توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل أمهات المؤمنین ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۲۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل أمهات المؤمنین ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل أمهات المؤمنین ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint :

امهات المؤمنین

مقالات مرتبط: امهات المؤمنین (مفردات‌قرآن).

امهات المؤمنین به همسران پیامبر (صلی الله علیه و اله) اطلاق می‌گردد که دارای جایگاه مادری امت اسلامی می‌باشند.

فهرست مندرجات

۱ – منشآ تعبیر امّهات المؤمنین
۲ – حکم امّهات المؤمنین
۳ – معنا و مصادیق امهات
۴ – بار حقوقی و شرعی امهات
۵ – احکام اختصاصی همسران پیامبر
۶ – بررسی روایات بهشتی بودن امهات
۷ – مهریه زنان پیامبر
۸ – حجره‌های همسران پیامبر
۹ – رفتار پیامبر با همسران
۱۰ – حق انتخاب دیگربار برای زنان پیامبر
۱۱ – همسران پیامبر
۱۱.۱ – خدیجه دختر خویلد اسدی
۱۱.۲ – سوده دختر زمعه
۱۱.۳ – عایشه دختر ابوبکر
۱۱.۴ – ام سلمه هند دختر ابو امیه
۱۱.۵ – حفصه دختر عمر
۱۱.۶ – ام حبیبه رمله دختر ابوسفیان
۱۱.۷ – زینب دختر خزیمه بن حارث
۱۱.۸ – زینب دختر جحش
۱۱.۹ – جویریه دختر حارث
۱۱.۱۰ – صفیه دختر حیی بن اخطب
۱۱.۱۱ – میمونه دختر حارث
۱۲ – زنان مورد تردید در همسری پیامبر
۱۲.۱ – اسماء دختر نعمان کندی
۱۲.۲ – فاطمه دختر ضحاک
۱۲.۳ – ریحانه دختر شمعون
۱۲.۴ – ملیکه دختر داود
۱۲.۵ – عالیه دختر ظبیان
۱۲.۶ – قتیله دختر قیس
۱۲.۷ – سنا دختر صلت
۱۲.۸ – فاطمه دختر شریح
۱۲.۹ – ام شریک دختر حکیم
۱۲.۱۰ – خوله دختر هذیل
۱۲.۱۱ – شراف دختر خلیفه
۱۲.۱۲ – عمره دختر یزید
۱۲.۱۳ – امیمه دختر شراحیل
۱۳ – زنان خواستگاری شده از طرف پیامبر
۱۳.۱ – لیلی دختر خطیم
۱۳.۲ – ام هانی دختر ابوطالب
۱۳.۳ – صفیه دختر بشامه
۱۳.۴ – ضباعه دختر عامر
۱۴ – کنیزان پیامبر خدا
۱۵ – گرایش‌های همسران پیامبر
۱۶ – همسران پیامبر پس از پیامبر
۱۶.۱ – تعیین سهم از بیت‌المال
۱۶.۲ – نقل احادیث پیامبر
۱۶.۳ – اقدامات سیاسی و اجتماعی
۱۷ – حکمت چندهمسری پیامبر
۱۷.۱ – علل خاص
۱۷.۲ – علل عمومی
۱۸ – انگیزه ازدواج‌های پیامبر
۱۹ – حج‌گزاردن همسران پیامبر
۲۰ – قبر همسران پیامبر
۲۱ – منابع مقاله
۲۲ – پانویس
۲۳ – منبع

۱ – منشآ تعبیر امّهات المؤمنین

قرآن کریم از زنان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم به «امّهات المؤمنین» تعبیر کرده است.

[۱] احزاب/سوره۳۳،آیه۶.

۲ – حکم امّهات المؤمنین

قرآن کریم ازدواج با آنان را پس از پیامبر صلّی اللّه علیه و آله حرام دانسته است.

[۲] جواهر الکلام ج۲۹، ص۱۲۸.

۳ – معنا و مصادیق امهات

امهات جمع «ام» به معنای مادران است. «امهات المؤمنین» لقبی است که خداوند بر پایه آیه ۶ احزاب/۳۳

[۳] احزاب/سوره۳۳، آیه۶.

به همسران پیامبر داده است: {النبی اولی بالمؤمنین من انفسهم و ازواجه امهاتهم}؛ «پیامبر در کار دین و دنیای مؤمنان از آنان درباره خودشان سزاوارتر است و همسران او به منزله مادران ایشانند».
خدیجه دختر خویلد، سوده دختر زمعه، عایشه دختر ابوبکر، حفصه دختر عمر، ‌ ام سلمه دختر ابوامیه، ‌ام حبیبه دختر ابوسفیان، زینب دختر خزیمه، زینب دختر جحش، جویریه دختر حارث، صفیه دختر حیی بن اخطب، و میمونه دختر حارث، به اجماع مسلمانان صاحبان این لقب هستند.

[۴] الاستیعاب، ج۱، ص۴۶.

[۵] اسد الغابه، ج۱، ص۴۰.

۴ – بار حقوقی و شرعی امهات

اعطای این لقب به این معنا است که احترام همسران رسول خدا (صلی الله علیه و اله) بر همه واجب و ازدواج با آنان حرام است؛ چنان که احترام مادر بر هر مسلمان واجب و ازدواج با او حرام است.

[۶] الحاوی الکبیر، ج۹، ص۳۹.

[۷] المیزان، ج۱۶، ص۲۷۷.

مادری همسران پیامبر، در کنار پدری معنوی رسول گرامی برای امتش معنا می‌یابد.

[۸] مجمع البیان، ج۸، ص۵۳۰.

این شرافت تا هنگامی برای این زنان باقی است که در اطاعت باشند و به گناه آلوده نشوند.

[۹] کمال الدین، ص۴۵۹.

[۱۰] دلائل الامامه، ص۲۷۶.

این عنوان همه بار حقوقی عنوان مادری را ندارد و به این معنا نیست که فرزندان آنان، برادر یا خواهر مسلمانان و یا برادران و خواهران آنان، دایی یا خاله مسلمانان هستند؛ چنان که شافعی نیز بر این مطلب تاکید دارد.

[۱۱] مجمع البیان، ج۸، ص۵۳۰.

[۱۲] السنن الکبری، ج۷، ص۶۹.

۵ – احکام اختصاصی همسران پیامبر

به مقتضای این عنوان، همسران پیامبر موظف بودند قواعد و آدابی ویژه را در رفتار خود رعایت کنند و خود را همانند زنان عادی ندانند. آیات ۲۸-۳۴ احزاب/۳۳

[۱۳] احزاب/سوره۳۳، آیه۲۸-۳۴.

به برخی از این ضوابط اشاره دارد:
۱. دو برابر بودن کیفر گناهان و همچنین پاداش اعمال نیکشان.

[۱۴] تفسیر قمی، ج۲، ص۱۹۳.

[۱۵] جامع البیان، ج۲۱، ص۱۰۱.

[۱۶] نمونه، ج۱۲، ص۲۱۴.

۲. لزوم حفظ شؤون ویژه همسری پیامبر (صلی الله علیه و اله) و یکسان نبودن شان و جایگاه آنان با جایگاه دیگر زنان.

[۱۷] جامع البیان، ج۲۲، ص۳.

[۱۸] نمونه، ج۱۷، ص۲۸۸.

[۱۹] المیزان، ج۱۶، ص۳۰۸.

۳. وجوب پرده نشینی و بیرون نشدن از خانه، مگر برای کارهای لازم.

[۲۰] مجموعه آثار، ج۱۹، ص۴۹۸.

به پشتوانه همین فرمان بود که ام سلمه، عایشه را از همراهی با طلحه و زبیر نهی کرد و سوده حتی حاضر نشد پس از رسول خدا حج مستحب بگزارد.

[۲۱] تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۱۸۰.

[۲۲] الاحتجاج، ج۱، ص۱۶۷.

۴. داشتن حجاب ویژه؛ بدین معنا که آنان باید با نامحرمان از پشت پرده سخن گویند.

[۲۳] نمونه، ج۱۷، ص۴۰۱.

۵. مخیر بودن میان پذیرفتن زندگی فقیرانه سرافرازانه با پیامبر و طلاق گرفتن خرسندانه و پرداخت همه حقشان به ایشان.

[۲۴] کنز العرفان، ج۲، ص۲۳۹.

۶. حرمت ازدواج آنان در پی وفات پیامبر گرامی (صلی الله علیه و اله).

۶ – بررسی روایات بهشتی بودن امهات

بیشتر اهل سنت به پشتوانه روایت‌هایی ضعیف که همسران پیامبر را همسران او در بهشت دانسته‌اند

[۲۵] السنن الکبری، ج۷، ص۶۹.

و دعایی مستجاب که در آن، پیامبر از خدا خواست تا جز با بهشتیان ازدواج نکند،

[۲۶] جامع البیان، ج۲۲، ص۲۹.

همه همسران پیامبر را به سبب این شرافت، از اهل بهشت می‌دانند.

[۲۷] الحاوی الکبیر، ج۹، ص۳۹.

اما با توجه به آیات ۱، ۴ و ۱۰ تحریم/۶۶

[۲۸] تحریم/سوره۶۶، آیه۱.

[۲۹] تحریم/سوره۶۶، آیه۴.

[۳۰] تحریم/سوره۶۶، آیه۱۰.

رسیدن به این مقام، به معنای بهشتی بودن قطعی آنان نیست؛ زیرا در این سوره، از نافرمانی برخی همسران پیامبر اکرم و خیانت آنان به راز ایشان و احتمال توطئه ضد ایشان خبر می‌دهد و آنان را در عین آلوده شدن قلب هایشان به گناه، به توبه فرا می‌خواند و سرانجام برای کافران، همسران نوح و لوط را مثال می‌زند که همسری پیامبران خدا برای آنان سودی نداشت و به کیفر گناهانشان به دوزخ خواهند افتاد.

۷ – مهریه زنان پیامبر

همه منابع از برابر بودن مهریه همه زنان پیامبر گزارش داده‌اند؛ هر چند در مقدار آن اختلاف است. در بسیاری از منابع شیعه

[۳۱] الکافی، ج۵، ص۳۷۶.

[۳۲] التهذیب، ج۷، ص۳۵۷.

[۳۳] رساله فی المهر، ص۲۶.

و سنی

[۳۴] الطبقات، ج۸، ص۱۲۸.

[۳۵] انساب الاشراف، ج۱، ص۴۶۳.

[۳۶] سبل الهدی، ج۹، ص۴۸.

این مهریه برابر با ۵۰۰ درهم گزارش شده است، مگر‌ ام حبیبه که مهریه او ۴۰۰ دینار بود؛ زیرا در این ازدواج، پادشاه حبشه، نجاشی وکیل پیامبر (صلی الله علیه و اله) بود و به اقتضای پادشاهی اش آن مبلغ را معین کرد.

[۳۷] انساب الاشراف، ج۱، ص۲۲۹.

[۳۸] الاصابه، ج۸، ص۱۴۱.

۸ – حجره‌های همسران پیامبر

خانه‌ها یا حجره‌های زنان پیامبر در ضلع غربی مسجد و بخشی از ضلع جنوبی تا جایگاه منبر قرار داشت و در گسترش مسجد در سده نخست ق. به مسجد پیوست. زمانه ویران شدن این خانه‌ها مدینه غرق گریه شد.

[۳۹] الطبقات، ج۸، ص۱۳۱-۱۳۳.

[۴۰] سبل الهدی، ج۳، ص۳۴۹.

[۴۱] امتاع الاسماع، ج۱۰، ص۹۲.

برخی آرزو می‌کردند که کاش این خانه‌ها می‌ماند تا مردم با دیدن سادگی آن‌ها از رسول خدا الگو گیرند.

[۴۲] تاریخ الاسلام، ج۶، ص۲۵۳.

[۴۳] سبل الهدی، ج۳، ص۳۴۹.

وارثان صفیه و خود عایشه حجره هایشان را به قیمت ۰۰۰/۱۸۰ درهم به معاویه فروختند.

[۴۴] الطبقات، ج۸، ص۱۳۱.

پنج خانه کومه‌هایی کوچک از برگ درخت نخل بود که پرده‌هایی مویین بر درهایشان آویخته بود و چهار خانه دیگر اتاق‌هایی کوچک و گلی بود.

[۴۵] الطبقات، ج۸، ص۱۳۴.

[۴۶] تاریخ الاسلام، ج۶، ص۳۲.

۹ – رفتار پیامبر با همسران

اجتماعی یا سیاسی بودن انگیزه اصلی ازدواج‌های پیامبر را نباید به این معنا دانست که پیامبر به نیازهای عاطفی و غریزی همسرانش کم توجه بود. ایشان بهترین مردان امتش را کسانی می‌دانست که با همسر خود بهتر رفتار کنند و خود بهتر از همه آن‌ها با همسرانش رفتار می‌کرد.

[۴۷] البدایه و النهایه، ج۱۰، ص۱۵۳.

او برای هر یک از همسرانش زمانی معین کرده بود و هر روز با همه همسرانش دیدار می‌کرد و به آن‌ها ملاطفت می‌نمود و اگر نوبتش در همان روز بود، نزد او می‌ماند و گر نه بر می‌خاست. در این دیدارها وی مدتی بیشتر را نزد‌ ام سلمه می‌ماند.

[۴۸] الطبقات، ج۸، ص۱۳۵-۱۳۶.

[۴۹] سبل الهدی، ج۹، ص۶۵.

این شیوه حتی در دوران بیماری ایشان نیز رعایت می‌شد تا هنگامی که حضرت فاطمه سلام‌الله‌علیها از همسران پیامبر خواست که برای رعایت حال ایشان، حق خود را ببخشند و آنان نیز پذیرفتند.

[۵۰] الطبقات، ج۸، ص۱۳۵.

[۵۱] انساب الاشراف، ج۱، ص۴۱۵.

پیامبر هنگام سفر با قرعه یکی از همسرانش را بر می‌گزید و وی را با خود به سفر می‌برد.

[۵۲] الطبقات، ج۸، ص۱۳۵.

[۵۳] انساب الاشراف، ج۱، ص۴۱۷.

۱۰ – حق انتخاب دیگربار برای زنان پیامبر

با وجود اخلاق بی مانند پیامبر، برخی زنان ایشان از او توقع داشتند با بهتر شدن اوضاع مسلمانان و به دست آوردن غنائم خیبر به سال نهم،

[۵۴] امتاع الاسماع، ج۶، ص۱۸۰.

وضع رفاهی بهتری را برای آنان فراهم کند. آنان می‌گفتند که اگر از پیامبر جدا شوند، شوهرانی مناسب خواهند یافت. از این رو، ناسازگاری آنان باعث شد تا پیامبر یک ماه از آنان کناره گیری کند و به فرمان خدا آنان را میان پذیرفتن زندگی ساده و طلاق گرفتن از ایشان برای دستیابی به وضع مالی بهتر مخیر کرد.
همه یا بیشتر همسران پیامبر، ماندن با ایشان را برگزیدند.

[۵۵] انساب الاشراف، ج۱، ص۴۶۷.

[۵۶] الکافی، ج۶، ص۱۳۹.

[۵۷] جامع البیان، ج۲۱، ص۱۰۰.

به همین مناسبت، آیات ۲۸-۳۴ احزاب/۳۳

[۵۸] احزاب/سوره۳۳، آیه۲۸-۳۴.

نازل شد و افزون بر دستور تخییر، شرایط همسری رسول خدا را نیز بازگو کرد.

[۵۹] الطبقات، ج۸، ص۱۴۴-۱۴۷.

[۶۰] تفسیر قمی، ج۲، ص۱۹۲.

سبب‌هایی دیگر نیز برای این کناره گیری رسول خدا (صلی الله علیه و اله) گزارش شده است؛ از جمله افشای راز رسول خدا به دست حفصه

[۶۱] الطبقات، ج۸، ص۱۴۹.

[۶۲] مجمع البیان، ج۱۰، ص۴۷.

و حسدورزی برخی همسران رسول خدا به یکدیگر.

[۶۳] جامع البیان، ج۲۱، ص۱۰۰.

[۶۴] زاد المسیر، ج۳، ص۴۶۰.

بر پایه بعضی از تفاسیر، از شرایط یاد شده در این آیات، رضایت دادن همسران به نحوه تقسیم رسول خدا بود. بر این اساس، پیامبر (صلی الله علیه و اله) همسران خود را به دو دسته قسمت کرد: دسته‌ای که نباید توقع زمان بندی منظم می‌داشتند (ارجائی) که عبارت بودند از سوده، جویریه، صفیه، میمونه، و‌ ام حبیبه؛ و دسته‌ای که ایشان با زمان بندی مساوی نزد آنان می‌رفت (ایوائی) که عبارت بودند از عایشه، حفصه، ‌ام سلمه، و زینب دختر جحش.

[۶۵] مجمع البیان، ج۸، ص۵۷۴.

[۶۶] تفسیر شاهی، ج۲، ص۴۰۱.

۱۱ – همسران پیامبر

همه بر آنند که پیامبر گرامی (صلی الله علیه و اله) تا ۲۵ سالگی با هیچ زنی ازدواج نکرد و از ۲۵ تا ۵۰ سالگی، تنها همسر ایشان خدیجه بود.

[۶۷] تاریخ طبری، ج۳، ص۱۶۱.

[۶۸] امتاع الاسماع، ج۶، ص۲۸.

دیگر همسران ایشان تنها در دوره تشکیل حکومت اسلامی در مدینه، بر پایه ضرورت‌های سیاسی و اجتماعی، به ازدواج ایشان درآمدند. ازدواج پیامبر با ۱۱ زن، مسلم است.

[۶۹] الطبقات، ج۸، ص۴۲.

[۷۰] الاستیعاب، ج۱، ص۳۵.

[۷۱] الاستیعاب، ج۴، ص۱۸۵۳.

[۷۲] اعلام الوری، ج۱، ص۲۷۸.

این زنان عبارتند از:

۱۱.۱ – خدیجه دختر خویلد اسدی

بر پایه گزارش مشهور، وی بیوه زنی ۴۰ ساله از اشراف قریش بود.

[۷۳] الطبقات، ج۸، ص۱۷۴.

[۷۴] الاستیعاب، ج۱، ص۳۵.

البته گزارشی دیگر او را دوشیزه ای ۲۶ یا ۲۸ ساله معرفی می‌کند.

[۷۵] انساب الاشراف، ج۱، ص۹۸.

[۷۶] الصحیح من سیره النبی، ج۲، ص۱۱۵.

خدیجه، خود، به پیامبر پیشنهاد ازدواج داد

[۷۷] السیره النبویه، ابن هشام، ج۱، ص۱۸۸.

[۷۸] اسد الغابه، ج۶، ص۸۰.

و فرزندانی برای پیامبر زاد که نسل پیامبر خدا از طریق دختر گرامی او فاطمه زهرا سلام‌الله‌علیها گسترش یافت.

[۷۹] السیره النبویه، ابن هشام، ج۱، ص۱۹۰.

[۸۰] الاستیعاب، ج۴، ص۱۸۱۹.

پیامبر گرامی (صلی الله علیه و اله) خدیجه را از بر‌ترین زنان دنیا و همسنگ مریم دختر عمران می‌دانست که خداوند از طریق جبرئیل بر او سلام ویژه فرستاد.

[۸۱] الاستیعاب، ج۴، ص۱۸۲۱.

[۸۲] الاصابه، ج۸، ص۱۰۱.

او نخستین زن مسلمان بود.

[۸۳] تاریخ طبری، ج۲، ص۳۰۹.

[۸۴] البدء و التاریخ، ج۵، ص۷۱.

پیامبر گرامی تا پایان عمر پیوسته از خدیجه و خوبی هایش سخن می‌گفت و به دوستان و آشنایان او نیکی می‌کرد و سال وفات خدیجه و ابوطالب را «عام الحزن» یعنی سال اندوه نامید.

[۸۵] اعلام الوری، ج۱، ص۵۳.

[۸۶] امتاع الاسماع، ج۱، ص۴۵.

[۸۷] نساء النبی، ص۴۹-۵۰.

۱۱.۲ – سوده دختر زمعه

پیامبر در پی رحلت خدیجه با سوده که زنی بیوه بیش از ۵۰ سال سن در مکه بود، ازدواج کرد. وفات او را در دوران خلافت عثمان (حک: ۲۶-۳۵ق.) در ۸۰ سالگی یاد کرده‌اند.

[۸۸] انساب الاشراف، ج۱، ص۴۰۷.

[۸۹] امتاع الاسماع، ج۶، ص۳۴.

عایشه به رغم یاد کردن از صفات نیک سوده، از تندخویی

[۹۰] سیره ابن اسحق، ص۲۵۴.

[۹۱] الاستیعاب، ج۴، ص۱۸۶۷.

[۹۲] سیر اعلام النبلاء، ج۲، ص۲۶۶.

و حسادت

[۹۳] الطبقات، ج۸، ص۴۴.

او یاد کرده است. سوده در پی نبرد بدر، با شنیدن خبر شکست مکیان خشمگین شد و سهیل بن عمرو را بر اثر پذیرش اسارت شماتت کرد

[۹۴] السیره النبویه، ابن هشام، ج۱، ص۶۴۵.

[۹۵] الکامل، ج۲، ص۱۳۱.

و برای برادرانش که در میان کشتگان مشرک بودند، روزها گریست. برخی این کار او را علت تصمیم پیامبر برای طلاق وی دانسته‌اند.

[۹۶] تاریخنامه طبری، ج۳، ص۱۴۱.

وی از رسول خدا خواست با این که به شوهر نیاز ندارد، به امید این که روز قیامت در شمار همسران پیامبر محشور شود، او را نگاه دارد.

[۹۷] انساب الاشراف، ج۱، ص۴۰۷.

[۹۸] المنتظم، ج۳، ص۳۴۴.

۱۱.۳ – عایشه دختر ابوبکر

پیامبر اندکی پیش از هجرت به مدینه، او را به عقد خود در آورد. سن او را هنگام عقد میان شش تا ۱۸ سال گفته‌اند و بیشتر منابع او را باکره دانسته‌اند.

[۹۹] سیره ابن اسحق، ص۲۵۵.

[۱۰۰] انساب الاشراف، ج۱، ص۴۰۹.

برخی به ازدواج پیشین او اشاره دارند.

[۱۰۱] السیره النبویه، الطائی، ج۲، ص۱۳۸.

عروسی پیامبر با عایشه را دو سال پس از هجرت دانسته‌اند.

[۱۰۲] انساب الاشراف، ج۱، ص۴۱۱.

برخی پژوهشگران ازدواج پیامبر با او را بر پایه ملاحظات سیاسی و جلب اعتماد پدرش ابوبکر می‌دانند؛ زیرا اگر واقعا انگیزه زناشویی با او در میان بود، پیامبر با یکی از دختران بالغ یا بیوه زنی جوان ازدواج می‌کرد تا لازم نباشد که سال صبر کند تا عایشه بالغ شود.

[۱۰۳] زندگانی محمد، ص۴۳۵.

بر پایه برخی گزارش‌ها، عایشه بر خلاف ادعای خود، از زیبایی چندان برخوردار نبوده است.

[۱۰۴] الکامل، ج۳، ص۴۴۷.

[۱۰۵] لسان المیزان، ج۴، ص۱۳۶.

۱۱.۴ – ام سلمه هند دختر ابو امیه

پدرش ابو امیه بن مغیره از اشراف قریش بود.

[۱۰۶] انساب الاشراف، ج۱۰، ص۲۰۰.

[۱۰۷] اعلام النبوه، ص۲۱۳.

آن گاه که ام سلمه در پی هجرت به مدینه، خود را دختر ابو امیه معرفی کرد، مردم مدینه باور نکردند که دختر چنان مردی به مسلمانان پیوسته است.

[۱۰۸] الطبقات، ج۸، ص۷۴.

[۱۰۹] الاصابه، ج۸، ص۴۰۶.

همسرش ابو سلمه پسر عمه پیامبر بود که بر اثر جراحتی از نبرد احد به سال سوم ق. به شهادت رسید. ‌ام سلمه از او چهار فرزند داشت

[۱۱۰] الطبقات، ج۸، ص۷۳.

[۱۱۱] تاریخ طبری، ج۳، ص۱۶۴.

و در ۲۶ سالگی به همسری رسول خدا درآمد.

[۱۱۲] الطبقات، ج۸، ص۷۶.

[۱۱۳] الاصابه، ج۸، ص۳۴۳.

۱۱.۵ – حفصه دختر عمر

وی در پی مرگ شوهرش خنیس پس از نبرد بدر (۲ق.) به پیشنهاد عمر و پس از آن که ابوبکر و عثمان این پیشنهاد را نپذیرفته بودند، به همسری پیامبر درآمد.

[۱۱۴] الطبقات، ج۸، ص۱۷۵.

[۱۱۵] انساب الاشراف، ج۱، ص۴۲۳.

او همان همسری است که راز پیامبر را آشکار کرد.

[۱۱۶] الطبقات، ج۸، ص۱۵۱.

[۱۱۷] انساب الاشراف، ج۱، ص۴۲۴.

بر اثر بداخلاقی او، پیامبر وی را طلاق داد؛ گر چه دیگر بار به او رجوع کرد.

[۱۱۸] انساب الاشراف، ج۱، ص۴۲۶.

[۱۱۹] عیون الاثر، ج۲، ص۳۷۰.

رفتار حفصه با پیامبر گاه چنان ناسزاوار می‌شد که پدرش عمر سوگند یاد می‌کرد که رسول خدا به رعایت حال وی دخترش را طلاق نداده است.

[۱۲۰] صحیح مسلم، ج۴، ص۱۸۸.

[۱۲۱] مسند ابی یعلی، ج۱، ص۱۵۹.

۱۱.۶ – ام حبیبه رمله دختر ابوسفیان

پدرش از سران مشرک قریش و شوهر پیشینش عبیدالله بن جحش بود و از او دختری نیز داشت.

[۱۲۲] الطبقات، ج۸، ص۷۷.

[۱۲۳] انساب الاشراف، ج۱، ص۴۳۸.

عبیدالله در پی مهاجرت به حبشه مسیحی شد و بر اثر افراط در شراب خواری مرد. پیامبر به سال هفتم ق. با‌ ام حبیبه ۴۰ ساله که با وجود ارتداد همسرش در حبشه، دین خود را حفظ کرده بود، ازدواج نمود و رشته خویشاوندی خود را با مهم‌ترین دشمنانش محکم تر ساخت.

[۱۲۴] الطبقات، ج۸، ص۷۷.

[۱۲۵] تاریخ طبری، ج۳، ص۱۶۵.

۱۱.۷ – زینب دختر خزیمه بن حارث

او بیوه زنی نیکوکار و مشهور به «ام المساکین» (مادر فقیران) بود. شوهر دومش عبیده در نبرد بدر به شهادت رسید و زینب سه یا هشت ماه پایان عمرش را به همسری پیامبر درآمد و سپس به سال چهارم ق. درگذشت.

[۱۲۶] تاریخ خلیفه، ص۲۷.

[۱۲۷] انساب الاشراف، ج۱، ص۴۲۹.

[۱۲۸] الاصابه، ج۸، ص۱۵۷.

هدف اصلی این ازدواج، حمایت از زینب و حفظ کرامت او بود که در پایان عمر دچار بی کسی و تهیدستی شده بود.

[۱۲۹] نساء النبی، ص۱۳۵.

[۱۳۰] همسران رسول خدا، ص۲۵.

۱۱.۸ – زینب دختر جحش

او دختر عمه پیامبر خدا (صلی الله علیه و اله) بود که نخست با میانجیگری ایشان به ازدواج زید بن حارثه غلام آزاد شده و فرزند خوانده رسول خدا درآمد. این ازدواج با هدف تغییر نظام اشرافی جاهلی بود. اما در پی ناسازگاری با زید، از او طلاق گرفت. پیامبر به فرمان خدا و برای نسخ سنت باطل قریش که فرزند خوانده را مانند فرزند می‌دانستند،

[۱۳۱] همسران رسول خدا، ص۴۶.

[۱۳۲] زندگانی محمد، ص۴۳۹.

با او ازدواج کرد. زینب بر همسران دیگر پیامبر افتخار می‌کرد که خداوند در آسمان‌ها عقد ازدواج او را با پیامبر بسته است.

[۱۳۳] الطبقات، ج۸، ص۸۲.

[۱۳۴] مروج الذهب، ج۲، ص۲۸۹.

[۱۳۵] تاریخ طبری، ج۱۱، ص۶۰۸.

سن زینب هنگام ازدواج با پیامبر میان ۳۵ تا ۴۰ سال بود.

[۱۳۶] الطبقات، ج۸، ص۹۰.

۱۱.۹ – جویریه دختر حارث

وی دختر یکی از سران قبیله بنی المصطلق بود که شوهرش در نبرد با مسلمانان (۵ق.) کشته شد و او همراه افرادی بسیار از این قبیله به اسارت مسلمانان درآمد. هنگامی که پدر جویریه برای آزادی او و پرداخت بهایش نزد پیامبر آمد. پیامبر وی را میان رفتن با پدر یا ازدواج با خود مخیر گذاشت. جویریه که در آن هنگام ۲۰ ساله بود، به رغم میل پدر، ازدواج با پیامبر را برگزید. مسلمانان که خبر ازدواج پیامبر با جویریه را شنیدند، بسیاری از اسیران این قبیله را آزاد نمودند

[۱۳۷] انساب الاشراف، ج۱، ص۴۴۱.

[۱۳۸] الطبقات، ج۸، ص۹۵.

که شمار آنان را ۱۰۰ خانوار یاد کرده‌اند.

[۱۳۹] المغازی، ج۱، ص۴۱۱.

[۱۴۰] اسد الغابه، ج۶، ص۵۷.

۱۱.۱۰ – صفیه دختر حیی بن اخطب

پدرش از سران یهود بنی نضیر بود که در نبرد خیبر همراه شوهر صفیه کشته شد. صفیه که پیش از پیامبر با دو تن ازدواج کرده بود، در پی اسارتش در غزوه خیبر (۷ق.) میان همسری پیامبر و پیوستن به قبیله‌اش، همسری پیامبر را در ۱۷ سالگی برگزید. از صفیه گزارش شده که پیش از ازدواج با پیامبر در خواب دیده بود که ماه در آغوش وی قرار دارد. مادرش به او گفت: تو می‌خواهی همسر پادشاه عرب شوی. سپس به صورت او چنان سیلی زد که اثرش تا هنگام ازدواج با پیامبر باقی بود.

[۱۴۱] تاریخ طبری، ج۱۱، ص۶۱۰.

[۱۴۲] الاستیعاب، ج۴، ص۱۸۷۱.

[۱۴۳] الاصابه، ج۸، ص۲۱۰-۲۱۲.

پیامبر با این ازدواج، پیوند سببی خود را با قوم نژادگرای یهود استوار ساخت.

۱۱.۱۱ – میمونه دختر حارث

پیامبر در پی وفات دومین شوهر میمونه، ابورهم بن عبدالعزی از بنی مالک، به سال هفتم ق. پس از انجام عمره القضاء در مکه با او ازدواج کرد. او که در این هنگام ۲۷ ساله بود، از شوهران پیشین خود فرزندی نداشت.

[۱۴۴] الطبقات، ج۸، ص۱۰۴.

[۱۴۵] انساب الاشراف، ج۱، ص۴۴۴.

[۱۴۶] الاصابه، ج۸، ص۳۲۲.

میمونه واپسین زنی بود که پیامبر (صلی الله علیه و اله) با وی ازدواج کرد. بر پایه برخی روایات، این ازدواج به درخواست میمونه بود که مهریه اش را به پیامبر بخشید.

[۱۴۷] الاصابه، ج۱، ص۸۷.

جز خدیجه و زینب دختر خزیمه، بقیه این زنان هنگام رحلت پیامبر (صلی الله علیه و اله) زنده بودند و شش تن نخست، از قبیله قریش به شمار می‌رفتند.

[۱۴۸] الاوائل، ص۱۱۵.

[۱۴۹] تاریخ طبری، ج۳، ص۱۶۷.

۱۲ – زنان مورد تردید در همسری پیامبر

در منابع تاریخی، نام زنانی دیگر را می‌توان دید که ازدواجشان با پیامبر به سرانجام نرسید. برخی زنان که همسری آنان با پیامبر مورد تردید است و بسیاری از سیره نویسان از آن‌ها به عنوان همسران پیامبر نام نبرده‌اند، عبارتند از:

۱۲.۱ – اسماء دختر نعمان کندی

۱. اسماء دختر نعمان کندی.

[۱۵۰] انساب الاشراف، ج۱، ص۴۵۶.

[۱۵۱] اسد الغابه، ج۶، ص۱۶.

بر پایه گزارش ابن عباس و ابی اسید ساعدی، عایشه و حفصه که نگران محبوبیت او نزد پیامبر بودند، او را فریب دادند و به وی سفارش کردند تا برای کسب محبوبیت نزد پیامبر هنگام رو به رو شدن با او، از پیامبر به خدا پناه ببرد. وی چنین کرد و پیامبر به گمان این که او به این ازدواج راضی نبوده و به اجبار آن را پذیرفته، وی را طلاق داد و به خانواده اش رساند.

[۱۵۲] الطبقات، ج۸، ص۱۱۵.

[۱۵۳] تاریخ طبری، ج۱۱، ص۶۱۴.

۱۲.۲ – فاطمه دختر ضحاک

۲. فاطمه دختر ضحاک از قبیله بنی کلاب.

[۱۵۴] انساب الاشراف، ج۱، ص۴۵۴.

[۱۵۵] الاصابه، ج۸، ص۲۷۲.

برخی دلیل جدایی او را داستانی همانند ماجرای اسماء دانسته‌اند. شماری دیگر این جدایی را به انتخاب خود او و مربوط به زمانی می‌دانند که پیامبر همسرانش را میان زندگی با او و آسایش دنیا مخیر کرد و او دنیا را برگزید.

[۱۵۶] الطبقات، ج۸، ص۱۱۲.

[۱۵۷] تاریخ طبری، ج۳، ص۹۵.

۱۲.۳ – ریحانه دختر شمعون

۳. ریحانه دختر شمعون بن زید از بنی قریظه یا بنی نضیر. برخی او را کنیز رسول خدا می‌دانند و برخی گفته‌اند که پیامبر او را آزاد ساخت و با او ازدواج کرد؛ اما پس از این که او را به سبب حسادت شدیدش طلاق داد، دیگر بار به او رجوع کرد و مانند همسران دیگرش برای او سهم و قسمت زمانی قرار داد.

[۱۵۸] الطبقات، ج۸، ص۱۰۲.

[۱۵۹] انساب الاشراف، ج۱، ص۴۵۴.

۱۲.۴ – ملیکه دختر داود

۴. ملیکه دختر داود از بنی لیث. نام پدر او را کعب نیز گفته‌اند که در فتح مکه به دست لشکریان اسلام کشته شد. به روایت ابومعشر، پیامبر او را در ماه رمضان سال هشتم ق. به همسری خود درآورد. با سرزنش عایشه که او را به سبب ازدواج با قاتل پدرش سرزنش کرد، از رسول خدا جدا شد. برخی منکر ازدواج او با پیامبرند و شماری دیگر بر آنند که وی از همسران پیامبر بود و در زمان زندگانی ایشان درگذشت.

[۱۶۰] انساب الاشراف، ج۱، ص۴۵۸.

[۱۶۱] الطبقات، ج۸، ص۱۱۷.

[۱۶۲] تاریخ طبری، ج۳، ص۶۵.

۱۲.۵ – عالیه دختر ظبیان

۵. عالیه دختر ظبیان. درباره او سه دیدگاه وجود دارد. برخی گفته‌اند که وی به ازدواج پیامبر درآمد؛ اما بر اثر عادت به رفتار زشت دزدانه نگریستن به اهل مسجد که برخی لباس مناسبی نداشتند، رسول خدا او را طلاق داد. شماری گفته‌اند که در دوران زندگانی پیامبر درگذشت و برخی نیز او را همسر موقت پیامبر می‌دانند که در پی سپری شدن مدت، از او جدا شد.

[۱۶۳] انساب الاشراف، ج۱، ص۴۵۵.

[۱۶۴] تاریخ طبری، ج۳، ص۱۶۸.

۱۲.۶ – قتیله دختر قیس

۶. قتیله دختر قیس از قبیله بنی کنده و خواهر اشعث بن قیس. درباره او سه رای وجود دارد: ا. کنیز پیامبر بود. ب. تقاضای ازدواج بدون مهریه از پیامبر داشت. ج. به ازدواج پیامبر درآمد؛ اما پیش از رسیدن به مدینه، در پی رحلت پیامبر، نزد خانواده اش بازگشت و همراه برادرش از اسلام رویگردان و مرتد شد.

[۱۶۵] الطبقات، ج۸، ص۱۱۶.

[۱۶۶] تاریخ طبری، ج۳، ص۱۶۸.

[۱۶۷] انساب الاشراف، ج۱، ص۴۵۶.

۱۲.۷ – سنا دختر صلت

۷. سنا دختر صلت. او به عقد پیامبر درآمد؛ اما پیش از رسیدن به مدینه درگذشت.

[۱۶۸] الطبقات، ج۸، ص۱۱۸.

[۱۶۹] نهایه الارب، ج۱۸، ص۱۹۶.

[۱۷۰] تاریخ طبری، ج۱۱، ص۵۹۷.

۱۲.۸ – فاطمه دختر شریح

۸. فاطمه دختر شریح یا ضحاک.

[۱۷۱] تاریخ طبری، ج۳، ص۱۶۸.

[۱۷۲] الاصابه، ج۸، ص۲۷۲.

برخی او را از همسران پیامبر می‌دانند که هنگام مخیر شدن، بهره مندی از رفاه دنیوی را بر همسری پیامبر برتری داد.

[۱۷۳] تاریخ طبری، ج۳، ص۹۵.

[۱۷۴] المناقب، ج۱، ص۱۵۹.

شماری دیگر او را کسی می‌دانند که فریب خورد و از پیامبر به خدا پناه برد.

[۱۷۵] تاریخ طبری، ج۱۱، ص۶۱۲.

[۱۷۶] الطبقات، ج۸، ص۱۱۲.

۱۲.۹ – ام شریک دختر حکیم

۹. ام شریک دختر حکیم

[۱۷۷] انساب الاشراف، ج۱، ص۴۲۲.

[۱۷۸] الط