توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل عقل(فقه) ۵۲ اسلاید در PowerPoint دارای ۵۲ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل عقل(فقه) ۵۲ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل عقل(فقه) ۵۲ اسلاید در PowerPoint :

پاورپوینت کامل عقل(فقه) ۵۲ اسلاید در PowerPoint

عقل ، به قوّه درک کننده امور کلی و معنوی اطلاق می‌شود.

فهرست مندرجات

۱ – کاربرد عقل
۲ – محتوای نوشتار پیش رو
۳ – دو نوع قوای انسان
۴ – تقسیم عقل به عملی و نظری
۵ – بعد فقهی عقل
۵.۱ – جایگاه عقل دراصول دین
۵.۲ – دیه جنایت بر عقل
۶ – بعد اصولی
۶.۱ – حجیت عقل
۶.۱.۱ – روایات درباره شرافت عقل
۶.۱.۲ – عقل حجتی از حجت‌های خدا
۶.۱.۳ – جایگاه عقل در اصول دین
۶.۱.۴ – ادله احکام از نظر شیخ مفید
۶.۱.۵ – نظر ابن‌ادریس حلی درباره دلیل عقلی
۶.۱.۶ – مراد از دلیل عقلی از نظر محقق حلی
۶.۱.۷ – تعریف دلیل عقلی به تصریح برخی از علماء
۶.۲ – عقل نظری یا عملی
۷ – اقسام دلیل عقلی
۷.۱ – قسم نخست
۷.۲ – قسم دوم
۷.۳ – غیر مستقلات عقلی
۷.۳.۱ – مسئله اجزاء
۷.۳.۲ – مسئله مقدمه واجب
۷.۳.۳ – مسئله ضد
۸ – پانویس
۹ – منبع

۱ – کاربرد عقل

از عنوان یاد شده در دو بعد فقهی و اصولی سخن رفته است.

۲ – محتوای نوشتار پیش رو

بحث از ماهیت و ویژگی‌ها و آثار عقل به معنای نخست، بحثی کلامی و فلسفی و خارج از قلمرو این نوشتار است. آنچه در این‌جا بدان پرداخته می‌شود بیان جایگاه عقل در تکالیف و اعمال و مناصب و نیز استنباط احکام است.

۳ – دو نوع قوای انسان

انسان دو نوع قوا دارد:یکی درک کننده جزئیات، مانند چشم ، گوش و خیال و دیگری درک کننده کلیات، همچو عقل.

۴ – تقسیم عقل به عملی و نظری

عقل به لحاظ آنچه که درک می‌کند به عقل نظری و عملی تقسیم شده است:
عقل نظری عبارت است از ادراک آنچه که سزاوار دانستن است، مانند ادراک حقیقت جسم و روح .
عقل عملی عبارت است از ادراک آنچه که سزاوار انجام دادن یا ترک کردن است از بایدها و نبایدها.

[۱] ماوراء الفقه، ج۱، ص۴۱.

۵ – بعد فقهی عقل

از شرایط ثبوت تکالیف بر بندگان، عقل است؛ از این رو، عاقل بودن مکلّف شرط عمومی همه تکالیف؛ اعم از واجب و مستحب ، شمرده شده است. بنابراین، حکم تکلیفی مطلقا به دیوانه تعلق نمی‌گیرد. همچنین صحّت هر فعلی که اثر شرعی آن منوط به قصد فاعل است، مانند عقود و ایقاعات مشروط به عقل است؛ لیکن افعالی که بدون قصد فاعل، اثر شرعی دارند، مانند نجاست و جنابت ، عاقل بودن در آن‌ها شرط نیست.

[۲] مرآه العقول، ج۱، ص۲۷.

[۳] عوائد الایام، ص۵۲۰.

[۴] کشف الغطاء، ج۱، ص۲۵۶.

[۵] مصباح الفقاهه، ج۳، ص۲۳۴.

در تحقق اهلیّت برای تصدی مناصبی چون امامت جماعت و جمعه، قضاوت ، مرجعیت و ولایت ، عقل شرط است. همچنین حقوق با گواهی عاقل ثابت می‌شود. چنان که در اقرار کننده نیز عقل شرط است و بر شهادت و اقرار غیر عاقل اثری مترتب نیست. از دیگر موارد اشتراط عقل ، در بزهکاری است که مستحق حدّ و کیفر مقرر شرعی است؛ بنابر این، بر دیوانه حدّ جاری نمی‌شود

[۶] مبانی تکمله المنهاج، ج۱، ص۱۷۰_۱۷۱.

ثبوت قصاص نیز مشروط به عقل است و دیوانه قصاص نمی‌شود؛ بلکه عمد دیوانه، خطا به شمار می‌رود و دیه جنایت او بر عاقله وی خواهد بود؛

[۷] جواهرالکلام، ج۴۲، ص۱۷۷ ۱۷۹.

چنان‌که عاقل نیز در برابر دیوانه قصاص نمی‌شود و آنچه بر عهده او می‌آید دیه است.

[۸] جواهرالکلام، ج۴۲، ص۱۸۴ ۱۸۵.

۵.۱ – جایگاه عقل دراصول دین

در اصول دین ، همچون توحید و نبوت ، تقلید جایز نیست؛ بلکه بر هر انسان بالغ عاقل به حکم عقل، تحصیل یقین عقلی به آن واجب است. بنابراین وجوب تحصیل یقین ، وجوبی، عقلی است نه شرعی.

[۹] مستمسک العروه، ج۱، ص۱۰۳.

[۱۰] موسوعه الخوئی، ج۱، ص۳۴۸.

۵.۲ – دیه جنایت بر عقل

چنانچه به سبب جنایت بر انسانی تمام عقل او زوال یابد، یک سال صبر می‌شود و با درگذشت آسیب دیده در طول سال، جانی قصاص می‌گردد و در صورت عدم فوت و عدم بهبود، دیه ثابت می‌شود و اگر بهبود یابد ارش بر عهده جانی می‌آید.

[۱۱] النهایه، ص۷۷۱.

[۱۲] کتاب السرائر، ج۳، ص۳۹۶.

[۱۳] جواهرالکلام، ج۴۳، ص۲۹۴ ۲۹۵.

چنانچه بر اثر جنایت، بعض عقل کسی زایل شود، جانی قصاص نمی‌گردد. در این‌که ملزم به پرداخت ارش می‌گردد یا باید به نسبت زوال عقل دیه بپردازد به عنوان مثال اگر یک روز دیوانه باشد و یک روز عاقل، معلوم می‌شود نیمی از عقل او زوال یافته است، در نتیجه نصف دیه ثابت می‌شود اختلاف است.

[۱۴] جواهر الکلام، ج۴۳، ص۲۹۱ ۲۹۲.

۶ – بعد اصولی

۶.۱ – حجیت عقل

در فضیلت و شرافت عقل، روایات بسیاری وارد شده است.

۶.۱.۱ – روایات درباره شرافت عقل

رسول خدا صلّی‌اللّه‌علیه‌و‌آله می‌فرماید:« خداوند در میان بندگانش چیزی برتر از عقل قسمت نکرده است. خواب عاقل از بیداری جاهل برتر است».

[۱۵] الکافی (کلینی)، ج۱، ص۱۲_۱۳.

امام صادق علیه‌السلام، نشانه خردمندی انسان را دین داری وی می‌داند؛

[۱۶] الکافی (کلینی)، ج۱، ص۱۱.

چنان که در روایات فراوان، مقدار پاداش و کیفر بر حسب مقدار خرد دانسته شده است.

[۱۷] الکافی (کلینی)، ج۱، ص۱۱ ۱۲.

[۱۸] الکافی (کلینی)، ج۱، ص۲۶ ۲۸.

۶.۱.۲ – عقل حجتی از حجت‌های خدا

روایات متعددی از عقل به عنوان حجتی از حجت‌های خدا بر بندگان یاد می‌کند. در حدیثی امام کاظم علیه السّلام به هشام چنین می‌فرماید:«خداوند برای مردم دو حجت قرار داده است:یکی حجت ظاهری و دیگری حجت باطنی. حجت ظاهری پیامبران و امامان علیهم السّلام‌اند؛ اما حجت باطنی عقل است

[۱۹] الکافی (کلینی)، ج۱، ص۱۶.

[۲۰] الکافی (کلینی)، ج۱، ص۱۳.

[۲۱] الکافی (کلینی)، ج۱، ص۱۴.

آن حضرت در حدیثی دیگر، عقل را به عنوان حجتی که با آن، راستگو از دروغگو بر خدا تشخیص داده می‌شود، معرفی کرده است.

[۲۲] الکافی (کلینی)، ج۱، ص۲۵.

امام صادق علیه السّلام نیز می‌فرماید:حجت خدا بر بندگان، پیامبر و حجّت میان بندگان و خدا عقل است.

[۲۳] الکافی (کلینی)، ج۱، ص۲۵.

خداوند نیز در قرآن کریم ، در آیات متعدد از خردمندان تعریف و ستایش کرده و آنان را بزرگ داشته است.

[۲۴] بقره/سوره۲، آیه۲۶۹.

[۲۵] رعد/سوره۱۳، آیه۱۹.

[۲۶] عنکبوت/سوره۲۹، آیه۴۳.

[۲۷] ابراهیم/سوره۱۴، آیه۵۲.

[۲۸] ص/سوره۳۸، آیه۲۹.

[۲۹] زمر/سوره۳۹، آیه۱۸.

۶.۱.۳ – جایگاه عقل در اصول دین

شکی نیست که عقل در شناخت اصول دین ، جایگاهی ممتاز دارد و برای صاحبش حجّت است، چنان که در بعد فقهی بدان اشاره شد. بحث مهم مطرح در اصول فقه، حجیت عقل در استنباط فروع می‌باشد؛ بدین معنا که آیا عقل می‌تواند در کنار کتاب و سنّت منبعی از منابع استنباط به شمار رود یا این توانایی و جایگاه را ندارد؟ معروف و مشهور میان اصولیان آن است که منابع استنباط چهار تا است:کتاب، سنّت، اجماع و عقل که از آن‌ها به «ادله اربعه» تعبیر می‌کنند. در مقابل، اخباریان عقل را منبع و مرجعی مستقل در ردیف کتاب و سنّت ندیده‌اند. مراد اصولیان پیشین از طرح دلیل عقلی به عنوان یکی از ادله چهارگانه روشن نیست، حتی بسیاری از آنان یا آن را از ادله به شمار نیاورده‌اند، یا آن را تفسیر نکرده و یا به چیزی تفسیر کرده‌اند که در کنار کتاب و سنت صلاحیت دلیلی مستقل بودن را ندارد.

[۳۰] اصول الفقه، ج۲، ص۱۰۹.

۶.۱.۴ – ادله احکام از نظر شیخ مفید

شیخ مفید (م ۴۱۳ ه. ق) ادله احکام را سه چیز می‌شمارد:کتاب، سنّت پیامبرصلّی‌اللّه‌علیه‌و‌آله و سخنان امامان معصوم علیهم السّلام. سپس راه رسیدن به این ادله را سه چیز می‌داند که نخستین آن عقل است و می‌گوید:عقل راهی برای شناخت حجّیت قرآن و دلائل روایات است.

[۳۱] التذکره باصول الفقه، ص۲۸.

این سخن مفید به حجت بودن عقل به عنوان یکی از منابع استنباط احکام ربطی ندارد

[۳۲] اصول الفقه، ج۲، ص۱۱۰.

پس از شیخ مفید، شاگردش شیخ طوسی (م ۴۶۰ ه. ق) در کتاب اصولی خود از دلیل عقلی اسمی نمی‌آورد. تنها در یک جا پس از تقسیم معلومات به ضروری و اکتسابی و سپس اکتسابی به عقلی و نقلی، برای ضروری علم به وجوب ردّ امانت ، شکر منعم و قبح ستم و دروغ مثال می‌زند و در اثنای کلامش می‌گوید:قبح قتل و ستم ، به عقل روشن است، و نیز نسبت به ادله موجب علم می‌گوید:دلیل بودن آن‌ها به عقل دانسته می‌شود نه به شرع .

[۳۳] العدّه فی ا