توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل فساکتبها ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۲۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل فساکتبها ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل فساکتبها ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint :

کتب (مفردات‌قرآن)

منبع: کتب (قاموس قرآن (جلد ۶))

مقالات مرتبط: مُکاتَبَه (لغات‌قرآن)، کتب (مفردات‌نهج‌البلاغه)، کتابت.

کَتْب (به فتح کاف و سکون باء) و کِتاب و کِتابه (به کسر کاف) از واژگان قرآن کریم به معنای نوشتن است. کتاب و کتابت بر اثبات و تقدیر و ایجاب و واجب و اراده اطلاق می‌شود و این معانی در قرآن کریم بسیار است. این واژه دارای مشتقاتی است که در آیات قرآن به کار رفته است؛ مانند: اِکْتِتاب (به کسر الف و تاء و سکون کاف) به معنای نوشتن و استنساخ، و عبد مُکاتَب (به ضم میم و فتح تاء) آن را گویند که آقایش با وی قرار گذاشته، به شرط پرداخت مبلغی آزادش کند.

فهرست مندرجات

۱ – معنای کَتْب، کِتاب و کِتابه
۲ – کاربردها
۲.۱ – صحیفه نوشته
۲.۲ – مکتوب
۲.۳ – ایجاب
۲.۴ – تقدیر
۲.۵ – ایجاب و حکم
۲.۶ – اثبات و نگهداری
۲.۷ – دوام و ثبات
۲.۸ – اراده و هبه و قسمت
۲.۹ – همه قرآن
۲.۱۰ – تورات و انجیل
۲.۱۱ – احکام
۲.۱۲ – خلقت و تکوین
۲.۱۳ – علم خدا و ام الکتاب‌
۲.۱۴ – شریعت
۲.۱۵ – کتب آسمانی
۲.۱۶ – نامه اعمال‌
۲.۱۷ – اکتتاب
۲.۱۸ – عبد مکاتب
۳ – پانویس
۴ – منبع

۱ – معنای کَتْب، کِتاب و کِتابه

کَتْب:

[۱] قرشی بنابی، علی اکبر، قاموس قرآن، ج۶، ص۸۱.

[۲] راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۶۹۹.

[۳] طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۲، ص۱۵۵.

(بر وزن فَلْس) و کِتاب و کِتابه به معنی نوشتن است.
بعضی کتابه را اسم گفته‌اند. این لفظ در اصل به معنی جمع است، «کتبت القربه» یعنی مشک را دوختم که عبارت اخری جمع کردن دو چرم به وسیله دوختن است و به تعبیر راغب «ضمّ ادیم الی ادیم بالخیاطه».

[۴] راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۶۹۹.

و در متعارف نوشتن را کتابت گویند، زیرا که حروف بعضی با بعضی جمع می‌شوند.
گاهی به کلام کتاب گفته شود، که حروف در تلفّظ به هم منضم و با هم جمع می‌شوند و لذا به کلام خدا با آنکه نوشته نشده بود کتاب اطلاق شده است.

[۵] راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۶۹۹.

اینکه گفته شد راجع به اصل معنای آن می‌باشد و کتاب در اصل مصدر است به معنی مکتوب به کار رود، چنانکه در مصباح گفته،

[۶] فیومی، احمد بن محمد، مصباح المنیر، ص۵۲۴.

ولی راغب گوید: آن اسم صحیفه است و آنچه در آن نوشته شده‌ است.

[۷] راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۶۹۹.

کتاب و کتابت بر اثبات و تقدیر و ایجاب و واجب و اراده اطلاق می‌شود

[۸] راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۶۹۹.

و این معانی در قرآن کریم بسیار است.

۲ – کاربردها

کتب و کتاب در آیات قرآن به معانی مختلفی آمده است، که در ذیل به بعضی از آنها اشاره می‌شود:

۲.۱ – صحیفه نوشته

(فَوَیْلٌ لِلَّذِینَ‌ یَکْتُبُونَ‌ الْکِتابَ‌ بِاَیْدِیهِمْ ثُمَّ یَقُولُونَ هذا مِنْ عِنْدِ اللَّهِ‌)

[۹] بقره/سوره۲، آیه۷۹.

(پس واى بر آنها که نوشته‌اى‌ با دست خود مى‌نویسند، سپس مى‌گویند: «این، از طرف خداست.»).

[۱۰] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۱۲.

[۱۱] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱، ص۲۱۵.

[۱۲] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱، ص۳۲۵.

[۱۳] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱، ص۲۹۲.

[۱۴] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱، ص۲۳۱.

(وَ لْیَکْتُبْ‌ بَیْنَکُمْ‌ کاتِبٌ‌ بِالْعَدْلِ‌)

[۱۵] بقره/سوره۲، آیه۲۸۲.

(و باید نویسنده‌اى از روى عدالت، سند را در میان شما بنویسد).

[۱۶] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۴۸.

[۱۷] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲، ص۴۳۴.

[۱۸] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۲، ص۶۶۷.

[۱۹] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۲، ص۶۸۲.

[۲۰] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۳، ص۲۰۱.

(یَسْئَلُکَ اَهْلُ‌ الْکِتابِ‌ اَنْ تُنَزِّلَ عَلَیْهِمْ‌ کِتاباً مِنَ السَّماءِ)

[۲۱] نساء/سوره۴، آیه۱۵۳.

(اهل کتاب از تو مى‌خواهند کتابى از آسمان یک‌جا بر آنها نازل کنى)

[۲۲] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۱۰۲.

که مراد صحیفه نوشته است و از «الکتاب» نیز همان مراد است.

[۲۳] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۵، ص۱۲۹.

[۲۴] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۵، ص۲۱۱.

[۲۵] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۳، ص۲۰۵.

[۲۶] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۶، ص۱۲۵.

۲.۲ – مکتوب

کتاب در آیاتی نظیر (وَ اَنْتُمْ تَتْلُونَ‌ الْکِتابَ‌)

[۲۷] بقره/سوره۲، آیه۴۴.

(با این‌که شما کتاب آسمانی [تورات] را مى‌خوانید؟!).

[۲۸] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۷.

مکتوب مراد است.

[۲۹] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱، ص۱۵۱.

[۳۰] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱، ص۲۲۷.

[۳۱] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱، ص۲۱۵.

[۳۲] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱، ص۱۵۵.

۲.۳ – ایجاب

(وَ قالُوا رَبَّنا لِمَ‌ کَتَبْتَ‌ عَلَیْنَا الْقِتالَ‌)

[۳۳] نساء/سوره۴، آیه۷۷.

کتاب به معنی ایجاب است، یعنی: «خدایا چرا بر ما جنگ را واجب کردی؟»،

[۳۴] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۵، ص۶.

[۳۵] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۵، ص۵.

[۳۶] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۳، ص۱۱۹.

[۳۷] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۵، ص۲۴۵.

و مثل‌: (کَتَبَ‌ عَلی‌ نَفْسِهِ الرَّحْمَهَ…)

[۳۸] انعام/سوره۶، آیه۱۲.

یعنی: «خداوند رحمت را بر خویش الزام و حتمی فرموده است».

[۳۹] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۷، ص۲۶.

[۴۰] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۷، ص۳۴.

[۴۱] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۴، ص۴۳۰.

[۴۲] عَلی‌ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۸، ص۲۲.

۲.۴ – تقدیر

(فَالْآنَ بَاشِرُوهُنَّ وَ ابْتَغُوا ما کَتَبَ‌ اللَّهُ لَکُمْ…)

[۴۳] بقره/سوره۲، آیه۱۸۷.

که به معنی تقدیر است، یعنی: «الآن با زنان نزدیکی کنید و آنچه خداوند از فرزند برای شما مقدّر کرده بجوئید».

[۴۴] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲، ص۴۷.

[۴۵] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۲، ص۶۸.

[۴۶] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۲، ص۵۰۴.

[۴۷] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲، ص۲۲۱.

ایضا (قُلْ لَنْ یُصِیبَنا اِلَّا ما کَتَبَ‌ اللَّهُ لَنا…)

[۴۸] توبه/سوره۹، آیه۵۱.

(بگو: «هیچ حادثه‌اى براى ما رخ نمى‌دهد، مگر آنچه خداوند براى ما مقرّر داشته است»).

[۴۹] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۱۹۵.

[۵۰] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۹، ص۳۰۶.

[۵۱] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۹، ص۴۱۰.

[۵۲] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۵، ص۵۷.

[۵۳] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۱، ص۱۱۶.

۲.۵ – ایجاب و حکم

در آیه: (مِنْ اَجْلِ ذلِکَ‌ کَتَبْنا عَلی‌ بَنِی اِسْرائِیلَ…)

[۵۴] مائده/سوره۵، آیه۳۲.

(به همین جهت، بر بنی‌اسرائیل مقرّر داشتیم…)

[۵۵] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۱۱۳.

به معنی ایجاب و حکم است.

[۵۶] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۵، ص۳۱۶.

[۵۷] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۵، ص۵۲۵.

[۵۸] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۳، ص۲۸۹.

[۵۹] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۷، ص۱۳.

۲.۶ – اثبات و نگهداری

در آیاتی نظیر (وَ نَکْتُبُ‌ ما قَدَّمُوا وَ آثارَهُمْ‌)

[۶۰] یس/سوره۳۶، آیه۱۲.

(و آنچه را از پیش فرستاده‌اند و آنچه را از خود باقى گذاشته‌اند؛ و همه چیز را در کتاب روشنگرى احصا کرده‌ایم)

[۶۱] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۴۴۰.

[۶۲] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۷، ص۶۶.

[۶۳] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱۷، ص۹۶.

[۶۴] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۸، ص۶۵۳.

[۶۵] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۰، ص۳۷۶-۳۷۷.

و (و فَلا کُفْرانَ لِسَعْیِهِ وَ اِنَّا لَهُ‌ کاتِبُونَ‌)

[۶۶] انبیاء/سوره۲۱، آیه۹۴.

(کوشش او بدون پاداش نخواهد بود؛ و ما اعمال او را براى پاداش مى‌نویسیم)

[۶۷] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۳۳۰.

[۶۸] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۴، ص۳۲۴.

[۶۹] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱۴، ص۴۵۷-۴۵۸.

[۷۰] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۷، ص۹۹.

[۷۱] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۶، ص۱۶۲.

و (و بَلی‌ وَ رُسُلُنا لَدَیْهِمْ‌ یَکْتُبُونَ‌)

[۷۲] زخرف/سوره۴۳، آیه۸۰.

(آرى، فرستادگان [فرشتگان‌] ما نزد آنها هستند و مى‌نویسند)

[۷۳] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۴۹۵.

[۷۴] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۸، ص۱۲۵.

[۷۵] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱۸، ص۱۸۹.

[۷۶] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۸۷.

[۷۷] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۲، ص۲۷۰.

ظاهرا مراد اثبات و نگهداری است.

۲.۷ – دوام و ثبات

در آیه‌ (وَ اکْتُبْ‌ لَنا فِی هذِهِ الدُّنْیا حَسَنَهً وَ فِی الْآخِرَهِ… وَ رَحْمَتِی وَسِعَتْ کُلَّ شَیْ‌ءٍ فَسَاَکْتُبُها لِلَّذِینَ یَتَّقُونَ…)

[۷۸] اعراف/سوره۷، آیه۱۵۶.

(و براى ما، در این دنیا و سراى دیگر، نیکى مقرّر فرما… و رحمتم همه چیز را فرا گرفته؛ و آن را براى کسانى که تقوا پیشه کنند، مقرّر خواهم داشت…)

[۷۹] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۱۷۰.

به جای ایجاب کتابت آمده که آن دلالت بر دوام و ثبات دارد چنانکه طبرسی فرموده است.

[۸۰] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۸، ص۲۷۳.

[۸۱] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۸، ص۳۵۵.

[۸۲] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۴، ص۴۷۴.

[۸۳] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۰، ص۷۵.

(اُولئِکَ‌ کَتَبَ‌ فِی قُلُوبِهِمُ الْاِیمانَ وَ اَیَّدَهُمْ بِرُوحٍ مِنْهُ‌)

[۸۴] مجادله/سوره۵۸، آیه۲۲.

یعنی: «آنها کسانی‌اند که خدا ایمان را در قلوب آنها ثابت و لا یتغیّر کرده و با روحی از جانب خویش تاییدشان فرموده است».

[۸۵] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۹، ص۱۹۶.

[۸۶] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱۹، ص۳۴۰.

[۸۷] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۳۸۳.

[۸۸] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۴، ص۳۰۲.

۲.۸ – اراده و هبه و قسمت

(یا قَوْمِ ادْخُلُوا الْاَرْضَ الْمُقَدَّسَهَ الَّتِی‌ کَتَبَ‌ اللَّهُ لَکُمْ وَ لا تَرْتَدُّوا عَلی‌ اَدْبارِکُمْ فَتَنْقَلِبُوا خاسِرِینَ‌)

[۸۹] مائده/سوره، آیه۲۱.

مراد از کتاب شاید اراده باشد بعضی هبه و بعضی قسمت گفته‌اند یعنی: ‌«ای قوم به زمین مقدس که خدا برای شما اراده فرموده در آئید و عقب‌گرد نکنید زیانکاران می‌شوید».

[۹۰] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۵، ص۲۸۸-۲۸۹.

[۹۱] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۵، ص۴۶۹.

[۹۲] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۳، ص۲۷۶.

[۹۳] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۶، ص۲۶۷.

از «وَ لا تَرْتَدُّوا» روشن می‌شود که این کتابت مشروط بوده است چنانکه از موسی پیروی نکردند تا در آیات بعدی فرمود: (فَاِنَّها مُحَرَّمَهٌ عَلَیْهِمْ اَرْبَعِینَ سَنَهً یَتِیهُونَ فِی الْاَرْضِ‌)

[۹۴] مائده/سوره۵، آیه۲۶.

مدت چهل سال در صحرای سینا سرگردان ماندند تا موسی و‌ هارون و به قولی همه مامورین به آن خطاب در صحرای سینا از بین رفتند و بنی‌اسرائیل در زمان یوشع به فلسطین در آمدند و از آیات اول سوره بنی‌اسرائیل روشن می‌شود که آن ورود هم دائمی نبوده و مشروط به عدم افساد در زمین بوده است ولی در عصر یوشع وعده‌ (کَتَبَ اللَّهُ لَکُمْ) تحقّق یافته است. المیزان در اینجا بیان محکمی دارد.

[۹۵] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۵، ص۲۹۴.

[۹۶] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۵، ص۴۷۹.

[۹۷] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۳، ص۲۸۱.

[۹۸] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۶، ص۲۷۸.

۲.۹ – همه قرآن

(ذلِکَ‌ الْکِتابُ‌ لا رَیْبَ فِیهِ هُدیً لِلْمُتَّقِینَ‌)

[۹۹] بقره/سوره۲، آیه۲.

(این کتاب با عظمتى است که هیچگونه شکى در آن نیست و مایه هدایت پرهیزکاران است).

[۱۰۰] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲.

[۱۰۱] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱، ص۴۳.

[۱۰۲] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱، ص۶۹.

[۱۰۳] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱، ص۱۱۸.

[۱۰۴] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱، ص۵۷-۵۸.

پیش از آنکه تمام قرآن نازل و جمع شود چندین بار لفظ کتاب بر آن اطلاق شده مثل آیه فوق و مثل‌: (هُوَ الَّذِی اَنْزَلَ عَلَیْکَ‌ الْکِتابَ‌)

[۱۰۵] آل عمران/سوره۳، آیه۷.

(او کسى است که این کتاب آسمانى را بر تو نازل کرد)

[۱۰۶] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۵۰.

[۱۰۷] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۳، ص۱۹.

[۱۰۸] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۳، ص۲۹.

[۱۰۹] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۲، ص۶۹۹.

[۱۱۰] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۳، ص۲۳۲.

و (کِتابٌ‌ اُنْزِلَ اِلَیْکَ فَلا یَکُنْ فِی صَدْرِکَ حَرَجٌ مِنْهُ‌)

[۱۱۱] اعراف/سوره۷، آیه۲.

(این کتابى است که بر تو نازل شده، پس نباید از ناحیه ابلاغ آن، ناراحتى در سینه داشته باشى)

[۱۱۲] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۱۵۱.

[۱۱۳] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۸، ص۷.

[۱۱۴] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۸، ص۶.

[۱۱۵] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۴، ص۶۱۰.

[۱۱۶] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۹، ص۴۴.

و غیره.
آیا مراد از «ذلِکَ‌ الْکِتابُ‌- الکتاب- کِتابٌ‌ اُنْزِلَ اِلَیْکَ‌» تمام قرآن است یا همان سوره؟ و چرا به آن پیش از نوشته شدن و تدوین گشتن کتاب اطلاق شده؟
در اینجا دو وجه هست یکی اینکه مراد از کتاب کلام است و از راغب نقل کردیم که به کلام کتاب گفته می‌شود.

[۱۱۷] راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۶۹۹.

دیگری قول المنار است که ذیل‌ (ذلِکَ الْکِتابُ لا رَیْبَ فِیهِ) گوید: عدم نزول همه قرآن مانع از «ذلِکَ الْکِتابُ» گفتن نیست زیرا قسمت مهمّی از آن نازل شده بود و اشاره به همه قرآن با آنکه فقط مقداری نازل شده اشاره است که خدا وعده کتاب کامل را که‌ به آن حضرت داده بود به انجام خواهد رساند.
به نظر نگارنده: مراد از ذلِکَ‌ الْکِتابُ‌ و الکتاب در اینگونه آیات اشاره است به آنچه در آن وقت نازل شده بود و آنچه در علم خدا بود که در آینده نازل شود. و یا اشاره است به آنچه نازل شده بود و آنچه در قلب رسول خدا (صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) بود بنا بر آنکه قرآن همگی یک‌دفعه به قلب آن حضرت نازل شده است و در «نزل» انشاء اللّه خواهد آمد.

(ببینید: نزل (مفردات‌قرآن))

علی هذا مراد از کتاب همه قرآن است نه بعضی و نه سوره‌ای از آن؛ چنانکه المنار گفته است.

[۱۱۸] رشید رضا، محمد، تفسیر المنار، ج۱، ص۱۰۴.

۲.۱۰ – تورات و انجیل

(یا اَهْلَ‌ الْکِتابِ‌ لِمَ تَکْفُرُونَ بِآیاتِ اللَّهِ‌)

[۱۱۹] آل عمران/سوره۳، آیه۷۰.

(اى اهل کتاب! چرا به آیات خدا کافر مى‌شوید)

[۱۲۰] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۵۸.

مراد از کتاب در اینگونه آیات تورات و انجیل است و اهل کتاب همان یهود و نصاری‌اند. در «صابی» گذشت که ظاهرا صابئین نیز اهل کتاب هستند، مجوس را نیز در احکام به اهل کتاب لاحق کرده‌اند، ولی ظاهرا مجوس بنا بر روایات اهل کتابند نه اینکه از آیات منظور باشند.

[۱۲۱] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۳، ص۲۵۵.

[۱۲۲] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۳، ص۴۰۳.

[۱۲۳] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۲، ص۷۷۱.

[۱۲۴] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۴، ص۱۲۱.

(ببینید: صابی (مفردات‌قرآن))

۲.۱۱ – احکام

(وَ یُزَکِّیکُمْ وَ یُعَلِّمُکُمُ‌ الْکِتابَ‌ وَ الْحِکْمَهَ)

[۱۲۵] بقره/سوره۲، آیه۱۵۱.

(و شما را پاکیزه سازد؛ و به شما کتاب و حکمت بیاموزد).

[۱۲۶] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۳.

ظاهرا مراد از کتاب، احکام و از حکمت، درک و تفکّر است،

[۱۲۷] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج، ص.

[۱۲۸] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱، ص۴۹۵.

[۱۲۹] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱، ص۴۳۰.

[۱۳۰] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲، ص۱۱۷.

چنانکه در «حکمت» گفته‌ایم.

(ببینید: حکمت (مفردات‌قرآن))

۲.۱۲ – خلقت و تکوین

(وَ ما مِنْ دَابَّهٍ فِی الْاَرْضِ وَ لا طائِرٍ یَطِیرُ بِجَناحَیْهِ اِلَّا اُمَمٌ اَمْثالُکُمْ ما فَرَّطْنا فِی‌ الْکِتابِ‌ مِنْ شَیْ‌ءٍ ثُمَّ اِلی‌ رَبِّهِمْ یُحْشَرُونَ‌)

[۱۳۱] انعام/سوره۶، آیه۳۸.

ممکن است مراد از کتاب، خلقت و تکوین باشد یعنی: «ما در تکوین و خلقت عالم ابدا کوتاهی نکرده‌ایم و آنچه برای هر موجود و هر جنبنده لازم بود از نظر دور نداشته و به وی عنایت کرده‌ایم».

[۱۳۲] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۷، ص۸۱.

[۱۳۳] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۷، ص۱۱۵.

[۱۳۴] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۴، ص۴۶۱.

[۱۳۵] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۸، ص۸۰.

و اگر مراد از کتاب قرآن باشد معنی چنین می‌شود: ما در قرآن که برای هدایت مردم نازل شده در بیان و اشاره به آنچه در هدایت و راهنمائی مردم لازم بوده کوتاهی نکرده‌ایم و از جمله جامعه جنبندگان و زندگی اجتماعی آنها را یادآوری می‌کنیم که‌ از آن به توحید و شناسائی جهان و خدا دست یابند؛ (وَ فِی خَلْقِکُمْ وَ ما یَبُثُّ مِنْ دابَّهٍ آیاتٌ لِقَوْمٍ یُوقِنُونَ‌)

[۱۳۶] جاثیه/سوره۴۵، آیه۴.

(و نیز در آفرینش شما و جنبندگانى که در سراسر زمین پراکنده ساخته، نشانه‌هایى است براى گروهى که اهل یقین‌اند).

[۱۳۷] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۴۹۹.

[۱۳۸] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۸، ص۱۵۵.

[۱۳۹] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱۸، ص۲۳۷.

[۱۴۰] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۱۰۸-۱۰۹.

[۱۴۱] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۲، ص۳۳۶.

۲.۱۳ – علم خدا و ام الکتاب‌

(وَ لا رَطْبٍ وَ لا یابِسٍ اِلَّا فِی‌ کِتابٍ‌ مُبِینٍ‌)

[۱۴۲] انعام/سوره۶، آیه۵۹.

(و هیچ تر و خشکى وجود ندارد، جز این‌که در کتابى آشکار [در کتاب علم خدا] ثبت است).

[۱۴۳] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۱۳۴.

[۱۴۴] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۷، ص۱۲۹.

[۱۴۵] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۷، ص۱۷۹.

[۱۴۶] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۴، ص۴۸۱.

[۱۴۷] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۸، ص۱۱۹-۱۲۰.

آیات ذیل نیز نظیر آیه فوق‌اند مثل‌:
(وَ ما یَعْزُبُ عَنْ رَبِّکَ مِنْ مِثْقالِ ذَرَّهٍ فِی الْاَرْضِ وَ لا فِی السَّماءِ وَ لا اَصْغَرَ مِنْ ذلِکَ وَ لا اَکْبَرَ اِلَّا فِی‌ کِتابٍ‌ مُبِینٍ‌)

[۱۴۸] یونس/سوره۱۰، آیه۶۱.

(و هیچ چیز در زمین و آسمان، از پروردگار تو مخفى نمى‌ماند، حتّى به اندازه سنگینى ذرّه‌اى، و نه کوچکتر و نه بزرگتر از آن نیست، مگر این‌که همه آنها در کتابِ آشکار و لوح محفوظ علم خداوند ثبت است)

[۱۴۹] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۱۵.

[۱۵۰] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۰، ص۸۸.

[۱۵۱] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱۰، ص۱۲۹.

[۱۵۲] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۵، ص۱۸۰.

[۱۵۳] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۱، ص۱۳۹.

و (وَ ما مِنْ دَابَّهٍ فِی الْاَرْضِ اِلَّا عَلَی اللَّهِ رِزْقُها وَ یَعْلَمُ مُسْتَقَرَّها وَ مُسْتَوْدَعَها کُلٌّ فِی‌ کِتابٍ‌ مُبِینٍ‌)

[۱۵۴] هود/سوره۱۱، آیه۶.

(هیچ جنبنده‌اى در زمین نیست مگر این‌که روزی او بر خداست؛ او قرارگاه و محلّ نقل و انتقالشان را مى‌داند؛ همه اینها در کتاب مبین لوح محفوظ ثبت است)

[۱۵۵] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۲۲.

[۱۵۶] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۰، ص۱۴۹.

[۱۵۷] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱۰، ص۲۲۲.

[۱۵۸] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۵، ص۲۱۷.

[۱۵۹] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۲، ص۱۲.

و ایضا آیه ۷۰ حجّ (أَلَمْ تَعْلَمْ أَنَّ اللَّهَ یَعْلَمُ مَا فِی السَّمَاء وَالْأَرْضِ إِنَّ ذَلِکَ فِی کِتَابٍ)

[۱۶۰] حجّ/سوره۲۲، آیه۷۰.

(آیا نمى‌دانستى خداوند آنچه را در آسمان و زمین است مى‌داند؟! همه اینها در کتابى ثبت است [همان کتابِ علمِ بى‌پایانِ پروردگار])

[۱۶۱] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۳۴۰.

[۱۶۲] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۴، ص۴۰۷.

[۱۶۳] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱۴، ص۵۷۶.

[۱۶۴] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۷، ص۱۵۰.

[۱۶۵] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۷، ص۱۹.

و آیه ۷۵ نمل (وَمَا مِنْ غَائِبَهٍ فِی السَّمَاء وَالْأَرْضِ إِلَّا فِی کِتَابٍ مُّبِینٍ)

[۱۶۶] نمل/سوره۲۷، آیه۷۵.

(و هیچ موجود پنهانى در آسمان و زمین نیست مگر این‌که در کتاب مبین و علم بى‌پایان پروردگار ثبت است)

[۱۶۷] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۳۸۳.

[۱۶۸] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۵، ص۳۸۹.

[۱۶۹] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱۵، ص۵۵۷.

[۱۷۰] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۵، ص۵۵۷.

[۱۷۱] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۸، ص۱۳۸.

و آیه ۳ سبأ (لَا یَعْزُبُ عَنْهُ مِثْقَالُ ذَرَّهٍ فِی السَّمَاوَاتِ وَلَا فِی الْأَرْضِ وَلَا أَ