توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل شکر (عرفان) ۸۷ اسلاید در PowerPoint دارای ۸۷ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل شکر (عرفان) ۸۷ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل شکر (عرفان) ۸۷ اسلاید در PowerPoint :

پاورپوینت کامل شکر (عرفان) ۸۷ اسلاید در PowerPoint

‌

مقالات مشابه: شکر (علوم دیگر).

شُکر، اصطلاحی دینی و اخلاقی، به معنای قدردانی کردن از خدا می‌باشد.

فهرست مندرجات

۱ – معنای شکر
۲ – ارکان شکر
۳ – انواع شکر
۴ – شرط شکر
۵ – انواع شاکرین
۶ – شکر عملی از نظر عرفا
۷ – حقیقت شکر
۸ – اصطلاحات هم‌خویشاوند شکر
۹ – نسبت شکر با حمد
۱۰ – نسبت شکر با صبر
۱۱ – مراتب شکر
۱۲ – فهرست منابع
۱۳ – پانویس
۱۴ – منبع

۱ – معنای شکر

شکر در لغت به معنای شناخت نعمت و سپاس‌گزاری از منعم است.

[۱] خلیل‌ بن احمد فراهیدی، العین، ج۵، ص۲۹۲، چاپ مهدی مخزومی و ابراهیم سامرائی، قم ۱۴۱۰.

[۲] ابن‌منظور، ج۱، ص۱۷۰.

جوهری

[۳] اسماعیل ابن حمّاد الجوهری، الصحاح‌الّغه، ج۱، ص۵۵۷، چاپ خلیل مأمون شیحا، بیروت ۱۴۲۸/۲۰۰۷.

شکر و ثنای الهی را انجام دادن اعمال نیک در برابر منعِم دانسته است. نیز آن را با استناد به آی۹ سور انسان، شُکور نامیده‌اند.

[۴] انسان/سوره۷۶، آیه۹.

[۵] خلیل‌ بن احمد فراهیدی، العین، ج۵، ص۲۹۲، چاپ مهدی مخزومی و ابراهیم سامرائی، قم ۱۴۱۰.

[۶] اسماعیل ابن حمّاد الجوهری، الصحاح‌الّغه، ج۱، ص۵۵۷، چاپ خلیل مأمون شیحا، بیروت ۱۴۲۸/۲۰۰۷.

[۷] ابن‌منظور، ج۱، ص۱۷۰.

برخی عرفا،

[۸] علی ابن محمد الشریف الجرجانی، التعریفات، ج۱، ص۱۳۳-۱۳۴، بیروت، ۱۹۷۸.

[۹] محمد علی تهانوی، کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم، ج۱، ص۱۰۳۸-۱۰۳۹، چاپ رفیق العجم، لبنان، ۱۹۹.

در کنار شکر لغوی، از شکر عرفی نیز نام برده‌اند. شکر لغوی اعم از شکر عرفی است، چرا که هم شکر و سپاس خدا و هم غیر او را در بر می‌گیرد، اما شکر عرفی فقط به معنای تشکر ازنعمت‌های الهی است. یعنی، بین این دو نوع شکر نسبت عموم و خصوص مطلق برقرار است.

۲ – ارکان شکر

یکی از ارکان اساسی در معنای شکر، شناخت و معرفت نعمت است، زیرا راهی است برای معرفت منعِم

[۱۰] کمال‌الدین عبدالرزاق کاشانی، شرح منازل السائرین،ص۲۱۰ چاپ بیدارفر، قم۱۳۷۲/۱۴۱۳

[۱۱] کمال‌الدین عبدالرزاق کاشانی، لطایف الاعلام فی اشارات اهل الالهام،ص۳۴۲، چاپ مجید هادی‌زاده، تهران ۱۳۷۹ش.

یعنی وقتی بنده دانست که هر نعمتی فقط از جانب خداست، در واقع او را شکر کرده است.

[۱۲] ابی عبدالله الحارث ابن اسد المحاسبی، بدء من اناب الی الله ج۱، ص۷۹.

[۱۳] محمد غزالی، احیاء علوم الدین، ج۴، ص۳۳۶، چاپ شیخ العیدروس، بیروت ۱۴۱۲/۱۹۹۲.

لذا، عزالدین کاشانی

[۱۴] عزالدین محمود کاشانی، مصباح الهدایه و مفتاح الکفایه،ص۲۶۷، چاپ عفت کرباسی و محمدرضا برزگر خالقی، تهران ۱۳۸۱. ۱۳۷۹

آن را نقط آغاز شکر دانسته است و دیگر عرفا

[۱۵] محمد غزالی، احیاء علوم الدین، ج۱، ص۳۳۵، چاپ شیخ العیدروس، بیروت ۱۴۱۲/۱۹۹۲.

[۱۶] قطب‌الدین منصور بن اردشیر عبّادی، التصفیه فی احوال المتصوفه «صوفی نامه»، ج۱، ص۸۷، چاپ غلامحسین یوسفی، تهران۱۳۶۸ش.

دانستن نعمت از خدا را اصل شکر دانسته‌اند. بر این اساس، شکر، رؤیت منعِم است نه رؤیت نعمت

[۱۷] عبدالکریم هوازن القشیری النیشابوری، الرساله القشیریه، ص۱۷۵، چاپ معروف زریو و عبدالحمید بلطه‌چی، دمشق ۱۹۹۸/۱۳۶۷ یا ۱۹۹۰/۱۳۶۹.

[۱۸] عبدالقادر الجیلانی الحسنی، الغنیه لطالبی الحق عزوجل، ج۱، ص۶۰۲، قاهره ۱۴۲۷/۲۰۰۶.

[۱۹] احمد الکمشخانوی النقشبندی، جامع الاصول فی الاولیاء الطرق الصوفیه، ج۲، ص۲۳۸، چاپ ادیب نصرالله، بیروت، ۱۹۹۷.

خواجه عبدالله انصاری

[۲۰] کمال‌الدین عبدالرزاق کاشانی، لطایف الاعلام فی اشارات اهل الالهام، چاپ مجید هادی‌زاده، تهران ۱۳۷۹ش. ص۲۱۲)

به معانی سه‌گان معرفت نعمت و قبول نعمت و ثنای آن، و غزالی

[۲۱] محمد غزالی، احیاء علوم الدین، ج۱، ص۳۳۵، چاپ شیخ العیدروس، بیروت ۱۴۱۲/۱۹۹۲.

به علم، حال (شادمانی قلبی از نعمت) و عمل، که در واقع هر دو نوع معنا بر هم منطبق‌اند، اشاره کرده‌اند. برخی عرفا

[۲۲] عبدالکریم هوازن القشیری النیشابوری، الرساله القشیریه،ص۱۷۴، چاپ معروف زریو و عبدالحمید بلطه‌چی، دمشق ۱۹۹۸/۱۳۶۷ یا ۱۹۹۰/۱۳۶۹.

[۲۳] عبدالقادر الجیلانی الحسنی، الغنیه لطالبی الحق عزوجل، ج۱، ص۶۰۲، قاهره ۱۴۲۷/۲۰۰۶.

شکر نعمت را مشاهد بخشش همراه با نگهداشت حرمت، و برخی دیگر

[۲۴] ابوبکر محمد کلابادی، التعرف، ج۱، ص۱۰۰، چاپ محمد جواد شریعت، تهران، ‌۱۳۷۱ش.

[۲۵] احمد الکمشخانوی النقشبندی، جامع الاصول فی الاولیاء الطرق الصوفیه، ج۲، ص۲۳۷، چاپ ادیب نصرالله، بیروت، ۱۹۹۷.

آن را اعتراف به نعمتِ منعِم و اقرار به ربوبیت او همراه با خضوع و فروتنی معنا کرده‌اند.

امام خمینی تعریف و حقیقت شکر از نگاه خواجه عبدالله انصاری را نمی‌پذیرد و معتقد است شکر حالتی نفسانی است که خود، اثر معرفت نعمت دهنده و نعمت است و ثمره این حالت، اعمال قلبی و ظاهری است. از این رو شکر اظهار نعمتِ نعمت دهنده یا قدردانی از عالی به واسطه قلب، زبان و سایر اعضا است. کمال شکر رسیدن عبد سالک به مقام شکور است و رسیدن به این مقام منوط به معرفت چگونگی ارتباط حق با خلق، بسط رحمت حق از اوّل ظهور تا ختم آن و ارتباط نعمت‌ها با یکدیگر است.

[۲۶] خمینی، روح الله، شرح چهل حدیث، ص۳۴۵-۳۴۳.

سالک الهی در پرتو تربیت الهی و ربوی می‌تواند با قدم عبودیت از خودپرستی بیرون آید و اولوهیّت حق را به قلب دریابد و با چنین شناخت توحیدی و دریافت قلبی است که حقیقت شکر برای سالک رخ می‌دهد و شکر خالصانه از قلب به همه اعضا سرایت می‌کند و در این صورت هر یک از اعضای انسان، حظی از توحید می‌برند.

[۲۷] خمینی، روح الله، آداب الصلاه، ص۳۶۵-۳۶۴.

۳ – انواع شکر

عرفا شکر را به سه بخش زبانی، قلبی (علمی) و عملی تقسیم می‌کنند

[۲۸] ابن قدامه مقدسی، ص۲۶۳، ج۲، ص۲۰۲، محیی‌الدین ابن عربی، الفتوحات المکیه، بیروت بی‌تا .

[۲۹] کمال‌الدین عبدالرزاق کاشانی، لطایف الاعلام فی اشارات اهل الالهام،ص۲۱۱، چاپ مجید هادی‌زاده، تهران ۱۳۷۹ش.

. شکر زبانی اعتراف به نعمت، شکر قلبی دانستنِ نعمت از خدا، و شکر عملی اطاعت از منعم است

[۳۰] عبدالکریم هوازن القشیری النیشابوری، الرساله القشیریه،ص۱۷۴، چاپ معروف زریو و عبدالحمید بلطه‌چی، دمشق ۱۹۹۸/۱۳۶۷ یا ۱۹۹۰/۱۳۶۹.

[۳۱] محمد غزالی، احیاء علوم الدین،ص ۳۳۵، چاپ شیخ العیدروس، بیروت ۱۴۱۲/۱۹۹۲.

[۳۲] عین القضاه همدانی، نامه‌های عین القضاه، ج۱، ص۲۶۱، چاپ علی نقی منزوی و عفیف عسیران، تهران ۱۳۸۰.

قشیری و جیلانی

[۳۳] عبدالکریم هوازن القشیری النیشابوری، الرساله القشیریه،ص۱۷۵، چاپ معروف زریو و عبدالحمید بلطه‌چی، دمشق ۱۹۹۸/۱۳۶۷ یا ۱۹۹۰/۱۳۶۹.

[۳۴] عبدالقادر الجیلانی الحسنی، الغنیه لطالبی الحق عزوجل، ج۱، ص۶۰۲، قاهره ۱۴۲۷/۲۰۰۶.

شکر قلبی را با عبارت ِملازمت بر بساط شهود با نگاه داشت حرمت، تعریف کرده‌اند. عزالدین کاشانی

[۳۵] عزالدین محمود کاشانی، مصباح الهدایه و مفتاح الکفایه، ج۱، ص۲۶۷، چاپ عفت کرباسی و محمدرضا برزگر خالقی، تهران ۱۳۸۱.

اعتراف قلبی وزبانی را کمال شکر و ابن عربی

[۳۶] محیی‌الدین ابن عربی، الفتوحات المکیه، ج۲، ص۲۰۲، بیروت بی‌تا (.

شکر علمی یا قلبی را «حق الشکر» دانسته‌اند. عرفا

[۳۷] اسماعیل ابن محمد عبدالله مستملی بخاری، شرح التعرف لمذهب التصوف، ج۳، ص۱۲۹۰، چاپ محمد روشن، بی‌جا، ۱۳۶۳.

[۳۸] عبدالقادر الجیلانی الحسنی، الغنیه لطالبی الحق عزوجل، ج۱، ص۶۰۲، قاهره ۱۴۲۷/۲۰۰۶.

[۳۹] احمد ابن عبدالرحمن ابن قدامه المقدسی، مختصر منهاج القاصدین،ص۲۶۳، چاپ عبدالله اللیثی الانصاری، بیروت ۱۴۱۹ /۱۹۹۸.

[۴۰] مرآت العشاق، چاپ مرضیه سلیمانی، ج۱، ص۳۳۲، تهران۱۳۸۰ ش.

شکر عملی را با اعضا و جوارح میسر دانسته‌اند که به معنای به‌کار بردن نعمت‌های الهی در جهت اطاعت خدا و عصیان نکردن به‌وسیل آنهاست، به-طوری که شکر هر عضو باید متناسب با آن هدفی باشد که برای آن آفریده شده است. نیز از جنید نقل کرده‌اند: «شکر، نافرمانی نکردن خدا به وسیل نعمت‌هایش می‌باشد».

[۴۱] عمادالدین الاموی، حیاه القلوب، ج۱، ص۲۲۴، در حاشیه ابوطالب مکّی، قوت القلوب، ج۲، بیروت، بی تا.

۴ – شرط شکر

غزالی

[۴۲] محمد غزالی، کیمیای سعادت،ص۳۶۳، چاپ حسین خدیو جم، تهران ۱۳۶۴ش.

صرف کردن نعمت در جهت طاعت را شرط شکر دانسته و نیز از نظر او

[۴۳] محمد غزالی، منهاج العابدین، ترجم عمرابن عبدالجبارسعدی ساوی،ص۱۹۵، چاپ احمد شریعتی، تهران ۱۳۵۹ش.

شکر تعظیم و بزرگداشت منعم است، اما این تعظیم باید همچون حائل و مانعی او را از معصیت و نافرمانی منعِم بازدارد.
ابن عربی

[۴۴] محیی‌الدین ابن عربی، الفتوحات المکیه، ج۲، ص۲۰۲، بیروت بی‌تا .

آی ۱۳سور سبا

[۴۵] التصفیه فی احوال المتصوفه «صوفی نامه»، چاپ غلامحسین یوسفی، تهران۱۳۶۸ش.

را دلیلی بر شکر عملی دانسته است.
برخی از عرفا

[۴۶] عبدالکریم هوازن القشیری النیشابوری، الرساله القشیریه،ص۱۷۵، چاپ معروف زریو و عبدالحمید بلطه‌چی، دمشق ۱۹۹۸/۱۳۶۷ یا ۱۹۹۰/۱۳۶۹.

[۴۷] عبدالقادر الجیلانی الحسنی، الغنیه لطالبی الحق عزوجل، ج۱، ص۶۰۲، قاهره ۱۴۲۷/۲۰۰۶.

[۴۸] عمادالدین الاموی، حیاه القلوب، ج۱، ص۲۲۵، در حاشیه ابوطالب مکّی، قوت القلوب، ج۲، بیروت، بی‌تا).

شکر (عملی) را بر دو نوع تقسیم کرده‌اند: شکر عوام «بر خوردنی‌ها و پوشیدنی‌ها»، وشکر خواص «بر واردات قلبی و معنوی بر قلوب». عبدالرزاق کاشانی

[۴۹] کمال‌الدین عبدالرزاق کاشانی، شرح منازل السائرین،ص۲۱۲-۲۱۳، چاپ بیدارفر، قم۱۳۷۲/۱۴۱۳.

شناخت نعمت، قبول و عمل به آن را شکر عامه و اشتغال به شهود را به جای شکر، شکر خاصه دانسته است.

[۵۰] عمادالدین الاموی، حیاه القلوب، ج۱، ص۲۲۵-۲۲۶، در حاشیه ابوطالب مکّی، قوت القلوب، ج۲، بیروت، بی‌تا).

[۵۱] عین القضاه همدانی، نامه‌های عین القضاه، ج۱، ص۲۶۱، چاپ علی نقی منزوی و عفیف عسیران، تهران ۱۳۸۰.

۵ – انواع شاکرین

بر اساس تقسیمات سه گان شکر، شاکران نیز بر سه قسم هستند:عالِمان، عابدان و عارفان. عالمان با گفتارشان، عابدان با افعالشان و عارفان با ایستادگی بر اعتقادشان نسبت به پروردگار، او را شکرمی‌گویند، چرا که آنان همه چیز را از خدا می‌دانند و هر آنچه انجام می‌دهند طاعت و عبودیت است

[۵۲] عبدالکریم هوازن القشیری النیشابوری، الرساله القشیریه،ص۱۷۴، چاپ معروف زریو و عبدالحمید بلطه‌چی، دمشق ۱۹۹۸/۱۳۶۷ یا ۱۹۹۰/۱۳۶۹.

[۵۳] عبدالقادر الجیلانی الحسنی، الغنیه لطالبی الحق عزوجل، ج۱، ص۶۰۱، قاهره ۱۴۲۷/۲۰۰۶.

[۵۴] احمد الکمشخانوی النقشبندی، جامع الاصول فی الاولیاء الطرق الصوفیه، ج۲، ص۲۳۸، چاپ ادیب نصرالله، بیروت، ۱۹۹۷.

اموی

[۵۵] عمادالدین الاموی، حیاه القلوب، ج۱، ص۲۲۵، در حاشیه ابوطالب مکّی، قوت القلوب، ج۲، بیروت، بی تا).

از قول برخی اهل تحقیق، علم به ناتوانی در شکر را شکر عارفان نامیده است. تقسیمات دیگری نیز برای شاکر ذکر شده است، از جمله: مبطِلان و محِقّان

[۵۶] عزالدین محمود کاشانی، مصباح الهدایه و مفتاح الکفایه، ج۱، ص۲۶۸، چاپ عفت کرباسی و محمدرضا برزگر خالقی، تهران ۱۳۸۱.

و شاکران به قهر و شاکران به لطف

[۵۷] جلال‌الدین محمد مولوی بلخی، فیه مافیه،ص۱۸۱، چاپ بدیع الزمان فروزانفر، تهران۱۳۶۲ ش.

۶ – شکر عملی از نظر عرفا

عرفا شکر را نعمت و توفیقی از جانب خدا می‌دانند که مانند هر نعمت دیگری باید شکر آن به جا آورده شود. بر این اساس، شکرِ حق ممکن نیست، زیرا بنده برای هر نعمتی که از جانب خدا به او می‌رسد باید تا بی‌نهایت شکر کند و این خارج از طاقت بشر است. در نتیجه، عرفا معتقد‌ند که آگاهی به عجز و ناتوانی در ادای شکر الهی، خود شکری دیگر است

[۵۸] عمادالدین الاموی، حیاه القلوب، ج۱، ص۲۲۵، در حاشیه ابوطالب مکّی، قوت القلوب، ج۲، بیروت، بی تا).

[۵۹] عبدالقادر الجیلانی الحسنی، الغنیه لطالبی الحق عزوجل، ج۱، ص۶۰۲، قاهره ۱۴۲۷/۲۰۰۶.

[۶۰] فخرالدین رازی، تفسیر کبیر،ص۲۲۲-۲۲۳، چاپ عماد زکی البارودی، قاهره ۱۳۸۲/۲۰۰۳.

در تأیید این مطلب اغلب عرفا

[۶۱] عبدالکریم هوازن القشیری النیشابوری، الرساله القشیریه، ص ۱۷۴، چاپ معروف زریو و عبدالحمید بلطه‌چی، دمشق ۱۹۹۸/۱۳۶۷ یا ۱۹۹۰/۱۳۶۹.

[۶۲] عبدالقادر الجیلانی الحسنی، الغنیه لطالبی الحق عزوجل، ج۱، ص۲۶۸، قاهره ۱۴۲۷/۲۰۰۶.

به گفتگوی حضرت داود علیه السلام با خدا اشاره کرده‌اند، که داود علیه السلام گفت: «خدایا چگونه شکر تو را به جای آورم در حالی که هر شکر، نعمتی است از جانب تو بر من و خود محتاج شکری دیگر (شکرِ شکر) ؟» خداوند فرمود: «الآن، مرا شکر کردی.» از نظر روزبهان بقلی شیرازی

[۶۳] روزبهان بقلی شیرازی، شرح شطحیات، ج۱، ص۲۸۷-۲۸۸، چاپ هانری کربن، تهران ۱۳۴۴/۱۹۶۶.

شکر خدا هرگز امکان پذیر نیست، چرا که شکر به معنای معرفت پیدا کردن است و معرفت یافتن یعنی محیط شدن، و محیط شدن بر خدا غیر ممکن است، چون او قدیم است و ما حادث و شکر حادث بر قدیم ممکن نیست.

۷ – حقیقت شکر

بروسوی

[۶۴] اسماعیل حقی البروسوی، تفسیر روح البیان، ج۷، ص۱۴۷، بیروت، ۱۴۰۵/۱۹۸۵.

رؤیت عجز از شکر را حقیقت شکر به‌شمار آورده است. برخی دیگر از عرفا

[۶۵] عبدالکریم هوازن القشیری النیشابوری، الرساله القشیریه،ص ۱۷۴، چاپ معروف زریو و عبدالحمید بلطه‌چی، دمشق ۱۹۹۸/۱۳۶۷ یا ۱۹۹۰/۱۳۶۹.

[۶۶] عبدالقادر الجیلانی الحسنی، الغنیه لطالبی الحق عزوجل، ج۱، ص۶۰۱، قاهره ۱۴۲۷/۲۰۰۶.

[۶۷] احمد الکمشخانوی النقشبندی، جامع الاصول فی الاولیاء الطرق الصوفیه، ج۲، ص۲۳۷، چاپ ادیب نصرالله، بیروت، ۱۹۹۷.

حقیقت شکر را «ثنای محسن با ذکر احسانش» دانسته‌اند. به این معنا که بنده با به یاد آوردن احسان (نعمت) خدا به او، پرور