توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل حکم (فرهنگ‌فقه‌مطابق‌مذهب‌اهل‌بیت) ۳۴ اسلاید در PowerPoint دارای ۳۴ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل حکم (فرهنگ‌فقه‌مطابق‌مذهب‌اهل‌بیت) ۳۴ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل حکم (فرهنگ‌فقه‌مطابق‌مذهب‌اهل‌بیت) ۳۴ اسلاید در PowerPoint :

پاورپوینت کامل حکم (فرهنگ‌فقه‌مطابق‌مذهب‌اهل‌بیت) ۳۴ اسلاید در PowerPoint

دیگر کاربردها: حکم (ابهام زدایی).

مقالات مرتبط: حکم.

حکم، معانی و مفاهیم مختلفی دارد که دست‌کم در دو معنی کاربرد بیشتری پیدا می‌کند اولاٌ به معنی خطاب شرع، متعلّق به فعل مکلف به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم، که مقابل حق است، و ثانیاٌ حکم به‌ معنای قضا و دادرسی است. اطلاق لفظ حکم در اینجا به‌معنای عام است که شامل وظیفه شرعی می‌شود. حکم به لحاظ تعلّق آن به فعل مکلّف به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم، به احکام تکلیفی و احکام وضعی تقسیم می‌شود.
از دیدگاه فقهی مهم‌ترین تفاوت بین حق و حکم، غیر قابل اسقاط بودن حکم و عدم امکان توافق برخلاف آن است، زیرا اختیار حکم به‌دست حاکم است و محکوم علیه در این‌باره اختیاری ندارد.

فهرست مندرجات

۱ – مفهوم و معنای حکم
۲ – تعاریف فقها برای حکم
۳ – اطلاق لفظ حکم
۴ – اقسام حکم
۴.۱ – حکم تکلیفی
۴.۲ – حکم وضعی
۴.۳ – اقسام حکم تکلیفی و وضعی
۵ – مراتب حکم
۵.۱ – مرتبه اقتضا
۵.۲ – مرتبه انشاء
۵.۳ – مرتبه فعلیّت
۵.۴ – مرتبه تنجّز
۶ – تفاوت حق با حکم
۷ – پانویس
۸ – منبع

۱ – مفهوم و معنای حکم

حکم، معانی و مفاهیم مختلفی دارد که در حوزه «حقوق» دست‌کم در دو معنی کاربرد بیشتری پیدا می‌کند:
۱. حکم به معنای فرمان و دستور دادن و نیز برخود فرمان و دستور، (معنای مصدری و اسم مصدری) اطلاق شده است. به معنی خطاب شرع، متعلّق به فعل مکلف به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم، که مقابل حق است؛ مثل: «اِنِ الحُکمُ اِلاَّ لِلَّهِ؛

[۱] یوسف/سوره۱۲، آیه۴۰.

هیچ فرمان و دستوری نیست مگر از سوی خدا».
۲. حکم به‌ معنای قضا و دادرسی، حکم به معنی رأی صادر شده از قاضی جهت فیصله دادن به همه یا بخشی از موضوع دعوا، مقابل فتوا می‌باشد. چنان‌که قرآن می‌فرماید: «اِنَّآ انزَلنَآ اِلَیکَ الکِتَابَ بِالحَقِّ لِتَحکُمَ بَینَ النَّاسِ بِمَآ ارَئکَ اللهُ؛

[۲] نساء/سوره۴، آیه۱۰۵.

ما این کتاب را به حق بر تو نازل کردیم تا در بین مردم به موجب آن‌چه خدا به تو آموخته داوری کنی».
حکم به معنای اوّل اعم از حق است. زیرا مفهومی است نفسی نه اضافی. یعنی در آن «مَن لَهُ الحُکم، وَ مَن عَلَیهِ الحُکم» مطرح نیست، ولی در حقّ، چنین اضافه و نسبتی وجود دارد. امّا حکم به معنای دوّم بخشی از حقوق به‌شمار می‌رود و بر حقوق قضایی انطباق دارد، در نتیجه حکم به معنی اوّل وسیع‌تر از حقوق است، ولی حکم به‌معنی دوّم زیر مجموعه‌ی حقوق خواهد بود که در این صورت محکوم له و محکوم علیه نیز در آن راه پیدا می‌کند.
بنابر دو تعریف اخیر، حکم، مدلول خطاب، و خطاب، دلیل آن خواهد بود؛ برخلاف دو تعریف نخست که حکم، نفس خطاب دانسته شده است. تعریف حکم به خطاب، مشهور میان قدمای اصولی است.

[۳] صدر، سیدمحمدباقر، دروس فی علم الاصول، ج۱، ص۱۰۴.

تفاوت دو تعریف نخست در این است که تعریف اوّل تنها احکام تکلیفی را در برمی‌گیرد؛ اما تعریف دوم، احکام وضعی را نیز شامل می‌شود. برخی به این دلیل که تعریف حکم به خطاب، حکم در مرحله جعل را در برنمی‌گیرد و تنها مراحل بعد، یعنی تبلیغ و فعلیت را شامل می‌شود، تعریف آن به «اعتبار شرعی که مستقیم یا غیرمستقیم به فعل مکلّف تعلّق می‌گیرد» را بر دیگر تعریف‌ها ترجیح داده‌اند.

[۴] حکیم، سیدمحمدتقی، الاصول العامه، ص۵۵-۵۶.

۲ – تعاریف فقها برای حکم

در کلمات فقها برای حکم به‌معنای نخست (خطاب شرع) تعریف‌های گوناگونی ذکر شده است، از جمله:
۱. خطاب شرعی که به اقتضا یا تخییر به فعل مکلف تعلّق گرفته است. مراد از اقتضا، وجوب، استحباب، حرمت و کراهت و مراد از تخییر، اباحه است.
۲. خطاب خداوند که به اقتضا یا تخییر و یا وضع به فعل مکلّف تعلّق گرفته است.
مراد از وضع، احکام وضعی از قبیل شرطیت، زوجیت و ملکیت است.

[۵] شهید اول، محمد بن جمال‌الدین، القواعد و الفوائد، ج۱، ص۳۹.

[۶] مجاهد، سیدمحمد، مفاتیح الاصول، ص۲۹۲.

[۷] حائری اصفهانیژی، محمدحسین، الفصول الغرویه، ص۳۳۶.

۳. تشریع صادر شده از طرف خداوند برای ساماندهی زندگی بشر. بنابراین تعریف، خطاب وسیله ابراز حکم است نه خود حکم.

[۸] صدر، سیدمحمدباقر، دروس فی علم الاصول، ج۱، ص۱۰۴.

۴. تشریع شارع به جعل استقلالی یا تبعی.

[۹] بروجردی، سیدحسین، الحاشیه علی کفایه الاصول، ج۲، ص۳۷۰.

۳ – اطلاق لفظ حکم

لفظ حکم دارای دو اطلاق است:
یکی مقابل وظیفه شرعی که از اصول عملی به‌دست می‌آید و دیگری معنای عام که شامل وظیفه شرعی نیز می‌شود.

[۱۰] حکیم، سیدمحمدتقی، الاصول العامه، ص۵۵.

[۱۱] حکیم، سیدمحمدتقی، الاصول العامه، ص۷۷-۷۸.

مراد از حکم در این مقاله، اطلاق دوم است و از آن در اصول فقه سخن گفته‌اند.

۴ – اقسام حکم

حکم به لحاظ‌های مختلف تقسیماتی دارد.
به لحاظ تعلّق آن به فعل مکلّف به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم، به احکام تکلیفی و احکام وضعی؛ به لحاظ ثبوت آن برای چیزی به عنوان اولی یا ثانوی به حکم واقعی اوّلی و حکم واقعی ثانوی؛ به‌لحاظ به‌دست آمدن آن از ادلّه قطعی یا ظنی به حکم واقعی و حکم ظاهری؛ به لحاظ صدور آن به جهت مولویّت یا ناصحیت و مرشدیت به حکم مولوی و حکم ارشادی و به لحاظ صدور آن ابتدا از شارع بدون داشتن پیشینه‌ای نزد عقلا و عرف یا صدور آن از شارع به جهت امضای بنای عقلا و عرف به حکم تأسیسی و حکم امضایی تقسیم شده