پاورپوینت کامل حجیت علم قاضی ۵۱ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل حجیت علم قاضی ۵۱ اسلاید در PowerPoint دارای ۵۱ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل حجیت علم قاضی ۵۱ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل حجیت علم قاضی ۵۱ اسلاید در PowerPoint :

۱
جایگاه و اهمیت۱.۱
مراد از علم قاضی۱.۲
راه‌های حصول علم برای قاضی۱.۳
جایگاه علم قاضی نسبت به بینه، سوگند و اقرار۱.۴
موارد استثنا از بحث حجیت علم قاضی۲
دیدگاه‌ها۲.۱
دلائل حجیت علم قاضی۲.۱.۱
استناد به آیات قرآن۲.۱.۲
نقد آیات۲.۱.۳
استناد به روایات۲.۱.۴
نقد روایات۲.۱.۵
اجماع۲.۱.۶
حجیت ذاتی علم۲.۱.۷
سایر دلائل۲.۲
دلائل عدم حجیت علم قاضی۲.۲.۱
دلائل غیرنقلی۲.۲.۲
دلائل نقلی۳
علم قاضی در قانون جمهوری اسلامی ایران۴
پانویس۵
یادداشت۶
منابع

حجیت علم قاضی نافذ و لازم‌الاجراء بودن علم شخصى قاضى در رسیدگی به پرونده‌های قضایی. در صورت حجیت علم قاضی، علم او به مجرم بودن متهم، براى اثبات جرم و صدور حکم کافى است. در فقه شیعه عالمانی چون سید مرتضی و ابن‌زهره در این مسئله ادعای اجماع کرده‌اند. مسئله حجیت علم قاضی در شبهات حکمیه امری مسلم تلقی شده است چرا که قاضی مجتهد است و در مورد احکام شرعی می‌تواند به علم خود عمل کند. همچنین قاضی اگر از معصومان باشد به دلیل علم و عصمت، حکمش صحیح و لازم‌الاجراء است.

در میان آثار شیعه نخستین اثر مکتوب که به مسئله حجیت علم قاضی پرداخته است کتاب انتصار است. در این کتاب، سید مرتضی، با رد ادعاهای ابن‌جنید، حجیت علم قاضی را اثبات می‌کند.

از میان فقیهان متأخر، برخی چون محمدحسن نجفی و محمود هاشمی شاهرودی با مخدوش دانستن دلائل حجیت علم قاضی و استناد به «اصل عدم نفوذ حکم افراد بر همدیگر»، معتقدند علم قاضی دلیلی بر حجیت ندارد اما قاضى نمی‌‏تواند بر اساس بینه و سوگند مخالف علم شخصى خود، حکم صادر کند. طبق برخی روایات در معرض تهمت قرار نگرفتن و قبول واقع شدن مدرک قاضی نزد مردم در اجرای حکم، از جمله شرایط حجیت علم قاضی می‌تواند باشد.

جایگاه و اهمیت

حجیت علم قاضی، به معنای لازم‌الاجراء بودن حکم قاضی، در رسیدگی به پرونده قضایی، مطابق علم خود است.[۱] «حجیت» در امور حقوقی به‌معنای حصول اقناع وجدانی برای قاضی است.[۲]

حجیت علم قاضی از مسائل مورد توجه در بسیاری از کتب فقهی است.[۳] بنابر گفته سید مرتضی در کتاب انتصار تمام عالمان شیعه قائل به حجیت علم قاضی در حق‌الناس هستند و در مورد رأی قاضی بر اساس علم خود در حدود الهی فقط عده معدودی مخالفت کرده‌اند. همچنین از میان اهل‌سنت ابوحنیفه در برخی شرایط علم قاضی را نافذ می‌داند. شافعی نیز در حقوق مردم و در حدود الهی امکان حجیت را پذیرفته است. مالک حجیت علم قاضی را قبول ندارد.[۴]

در میان آثار شیعه نخستین اثر مکتوب که به مسئله حجیت علم قاضی پرداخته است کتاب انتصار نوشته سید مرتضی است.[۵]

وی با رد ادعاهای ابن‌جنید در این مسئله، بر اعتبار علم قاضی استدلال می‌کند.[۶]

مراد از علم قاضی

به باور حقوقدانان، «علم قاضی»، یقین و اعتقادی است که عقلا یا عادتا [یادداشت ۱] احتمال خلاف در آن نباشد.[۷] همچنین طبق قانون مجازات اسلامی (فصل پنجم ماده ۲۱۱)، علم قاضی، یقین بوجود آمده از مستندات بیّن در مسئله پیش روی قاضی است.[۸] فقیهان و حقوقدانان بر این نکته اتفاق‌نظر دارند که علم قاضی باید حسی یا قریب به حس و از راه‌های متعارف و معمول فراهم آمده باشد نه از راه‌های غیرعادی مانند خواب، الهام، قرائن ضعیف[۹]، تفأل به قرآن، رمل و اسطرلاب.[۱۰]

راه‌های حصول علم برای قاضی

به باور محمدجواد مغنیه راه‌های حصول علم قاضی در خلال پرونده قضایی این امور است:

بررسی محل بوسیله قاضی
قرینه‌ها و اماره‌های موضوعی
اموری که مردم درستی و نادرستی آن را به خوبی درمی‌یابند
پزشکی قانونی
مبانی عمومی و متداول شرعی[۱۱]

در عین حال، عده‌ای از فقیهان معتقدند با توسعه مفهوم بینه برخی از این امور از موارد بینه هستند. به عنوان نمونه سید ابوالقاسم خویی از مراجع تقلید شیعه،‌ بینه را صرفا دو شاهد عادل نمی‌داند. او باور دارد هرآنچه مطلب را روشن و مدعا را ثابت کند بینه است.[۱۲] همچنین محمدهادی معرفت از عالمان شیعه، منظور از بینه در کلام نبی(ص) که فرموده است: «فقط به‌وسیله بینه و سوگند میان شما داوری می‌کنم»[۱۳]، را قضاوت بر اساس ابزار و وسائل متعارف می‌داند.[۱۴] سید محمود هاشمی شاهرودی فقیه شیعه، معتقد است آنچه در علم قاضی اهمیت دارد حجیت علم شخصى قاضى است ‏به این معنا که ادعای علم قاضی به مجرم بودن متهم، براى اثبات جرم و صدور حکم کافى است.او معتقد است امورى که در محاکم قضایى با قرینه‏‌هاى قطعى و روشن بر صدق و کذب یکى از دو طرف نزاع، دلالت کنند، مورد بحث نیست، زیرا در نهایت به علم حسى به دست آمده در محکمه برمی‌گردد و قابل قبول است.[۱۵]

جایگاه علم قاضی نسبت به بینه، سوگند و اقرار

فقیهانی مانند شهید اول و شهید ثانی معتقدند علم قاضی بر سایر طرق اثبات مقدم است بر این اساس اگر منکر کلام مدعی را انکار کرد و قاضی علم به موضوع قضاوت داشته باشد طبق همان حکم می‌کند و در مرحله بعد در صورت نبود علم نوبت به طلب بینه و سوگند می‌رسد.[۱۶]

در مواردی که قاضی علم به کذب شهود، اقرار یا سوگند یکی از طرفین دعوا دارد، این موارد از اعتبار ساقط و صدور حکم طبق آن منتفی است. بنابراین قضاوت او باید بر اساس ادله دیگر صورت پذیرد. همچنین ممکن است قاضی علاوه بر کذب این موارد، علم به صاحب‌حق و واقع مسئله مورد نزاع داشته باشد، در این صورت می‌تواند طبق علم خود عمل کند یا اگر قاضی دیگری برای رسیدگی به پرونده وجود داشته باشد می‌تواند پرونده را به او محول و از صدور رای خودداری کند.[۱۷]

موارد استثنا از بحث حجیت علم قاضی

به گزارش شهید ثانی علم قاضی حتی نزد مخالفان حجیت، در موارد زیر قابل قبول است:

تزکیه و جرح شهود
اقراری که فقط قاضی شنیده باشد.
خطا یا کذب یقینی شهود.
اسائه ادب در محضر قاضی.[۱۸]

همچنین به اتفاق علمای شیعه حجیت علم قاضی معصوم و نیز علم قاضی در شبهات حکمیه[یادداشت ۲] امری مسلم دانسته شده است.[۱۹]

دیدگاه‌ها

در بحث حجیت و عدم حجیت علم قاضی، دیدگاه‌های مختلفی وجود دارد که به برخی از آنها اشاره می‌کنیم.

حجیت قول قاضی در حقوق الناس. فخرالمحققین این قول را به ابن‌حمزه و ابن‌ادریس نسبت داده است.[۲۰] بنابر نقل عاملی، نسبت این قول به ابن‌ادریس اشتباه است.[۲۱]
حجیت قول قاضی در حقوق الله. شهید ثانی این قول را از ابن‌جنید در کتاب احمدی نقل می‌کند.[۲۲]
حجیت علم قاضی به‌طور مطلق. سید مرتضی مدعی است تمام فقیهان شیعه مگر ابن‌جنید، به حجیت علم قاضی در حقوق الناس و حقوق الله باور دارند.[۲۳]
عدم حجیت علم قاضی به‌طور مطلق این قول را سید مرتضی به ابن‌جنید نسبت داده است که حاصل از خطا در رای و اجتهاد او می‌داند.[۲۴] همچنین شهید ثانی بدلیل نقدهای سید مرتضی به ابن‌جنید، قول به عدم حجیت علم قاضی معصوم را نیز برای ابن‌جنید برمی‌شمرد.[۲۵] با نادیدگرفتن رأی ابن‌جنید، از مجموع این نظریات به‌دست می‌آید که مهمترین نظریه در این بحث حجیت علم قاضی به‌طور مطلق و حجیت صرفا در حق‌الناس است.[۲۶]
علم قاضی اگر از مبادی حسی یا حدسی قریب به حس (حدسی متعارف)[یادداشت ۳] باشد حجت است و اگر از مبادی حدسی محض (حدسی غیرمتعارف) باشد حجت نیست.[۲۷]
عدم حجیت علم قاضی در قضاوت و لزوم حکم ندادن بر خلاف علم. برخی از فقیهان متاخر مانند صاحب جواهر[۲۸] و محمود هاشمی شاهرودی.[۲۹]

دلائل حجیت علم قاضی

استناد به آیات قرآن

آیاتی که به حد زنا و سرقت دلالت دارند: هنگامی که قاضی بداند شخص زنا یا سرقت کرده است به موجب این آیات باید حد زنا یا سرقت را بر مرتکب این عمل جاری کند. فقیهان در این مسئله بین حدود شرعى و مسائل مالی فرقی نمی‌گذارند.[۳۰]
آیاتی از قرآن که دستور به لزوم حکم قاضی طبق آنچه که خداوند نازل کرده است می‌نماید:[۳۱] این آیات امر به صدور حکم قاضى طبق آنچه که خ