توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل جنگ‌های فجار (دانشنامه‌حج) ۶۵ اسلاید در PowerPoint دارای ۶۵ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل جنگ‌های فجار (دانشنامه‌حج) ۶۵ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل جنگ‌های فجار (دانشنامه‌حج) ۶۵ اسلاید در PowerPoint :

پاورپوینت کامل جنگ‌های فجار (دانشنامه‌حج) ۶۵ اسلاید در PowerPoint

جنگ‌های فجار، در اصطلاح به جنگ‌های عرب جاهلی گفته می‌شود که در ماه‌های حرام (رجب، ذی‌قعده، ذی‌حجه و محرم ) رخ داده است. بیشتر این نبردها بین دو قبیله کنانه و قیس عیلان در نزدیکی مکه حدود بیست سال بعد از عام الفیل واقع شده است.

فهرست مندرجات

۱ – معنای لغوی و اصطلاحی
۲ – قبایل نزاع‌کننده
۳ – مجموعه جنگ‌ها
۳.۱ – فجار ارجل
۳.۲ – فجار المراه
۳.۳ – فجار القرد
۳.۴ – فجار البراض
۴ – جنگ‌های بین مکیان و هوازن
۴.۱ – یوم شمطه
۴.۲ – یوم عبلاء
۴.۳ – یوم شرب
۴.۴ – یوم حریره
۵ – دوره اسلام
۶ – فهرست منابع
۷ – پانویس
۸ – منبع

۱ – معنای لغوی و اصطلاحی

فِجار مصدر مزید از ماده «ف ـ جـ ر» به معنای خارج شدن از حد و افتادن در گناه است.

[۱] ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج۵، ص۴۵-۴۸، «فجر».

این نام به کشمکش‌ها و جنگ‌هایی گفته شد که در جاهلیت، در ماه‌های حرام (رجب، ذی‌قعده، ذی‌حجه و محرم) رخ می‌داد؛ زیرا این درگیری‌ها باعث حرمت‌شکنی این ماه‌ها بود

[۲] ابن هشام، عبدالملک، السیره النبویه، ج۱، ص۱۸۶.

[۳] مسعودی، علی بن حسین، مروج‌ الذهب، ج۲، ص۲۶۷.

[۴] مسعودی، علی بن حسین، مروج‌ الذهب، ج۲، ص ۲۸۶.

[۵] فاکهی، محمد بن اسحاق، اخبار مکه، ج۵، ص۱۸۵.

و مرتکبان قتل و جنایت، در این زمان، از مرز و حدود سنت و آیین زمانه جاهلی تجاوز می‌کردند.

[۶] ابن عبد ربه‌ اندلسی، احمد بن محمد، العقد الفرید، ج۶، ص۱۰۲.

[۷] شهرستانی، عبدالرضا، اجوبه المسائل الدینیه، ج۱۱، ص۱۹۸-۲۰۰.

[۸] عبد الجبار، منسی عبیدی، حروب الفجار، ص۱۳۶.

۲ – قبایل نزاع‌کننده

غالب درگیری‌های مشهور فجار میان افراد دو کلان‌قبیله کنانه و قیس عیلان، که در مکه و اطراف آن ساکن بودند، رخ داد.

[۹] ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایه و النهایه، ج۲، ص۲۸۹.

با وجود منزلت ماه‌های حرام در جامعه آن روز عرب، طی چند درگیری و یک سلسله جنگ چهار ساله، حرمت این ماه‌ها شکسته شد و این جنگ‌ها فجار نام گرفت. آنچه در بیشتر منابع آمده و معروف‌تر است، دو مجموعه حادثه در اطراف مکه، بین قبایل کنانه و قیس عیلان که اکثر حاضران عکاظ را به تناسب نزدیکی محل سکونت خود تشکیل می‌دانند، اطلاق می‌شود. مجموعه اول سه درگیری و نزاع دسته‌جمعی میان افراد دو قبیله است که نمی‌توان آن را به معنای واقعی جنگ دانست.
این درگیری‌ها که با دلایلی ساده و سطحی رخ داد، با مصالحه و عقب‌نشینی دو طرف یا پذیرش خونبهای آسیب دیدگان، پایان یافت.

[۱۰] ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، الاغانی، ج۲۲، ص۳۰۷.

[۱۱] عبیدی، جواد علی، المفصل، ج۱۰، ص۵۲.

[۱۲] عبد الجبار، منسی عبیدی، حروب الفجار، ص۱۳۵.

۳ – مجموعه جنگ‌ها

مجموعه دوم شامل پنج درگیری به نام‌های نَخله، شَمطه، عَبلاء، عُکاظ، الحُریره، بود که در پنج مرحله، در چهار سال پیاپی، رخ داد. آغاز این نبردها، ۲۰ سال پس از عام الفیل و ۱۲ سال پس از وفات عبدالمطلب بود. این جنگ‌ها با مصالحه دو طرف، در سال ۵۸۹م خاتمه یافت.

[۱۳] عبد الجبار، منسی عبیدی، حروب الفجار، ص۱۳۶.

در کنار این دو مجموعه، گاهی به جنگ‌هایی که در یثرب، در این ماه‌ها، رخ داده نیز فجار انصار گفته می‌شود.

[۱۴] یعقوبی، احمد بن اسحاق، تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۳۷.

[۱۵] ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۱، ص۳۸۰.

۳.۱ – فجار ارجل

فجار نخست، معروف به فجار الرِجل یا فجار الفخر،

[۱۶] ابن حبیب، محمد، المنمق، ص۱۶۱.

میان دو قبیله بنی‌غِفار و هَوازن رخ داد.

[۱۷] ابن فهد، عمر بن محمد، اتحاف الوری، ج۱، ص۱۰۳-۱۰۴.

[۱۸] عبیدی، جواد علی، المفصل، ج۷، ص۸۳.

در این منازعه کسی کشته نشد و این فجار منحصر در بگومگو و درگیری لفظی میان این دو قبیله بود. علت این کشمکش، گردنکشی و غرور مردی از قبیله غفار، به نام بَدر بن مَعشر غفاری بود که در اجتماع بازار عُکاظ، پای خویش را دراز کرد و خود را عزیز‌ترین فرد عرب خواند و رقیب طلبید. رفتار مغرورانه وی واکنش مردی از بنی‌نصر بن معاویه را در پی داشت که با شمشیر خویش به پای او ضربه‌ای زد و آتش نزاع را میان دو قبیله شعله‌ور کرد. ولی پیش از این‌که کار به خونریزی برسد، با عقب‌نشینی دو طرف، نزاع پایان یافت.

[۱۹] ابن عبد ربه‌ اندلسی، احمد بن محمد، العقد الفرید، ج۶، ص۱۰۱-۱۰۲.

[۲۰] ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، الاغانی، ج۲۲، ص۳۰۷-۳۰۸.

[۲۱] ابن مثنی، معمر، ایام العرب قبل الاسلام، ج۲، ص۵۰۳-۵۰۴.

۳.۲ – فجار المراه

درگیری میان این قبایل در فجار دوم (فجار المراه) به دلیل هرزه‌گی چند جوان مکی، از قریش و کنانه، نسبت به زنی زیبارو، از طایفه بنی‌عامر هوازن، در بازار عکاظ رخ داد. پس از یاری‌خواهی زن که مورد اهانت قرار گرفته بود، نزاع میان دو قبیله آغاز شد. این درگیری با میانجی‌گری حرب بن امیه از قریش و به عهده گرفتن خسارت آسیب‌دیدگان، به پایان رسید.

[۲۲] ابن عبد ربه‌ اندلسی، احمد بن محمد، العقد الفرید، ج۶، ص۱۰۲.

[۲۳] ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، الاغانی، ج۲۲، ص۳۰۸.

[۲۴] ابن مثنی، معمر، ایام العرب قبل الاسلام، ج۲، ص۵۰۴-۵۰۵.

۳.۳ – فجار القرد

فجار سوم، معروف به فجار القِرد

[۲۵] مسعودی، علی بن حسین، مروج‌ الذهب، ج۲، ص۲۷۱.

[۲۶] عبیدی، جواد علی، المفصل، ج۷، ص۸۳.

یا فجار الرُبّاح

[۲۷] مسعودی، علی بن الحسین، التنبیه و الاشراف، ص۱۷۹.

(هردو به معنای میمون) هنگامی پدید آمد که مردی از بنوکَنانه، نسبت به پرداخت بدهی خویش به مردی از قبیله هوازن

[۲۸] ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، الاغانی، ج۲۲، ص۳۰۸.

(بنوجشم بن بکر بن هوازن)، تعلل ورزید. از این‌رو مرد طلبکار که ناامید از بازپس‌گیری طلب خود بود، با ترفندی خاص، به استهزا و ریشخند مرد بدهکار پرداخت. وی با آوردن میمونی به بازار عکاظ، با صدای بلند اعلام کرد که حاضر است با گرفتن میمونی دیگر شبیه میمونی که داشت، از دین مرد کنانی صرف نظر کند. این کار باعث شد تا مردی از بنی‌کنانه، این کار را اهانت به قبیله خود تلقی کرده و میمون را با شمشیر خویش بکشد و درگیری میان دو قبیله آغاز شود. اما این اختلاف، با میانجی‌گری عبدالله بن جدعان تیمی، از شخصیت‌های بزرگ مکه، بدون خونریزی پایان یافت.

[۲۹] فاکهی، محمد بن اسحاق، اخبار مکه، ج۵، ص۱۸۳-۱۸۴.

[۳۰] ابن مثنی، معمر، ایام العرب قبل الاسلام، ج۲، ص۵۰۵-۵۰۶.

۳.۴ – فجار البراض

فجار چهارم، فجار البَرّاض، در واقع یک نبرد پنج مرحله‌ای بود که هر سال، در سالگرد نبرد قبلی، در ایام بازار عکاظ (از ذی‌قعده تا محرم)

[۳۱] ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، الاغانی، ج۲۲، ص۳۰۹.

تکرار می‌شد. اولین درگیری در سال ۵۸۴م بین قبایل قریش و کنانه از یک طرف و قبیله هوازن و برخی از هم‌پیمانانش از طرف دیگر رخ داد و پایان این نبردها در سال ۵۸۹م بود؛ چراکه قبایل درگیر، در پایان هر جنگ، بر ادامه آن در سال آینده، در همان زمان، تاکید می‌کردند.

[۳۲] ابن عبد ربه‌ اندلسی، احمد بن محمد، العقد الفرید، ج۶، ص۱۰۳.

[۳۳] ابن مثنی، معمر، ایام العرب قبل الاسلام، ج۲، ص۵۰۶.

[۳۴] شوکت،‌هادی، سالنامه المورد، ش۵، ص۴۲، «ایام العرب فی الجاهلیه و قیمتها التاریخیه.

[۳۵] عبد الجبار، منسی عبیدی، حروب الفجار، ص۱۳۶.

برخی از پژوهشگران، بدون ارائه شواهد عینی، عامل اصلی طولانی شدن این درگیری‌ها را رقابت بر سر راه‌های تجاری مشترک بین قبایل هوازن و مکیان دانسته‌اند. بنابراین تحلیل، پس از تلاش‌های‌ هاشم بن عبد مناف، برای تنظیم سفرهای زمستانی و تابستانی مکیان و ایجاد یک پل اقتصادی مستمر میان جنوب و شمال مکه، این شهر موقعیت تجاری و اقتصادی ویژه‌ای میان شبه جزیره یافت و موقعیت مذهبی آن تقویت شد. تلاش قبایل هوازن برای دستیابی به این مرکز اقتدار، به بهانه خونخواهی و تعصب قبیلگی، باعث استمرار و طولانی شدن این درگیری‌ها شد.

[۳۶] عبد الجبار، منسی عبیدی، حروب الفجار، ص۱۳۶-۱۳۸.

شروع این نبردها، با کشته شدن عروه بن عُتبه، از بزرگان هوازن، به دست مردی از قبیله کنانه، به نام بَرّاض بن قیس، بود. براض، که در جامعه و قبیله خود جایی نداشت، در دربار نُعمان بن مُنذر، پادشاه حیره (۵۸۳-۶۰۵م) نفوذ کرد و اعتماد وی را برای سرپرستی و حمایت کاروان تجاری نعمان به دست آورد. این کاروان در ماه‌های حرام ذی‌قعده تا محرم، به بازار عکاظ گسیل می‌شد.

[۳۷] ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، الاغانی، ج۲۲، ص۳۰۹.

[۳۸] ابن عبد ربه‌ اندلسی، احمد بن محمد، العقد الفرید، ج۶، ص۱۰۳.

اما پیش از اعزام کاروان، با پیشنهاد عروه بن عتبه، که براض را شایسته اعتماد پادشاه حیره نمی‌دید، نُعمان این سِمت را به عروه واگذار کرد. در پی آن، براض، پس از تعقیب کاروان، در نزدیکی فدک، عروه را به طور ناگهانی کشت و با کاروان اموال نعمان، به خیبر گریخت.
خبر کشته شدن غافلگیرانه عروه، خشم هوازن را برانگیخت. میانجی‌گری قریش که هم‌پیمانان اصلی قبیله براض -کنانه- بودند، برای جلوگیری از جنگ و خونریزی، به نتیجه نرسید. مردان هوازن ادعا داشتند که چون عروه از اشراف هوازن است، باید فردی از بزرگان قریش یا کنانه، به قصاص وی، کشته شود و قصاص براض، به عنوان قاتل عروه، جبران کننده خون ریخته شده نیست.

[۳۹] ابن مثنی، معمر، ایام العرب قبل الاسلام، ج۲، ص۵۰۶، ۵۱۲.

۴ – جنگ‌های بین مکیان و هوازن

پس از این بود که جنگجویان هوازن به سمت مکه حرکت کردند و پیش از آن‌که مکیان بتوانند خود را از محل بازار عکاظ به سرعت به سوی حرم مکه برسانند، در منطقه نخله به آن‌ها رسیدند و جنگی بین آن‌ها در گرفت که تا شب، ادامه پیدا کرد. با رسیدن شب، قریش و کنانه به حرم فرار کردند و جنگ یوم نخله، با شکست مکیان، تا سال بعد خاتمه یافت.

[۴۰] ابن عبد ربه‌ اندلسی، احمد بن محمد، العقد الفرید، ج۶، ص۱۰۳-۱۰۴.

[۴۱] ابن مثنی، معمر، ایام العرب قبل الاسلام، ج۲، ص۵۱۴، ۵۰۶.

تا چهارسال پیاپی، در این تاریخ، نبردهایی میان این قبایل، با نام‌های زیر، ادامه داشت:

۴.۱ – یوم شمطه

<