توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل جعفر ذوالجناحین‌ ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۲۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل جعفر ذوالجناحین‌ ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل جعفر ذوالجناحین‌ ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint :

جعفر بن ابی‌طالب (علیه‌السلام)

مقالات مرتبط: جعفر بن ابی‌طالب (مقالات مرتبط).

جعفر بن ابی‌طالب مشهور به جعفر طیار پسر عموی پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم)، برادر امام علی (علیه‌السلام) جزء اولین مسلمانان بود. ایشان سرپرست مسلمانان مهاجر به حبشه بود که طبق نظر مفسیرین آیه ۱۰ سوره زمر در شان ایشان نازل شده است. وی در جنگ موته در حالی که فرمانده جنگ بود و دو دستش قطع شده بود، شهید شد. پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) و حضرت فاطمه (سلام‌الله‌علیها) در عزاداری ایشان گریه کردند. ایشان دارای سه فرزند بودند؛ عبدالله که همسر حضرت زینب کبری (سلام‌الله‌علیها) و عون و محمد از یاران امام حسین (علیه‌السلام) که در کربلا شهید شدند.

فهرست مندرجات

۱ – نسب
۲ – تولد
۳ – دوران کودکی
۴ – اسلام آوردن
۵ – هجرت به حبشه
۶ – شهادت
۷ – عزاداری پیامبر
۸ – فضایل و مناقب
۹ – فرزندان و نوادگان جعفر
۱۰ – اماکن منسوب به جعفر
۱۱ – فهرست منابع
۱۲ – پانویس
۱۳ – منبع

۱ – نسب

ابوعبدالله

[۱] ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۴، ص۲۵.

[۲] بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۲، ص۴۲.

جعفر بن ابی‌طالب بن عبدالمطلب بن‌هاشم، و مادرش فاطمه بنت اسد بن‌ هاشم، از دو طرف‌ هاشمی‌تبار است.

[۳] غدادی، محمد بن حبیب، المحبّر، ص۴۵۷.

۲ – تولد

وی در مکه متولد شد.

[۴] ابن عبد البر، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب، ج۱، ص۲۴۲.

با توجه به این که قول مشهور سن جعفر را ده سال بزرگ‌تر از امام علی (علیه‌السلام) دانسته‌اند،

[۵] ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۹۷.

[۶] ابن عبد البر، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب، ج۱، ص۲۴۲.

زمان تولد وی بیست سال پس از عام الفیل (حدود سال ۵۹۰م.) بوده است.

۳ – دوران کودکی

جعفر به دلیل شرایط سخت اقتصادی و عیال‌واری پدرش، ابوطالب، بخشی از نوجوانی خویش را تا زمان اسلام آوردن، به پیشنهاد رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)، تحت کفالت عمویش عباس

[۷] ابن هشام، عبدالملک، السیره النبویه، ج۱، ص۲۴۶.

[۸] طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، ج۲، ص۳۱۳.

و به نقلی حمزه به سر برد.

[۹] کوفی، علی بن احمد، الاستغاثه، ج۲، ص۳۰.

[۱۰] ابن ‌شهر آشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابی‌طالب، ج۲، ص۱۷۹.

[۱۱] علامه مجلسی، بحار الانوار، ج۳۸، ص۲۵۴.

[۱۲] علامه مجلسی، بحار الانوار، ج۳۸، ص۲۹۵.

۴ – اسلام آوردن

جعفر هنگام بعثت پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) حدود بیست سال داشت و از نخستین گروندگان به اسلام بود. برخی وی را سومین مرد مسلمان دانسته‌اند

[۱۳] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۲، ص۸۸.

[۱۴] مزی، یوسف بن عبدالرحمن، تهذیب الکمال، ج۵، ص۵۲.

که پس از برادرش علی (علیه‌السلام) و زید ابن حارثه (فرزندخوانده پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) ) در همان سال نخست بعثت به پیامبر ایمان آورد.

[۱۵] اصفهانی، ابوالفرج، مقاتل الطالبیین، ص۳۲.

[۱۶] ابن ‌شهر آشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابی‌طالب، ج۲، ص۲۷.

[۱۷] ابن اثیر، علی بن محمد، اسد الغابه، ج۱، ص۳۴۱.

به نقل ابوالفرج، اسلام آوردن جعفر در سال نخست بعثت، مورد اتفاق بوده،

[۱۸] اصفهانی، ابوالفرج، مقاتل الطالبیین، ص۱۶.

و بر اساس خبری، او‌ اندکی پس از برادرش علی (علیه‌السلام) مسلمان شد.

[۱۹] ابن اثیر، علی بن محمد، اسد الغابه، ج۱، ص۳۴۱.

مطابق گزارشی، جعفر به همراه علی (علیه‌السلام) و با اقتدای به پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)، نخستین نماز جماعت را در اسلام اقامه کرده و در این اقدام، پدرش ابوطالب مشوق وی بود.

[۲۰] ابن عساکر، علی بن الحسن، تاریخ مدینه دمشق، ج۵۴، ص۱۶۵.

[۲۱] ابن ‌شهر آشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابی‌طالب، ج۱، ص۳۰۱.

[۲۲] ابن اثیر، علی بن محمد، اسد الغابه، ج۱، ص۳۴۱.

به موجب اخباری دیگر، جعفر در آغاز دعوت علنی و در یوم الانذار

[۲۳] یعقوبی، احمد بن اسحاق، تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۲۸.

مسلمان شد و بیست و ششمین

[۲۴] ابن ‌حجر عسقلانی، احمد بن علی، الاصابه، ج۱، ص۵۹۲.

یا سی‌امین

[۲۵] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۱، ص۱۳۹.

یا سی و دومین

[۲۶] ابن اثیر، علی بن محمد، اسد الغابه، ج۱، ص۳۴۱.

[۲۷] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱، ص۲۱۶.

[۲۸] ابن ‌حجر عسقلانی، احمد بن علی، الاصابه، ج۱، ص۵۹۲.

مسلمان بود.

۵ – هجرت به حبشه

جعفر در هجرت دوم

[۲۹] ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۴، ص۲۵.

[۳۰] بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۱، ص۱۹۸.

مسلمانان به حبشه (سال چهارم یا پنجم بعثت) سرپرستی مسلمانان مهاجر را، که تعدادشان از ۷۰ تا ۱۰۰ نفر دانسته شده، بر عهده داشت.

[۳۱] ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۴، ص۲۵.

[۳۲] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱، ص۲۰۶.

بعدها پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)، طی نامه‌ای که با عمرو بن امیه ضَمری برای نجاشی فرستاد، از وی خواسته بود تا به اوضاع جعفر و دیگر مسلمانان مهاجر رسیدگی کند.

[۳۳] طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، ج۲، ص۲۹۴.

جعفر را می‌توان نخستین مدافع و مبلغ اسلام، در خارج از جزیره العرب، دانست. در این هجرت، همسر او، اسماء بنت عمیس خثعمی نیز حضور داشت.

[۳۴] ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۴، ص۲۵.

برخی مفسران نزول آیه ۱۰ سوره زمر

[۳۵] زمر/سوره۳۹، آیه۱۰.

را در شا‌ن جعفر و مهاجران حبشه دانسته‌اند. مطابق این آیه آنان که در راه خدا خانه و دیار خود را ترک کرده و در زمان سختی صبر پیشه کردند، از پاداش الهی بهره‌مند می‌شوند.

[۳۶] بغوی، حسین بن مسعود، تفسیر بغوی، ج۴، ص۸۱.

[۳۷] قرطبی، محمد بن احمد، تفسیر القرطبی، ج۱۵، ص۲۴۰.

[۳۸] بلنسی، محمد بن علی، مبهمات القرآن، ج۲، ص۴۳۸.

زمانی که نمایندگان قریش خواستند با دادن هدایایی به پادشاه حبشه (نجاشی) نظر وی را برای بازگرداندن مسلمانان به مکه جلب کنند، جعفر با تبیین منطقی عقاید اسلام و مسلمانان و بیان دیدگاه اسلام درباره حضرت مسیح، موجب متقاعد شدن نجاشی و اطرافیانش شد؛ بدین ترتیب، نمایندگان قریش در اقدام خود ناکام ماندند.

[۳۹] ابن هشام، عبدالملک، السیره النبویه، ج۱، ص۳۳۵-۳۳۶.

به نقل ابن‌عباس، نجاشی از مهاجران مسلمان خواست که آیاتی از قرآن را برای او تلاوت کنند. جعفر

[۴۰] ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۴، ص۹۳.

[۴۱] قمی، علی ابن ابراهیم، تفسیر قمی، ج۱، ص۱۷۶-۱۷۷.

آیاتی از سوره مریم را، درباره عیسی (علیه‌السلام) و مادرش، تلاوت کرد که اشک از چشمان نجاشی، کشیشان و راهبانی که در آن‌جا جمع بودند، سرازیر شد. آیات ۸۲-۸۶ سوره مائده

[۴۲] مائده/سوره۵، آیه۸۲-۸۶.

این جریان را چنین به پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) خبر می‌دهد که مسیحیان، تحت تاثیر عالمان فروتن و خداترسشان در مقایسه با یهود و مشرکان، نزدیک‌ترین کیش به مسلمانانند.

[۴۳] یعقوبی، احمد بن اسحاق، تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۲۹.

[۴۴] واحدی، علی بن احمد، اسباب النزول، ص۲۰۵-۲۰۶.

[۴۵] قرطبی، محمد بن احمد، تفسیر القرطبی، ج۶، ص۲۵۵.

طبق نقلی، نجاشی مسلمانان را حزب ابراهیم خطاب کرد و با بی‌اعتنایی به اعتراض فرستادگان قریش که خود را حزب ابراهیم دانستند، آنان را با هدایایشان بازگرداند. قرآن کریم در آیه ۶۸ سوره آل عمران

[۴۶] آل عمران/سوره۳، آیه۶۸.

این جریان را برای رسول خدا حکایت کرد و بر ایمان و درستی عقیده جعفر و دیگر مهاجران گواهی داد.

[۴۷] واحدی، علی بن احمد، اسباب النزول، ص۱۱۱.

از اقدامات دیگر جعفر در حبشه اطلاع چندانی در دست نیست. مطابق اخباری، با فعالیت او، تعدادی از حبشیان به اسلام گرویده و بعد‌ها، به همراه او، به مدینه آمدند.

[۴۸] بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۱۱، ص۲۲۹.

[۴۹] ابن عبد البر، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب، ج۱، ص۲۴۲.

برخی مفسران، آیه ۸۲ سوره مائده: «لَتَجِدَنَّ اَشَدَّ النَّاسِ عَداوَهً…

[۵۰] مائده/سوره۵، آیه۸۲.

» را درباره مؤمنانی دانسته‌اند که با جعفر مسلمان شدند و همراه او به مدینه هجرت کردند.

[۵۱] شیخ طوسی، التبیان، ج۳، ص۶۱۳.

به نقل برخی مفسران، آیه ۱۲۱ سوره بقره

[۵۲] بقره/سوره۲، آیه۱۲۱.

درباره چهل نفر از اهل کتاب است که در حبشه به جعفر پیوستند و همراه وی، در سال هفتم هجری، به مدینه آمدند.

[۵۳] شیخ طبرسی، مجمع البیان، ج۱، ص۳۷۴.

[۵۴] واحدی، علی بن احمد، اسباب النزول، ص۴۳.

برخی مفسران آیات ۵۲-۵۵ سوره قصص

[۵۵] قصص/سوره۲۸، آیه۵۲-۵۵.

را در شرح حال اینان دانسته‌اند که به دست جعفر بن ابی‌طالب ایمان آورده بودند.

[۵۶] شیخ طوسی، التبیان، ج۸، ص۱۶۲-۱۶۳.

[۵۷] شیخ طبرسی، مجمع البیان، ج۹، ص۳۶۷.

[۵۸] قرطبی، محمد بن احمد، تفسیر القرطبی، ج۱۳، ص۲۹۶.

آیه ۴۱ سوره نحل

[۵۹] نحل/سوره۱۶، آیه۴۱.

نیز درباره جعفر، امام علی (علیه‌السلام) و برخی دیگر نازل شده که به خاطر ستمدیدگی در راه خدا و هجرت در دنیا و آخرت، دارای پاداشند.

[۶۰] حسکانی، حاکم، شواهد التنزیل، ج۱، ص۴۳۱.

جعفر در سال هفتم هجرت، از حبشه به مدینه بازگشت.

[۶۱] ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۴، ص۲۵.

[۶۲] طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، ج۱۱، ص۴۹۴.

منابع به دلیل تاخیر در بازگشت جعفر و همراهان وی، به رغم نیاز به آنان در سال‌های اولیه هجرت، اشاره‌ای نکرده‌اند. با رسیدن جعفر، پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) پیشانی او را بوسید و چون آمدن جعفر با فتح خیبر همزمان شده بود، فرمود: «نمی‌دانم به کدام یک از این دو: آمدن جعفر یا پیروزی در خیبر مسرور شوم».

[۶۳] ابن هشام، عبدالملک، السیره النبویه، ج۳، ص۸۱۸.

[۶۴] ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۴، ص۲۵-۲۶.

[۶۵] بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۱، ص۱۹۸.

نیز آن حضرت نماز جعفر طیار را به وی تعلیم داد.

[۶۶] شیخ کلینی، الکافی، ج۳، ص۴۶۵.

[۶۷] من لایحضره الفقیه، ج۱، ص۵۵۲.

پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) ضمن اختصاص بخشی از غنایم خیبر به جعفر،

[۶۸] ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۴، ص۲۶.

خانه‌ای نزدیک مسجد نبوی در اختیارش قرار داد و او را همانند دیگر مهاجران به حبشه «صاحب الهجرتین» نامید.

[۶۹] بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۲، ص۲۹۹.

وی در همین سال، در عمره القضا، از سوی پیامبر ماموریت یافت تا میمونه، دختر حارث بن حزن را برای آن حضرت خواستگاری کند.

[۷۰] ابن فهد، عمر بن محمد، اتحاف الوری، ج۱، ص۴۷۵.

۶ – شهادت

جعفر در سال هشتم هجرت، از سوی پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)، به عنوان یکی از فرماندهان لشکر سه هزار نفری مسلمانان (یا نخستین فرمانده

[۷۱] یعقوبی، احمد بن اسحاق، تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۶۵.

[۷۲] اصفهانی، ابوالفرج، مقاتل الطالبیین، ص۲۹.

در سریه‌ای که به مؤته و بعدها به سپاه امرا شهرت یافت، انتخاب شد تا به انتقام خون حارث بن عمیر ازدی، سفیر رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)، با سپاه روم بجنگد. وی پس از شهادت زید بن حارثه،

[۷۳] ابن هشام، عبدالملک، السیره النبویه، ج۲، ص۳۷۳.

[۷۴] بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۱، ص۳۸۰.

پرچم را به دست گرفت و پس از رشادت‌هایی، در حالی که دو دستش قطع شده و زخم‌های بسیاری برداشته بود، به شهادت رسید.

[۷۵] ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۴، ص۲۸.

[۷۶] بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۱، ص۳۸۰.

[۷۷] ابن عبد البر، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب، ج۱، ص۲۴۴-۲۴۵.

به فرموده پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)، خداوند به جای دو دست جعفر که در این نبرد قطع شد، به وی دو بال عطا کرد که با آن‌ها در بهشت، هرجا که خواهد، پرواز کند.

[۷۸] ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۴، ص۲۸-۲۹.

[۷۹] بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۱، ص۳۰۸.

[۸۰] اصفهانی، ابوالفرج، مقاتل الطالبیین، ص۳۴.

لقب طیار و ذوالجناحین برای جعفر، برگرفته از این سخن پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) است.

[۸۱] بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۲، ص۴۳.

[۸۲] ابن عساکر، علی بن الحسن، تاریخ مدینه دمشق، ج۱۹، ص۳۶۸.

درباره این لقب، وجه تسمیه دیگری هم ذکر شده است.

[۸۳] ابن عساکر، علی بن الحسن، تاریخ مدینه دمشق، ج۵۴، ص۱۶۵.

وی را نخستین کسی دانسته‌اند که پس از اسلام، مرکب خویش را پی کرد و سپس به نبرد با دشمن پرداخت.

[۸۴] ابن هشام، عبدالملک، السیره النبویه، ج۲، ص۳۷۸.

[۸۵] ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۴، ص۲۸.

[۸۶] طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، ج۳، ص۳۹.

[۸۷] طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، ج۱۱، ص۴۹۴.

جعفر را نخستین شهید از خاندان ابوطالب و سن او را هنگام شهادت حدود ۴۱ سال دانسته‌اند

[۸۸] ابن عبد البر، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب، ج۱، ص۲۴۵.

[۸۹] ابن اثیر، علی بن محمد، اسد الغابه، ج۱، ص۳۴۴.

[۹۰] اصفهانی، ابوالفرج، مقاتل الطالبیین، ص۲۵.

که با زمان تولد وی، در بیست عام الفیل، همخوانی دارد. البته در برخی منابع، سن وی را ۳۳، ۳۴

[۹۱] ابن هشام، عبدالملک، السیره النبویه، ج۲، ص۳۷۸.

[۹۲] اصفهانی، ابوالفرج، مقاتل الطالبیین، ص۳۲.

و ۳۹

[۹۳] ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایه و النهایه، ج۴، ص۲۵۶.

سال نیز ثبت کرده و برخی مورد اخیر را تقویت کرده‌اند.

[۹۴] ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایه و النهایه، ج۴، ص۲۵۶.

۷ – عزاداری پیامبر

با اطلاع رسول خد (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) از شهادت جعفر، آن حضرت گریست و ضمن اعلام خبر شهادت وی و دیگر شهدا، به دل‌جویی از همسر و فرزندان جعفر پرداخت و برای آنان دعا کرد.

[۹۵] ابن عساکر، علی بن الحسن، تاریخ مدینه دمشق، ج۲۷، ص۲۵۴-۲۵۸.

[۹۶] شمس شامی، محمد بن یوسف، سبل الهدی، ج۱۱، ص۱۰۸.

همچنین رسول خدا مسلمانان را به گریه بر جعفر سفارش کرد

[۹۷] ابن هشام، عبدالملک، السیره النبویه، ج۲، ص۳۸۰-۳۸۱.

[۹۸] ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۴، ص۲۹-۳۰.

[۹۹] بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۲، ص۴۳.

و از اطرافیان خود خواست تا غذای خانواده داغدیده جعفر را تهیه کنند، که به مدت سه روز تهیه شد، و این اقدام، میان بنی‌هاشم، مرسوم گردید.

[۱۰۰] بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۲، ص۴۳.

[۱۰۱] یعقوبی، احمد بن اسحاق، تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۶۶.

مطابق نقلی، پیامبر سر فرزندان جعفر را تراشید.

[۱۰۲] ابن عبد البر، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب، ج۳، ص۱۳۶۷.

فاطمه (علیهاالسّلام) بر شهادت جعفر شیون و زاری کرد.

[۱۰۳] بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۲، ص۴۳.

[۱۰۴] ابن عبد البر، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب، ج۱، ص۲۴۳.

[۱۰۵] ابن اثیر، علی بن محمد، اسد الغابه، ج۱، ص۳۴۳.

حسان بن ثابت و دیگران نیز در رثای جعفر اشعاری سرودند.

[۱۰۶] ابن هشام، عبدالملک، السیره النبویه، ج۲، ص۳۸۶-۳۸۷.

[۱۰۷] اصفهانی، ابوالفرج، مقاتل الطالبیین، ص۳۲-۳۳.

[۱۰۸] ابن عساکر، علی بن الحسن، تاریخ مدینه دمشق، ج۷۲، ص۱۲۹-۱۳۰.

بنا به روایتی، منظور از شهدا در آیه ۶۹ سوره نساء

[۱۰۹] نساء/سوره۴، آیه۶۹.

جعفر و حمزه‌اند که در کنار پیامبران، صدیقان و صالحان، از نعمت الهی برخوردارند.

[۱۱۰] کوفی، فرات بن ابراهیم، تفسیر فرات الکوفی، ص۱۱۳.

[۱۱۱] شیخ طوسی، التبیان، ج۵، ص۳۱۸.

[۱۱۲] حسکانی، حاکم، شواهد التنزیل، ج۱، ص۱۹۶.

۸ – فضایل و مناقب

او پس از مسلمان شدن، به دلیل گشاده‌دستی و دستگیری از مستمندان، لقب ابوالمساکین (پدر بینوایان) یافت.

[۱۱۳] اصفهانی، ابوالفرج، مقاتل الطالبیین، ص۲۶.

[۱۱۴] ابن اثیر، علی بن محمد، اسد الغابه، ج۱، ص۳۴۲.

[۱۱۵] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱، ص۲۱۷.

برخی لقب یاد شده را از سوی پیامبر دانسته‌اند.

[۱۱۶] ابن اثیر، علی بن محمد، اسد الغابه، ج۱، ص۳۴۲.

پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) او را از لحاظ جسمی و اخلاقی شبیه خود می‌دانست

[۱۱۷] ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۴، ص۲۶-۲۷.

[۱۱۸] بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۲، ص۴۴.

[۱۱۹] یعقوبی، احمد بن اسحاق، تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۱۱۷.

و کنار حمزه و علی (علیه‌السّلام)، او را بهترین مردم معرفی می‌کرد.

[۱۲۰] اصفهانی، ابوالفرج، مقاتل الطالبیین، ص۳۴.

آن حضرت همچنین آفرینش مردمان را از درختان مختلف، ولی طینت خود و جعفر را یکی دانست.

[۱۲۱] اصفهانی، ابوالفرج، مقاتل الطالبیین، ص۳۴-۳۵.

[۱۲۲] ابن عساکر، علی بن الحسن، تاریخ مدینه دمشق، ج۱۹، ص۳۶۲.

[۱۲۳] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱، ص۲۱۴.

به موجب نقلی، پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در غیاب جعفر، بین او و معاذ بن جبل عقد اخوت بست،

[۱۲۴] ابن هشام، عبدالملک، السیره النبویه، ج۱، ص۵۰۵.

[۱۲۵] ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایه و النهایه، ج۳، ص۲۲۶.

و سهمی از غنایم جنگ بدر را برای جعفر، که در آن زمان در حبشه بود، کنار گذاشت.

[۱۲۶] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱، ص۲۱۶.

نیز به رغم عدم حضور جعفر و دیگر مهاجران به حبشه، در غزوه خیبر، سهمی از غنایم آن را بدانان اختصاص داد.

[۱۲۷] ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۴، ص۲۶.

[۱۲۸] بلاذری، احمد بن یحیی، فتوح البلدان، ص۳۸.

در منابع اهل سنت، صفات و ویژگی‌های دیگری چون خطیب توانا، سرداری برجسته و شجاع، با سخاوت و آگاه به مسائل دینی، از جعفر یاد شده است.

[۱۲۹] غلام علی حداد عادل و دیگران، دانشنامه جهان اسلام، ج۱۰، ص۴۰۷.

اهل بیت و صحابه پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) نیز جعفر و خانواده وی را بسیار احترام می‌کردند. برخی اهل سنت، دایره شمول اهل بیت را، که از نظر شیعه بر معصومان (علیهم‌السّلام) اختصاص دارد، وسعت داده و آل جعفر را نیز داخل در آن دانسته‌اند که صدقه بر آنان حرام است.

[۱۳۰] مرجانی، عبدالله، بهجه النفوس، ج۲، ص۹۴۴.

[۱۳۱] مقریزی، احمد بن علی، امتاع الاسماع، ج۵، ص۳۷۷.

[۱۳۲] علامه مجلسی، بحار الانوار، ج۲۳، ص۱۱۵.

در سخن برخی اهل بیت به جعفر افتخار شده، چنان‌که امام حسین (علیه‌السلام) در عاشورا به وی افتخار کرد.

[۱۳۳] شیخ مفید، الارشاد، ج۲، ص۹۶-۹۷.

امام علی (علیه‌السلام) فرزندان جعفر را اکرام می‌کرد؛ چنان‌که به نقل عبدالله بن جعفر، هر گاه وی از عمویش علی (علیه‌السلام) چیزی طلب می‌کرد، آن حضرت را به حق جعفر قسم می‌داد و با درخواستش موافقت می‌شد.

[۱۳۴] ابن عبد البر، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب، ج۱، ص۲۴۴.

[۱۳۵] ابن اثیر، علی بن محمد، اسد الغابه، ج۱، ص۳۴۴.

[۱۳۶] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱، ص۲۰۸.

امیر مؤمنان دختر خود، زینب را به ازدواج عبدالله بن جعفر درآورد.

[۱۳۷] بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۵، ص۱۴۲.

برخی صحابه همانند عمر و فرزندش عبدالله، عبدالله بن جعفر را «ابن ذی الجناحین» خطاب می‌کردند.

[۱۳۸] ابن اثیر، علی بن محمد، اسد الغابه، ج۱، ص۳۴۴.

[۱۳۹] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱، ص۲۱۵.

[۱۴۰] ابن ‌حجر عسقلانی، احمد بن علی، الاصابه، ج۱، ص۵۹۴.

ابوهریره نیز روایاتی از بخشندگی‌های جعفر و فضل و شرافت او نقل کرده است.

[۱۴۱] ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، ج۴، ص۳۱.

[۱۴۲] ابن عبد البر، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب، ج۱، ص۲۴۴.

[۱۴۳] ابن اثیر، علی بن محمد، اسد الغابه، ج۱، ص۳۴۲.

برخی مفسران، ذیل بعضی آیات قرآن کریم، جعفر بن ابی‌طالب را مشمول و مصداق بارز آن‌ها دانسته‌اند. برخی از این آیات، بر اساس روایات ذیل آن، بیانگر مقام بالای جعفر بین مؤمنان است. در بیشتر این موارد نام جعفر هم‌ردیف مؤمنانی چون حمزه و امام علی (علیه‌السّلام)، و به عنوان الگویی برای اهل ایمان، ذکر شده است. آیه ۱۳ سوره بقره

[۱۴۴] بقره/سوره۲، آیه۱۳.

،

[۱۴۵] حسکانی، حاکم، شواهد التنزیل، ج۱، ص۹۳.

۵۴ سوره انعام،

[۱۴۶] انعام/سوره۶، آیه۵۴.

[۱۴۷] کوفی، فرات بن ابراهیم، تفسیر فرات الکوفی، ص۱۳۴.

[۱۴۸] حسکانی، حاکم، شواهد التنزیل، ج۱، ص۲۶۱.

[۱۴۹] شیخ طبرسی، مجمع البیان، ج۴، ص۴۷۶.

۱۹ سوره توبه

[۱۵۰] توبه/سوره۹، آیه۱۹.

و آیه ۴۷ سوره حجر

[۱۵۱] حجر/سوره۱۵، آیه۷۴.

[۱۵۲] حسکانی، حاکم، شواهد التنزیل، ج۱، ص۴۱۴.

[۱۵۳] بحرانی،‌هاشم بن سلیمان، البرهان، ج۳، ص۳۷۴.

از آن جمله است.
جعفر همچنین از مصادیق مؤمنان راستین درآیه ۱۵ سوره حجرات،

[۱۵۴] حجرات/سوره۴۹، آیه۱۵.

[۱۵۵] حسکانی، حاکم، شواهد التنزیل، ج۲، ص۲۵۹.

از یاوران [۱۴۵] خدا در آیه ۱۴ سوره صف

[۱۵۶] صف/سوره۶۱، آیه۱۴.

[۱۵۷] قرطبی، محمد بن احمد، تفسیر القرطبی، ج۱۸، ص۸۹.

[۱۵۸] سیوطی، الدر المنثور، ج۶، ص۲۱۴.

[۱۵۹] بحرانی،‌هاشم بن سلیمان، البرهان، ج۵، ص۳۶۹.

و از مصادیق «متقون» در آیه ۳۴ سوره انفال

[۱۶۰] انفال/سوره۸، آیه۳۴.

دانسته شده که همچون امام علی (علیه‌السلام) و حمزه،

[۱۶۱] حسکانی، حاکم، شواهد التنزیل، ج۱، ص۲۸۳.

برخلاف مشرکان، شایستگی سرپرستی و اداره مسجدالحرام و کعبه را دارند.

[۱۶۲] شیخ کلینی، الکافی، ج۸، ص۲۰۴.

[۱۶۳] قمی، علی ابن ابراهیم، تفسیر قمی، ج۱، ص۲۸۴.

[۱۶۴] عیاشی، محمد بن مسعود، تفسیر العیاشی، ج۲، ص۸۳.

نیز بر اساس روایتی از امام باقر (علیه‌السّلام)، ذیل آیه ۳۳ سوره احزاب،

[۱۶۵] احزاب/سوره۳۳، آیه۳۳.

جعفر، علی (علیه‌السّلام)، حمزه و عبیده بن حارث هم‌پیمان شده بودند که در راه خدا و رسولش وفادار بمانند و آنان به عهد خود وفا کردند.

[۱۶۶] شیخ صدوق، الخص