توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل آزر (مفردات‌قرآن) ۹۲ اسلاید در PowerPoint دارای ۹۲ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل آزر (مفردات‌قرآن) ۹۲ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل آزر (مفردات‌قرآن) ۹۲ اسلاید در PowerPoint :

پاورپوینت کامل آزر (مفردات‌قرآن) ۹۲ اسلاید در PowerPoint

منبع: آزر (قاموس قرآن (جلد ۱))

مقالات مرتبط: آزر.

آزَر (به فتح زاء) از واژگان قرآن کریم که در ظاهرِ آیه ۷۴ سوره انعام پدر ابراهیم (علیه‌السّلام) بود و صریح آیات است که آزر مشرک و بت پرست بود ولی لفظ «اب» در زبان عرب معنای وسیعی دارد همانند لفظ «ام» و «اخ» و «اخت»، اما اهل تاریخ نام پدر ابراهیم (علیه‌السّلام) را تارح یا تارخ (با حاء و خاء) نوشته‌اند، و نقل شده که: آزر جدّ مادری ابراهیم (علیه‌السّلام) بود و به او پدر خطاب کرده است.

فهرست مندرجات

۱ – معنای آزَر
۲ – کاربردها
۲.۱ – پدر حضرت ابراهیم
۲.۲ – موحد بودن پدران حضرت خاتم الانبیاء
۳ – معنای اب
۳.۱ – تحقیق المیزان
۴ – استغفار ابراهیم برای آزر
۴.۱ – وعده به آزر و عمل به آن
۴.۲ – طلب آمرزش برای مشرکان
۴.۳ – جمع بین برائت و طلب استغفار
۴.۳.۱ – نظر مفسران
۵ – پانویس
۶ – منبع

۱ – معنای آزَر

آزَر

[۱] قرشی بنابی، علی اکبر، قاموس قرآن، ج۱، ص۷۱.

[۲] راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۷۴.

[۳] طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۳، ص۲۰۴.

در ظاهرِ آیه ۷۴ سوره انعام پدر ابراهیم (علیه‌السّلام) بود و صریح آیات است که آزر مشرک و بت پرست بود ولی لفظ «اب» در زبان عرب معنای وسیعی دارد همانند لفظ «ام» و «اخ» و «اخت»، اما اهل تاریخ نام پدر ابراهیم (علیه‌السّلام) را تارح یا تارخ (با حاء و خاء) نوشته‌اند، و نقل شده که: آزر جدّ مادری ابراهیم (علیه‌السّلام) بود و به او پدر خطاب کرده است.

۲ – کاربردها

(وَ اِذْ قالَ اِبْراهِیمُ لِاَبِیهِ‌ آزَرَ اَ تَتَّخِذُ اَصْناماً آلِهَهً)

[۴] انعام/سوره۶، آیه۷۴.

(به خاطر بیاورید هنگامى را که ابراهیم به پدرش [سرپرستش که در آن زمان عمویش بود] «آزر» گفت: «آیا بت‌هایى را به عنوان معبود خود انتخاب مى‌کنى؟!)

[۵] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۱۳۷.

[۶] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۷، ص۱۶۱.

[۷] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۷، ص۲۲۹.

[۸] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۴، ص۴۹۷.

[۹] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۸، ص۱۵۰.

ظاهر آیه آنست که‌ آزر پدر ابراهیم (علیه‌السّلام) بود و صریح آیات است که آزر مشرک و بت پرست بود و در مقام انکار می‌گفت‌: (اَ راغِبٌ اَنْتَ عَنْ آلِهَتِی یا اِبْراهِیمُ)

[۱۰] مریم/سوره۱۹، آیه۴۶.

(اى ابراهیم! آیا تو از معبودهاى من روى‌گردانى؟!)

[۱۱] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۳۰۸.

[۱۲] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۴، ص۵۹.

[۱۳] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱۴، ص۷۷.

[۱۴] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۶، ص۷۹۸.

[۱۵] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۵، ص۱۷۴.

در این جا دو سؤال پیش می‌آید:

۲.۱ – پدر حضرت ابراهیم

اول آنکه اهل تاریخ نام پدر ابراهیم (علیه‌السّلام) را تارح (با حاء و خاء) نوشته‌اند، در مجمع البیان از زجّاج نقل شده: بین علماء نسب اختلاف نیست که نام پدر ابراهیم، تارخ بود.

[۱۶] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۴، ص۴۹۷.

[۱۷] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۸، ص۱۵۱.

مسعودی در اثبات الوصیه پدر آن حضرت را از پیامبران شمرده و نام وی را تارخ گفته است، می‌گوید: تارخ که پدر ابراهیم خلیل بود، در عهد نمرود به دعوت برخاست و آنگاه او را بیست و چهارمین پیغمبر از پیامبران نقل می‌کند و نیز می‌گوید: از عالم (علیه‌السّلام) نقل شده که: آزر جدّ امّی ابراهیم بود.

[۱۸] مسعودی، علی بن حسین، اثبات الوصیه، ص۳۹.

در کامل ابن اثیر، نام پدر آن حضرت را تارخ نوشته

[۱۹] ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۱، ص۸۲.

و در تورات حاضر تارح است.

۲.۲ – موحد بودن پدران حضرت خاتم الانبیاء

دوم آنکه: لازم می‌آید در آباء حضرت رسول (صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) مشرک وجود داشته باشد، با آنکه شیعه بالاتفاق در موحّد بودن پدران آن حضرت اجماع کرده‌اند: مجلسی (علیه‌الرحمه) در بحار الانوار می‌گوید: اخباری که بر اسلام پدران آن حضرت دلالت می‌کند، از طریق شیعه مستفیض بلکه متواتر است.

[۲۰] مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج۱۲، ص۴۹.

طبرسی (علیه‌الرحمه) در مجمع البیان پس از نقل قول زجّاج فرموده: سخن زجّاج مؤیّد اصحاب ما «امامیّه» است که آزر جدّ امّی و یا عموی ابراهیم بود، نزد امامیّه به صحّت رسیده که پدران حضرت رسول (صلوات‌الله‌علیهم) تا آدم همه موحّد بودند، و طایفه امامیّه بر این مطلب اجماع کرده‌اند.

[۲۱] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۴، ص۴۹۷.

[۲۲] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۸، ص۱۵۱.

۳ – معنای اب

تدبّر در کلام عرب و آیات قرآن کریم نشان می‌دهد که معنای حقیقی «اب» گر چه پدر اصلی است، ولی در غیر آن نیز به قدری استعمال شده که نزدیک است معنای اصلی بعضا به قرینه محتاج باشد؛ راغب گوید: «الاب: الوالد، و یسمّی کلّ من کان سببا فی ایجاد شیئی او اصلاحه او ظهوره ابا»، یعنی: پدر و هر که سبب ایجاد، یا اصلاح و یا ظهور چیزی باشد، به او اب گفته می‌شود.

[۲۳] راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۵۷.

حضرت رسول به علی (علیهما‌السّلام) فرمود: «اَنَا وَ اَنْتَ اَبَوَا هَذِهِ الْاُمَّهِ»، «من و تو دو پدر این امت هستیم».

[۲۴] مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج۴۰، ص۵۳.

به آنکه از میهمانان پذیرائی کند گویند: ابو الاضیاف، و به آنکه آتش جنگ بیافروزد: ابو الحرب، به معلّم نیز اب گفته‌اند.

[۲۵] راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۵۷.

در قرآن مجید، پدران در جای بزرگان قوم و بالعکس استعمال شده است، در چندین جا از کفّار نقل شده که در مقابل پیامبران گفته‌اند: (بَلْ نَتَّبِعُ ما اَلْفَیْنا عَلَیْهِ آباءَنا)

[۲۶] بقره/سوره۲، آیه۱۷۰.

یعنی: «از پدران خود پیروی خواهیم کرد».

[۲۷] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱، ص۴۱۹.

[۲۸] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱، ص۶۳۴.

[۲۹] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱، ص۴۶۲.

[۳۰] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲، ص۱۶۱.

در جای دیگر به جای‌ «آباءَنا». .. «سادَتَنا وَ کُبَراءَنا» آمده، که روز قیامت خواهند گفت‌: (رَبَّنا اِنَّا اَطَعْنا سادَتَنا وَ کُبَراءَنا فَاَضَلُّونَا السَّبِیلَا)

[۳۱] احزاب/سوره۳۳، آیه۶۷.

(پروردگارا! ما از سران و بزرگان خود اطاعت کردیم و ما را گمراه ساختند).

[۳۲] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۴۲۷.

[۳۳] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۶، ص۳۴۶.

[۳۴] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱۶، ص۵۲۱.

[۳۵] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۸، ص۵۸۳.

[۳۶] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۰، ص۱۸۴.

ناگفته نماند اخ و اخت چنانکه گذشت و امّ، چنانکه خواهد آمد مانند اب، استعمالشان بسیار وسیع است و اما کلمه والد و والده فقط به پدر و مادر حقیقی اطلاق می‌شود، لا غیر. در این صورت، بسیار آسان است که بگوئیم: آزر، جدّ امّی ابراهیم (علیه‌السّلام) بود و به او پدر خطاب کرده است.

۳.۱ – تحقیق المیزان

المیزان در این خصوص تحقیقی دارد که خلاصه آن را در اینجا می‌آوریم و آنچه میان دو قوس (پرانتز) گفته می‌شود از نگارنده است:
«تدبّر در آیات نشان می‌دهد که: آزر پدر اصلی ابراهیم (علیه‌السّلام) نبوده است، زیرا آن حضرت در اوّلین برخورد با قومش، دعوت خویش را از مردی شروع کرد که قرآن فرموده: پدر او بود، و اصرار کرد که وی بدین توحید در آید، او در جواب تندی کرد گفت: اگر بس نکنی سنگبارانت کنم، از من دور شو، ابراهیم بر او سلام کرد و گفت: از پروردگارم برای تو آمرزش خواهم خواست. و از شما و آنچه جز خدا می‌خوانید کنار می‌شوم.

[۳۷] مریم/سوره۱۹، آیه۴۱-۴۸.

[۳۸] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۴، ص۵۶.

[۳۹] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱۴، ص۷۴.

[۴۰] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۶، ص۷۹۷.

[۴۱] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۵، ص۱۷۳.

در سوره شعراء داستان از سر گرفته شده و در آنجا پس از گفتگو با پدر و قومش و تخطئه بت پرستی، دعا می‌کند و می‌گوید: پروردگارا مرا به صالحان ملحق کن و پیش آیندگان نیک‌نام گردان و از وارثان بهشت کن و پدرم را بی‌آمرز که از گمراهان است‌، (وَ اغْفِرْ لِاَبِی اِنَّهُ کانَ مِنَ الضَّالِّینَ)

[۴۲] شعراء/سوره۲۶، آیه۷۰-۸۶.

(هنگامى که به پدرش [سرپرستش که در آن زمان عمویش آزر بود] و قوم او گفت: «چه چیز را مى‌پرستید؟!)

[۴۳] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۳۷۰.

[۴۴] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۵، ص۲۸۷.

[۴۵] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱۵، ص۴۰۲.

[۴۶] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۷، ص۳۰۴.

[۴۷] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۸، ص۳۲.

(چون دعای آن حضرت و استغفار برای پدرش بعد از گفتگو با بت پرستان نقل شده، چنین به‌دست می‌آید که آن حضرت در آن موقع هنوز از بابل خارج نشده بود، گر چه صاحب المیزان از «کان» در «کانَ مِنَ الضَّالِّینَ» استفاده کرده و گفته است: استغفار، شاید بعد از مرگ‌ آزر و یا بعد از خروج از بابل بود ولی صدر آیات در سوره شعراء مانع از آن است.
هیچ مانعی ندارد که «کان» در آیه به معنی حال و ثبوت باشد، نظیر: (کَیْفَ نُکَلِّمُ مَنْ کانَ فِی الْمَهْدِ صَبِیًّا)

[۴۸] مریم/سوره۱۹، آیه۲۹.

یعنی: «با کسی که اکنون در گهواره و کودک است چگونه تکلّم کنیم؟!»

[۴۹] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۴، ص۴۵.

[۵۰] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱۴، ص۵۹.

[۵۱] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۶، ص۷۹۱.

[۵۲] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۵، ص۱۶۲.

و معنی‌ (اِنَّهُ کانَ مِنَ الضَّالِّینَ) آنست که: «او از گمراهان است». و اینکه فرموده: استغفار بعد از مرگ آزر بوده بسیار بعید است، زیرا در سوره توبه، چنانکه خواهد آمد هست‌: (فَلَمَّا تَبَیَّنَ لَهُ اَنَّهُ عَدُوٌّ لِلَّهِ تَبَرَّاَ مِنْهُ) «چون بر ابراهیم روشن شد که آزر دشمن خداست از او بیزاری کرد». تا آزر زنده بود، ابراهیم احتمال می‌داد که او، ایمان آورد و چون مشرک بمرد این احتمال منتفی شد و آن حضرت از وی بیزاری کرد، در این صورت معنی ندارد که بگوئیم: بعد از وفات او، برایش استغفار نمود، بلکه قهرا این کار را پیش از مرگ او کرده بود و عن قریب در این باره توضیح بیشتر داده خواهد شد).
آن وقت، خداوند فرموده که: استغفار ابراهیم برای پدرش به واسطه وعده قبلی بود، و چون بر وی روشن شد که او دشمن خداست از وی بیزاری نمود

[۵۳] توبه/سوره۹، آیه۱۱۴.

[۵۴] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۹، ص۳۹۷.

[۵۵] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۹، ص۵۴۰.

[۵۶] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۵، ص۱۱۶.

[۵۷] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۱، ص۲۲۱.

و خلاصه، قرآن روشن می‌کند که ابراهیم برای پدرش هم دعا کرد و هم بیزاری نمود. همه اینها در اوائل عهد آن حضرت بود که هنوز از بابل هجرت نکرده بود. سپس خداوند، هجرت و اولاد خواستن او را بیان می‌کند: گفت من به سوی پروردگارم می‌روم او حتما مرا راهنمائی می‌کند. پروردگارا برای من اولاد صالح عنایت فرما،

[۵۸] صافّات/سوره۳۷، آیه۹۹-۱۰۰.

[۵۹] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۷، ص۱۵۱.

[۶۰] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱۷، ص۲۲۸.

[۶۱] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۸، ص۷۰۴.

[۶۲] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۱، ص۱۸.

و آن‌وقت می‌فرماید: او و لوط را نجات دادیم و به زمین با برکت بردیم و به او اسحاق و یعقوب را دادیم.

[۶۳] انبیاء/سوره۲۱، آیه۷۱.

[۶۴] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۴، ص۳۰۳.

[۶۵] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱۴، ص۴۲۸.

[۶۶] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۷، ص۸۸-۸۹.

[۶۷] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۶، ص۱۴۴.

و نیز فرموده: چون از بت پرستان و معبودهایشان کنار شد، به او اسحاق و یعقوب را دادیم.

[۶۸] مریم/سوره۱۹، آیه۴۹.

[۶۹] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۴، ص۶۱.

[۷۰] طباطبایی، سیدمحمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی، ج۱۴، ص۸۱.

[۷۱] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۶، ص۷۹۹.

[۷۲] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۵، ص۱۷۵.

سپس خداوند، دعای آن حضرت را در آخر عمر و در مکّه و پس از تولّد دو فرزندش و اسکان اسماعیل در مکّه و بنای کعبه، چنین نقل می‌کند: پروردگارا این دیار را امن گردان! من و فرزندانم را از بت پرستی دور کن… پروردگارا من بعضی از ذرّیّه خودم را به درّه غیر قابل کشت، نزد خانه محترم تو سکونت دادم، تا نماز بپا کنند… حمد خدای را که در پیری، اسمعیل و اسحق را به من عنایت فرمود… تا گفت: (رَبَّنَا اغْفِرْ لِی وَ لِوالِدَیَّ وَ لِلْمُؤْمِنِینَ یَوْمَ یَقُومُ الْحِسابُ)

[۷۳] ابراهیم/سوره۱۴، آیه۳۵-۴۱.

(پروردگارا! من و پدر و مادرم و همه مؤمنان را، در آن روزى که حساب برپا مى‌شود، بیامرز!)

[۷۴] مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۶۰.

آیه فوق بهترین شاهد است، این پدر که با مادرش یکجا برای آنها مغفرت می‌خواهد، غیر از «آزر» است، زیرا دیدیم که دعا برای آزر روی وفا به وعده بود و سپس از وی بیزاری نمود، دیگر معنی ندارد که در آخر عمر باز برای کسی که از او بیزاری کرده آمرزش بخواهد.