ـ علیه‌السلام ـ در ضمن حدیثی فرمود: خداوند با کوفه بر دیگر شهرها احتجاج نمود، و با مؤ‌منان از اهل آن بر دیگران.

[۳۲] بحار الانوار، مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، بیروت،‌ دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۳. ج ۶۰، ص۲۱۳.

امام رضا به نقل از امیر مؤ‌منان ـ علیه‌السلام ـ در مورد دفع بلاها از کوفه فرمود: بلا از کوفه دفع می‌شود، آن گونه که از خیمه‌های پیامبر(ص) دفع می‌گردد.

[۳۳] بحار الانوار، مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، بیروت،‌ دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۳. ج ۱۰۰، ص۳۹۲.

امام صادق می‌فرماید: زمانی که بلایا همگانی شود امنیت در کوفه و نواحی کوفه است.

[۳۴] بحار الانوار، مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، بیروت،‌ دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۳. ج ۶۰، ص۲۱۴.

امام علی ـ علیه‌السلام ـ می‌فرمایند: این جا شهر ما، جایگاه ما و اقامتگاه شیعیان ماست.

[۳۵] بحار الانوار، مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، بیروت،‌ دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۳. ج ۶۰، ص۲۱۰.

امام صادق ـ علیه‌السلام ـ می‌فرمایند: خاک کوفه ما را دوست دارد و ما نیز آن را دوست می‌داریم.

[۳۶] بحار الانوار، مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، بیروت،‌ دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۳. ج ۶۰، ص۲۱۰.

امام صادق از قول حضرت علی نقل می‌کند: مکه حرم خدا، مدینه حرم رسول خدا و کوفه حرم من است، هیچ ستمگری در صدد ایجاد حادثه در آن بر نمی‌آید، جز این که خداوند ریشه‌کن‌اش می‌کند.

[۳۷] اصول کافی، کلینی، محمد بن یعقوب بن اسحاق، قم، دارالحدیث، ۱۴۲۹. ج۴، ص۵۶۳.

امام صادق خطاب به اهل ری فرمود: برای خدا حرمی است و آن مکه است، برای پیامبر خدا حرمی است و آن مدینه است، برای امیرمؤ‌منان حرمی است و آن کوفه است و برای ما حرمی است و آن قم می‌باشد.

[۳۸] بحار الانوار، مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، بیروت،‌ دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۳. ج ۶۰، ص۲۱۶.

۶ – در عصر حضرت علی

کوفیان اولین کسانی بودند که با هدایت مالک اشتر با علی دست بیعت دادند

[۳۹] الامامه و السیاسه تاریخ خلفاء، تحقیق الزینی، عبدالله بن مسلم بن قتیبه، ج۱، ص۴۷.

و امام علی در سال ۳۶ با هزار مرد جنگی اهل مدینه به کوفه رهسپار و آنان با ۱۲ هزار جنگجو به حضرت ملحق شدند

[۴۰] تشیع در مسیر تاریخ، جعفری، سید حسین محمد جعفری، ترحمه محمدتقی آیت اللهی، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی،۱۳۸۶، ص۱۰۷.

و در جنگ جمل قسمت اعظم کوفیان از علی حمایت می‌کردند.

[۴۱] تشیع در مسیر تاریخ، جعفری، سید حسین محمد جعفری، ترحمه محمدتقی آیت اللهی، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی،۱۳۸۶، ص۱۳۵.

و امام آنجا را مرکز خلافت اسلامی قرار داد.

۷ – علت انتخاب کوفه به عنوان پایتخت حضرت علی

۷.۱ – اول

• از نظر اقتصادی مدینه و محیط حجاز تحمل رویارویی با عراق یا شام را نداشت. به خاطر اینکه مدینه در منطقه صحرا و بدون هیچ کشت، زرع، دامپروری و تجارت فعالی روزگار سپری می‌کرد. ولی عراق مهمترین منبع درآمد منطقه بود.

۷.۲ – دوم

• مدینه از نظر نیروی انسانی کشش یک جنگ تمام عیار را با شام نداشت. ولی کوفه از نظر کثرت جمعیت و نزدیکی به مناطق پرجمعیت، توانایی مقابله با هر تجاوزی را داشت.

۷.۳ – سوم

• مردم مدینه به ویژه برخی از اصحاب، کوچکترین علاقه‌ای به امام نداشتند و خود را مجتهدتر از آن میدانستند که سخن امام را بشنوند. ولی بین امیرالمؤمنین ـ علیه‌السلام ـ و مردم کوفه علاقهای متقابل وجود داشت.

۷.۴ – چهارم

• رفاه طلبی فزون از حد مردم مدینه که در دوره خلفای پیشین به آن مبتلا شده بودند، روحیه جنگی برای آنان باقی نگذاشته بود و در طول بیست و پنج سالی که از رحلت پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ می‌گذشت به تدریج مردم از آن تحول معنوی و الهی که در اثر تعلیمات آن حضرت، پیدا کرده بودند، دور شدند.

۷.۵ – پنجم

• کثرت حضور اصحاب با سابقه پیغمبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ در کوفه بیش از هر نقطه دیگر عالم اسلام بود.

۷.۶ – ششم

• کوفه از نظر جغرافیایی تقریبا در قلب عالم اسلام آن روزگار واقع و بر ایران، حجاز، شام، و مصر مشرف بود.

[۴۲] تبیان، مقاله علل انتخاب کوفه به عنوان مرکز خلافت از سوی حضرت علی(ع)

۸ – موضع‌های مختلف رهبران کوفه

از زمان ورود امام به کوفه دو گروه در کوفه در دو موضع بودند:

۸.۱ – گروه اول

•رهبرانی مانند مالک اشتر که به امام توصیه جنگ با معاویه را می‌کردند و خود را غیر مشروط در اختیار امام قرار می‌دادند.

۸.۲ – گروه دوم

•رهبران قبیله‌ای که هیچ تمایلی به جنگ نداشتند اما برای حفظ موقعیت خویش به ظاهر با امام همراه جنگ می‌شدند و علاوه بر اینان توده‌های وسیعی از کوفیان بودند که در ظاهر متمایل به امام ولی از مواجهه با هر خطری گریزان بودند. نهج البلاغه،

[۴۳] شریف رضی، نهج البلاغه ت حسون، ص ۷۷، خطبه ۲۷.

[۴۴] شریف رضی، نهج البلاغه ت حسون، ص ۹۳، خطبه ۳۴.

[۴۵] شریف رضی، نهج البلاغه ت حسون، ص ۱۲۹، خطبه ۶۹.

[۴۶] شریف رضی، نهج البلاغه ت حسون، ص ۲۲۰، خطبه ۹۷.

مملو از نفرین‌های متعدد امام علی به مردم کوفه در مورد کوتاهی‌های آنها در امر جنگ با معاویه است.

[۴۷] رفتارشناسی مردم کوفه در نهضت حسینی، علی شیخان، حکومت اسلامی، زمستان ۱۳۸۱، شماره ۲۶.

حضرت علی مردم کوفه را برای جنگ صفین در مسجد جمع کرد و فرمود معاویه با اهل شام به سرعت به سوی عراق می‌آید نظر شما چیست؟ مردم مضطرب شدند و سخنانی گفتند که حضرت چیزی از سخنان آنها را نفهمید سپس در حالی که آیه استرجاع را می‌خواند فرمود: “خلافت را پسر هند جگرخوار برد” و از منبر به زیر آمد. بعد از تحمیل حکمیت، حضرت علی تصمیم به بسیج نیرو برای یکسره کردن کار معاویه گرفت اما مردم کوفه رغبتی نشان ندادند و با اقداماتی که خوارج کردند از جمله ـ کشتن عبدالله بن خباب و همسرو فرزندش ـ حضرت به جنگ با خوارج رفت بعد از جنگ با خوارج حضرت علی به اهل کوفه فرمود اکنون آماده رفتن به سوی دشمن خود از اهل شام شوید ولی پس از بحثهای زیاد با اصرار کوفیان به کوفه بازگشتند و عده‌ای از سرشناسان کوفه از علی علیه‌السلام گریختند و به معاویه پیوستند. قسمت‌های بزرگی از قلمرو علی علیه‌السلام یا به کلی به دست معاویه افتاد و یا غارتها و هجومهای خونین سپاه او وحشت و رعب سختی در دل ساکنان آن مناطق ایجاد کرد.

[۴۸] کوفه و نقش آن در قرون نخستین، رجبی، محمد حسین رجبی، تهران، دانشگاه امام حسین(ع)، ۱۳۷۸، صص ۲۰۳ تا ۲۷۳.

۹ – در عصر امام حسن

نام امام حسن ـ علیه‌السلام ـ به عنوان خلیفه به وسیله چهل هزار نفر از مردم کوفه بلافاصله بعد از شهادت حضرت علی اعلام شد. (مروج الذهب) معاویه از چهار نفر از سرشناسان کوفه برای جاسوسی استفاده می‌کرد و بعضی از سران کوفه حاضر شدند به خاطر معاویه، امام حسن را به قتل برسانند. عده‌ای از اشراف و روسای قبایل کوفه، مخفیانه به معاویه نامه نوشتند و طی آن اطاعت خود از او را اعلام کرده و او را به حرکت به سمت کوفه تشویق کردند و اطمینان دادند که به محض نزدیک شدن معاویه، به او خواهند پیوست و امام حسن از محتوای نامه‌ها باخبر شد.

[۴۹] کوفه و نقش آن در قرون نخستین، رجبی، محمد حسین رجبی، تهران، دانشگاه امام حسین(ع)، ۱۳۷۸، صص ۲۸۴ تا ۲۹۰.

معاویه، فرستادگانی نزد حسن فرستاد و هنگامی که در مدائن از نزد امام حسن بیرون می‌رفتند می‌گفتند: