توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل ضلال (مفردات‌قرآن) ۸۲ اسلاید در PowerPoint دارای ۸۲ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل ضلال (مفردات‌قرآن) ۸۲ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل ضلال (مفردات‌قرآن) ۸۲ اسلاید در PowerPoint :

ضلالت (مفردات‌قرآن)

منبع: ضلالت (قاموس قرآن (جلد ۴))

مقالات مرتبط: یُضِلَّ (لغات‌قرآن)، ضلالت (مفردات‌نهج‌البلاغه)، ضلالت.

ضَلالَت (به فتح ضاد و لام) و ضَلال (به فتح ضاد و لام) از واژگان قرآن کریم به معنای انحراف از حق است. این واژه دارای مشتقاتی است که در آیات قرآن به کار رفته است؛ مانند: اِضلال (به کسر الف) به معنای منحرف کردن و گمراه نمودن، ضالّ (به فتح ضاد) به معنای منحرف از حق و گمراه، اَضلّ (به فتح الف) اسم تفضیل، تَضلیل (به فتح تاء) به معنای منحرف کردن و گمراه و ضایع نمودن‌ است.

فهرست مندرجات

۱ – معنای ضَلالَت و ضَلال
۲ – کاربردها
۲.۱ – اضلال
۲.۲ – ضالّ
۲.۳ – اضلّ
۲.۴ – تضلیل
۳ – نظری بر آیات‌ ضلالت و گمراهی
۴ – معنای اضلال خدا
۵ – پانویس
۶ – منبع

۱ – معنای ضَلالَت و ضَلال

ضلالت و ضَلال

[۱] قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۴، ص۱۹۲-۲۰۰.

[۲] راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۵۰۹.

[۳] طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۵، ص۴۰۹.

به معنی انحراف از حق است.
راغب اصفهانی گوید: «الضّلال: العدول عن الطّریق المستقیم و یضادّه الهدایه»

[۴] راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۵۰۹.

قول الصحاح و قاموس المحیط و اقرب الموارد و النهایه نیز قول راغب اصفهانی است.

[۵] جوهری، الصحاح‌ تاج اللغه و صحاح العربیه، ج۵، ص۱۷۴۸.

[۶] فیروزآبادی، مجدالدین، قاموس المحیط، ج۱، ص۱۰۲۴.

[۷] شرتونی، سعید، اقرب الوارد، ماده ظلل.

[۸] ابن اثیر، النهایه فی غریب الحدیث والاثر.

اینکه بعضی هلاکت،

[۹] جوهری، الصحاح‌ تاج اللغه و صحاح العربیه، ج۵، ص۱۷۴۸.

و گم شدن،

[۱۰] ابن اثیر، النهایه فی غریب الحدیث والاثر، ج۳، ص۹۸.

و باطل و فضیحت را از معانی ضلال شمرده‌اند، اینها لازم معنای اوّلی است که همان انحراف باشد، در قرآن مجید نیز گاهی بکار رفته است، مثل‌ (فَما ذا بَعْدَ الْحَقِّ اِلَّا الضَّلالُ‌)

[۱۱] یونس/سوره۱۰، آیه۳۲.

(…بعد از حق، چه چیزى جز گمراهی وجود دارد؟!…)

[۱۲] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۱۲.

که می‌شود گفت به معنی باطل است و عبارت اخرای انحراف از حق می‌باشد و نظیر: (وَ قالُوا اَ اِذا ضَلَلْنا فِی الْاَرْضِ اَ اِنَّا لَفِی خَلْقٍ جَدِیدٍ)

[۱۳] سجده/سوره۳۲، آیه۱۰.

یعنی «زمانی که در زمین گم شدیم و پوسیدیم و خاک شدیم آیا در خلقت جدیدی خواهیم بود؟!» و نظیر: (اَ اِذا کُنَّا عِظاماً وَ رُفاتاً اَ اِنَّا لَمَبْعُوثُونَ خَلْقاً جَدِیداً)

[۱۴] اسراء/سوره۱۷، آیه۴۹.

[۱۵] اسراء/سوره۱۷، آیه۹۸.

(و گفتند: «آیا هنگامى که ما، استخوان‌هاى پوسیده و پراکنده‌اى شدیم، دگر بار با آفرینش تازه‌اى برانگیخته خواهیم شد؟!»)

[۱۶] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۸۶.

۲ – کاربردها

(اِنِّی اَراکَ وَ قَوْمَکَ فِی‌ ضَلالٍ‌ مُبِینٍ)

[۱۷] انعام/سوره۶، آیه۷۴.

«من تو را و قومت را در انحراف و گمراهی آشکار می‌بینم.» یعنی انحراف از راه حق.
معنی آن از مقابله با هدایت بهتر روشن می‌شود چنانکه فرموده: (قُلْ رَبِّی اَعْلَمُ مَنْ جاءَ بِالْهُدی‌ وَ مَنْ هُوَ فِی‌ ضَلالٍ‌ مُبِینٍ)

[۱۸] قصص/سوره۲۸، آیه۸۵.

(…بگو: «پروردگار من از همه بهتر مى‌داند چه کسى برنامه هدایت آورده، و چه کسى در گمراهى آشکار است.»)

[۱۹] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۳۹۶.

۲.۱ – اضلال

اِضلال به معنای منحرف کردن و گمراه نمودن است.
(وَ اَضَلَ‌ فِرْعَوْنُ قَوْمَهُ وَ ما هَدی‌)

[۲۰] طه/سوره۲۰، آیه۷۹.

(فرعون قوم خود را گمراه ساخت؛ و هرگز هدایت نکرد!)

[۲۱] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۳۱۷.

(وَ اَضَلَّهُمُ‌ السَّامِرِیُّ)

[۲۲] طه/سوره۲۰، آیه۸۵.

(…و سامری آنها را گمراه ساخت.)

[۲۳] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۳۱۷.

آن در قرآن به خدا و شیطان و دیگران نسبت داده شده است، مثل‌ (فَمَنْ یَهْدِی مَنْ‌ اَضَلَ‌ اللَّهُ)

[۲۴] روم/سوره۳۰، آیه۲۹.

(…پس چه کسى مى‌تواند آنان را که خدا گمراه کرده است هدایت کند؟!..)

[۲۵] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۴۰۷.

و درباره شیطان فرموده: (وَ یُرِیدُ الشَّیْطانُ اَنْ‌ یُضِلَّهُمْ‌ ضَلالًا بَعِیداً)

[۲۶] نساء/سوره۴، آیه۶۰.

(…امّا شیطان مى‌خواهد آنان را در گمراهى دورى بیفکند.)

[۲۷] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۸۸.

۲.۲ – ضالّ

ضالّ به معنای منحرف از حق و گمراه است.
(وَ اِذا رَاَوْهُمْ قالُوا اِنَّ هؤُلاءِ لَضالُّونَ‌)

[۲۸] مطففین/سوره۸۳، آیه۳۲.

(و هنگامى که آنها را مى‌دیدند مى‌گفتند: «به یقین اینها گمراهانند.»)

[۲۹] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۵۸۸.

(وَ وَجَدَکَ‌ ضَالًّا فَهَدی‌)

[۳۰] ضحی/سوره۹۳، آیه۷.

(و تو را گمشده یافت و هدایت کرد.)

[۳۱] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۵۹۶.

۲.۳ – اضلّ

اَضلّ اسم تفضیل است. (اُولئِکَ شَرٌّ مَکاناً وَ اَضَلُ‌ عَنْ سَواءِ السَّبِیلِ)

[۳۲] مائده/سوره۵، آیه۶۰.

(…موقعیّت و جایگاه آنها، بدتر است؛ و از راه راست، گمراهترند.)

[۳۳] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۱۱۸.

۲.۴ – تضلیل

تَضلیل به معنای منحرف کردن و گمراه و ضایع نمودن‌ است. (اَ لَمْ یَجْعَلْ کَیْدَهُمْ فِی‌ تَضْلِیلٍ‌)

[۳۴] فیل/سوره۱۰۵، آیه۲.

«آیا حیله آنها، آنها را در انحراف و تباهی قرار نداد؟» یعنی آنها تدبیر ویرانی مکّه را کرده بودند خداوند تدبیرشان را تباه ساخت.
آنگاه که حیله کسی را تباه و منحرف کنند گویند: «ضَلَّلَ‌ کَیْدَهُ». مصدر در آیه به معنی مفعول است.

۳ – نظری بر آیات‌ ضلالت و گمراهی

(فَاِنْ لَمْ یَکُونا رَجُلَیْنِ فَرَجُلٌ وَ امْرَاَتانِ مِمَّنْ تَرْضَوْنَ مِنَ الشُّهَداءِ اَنْ‌ تَضِلَ‌ اِحْداهُما فَتُذَکِّرَ اِحْداهُمَا الْاُخْری‌)

[۳۵] بقره/سوره۲، آیه۲۸۲.

ضلالت در این آیه به معنی نسیان است، به قرینه‌ «فَتُذَکِّرَ» و آن انحراف در یادآوری است. حمزه که یکی از قراء است «اِنْ تَضِلَّ» را شرطیّه خوانده ولی دیگران آن‌را به فتح الف خوانده‌اند و آن علت بودن دو نفر زن به جای یک مرد است یعنی: «اگر دو مرد نبود یک مرد و دو زن شاهد بگیرید تا در صورت نسیان یکی آن دیگری به وی تذکر دهد و یادآور شود.» از این آیه می‌شود بدست آورد که فراموشی در زنان بیشتر از مردان است؛ و نیز می‌شود: آن‌را شرط خواند و ضلال را به معنی انحراف دانست یعنی: «اگر یکی از ادای شهادت منحرف‌ گردید و فریفته شد دیگری او را متذکر گرداند و از خدا بترساند.» این برای آن است که احساسات در زن غلبه دارد، شاید او را گول زده و به ترک شهادت یا تغییر آن وا دارند. این معنی در صورت فتح الف نیز درست است.
لفظ ضلال در آیات با چهار وصف: مبین، بعید، قدیم، کبیر، توصیف شده است مثل‌:
(اِنِّی اَراکَ وَ قَوْمَکَ فِی‌ ضَلالٍ‌ مُبِینٍ)

[۳۶] انعام/سوره۶، آیه۷۴.

(…به یقین تو و قومت را در گمراهى آشکارى مى‌بینم.)

[۳۷] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۱۳۷.

(ذلِکَ هُوَ الضَّلالُ‌ الْبَعِیدُ)

[۳۸] ابراهیم/سوره۱۴، آیه۱۸.

(…و این همان گمراهى دور و دراز است.)

[۳۹] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۵۷.

(اِنَّکَ لَفِی‌ ضَلالِکَ‌ الْقَدِیمِ)

[۴۰] یوسف/سوره۱۲، آیه۹۵.

(گفتند: «به خدا تو در همان گمراهى سابقت هستى!»)

[۴۱] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۴۶.

(اِنْ اَنْتُمْ اِلَّا فِی‌ ضَلالٍ‌ کَبِیرٍ)

[۴۲] ملک/سوره۶۷، آیه۹.

(…و شما در گمراهى بزرگى هستید.)

[۴۳] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۵۶۲.

این وصف‌ها راجع به مطلب صدر آیات است و وصف بعید نوعا درباره شرک و کفر به قیامت و کفر به خدا بکار رفته مثل‌ (اِنَّ الَّذِینَ یُمارُونَ فِی السَّاعَهِ لَفِی‌ ضَلالٍ‌ بَعِیدٍ)

[۴۴] شوری/سوره۴۲، آیه۱۸.

(…آگاه باشید کسانى که در قیامت القاى تردید مى‌کنند، در گمراهى عمیقى هستند.)

[۴۵] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۴۸۵.

(وَ مَنْ یُشْرِکْ بِاللَّهِ فَقَدْ ضَلَ‌ ضَلالًا بَعِیداً)

[۴۶] نساء/سوره۴، آیه۱۱۶.

(…و هر کس براى خدا همتایى قرار دهد، در گمراهى‌ دورى افتاده است.)

[۴۷] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۹۷.

و نیز فرموده: (وَ مَنْ یَکْفُرْ بِاللَّهِ وَ مَلائِکَتِهِ وَ کُتُبِهِ وَ رُسُلِهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ فَقَدْ ضَلَ‌ ضَلالًا بَعِیداً)

[۴۸] نساء/سوره۴، آیه۱۳۶.

(…کسى که خدا و فرشتگان او و کتاب‌ها و پیامبرانش و روز واپسین را انکار کند، در گمراهى دورى افتاده است.)

[۴۹] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۱۰۰.

(اَ لَمْ یَجِدْکَ یَتِیماً فَآوی‌ • وَ وَجَدَکَ‌ ضَالًّا فَهَدی‌)

[۵۰] ضحی/سوره۹۳، آیه۶ و ۷.

(آیا او تو را یتیم نیافت و پناه داد؟! • و تو را گمشده یافت و هدایت کرد.)

[۵۱] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۵۹۶.

این دو آیه راجع به حضرت رسول (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) است، نظیر این قول موسی (علیه‌السّلام) است که در جواب اعتراض فرعون که گفت: یک نفر قبطی را کشته‌ای! فرمود: (فَعَلْتُها اِذاً وَ اَنَا مِنَ‌ الضَّالِّینَ‌)

[۵۲] شعراء/سوره۲۶، آیه۲۰.

(من آن کار را انجام دادم در حالى‌که از بى‌خبران بودم.)

[۵۳] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۳۶۸.

باید دانست: مراد از ضلال پیوسته انحراف دینی و عملی یعنی کفر و معصیت نیست، بلکه ضلال اعم از این دو معنی است. پسران یعقوب می‌گفتند (لَیُوسُفُ وَ اَخُوهُ اَحَبُّ اِلی‌ اَبِینا مِنَّا وَ نَحْنُ عُصْبَهٌ اِنَّ اَبانا لَفِی‌ ضَلالٍ‌ مُبِینٍ)

[۵۴] یوسف/سوره۱۲، آیه۸.

(…یوسف و برادرش بنیامین نزد پدر، از ما محبوبترند؛ در حالى‌که ما مردان نیرومندى هستیم. مسلّماً پدر ما، در گمراهى آشکارى است.)

[۵۵] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۳۶.

منظورشان این بود: کثرت علاقه پدرمان نسبت به یوسف و برادرش با آنکه ما گروهی قوی و کار کن هستیم انحراف و مبالغه است. هکذا آنگاه که کاروان از مصر به سوی کنعان رهسپار شد و خیر پیدا شدن یوسف و نیز پیراهن وی را همراه داشت، حضرت یعقوب فرمود: اگر سفیهم نشمارید من بوی یوسف را احساس می‌کنم. گفتند: (تَاللَّهِ اِنَّکَ لَفِی‌ ضَلالِکَ‌ الْقَدِیمِ)

[۵۶] یوسف/سوره۱۲، آیه۹۵.

یعنی «به خدا تو در مبالغه و انحراف دیرین خود هستی و همان فرط علاقه به یوسف به این خیال و این سخن سبب شده است.»
پیداست که ضلال در آیه به معنی کفر نیست، و بعید است که به معنی عصیان باشد، بلکه ظاهرا غرضشان مبالغه در حبّ یوسف و برادرش بود و به نظرشان چنان علاقه مورد نداشت که آنها جمعیّت نیرومندی بوده و کار یعقوب را اداره می‌کردند، و می‌بایست پدرشان آنها را بیشتر یا اقلا مثل یوسف و برادرش دوست بدارد.
علی هذا ضلالت در آیه‌ «وَ وَجَدَکَ‌ ضَالًّا فَهَدی‌» انحراف از نبوت است یعنی تو پیامبر نبودی و از پیامبری کنار بودی، خدا تو را هدایت کرد و رسالت داد. ضلالت پیغمبر نبودن و هدایت، رسالت دادن است مثل‌ (ما کُنْتَ تَدْرِی مَا الْکِتابُ وَ لَا الْاِیمانُ وَ لکِنْ جَعَلْناهُ نُوراً نَهْدِی بِهِ مَنْ نَشاءُ)

[۵۷] شوری/سوره۴۲، آیه۵۲.

(…تو پیش از این نمى‌دانستى کتاب و ایمان چیست؛ و از محتواى قرآن آگاه نبودى ولى ما آن را نورى قرار دادیم که به وسیله آن هر کس‌ از بندگان خویش‌ را بخواهیم هدایت مى‌کنیم…)

[۵۸] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۴۸۹.

ایضا مثل‌ (نَحْنُ نَقُصُّ عَلَیْکَ اَحْسَنَ الْقَصَصِ بِما اَوْحَیْنا اِلَیْکَ هذَا الْقُرْآنَ وَ اِنْ کُنْتَ مِنْ قَبْلِهِ لَمِنَ الْغافِلِینَ)

[۵۹] یوسف/سوره۱۲، آیه۳.

(ما بهترین سرگذشت‌ها را به وسیله این قرآن که به تو وحی کردیم، براى تو شرح مى‌دهیم؛ و به یقین پیش از این، از آن غافل بودى.)

[۶۰] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۳۵.

و نیز مثل آیه ۴۹ سوره هود: (تِلْکَ مِنْ اَنْباءِ الْغَیْبِ نُوحِیها اِلَیْکَ ما کُنْتَ تَعْلَمُها اَنْتَ وَ لا قَوْمُکَ مِنْ قَبْلِ.)

[۶۱] هود/سوره۱۱، آیه۴۹.

(اى پیامبر! اینها از اخبار غیبى است که به تو وحى مى‌کنیم؛ نه تو، و نه‌ قومت، اینها را پیش از این نمى‌دانستید…)

[۶۲] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۲۷.

این آیات روشن می‌کنند که آن حضرت پیش از رسالت چیزی از نبوت خود نمی‌دانست و نسبت به آنها منحرف و کنار بود، تا خدا به آن آیات هدایتش فرمود و رسالت داد، وگرنه نمی‌شود گفت: نعوذ باللّه تو گمراه بودی، بدکار بودی خدا هدایت نمود.
امین الاسلام طبرسی در مجمع البیان هفت قول درباره این آیه آورده؛ قول اول این است: خدا تو را ضالّ (و منحرف) یافت از نبوت و شریعتی که الآن داری، یعنی از اینها غافل بودی به آن دو هدایت فرمو