توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل دانشنامه‌های عربی زبان ۵۶ اسلاید در PowerPoint دارای ۵۶ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل دانشنامه‌های عربی زبان ۵۶ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل دانشنامه‌های عربی زبان ۵۶ اسلاید در PowerPoint :

دانشنامه‌های عربی‌زبان

دانشنامه‌ یا دانشنامه‌نگاری، نگارشِ گونه‌ای از کتاب‌های مرجع، حاوی اطلاعاتی کلی و همه‌جانبه از همه دانش‌ها یا طیف معیّنی از علوم یا دانشی خاص، که در دوره جدید در قالب الفبایی تدوین می‌شود. دانشنامه‌نویسی مسلمانان در عصر جدید در واقع به پیروی و بر سبک و سیاق دانشنامه‌نویسی غربی استمرار یافته است. در این میان، سهم اصلی از آنِ دائره المعارف اسلام است که بر سیر دانشنامه‌نویسی به زبان‌های اصلی جهان اسلام در دوره جدید تأثیری قاطع و درازمدت نهاد. در میان دانشنامه‌های غربیِ سده نوزدهم، فرهنگ لاروس و دائره المعارف آمریکانا به سبب پیوندشان با دانشنامه‌نویسی شرقی/ اسلامی درخور توجه است. در ادامه چندین نمونه از دانشنامه‌هایی را که به زبان عربی نوشته شده است را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

فهرست مندرجات

۱ – واژه‌شناسی دانشنامه
۲ – دائره المعارف البستانی
۳ – دائره معارف القرن الرابع عشر
۴ – دائره المعارف الحدیثه
۵ – الموسوعه العربیه المیسّره
۶ – موسوعه المورد
۷ – دائره المعارف الشیعیّه العامّه
۸ – الموسوعه الاسلامیه
۹ – دائره المعارف الاسلامیه الشیعیه
۱۰ – الموسوعه الفلسطینیه
۱۱ – معلمه المغرب
۱۲ – الموسوعه العربیه
۱۳ – الموسوعه العربیه العالمیه
۱۴ – الموسوعه الذهبیه للعلوم الاسلامیه
۱۵ – الموسوعه الفقهیه
۱۶ – موسوعه الفقه الاسلامی طبقاً لمذهب اهل‌البیت
۱۷ – پانویس
۱۸ – منبع

۱ – واژه‌شناسی دانشنامه

واژه دانشنامه معادل کلمه فرانسوی encyclopedie (در انگلیسی: encyclopaedia /encyclopedia) است. این واژه و دیگر صورت‌های آن در زبان‌های اروپایی، از اصطلاح یونانی “enkli paideia” مشتق شده است. این اصطلاح از سه جزء “en”به معنی «در» و “enkli” به معنای «دایره‌ای» و بیشتر «عام و فراگیر» و “paideia” به معنای آموزش تشکیل شده است.

[۱] Encyclopedia of library and information science, ed Allen Kent and Harold Lancour, New York: Marcel Dekker, Inc, 1978, sv، ذیل Encyclopedias.

این مجموعه معنایی در وضع اصطلاح عربی «دایره المعارف» کاملاً لحاظ شده است، همچنین در زبان عربی واژه‌های موسوعه و مَعْلَمه و در زبان فارسی واژه‌های فرهنگ و دانشنامه، معادل انسیکلوپدی فرنگی به کار می‌رود.

[۲] دانشنامه اسلام، ج۱، ذیل “Maws”a.1، زیرنظر مصطفی میرسلیم، تهران: بنیاد دایره المعارف اسلامی، ۱۳۷۵ش.

[۳] اسعدی، مرتضی، «دائره المعارف های شرق اسلامی»، ص۳۴، کیهان فرهنگی، ش ۱۲۷ (خرداد و تیر ۱۳۷۵).

۲ – دائره المعارف البستانی

درواقع نخستین دانشنامه برجسته نوین در زبان عربی و جهان اسلام با نام دائره المعارف البستانی، اثر معلّم بُطْرُس بستانی (چاپ نخستین جلد: ۱۲۹۳/ ۱۸۷۶) مارونی لبنانی، که خود واضع اصطلاح «دائره المعارف» هم بوده، بیشتر بر ترجمه دائره المعارف آمریکانا (طبع دوم) ابتنا دارد و بخش‌های مرتبط با ادب عرب و اسلام را خود بستانی یا همکاران او افزوده‌اند.

[۴] اسعدی، مرتضی، «دائره المعارف های شرق اسلامی»، ج۱، ص۳۴، کیهان فرهنگی، ش ۱۲۷ (خرداد و تیر ۱۳۷۵).

شش جزء از یازده جزء این دانشنامه را بستانی با همکاری فرزندش سلیم در فاصله ۱۲۹۳/۱۸۷۶ تا ۱۳۰۰/۱۸۸۳ در بیروت منتشر کرد. پس از درگذشت بستانی اجزای هفتم تا یازدهم (تا مدخل «عثمانیه») به کوشش پسرانش در فاصله ۱۳۰۰/۱۸۸۳ تا ۱۳۱۸/۱۹۰۰ انتشار یافت. در دائره المعارف البستانی که در ۱۳۳۵ش/ ۱۹۵۶ محل بازآرایی و بازنویسی فؤاد افرام بستانی و شماری از دانشمندان و محققان مسلمان و خاورشناس، قرار گرفت و پانزده جلد آن تا مدخل «اَفر» چاپ شد، این ویژگی‌ها درخور توجه است:
عام و الفبایی و مصور است؛ اغلب مقالات امضا و هر مقاله کتاب‌شناسی مبسوطی دارد؛ اسامی و اعلام بیش‌تر با حروف انگلیسی آوانویسی شده است؛ در هر جلد فهرست اسامی نویسندگان مقالات ذکر شده است.

[۵] اسعدی، مرتضی، «دائره المعارف های شرق اسلامی»، ج۱، ص۳۴، کیهان فرهنگی، ش ۱۲۷ (خرداد و تیر ۱۳۷۵).

۳ – دائره معارف القرن الرابع عشر

دومین دانشنامه عربی ـ اسلامی نیز با نام دائره معارف القرن الرابع عشر/ العشرین، نوشته محمدفرید وَجْدی (طبع اول: قاهره در فاصله ۱۲۸۹ـ۱۲۹۷ش/ ۱۹۱۰ـ ۱۹۱۸) ظاهراً از فرهنگ لاروس تأثیراتی پذیرفته است؛ خاصه آن‌که وجدی در مقدمه کوتاهش از آشنایی خود با این دائره المعارف سخن گفته است.

[۶] فرید وجدی، محمد، دائره معارف القرن الرابع عشر/ العشرین، ج۱، ص۴، بیروت: دارالمعرفه، (بی تا).

زیرْعنوان تفصیلی دائره معارف القرن الرابع عشر/ العشرین وجهه نظر بسیار عام و فراگیر این اثر را نشان می‌دهد.

[۷] اسعدی، مرتضی، «دائره المعارف های شرق اسلامی»، ج۱، ص۳۵، کیهان فرهنگی، ش ۱۲۷ (خرداد و تیر ۱۳۷۵).

پس از دائره المعارف وجدی، گام‌های پسین در دانشنامه‌نگاری نو به زبان عربی، در پیوند وثیق با دائره المعارف اسلام است. در واقع می‌توان گفت از طریق ترجمه‌های عربی و سپس ترکی و اردو دائره المعارف اسلام بود که مسلمانان رفته رفته با دانشنامه‌نگاری نو و ضرورت‌های آن کاملاً آشنا شدند. ترجمه های عربیِ هرچند ناتمام از چاپ اول و دوم این اثر از ۱۳۱۲ش/ ۱۹۳۳ بدین‌سو و سپس ترجمه دیگری از گزیده مقالات این دو (طبع در ۱۳۷۷ش/۱۹۹۸)، این هم پیوندی را به خوبی نشان می‌دهد.

۴ – دائره المعارف الحدیثه

در ۱۳۳۰ش/ ۱۹۵۱ احمد عطیهاللّه دانشنامه‌ای تک جلدی و نه چندان درخور توجه به نام دائره المعارف الحدیثه در قاهره منتشر کرد. زیرْعنوان توضیحی این اثر، موسوعه عامه فی اللغه… ابجدیاً…، رویکرد عمومی و الفبایی آن را بازمی‌نمایاند؛ با این همه صبغه کمابیش اسلامی این اثر برجسته‌تر است.

[۸] اسعدی، مرتضی، «دائره المعارف های شرق اسلامی»، ج۱، ص۳۴، کیهان فرهنگی، ش ۱۲۷ (خرداد و تیر ۱۳۷۵).

۵ – الموسوعه العربیه المیسّره

چند سال بعد در ۱۳۳۸ش/ ۱۹۵۹ با موافقت جمال عبدالناصر با طرح تدوین دانشنامه‌ای عمومی و تک جلدی براساس دائره المعارف کوچک کلمبیا وایکینگ که انتشارات فرانکلین در قاهره، ارائه داده بود، زمینه‌های تشریک مساعی شمار زیادی از دانشمندان مصری و عرب فراهم آمد. حاصل نهایی این همکاری‌ها دانشنامه‌ای دو جلدی بود با نام الموسوعه العربیه المیسّره (چاپ اول: ۱۳۴۴ش/ ۱۹۶۵) که در قیاس با مشابه فارسی خود، دائره المعارف فارسی تدوین غلامحسین مصاحب کاستی‌ها و ضعف‌های درخور توجهی دارد.

[۹] الموسوعه العربیه المیسّره باشراف محمد شفیق غربال، ج۱، ص ج – ه – ی، قاهره ۱۹۶۵، چاپ افست بیروت ۱۴۰۷/ ۱۹۸۷.

[۱۰] اسعدی، مرتضی، «دائره المعارف های شرق اسلامی»، ج۱، ص۳۵ـ۳۶، کیهان فرهنگی، ش ۱۲۷ (خرداد و تیر ۱۳۷۵).

۶ – موسوعه المورد

شاید بتوان نیم قرن اخیر را در میان کشورهای عربی (همانند بسیاری دیگر از کشورهای اسلامی) عصر رونق دانشنامه‌نگاری به شمار آورد. خاصه از آن رو که دولت‌ها با پیش گرفتن سیاست حمایت از دانشنامه‌نگاری در پی افزودن اعتبار علمی و سیاسی و فرهنگی خودند و به دانشنامه‌ها به مثابه هویت ملی کشور خود می‌نگرند. از سوی دیگر، بسیاری از شخصیت‌های حقیقی یا شرکت‌ها و بنگاه‌های خصوصی و نیز دولتی برای جلب‌نظر مخاطبان، منشورات علمی اختصاصی یا عمومی خود را با نام دائره المعارف یا موسوعه عرضه می‌کنند. این سخن البته به معنی بی‌اهمیت بودن اهتمام‌های فردی در تدوین دانشنامه نیست؛ چنان‌که یکی از این دست دانشنامه‌ها را منیر بَعَلْبَکی با نام موسوعه المورد به تنهایی در ده مجلد سامان داده و در ۱۳۵۹ـ۱۳۶۲ش/ ۱۹۸۰ـ۱۹۸۳ آن را منتشر کرده است. این کتاب ذیل و تکمله‌ای است بر قاموس انگلیسی عربی المورد. در این کتاب، ضبط انگلیسی اعلام، ملاک قرار گرفته و مدخل‌ها به ترتیبِ الفبای انگلیسی تنظیم شده است.

[۱۱] بعلبکی، منیر، موسوعه المورد: دائره معارف انگلیزیه عربیه مصوره، ج۱، ص۷، بیروت ۱۹۸۰ـ۱۹۸۳.

۷ – دائره المعارف الشیعیّه العامّه

نمونه دیگر، دائره المعارف الشیعیّه العامّه، نوشته محمدحسین اعلمی (متوفی ۱۳۴۹ش) است. در این دائره المعارف، باوجود اهتمام خاص به موضوعات شیعی، موضوعات عام اسلامی و حتی مباحث و مدخل‌های غیراسلامی نیز تاحدی مورد توجه قرار گرفته است. در این دانشنامه رجال شیعی و اسلامی بیش از سایر مدخل‌ها به چشم می‌آیند. نویسنده در وضع مدخل‌های رجالی خود را به رجال درگذشته مقید نکرده و زندگان را نیز مدخل کرده است. وی حتی در ذیل نام شهرها (مثلاً قرطبه) بیش از معرفی شهر به ذکر نام علمای منسوب بدان توجه نشان داده است. گاه در این دانشنامه اعلام رجالی در ذیل عناوینی عام قرار گرفته‌اند، مانند شاهان پیشدادی تا ساسانی که باعنوان «ملوک الفُرس» در