توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل صلاه تراویح ۱۰۳ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۰۳ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل صلاه تراویح ۱۰۳ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل صلاه تراویح ۱۰۳ اسلاید در PowerPoint :

تراویح

مقالات مرتبط: تراویح (دانشنامه‌جهان‌اسلام).

تَراویح، در اصطلاح به نمازهای مستحبی ماه رمضان گفته می‌شود که اهل سنت آن‌ را به جماعت در مساجد اقامه می‌کنند، ولی شیعیان به جماعت خواندن آن‌ را طبق فرمایش امامان معصوم، بدعت و حرام می‌دانند. طبق مدارک تاریخی عمر بن خطاب دستور داد این نماز به جماعت خوانده شود، در حالیکه پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) آن‌ را بدعت و گمراهی اعلام کرده بود.

فهرست مندرجات

۱ – معنای لغوی و اصطلاحی
۲ – اهمیت
۳ – مشروعیت
۴ – تعداد رکعات و وقت
۵ – دیدگاه‌ فقیهان امامی
۶ – دیدگاه فقیهان اهل سنت
۷ – ادله اهل سنت
۷.۱ – سیره نبوی
۷.۲ – روایات
۷.۳ – سیره خلیفه دوم
۷.۴ – سیره و گفتار امام علی
۸ – نقد ادله سنّت
۸.۱ – سیره پیامبر اکرم
۸.۲ – روایات مورد استناد
۸.۳ – تابع مصالح بودن احکام
۸.۴ – تعارض روایات
۸.۵ – سیره خلیفه دوم
۸.۶ – روایات از حضرت علی
۹ – تلاوت قرآن در نماز تراویح
۱۰ – فهرست منابع
۱۱ – پانویس
۱۲ – منبع

۱ – معنای لغوی و اصطلاحی

«تراویح» از ریشه «ر ـ و ـ ح» به معنای راحتی و از میان رفتن سختی

[۱] ابن فارس، احمد بن فارس، معجم مقاییس اللغه، ج۲، ص۴۵۶.

[۲] ابن اثیر، النهایه، ج۲، ص۲۷۴، «روح».

و مفرد آن «ترویحه» به معنای یک بار استراحت کردن است.

[۳] ابن ‌منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج۲، ص۴۶۲.

[۴] زبیدی، مرتضی، تاج العروس، ج۶، ص۴۲۲، «روح».

در اصطلاح منابع حدیثی و فقهی اهل سنت، به نمازهای مستحب ویژه ماه رمضان، تراویح گفته‌اند. این نمازها در شب‌های ماه رمضان پس از نماز عشا اقامه می‌گردد.

[۵] سرخسی، محمد بن احمد، المبسوط، ج۲، ص۱۴۴.

[۶] سرخسی، محمد بن احمد، المبسوط، ج۲، ص ۱۴۸.

[۷] نووی، یحیی بن شرف، المجموع، ج۴، ص۳۱-۳۲.

وجه کاربرد این واژه آن است که نماز‌گزار پس از هر دو نافله دو رکعتی، به استراحت می‌پردازد.

[۸] زبیدی، مرتضی، تاج العروس، ج۶، ص۴۲۲.

[۹] طریحی، فخرالدین‌ بن محمد، مجمع البحرین، ج۲، ص۲۴۵.

[۱۰] قلعه‌چی، محمد، معجم لغه الفقهاء، ص۱۲۷، «روح».

نیز این نماز در روایات و متون فقهی اهل سنت «قیام رمضان» یا «قیام شهر رمضان» نیز خوانده شده است.

[۱۱] ابن حنبل، احمد بن محمد، مسند احمد، ج۱۳، ص۲۶۴.

[۱۲] نووی، یحیی بن شرف، المجموع، ج۴، ص۵.

[۱۳] شربینی، محمد بن احمد، الاقناع، ج۱، ص۱۰۷.

در روایات و متون فقهی شیعه از آن‌ها با تعبیر «نوافل شهر رمضان» یاد می‌شود.

[۱۴] شیخ طوسی، التهذیب، ج۳، ص۶۷.

[۱۵] شیخ طوسی، الخلاف، ج۱، ص۵۲۸.

[۱۶] بحرانی، یوسف بن احمد، الحدائق، ج۸، ص۵۲۱.

۲ – اهمیت

با توجه به اهمیت موضوع نماز تراویح به جماعت که امامیان آن را بدعت و حرام و اهل سنت آن را مستحب اکید می‌دانند، چندین تک‌نگاری‌ درباره آن در دست است؛ از جمله: صلاه التراویح از محمد ناصرالدین البانی، التراویح اکثر من الف عام فی المسجد النبوی از عطیه بن محمد سالم، و صلاه التراویح بین السنه و البدعه از نجم الدین طبسی و صلاه التراویح بین السنه والبدعه از جعفر سبحانی. امروزه نماز تراویح در ماه رمضان در دو مسجد بزرگ مسلمانان یعنی مسجدالحرام در مکه و مسجدالنبی در مدینه منوره، با استقبال فراوان اقامه می‌شود و انبوهی جمعیت در مسجد نبوی در شب بیست و نهم ماه رمضان بیشتر است.

[۱۷] سالم، عطیه بن محمد، التراویح، ج۱۰، ص۶۲.

۳ – مشروعیت

فقیهان اهل سنت

[۱۸] سرخسی، محمد بن احمد، المبسوط، ج۲، ص۱۴۳.

[۱۹] ابن قدامه، المغنی، ج۱، ص۷۹۷.

[۲۰] نووی، یحیی بن شرف، المجموع، ج۴، ص۳۰.

و بیشتر فقیهان امامی به پشتوانه روایات، از جمله روایات حکایت‌گر اقامه این نمازها از جانب پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) و نیز ترغیب به آن‌ها از سوی امام صادق (علیه‌السلام)،

[۲۱] بخاری، صحیح البخاری، ج۱، ص۱۵.

[۲۲] قشیری نیشابوری، مسلم بن حجاج، صحیح مسلم، ج۲، ص۱۷۷.

[۲۳] شیخ طوسی، التهذیب، ج۳، ص۶۰.

[۲۴] شیخ طوسی، التهذیب، ج۳، ص ۶۳.

اقامه آن‌ها را مشروع و مستحب شمرده‌اند.

[۲۵] مقدس اردبیلی، مجمع الفائده، ج۳، ص۱۹.

[۲۶] بحرانی، یوسف بن احمد، الحدائق، ج۱۰، ص۵۱۳.

[۲۷] عاملی، سید محمدجواد، مفتاح الکرامه، ج۹، ص۱۸۶.

در برابر،‌اندکی از فقیهان امامی به پشتوانه اصل عدم تشریع و برخی احادیث، بر آنند که در ماه رمضان جز نمازهای مستحب روزانه، نماز مستحبِ دیگر تعیین نشده است.

[۲۸] علامه حلی، علامه حلی، مختلف الشیعه، ج۲، ص۳۴۶.

[۲۹] محقق حلی، المعتبر، ج۲، ص۳۶۶.

از جمله این روایات، حدیثی از امام صادق (علیه‌السلام) است که نوافل اقامه شده در شب‌های ماه رمضان و غیر رمضان از سوی پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) را تنها ۱۳ رکعت شمرده شده که ۱۱ رکعت نافله شب و دو رکعت نافله صبح است.

[۳۰] شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج۲، ص۱۳۷.

[۳۱] شیخ طوسی، التهذیب، ج۳، ص۶۸.

دیگر فقیهان امامی بر آنند که مقصود امام صادق (علیه‌السلام) در این حدیث، اقامه نکردن نماز نافله از سوی ایشان پس از نماز عشا و نیز اقامه آن‌ها به جماعت بوده است، نه به صورت فرادا. تاییدگر این سخن، حدیثی دیگر از امام صادق (علیه‌السلام)

[۳۲] شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج۲، ص۱۳۷.

[۳۳] شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، ج۵، ص۱۹۱.

است که نهی پیامبر از اقامه نماز نافله به جماعت را حکایت دارد.

[۳۴] شیخ طوسی، التهذیب، ج۳، ص۶۹.

[۳۵] علامه حلی، منتهی المطلب، ج۱، ص۳۵۸.

۴ – تعداد رکعات و وقت

بیشتر فقیهان اهل سنت شمار این نمازها را در هر شب ۲۰ رکعت دانسته‌اند.

[۳۶] سرخسی، محمد بن احمد، المبسوط، ج۲، ص۱۴۴.

[۳۷] نووی، یحیی بن شرف، المجموع، ج۴، ص۳۲.

[۳۸] زحیلی، وهبه، الفقه الاسلامی، ج۲، ص۲۵۵-۲۵۶.

پشتوانه آنان، سیره مسلمانان در روزگار خلیفه دوم است که تراویح را ۲۰ رکعت اقامه می‌کردند. نیز به برخی گزارش‌ها از صحابه استناد کرده‌اند.

[۳۹] نووی، یحیی بن شرف، المجموع، ج۴، ص۳۲.

[۴۰] ابن قدامه، المغنی، ج۱، ص۷۹۷.

تعداد رکعات این نافله‌ها را ۱۱، ۱۳، ۱۶، ۲۳، ۲۴، ۳۳، ۳۴، ۳۶، ۴۰، ۴۱، ۴۷، و ۴۹ رکعت نیز یاد کرده‌اند.

[۴۱] نووی، یحیی بن شرف، المجموع، ج۴، ص۳۴.

[۴۲] نووی، یحیی بن شرف، المجموع، ج۴، ص۳۲-۳۴.

[۴۳] شوکانی، محمد بن علی، نیل الاوطار، ج۳، ص۶۳-۶۴.

زمان اقامه این نمازها در باور بیشتر فقیهان اهل سنت، پس از نماز عشا تا طلوع فجر است

[۴۴] نووی، یحیی بن شرف، المجموع، ج۴، ص۳۲.

[۴۵] بهوتی، منصور بن یونس، کشاف القناع، ج۱، ص۵۱۶.

[۴۶] بکری دمیاطی، عثمان بن محمد، اعانه الطالبین، ج۱، ص۳۰۶.

و در باور بعضی دیگر، میان نماز عشا و نماز وتر است.

[۴۷] کاسانی، ابوبکر بن مسعود، بدائع الصنائع، ج۱، ص۲۸۸.

برخی اقامه آن را در آغاز شب بهتر دانسته‌اند

[۴۸] بهوتی، منصور بن یونس، کشاف القناع، ج۱، ص۵۱۶.

[۴۹] زحیلی، وهبه، الفقه الاسلامی، ج۲، ص۲۵۵.

؛ اما شماری بر آنند که تاخیر آن تا هنگام گذشتن یک سوم یا نصف شب بهتر است.

[۵۰] زحیلی، وهبه، الفقه الاسلامی، ج۲، ص۲۵۵.

حتی بعضی اقامه آن را در پایان شب بهتر شمرده‌اند.

[۵۱] سرخسی، محمد بن احمد، المبسوط، ج۲، ص۱۴۸.

[۵۲] کاسانی، ابوبکر بن مسعود، بدائع الصنائع، ج۱، ص۲۸۸.

در باور مشهور فقیهان امامی، شمار رکعت‌های نوافل رمضان در طول ماه رمضان هزار رکعت است

[۵۳] شیخ طوسی، الخلاف، ج۱، ص۵۳۰.

[۵۴] نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۱۲، ص۱۹۰.

و درباره چگونگی اقامه آن دو دیدگاه در دست است: دیدگاه نخست آن است که از شب اول رمضان تا شب بیستم در هر شب ۲۰ رکعت و از شب بیستم تا پایان ماه هر شب ۳۰ رکعت اقامه می‌شود و در شب‌هایی که احتمال شب قدر باشد، یعنی شب‌های نوزدهم و بیست و یکم و بیست و سوم، افزون بر این‌ها، ۱۰۰ رکعت دیگر هم خوانده می‌شود.

[۵۵] علامه حلی، مختلف الشیعه، ج۲، ص۳۴۰.

[۵۶] نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۱۲، ص۱۸۷-۱۹۰.

دیدگاه دیگر آن است که در هریک از شب‌های سه‌گانه دارای احتمال قدر، تنها ۱۰۰رکعت خوانده می‌شود و ۸۰ رکعت باقی‌مانده در چهار جمعه این ماه اقامه می‌گردد؛ بدین‌سان که در هر جمعه ۲۰ رکعت نماز به نیت نمازهای حضرت علی (علیه‌السلام) و حضرت فاطمه (علیهاالسّلام) و نماز جعفر طیار خوانده می‌شود.

[۵۷] علامه حلی، مختلف الشیعه، ج۲، ص۳۴۲.

پشتوانه هر دو دیدگاه، روایات است.

[۵۸] علامه حلی، مختلف الشیعه، ج۲، ص۳۴۰-۳۴۲.

[۵۹] نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۱۲، ص۱۸۷-۱۹۰.

هنگام اقامه این نمازها در باور فقیهان امامی، پس از نماز مغرب تا طلوع فجر است که هشت رکعت آن‌ها میان نماز مغرب و عشا و باقی‌مانده پس از نماز عشا خوانده می‌شود.

[۶۰] نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۱۲، ص۱۸۷-۱۹۰.

۵ – دیدگاه‌ فقیهان امامی

فقیهان امامی به جماعت خواندن نافله‌های رمضان را بدعت و حرام شمرده‌اند. دلیل ایشان افزون بر اجماع،

[۶۱] شیخ طوسی، الخلاف، ج۱، ص۵۲۹.

[۶۲] علم‌الهدی، علی بن حسین، الانتصار، ص۱۶۷.

احادیث

[۶۳] شیخ طوسی، الخلاف، ج۱، ص۵۲۹.

[۶۴] بحرانی، یوسف بن احمد، الحدائق، ج۱۰، ص۵۲۳.

است؛ از جمله حدیثی از امام صادق (علیه‌السلام) که پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) اقامه این نمازها را به جماعت، بدعت و معصیت شمرده و مسلمانان را از اقامه آن‌ها به جماعت بازداشته است.

[۶۵] شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج۲، ص۱۳۷.

[۶۶] شیخ طوسی، التهذیب، ج۳، ص۷۰.

نیز در روایات گوناگون از امامان (علیهم‌السلام) این کار نهی شده است.

[۶۷] شیخ طوسی، التهذیب، ج۳، ص۷۰.

[۶۸] شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، ج۸، ص۴۷.

۶ – دیدگاه فقیهان اهل سنت

همه فقیهان اهل سنت به جماعت خواندن نافله‌های رمضان را مستحب دانسته‌اند.

[۶۹] سرخسی، محمد بن احمد، المبسوط، ج۲، ص۱۴۳.

[۷۰] ابن قدامه، المغنی، ج۱، ص۷۹۷.

[۷۱] نووی، یحیی بن شرف، المجموع، ج۴، ص۳۱.

[۷۲] دردیر، احمد بن محمد، الشرح الکبیر، ج۱، ص۳۱۵.

البته‌اندکی از آنان، فرادا خواندن آن را بهتر شمرده‌اند.

[۷۳] نووی، یحیی بن شرف، المجموع، ج۴، ص۵-۶.

[۷۴] نووی، یحیی بن شرف، المجموع، ج۴، ص ۳۱.

[۷۵] رافعی، عبدالکریم بن محمد، فتح العزیز، ج۴، ص۲۶۷.

از پشتوانه‌های دیدگاه اخیر، روایت زید بن ثابت

[۷۶] بخاری، صحیح البخاری، ج۸، ص۲۸.

است که پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) از خواندن این نماز به جماعت خودداری فرمود و اقامه نمازهای غیر واجب را در خانه و به صورت فرادا بهترین نماز شمرد.

[۷۷] ابن قدامه، المغنی، ج۱، ص۱۲۴.

پشتوانه دیگر آن است که اقامه این نماز در نهان، بهتر است و این با جماعت خواندن سازگار نیست.

[۷۸] سرخسی، محمد بن احمد، المبسوط، ج۲، ص۱۴۴.

برخی نیز معتقدند برای حافظان قرآن و کسانی که از کسالت بیم ندارند و نیز فرادا خواندن آنان خللی به جماعت در مسجد وارد نمی‌کند، فرادا خواندن بهتر است و در غیر این صورت، جماعت خواندن سزاوارتر است.

[۷۹] رافعی، عبدالکریم بن محمد، فتح العزیز، ج۴، ص۲۶۸.

[۸۰] نووی، یحیی بن شرف، المجموع، ج۴، ص۳۱.

در باور شماری از فقیهان اهل سنت، از جمله حنفیان، به جماعت خواندن تراویح «سنت کفایی»

[۸۱] کاسانی، ابوبکر بن مسعود، بدائع الصنائع، ج۱، ص۲۸۸.

[۸۲] ابن عابدین، محمدامین بن عمر، حاشیه رد المحتار، ج۲، ص۴۷.

[۸۳] زحیلی، وهبه، الفقه الاسلامی، ج۲، ص۱۰۵۹.

یا «واجب کفایی»

[۸۴] ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، فتح الباری، ج۴، ص۲۱۹.

[۸۵] شوکانی، محمد بن علی، نیل الاوطار، ج۲، ص۶۰.

است. از این ‌رو، اگر برخی از اهل مسجد آن را به جماعت اقامه نمایند، از عهده دیگران برداشته می‌شود و در غیر این صورت، همه مرتکب گناه شده‌اند. برخی نیز به جماعت خواندن آن را به‌گونه مطلق واجب دانسته‌اند.

[۸۶] بدرالدین العینی، محمود بن احمد، عمده القاری، ج۵، ص۲۶۷.

[۸۷] ابن نجیم، زین الدین بن محمد، البحر الرائق، ج۲، ص۱۱۹.

۷ – ادله اهل سنت

اهل سنت برای نظر خود دلیل‌هایی را ذکر کرده‌اند

۷.۱ – سیره نبوی

در گزارشی از عایشه آمده که پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) چند شب نوافل رمضان را اقامه کرد و مسلمانان هم این نماز را با ایشان خواندند. سپس تنها از بیم آن‌که این نماز بر مسلمانان واجب شمرده شود، آن را رها کرد.

[۸۸] شربینی، محمد بن احمد، مغنی المحتاج، ج۱، ص۲۲۶.

بر این اساس، با وفات ایشان، این علت منتفی شده است.

[۸۹] عظیم‌آبادی، محمد، عون المعبود، ج۴، ص۱۷۳.

از جابر هم نقل شده که رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) هشت رکعت نوافل ماه رمضان را همراه با مسلمانان اقامه کرد.

[۹۰] ابن قدامه، المغنی، ج۱، ص۸۰۰.

[۹۱] شربینی، محمد بن احمد، مغنی المحتاج، ج۱، ص۲۲۶.

[۹۲] شروانی، احمد بن قاسم، حواشی الشروانی، ج۲، ص۲۴۰.

۷.۲ – روایات

[۹۳] سرخسی، محمد بن احمد، المبسوط، ج۲، ص۱۴۴.

[۹۴] ابن قدامه، المغنی، ج۱، ص۷۹۸-۸۰۰.

[۹۵] زحیلی، وهبه، الفقه الاسلامی، ج۲، ص۲۳۴.

در روایتی از ابوهریره آمده که رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) پس از مشاهده اقامه نماز تراویح به امامت ابیّ بن کعب، نماز‌گزاران را ستود.

[۹۶] سجستانی، سلیمان بن اشعث، سنن ابی داود، ج۱، ص۳۱۰.

[۹۷] بیهقی، احمد بن حسین، السنن الکبری، ج۲، ص۴۹۵.

نیز در روایتی منسوب به ابوذر یاد شده که پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) پاداش اقامه نوافل رمضان با امام جماعت را برابر با یک شب تهجد دانسته است.

[۹۸] ابن ماجه، محمد بن یزید، سنن ابن ماجه، ج۱، ص۴۲۰.

[۹۹] سجستانی، سلیمان بن اشعث، سنن ابی داود، ج۱، ص۳۰۹.

۷.۳ – سیره خلیفه دوم

بر پایه برخی روایات، عمر بن خطاب هم خود، نماز تراویح را به جماعت اقامه کرد

[۱۰۰] ابن قدامه، المغنی، ج۱، ص۷۹۹.

و هم با منصوب کردن ابیّ بن کعب و سلیمان بن ابی‌حتمه به امامت جماعت نمازهای تراویح، مسلمانان را به این کار فراخواند.

[۱۰۱] نووی، یحیی بن شرف، المجموع، ج۴، ص۳۴.

[۱۰۲] ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، فتح الباری، ج۴، ص۲۱۹.

۷.۴ – سیره و گفتار امام علی

برخی محدثان اهل سنت، روایاتی

[۱۰۳] بیهقی، احمد بن حسین، السنن الکبری، ج۲، ص۴۹۶-۴۹۷.

[۱۰۴] ابن‌ عبد البر، یوسف‌ بن‌ عبدالله، التمهید، ج۸، ص۱۱۹.

در تایید نماز تراویح به جماعت از سوی امام علی (علیه‌السلام) آورده‌اند که مورد استناد فقیهان قرار گرفته است.

[۱۰۵] ابن قدامه، المغنی، ج۲، ص۱۲۳.

[۱۰۶] بهوتی، منصور بن یونس، کشاف القناع، ج۱، ص۴۲۵.

[۱۰۷] زحیلی، وهبه، الفقه الاسلامی، ج۲، ص۱۰۸۹.

۸ – نقد ادله سنّت

دانشمندان و فقیهان امامی با رد دلیل‌های اهل سنت، به پاسخ آن‌ها پرداخته‌اند. مهم‌ترین پشتوانه‌های آنان چنین است:

۸.۱ – سیره پیامبر اکرم

سیره پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) خواندن نوافل رمضان به صورت فرادا بوده است.

[۱۰۸] نجم الدین طبسی، دراسات فقهیه، ص۹۰-۹۱.

[۱۰۹] نجم الدین طبسی، دراسات فقهیه، ص۱۱۴-۱۱۵.

به تصریح فقیهان اهل سنت، این سیره در دوران خلافت ابوبکر و تا مدتی از خلافت عمر نیز ادامه یافت. عمر بر خلاف سیره نبوی دستور داد که این نوافل به جماعت اقامه گردد.

[۱۱۰] قشیری نیشابوری، مسلم بن حجاج، صحیح مسلم، ج۶، ص۴۰.

[۱۱۱] ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، فتح الباری، ج۴، ص۲۱۸.

[۱۱۲] بدرالدین العینی، محمود بن احمد، عمده القاری، ج۱، ص۲۲۶.

[۱۱۳] بدرالدین العینی، محمود بن احمد، عمده القاری ج۱۱، ص۱۲۵.

از گزارش‌های سیره پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) در این زمینه می‌توان دریافت که اقامه نماز نافله به جماعت در دو یا سه شب یاد شده، به دستور و ترغیب پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) نبوده است؛ بلکه خود مسلمانان پشت سر ایشان به نماز ایستادند و سپس ایشان از اقامه این نماز به صورت جماعت خودداری فرمود. روایت جابر نیز نشان می‌دهد که پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) تنها هشت رکعت از نوافل را با مسلمانان اقامت کرده است؛ در حالی که تعداد نوافل ماه رمضان در باور هیچ یک از ف