توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل جدال (دانشنامه‌حج) ۶۶ اسلاید در PowerPoint دارای ۶۶ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل جدال (دانشنامه‌حج) ۶۶ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل جدال (دانشنامه‌حج) ۶۶ اسلاید در PowerPoint :

پاورپوینت کامل جدال (دانشنامه‌حج) ۶۶ اسلاید در PowerPoint

مقالات مرتبط: جدال (فقه).

جدال در اصطلاح به معنای قسم خوردن با عبارت خاص (لا والله) یکی از محرمات احرام در حج است. به نظر مشهور فقیهان امامی، برای جدال صادق (سوگند راست خوردن) در حج در بار اول و دوم کفاره واجب نمی‌شود و تنها استغفار لازم است. در بار سوم، قربانی کردن یک گوسفند به‌عنوان کفاره واجب است. اما در جدال کاذب (سوگند دروغ خوردن)، بنابر روایات و دیدگاه مشهور فقیهان شیعه یک‌بار جدال موجب کفاره یعنی ذبح یک گوسفند می‌گردد. کفاره جدال دروغ در بار دوم، یک گاو و بار سوم یک شتر است.

فهرست مندرجات

۱ – معنای لغوی
۲ – در قرآن
۳ – حکم فقهی
۳.۱ – نظر فقهای امامی
۳.۲ – نظر فقهای اهل سنت
۳.۳ – کفاره
۳.۴ – حکم اضطرار و سهو
۴ – فهرست منابع
۵ – پانویس
۶ – منبع

۱ – معنای لغوی

واژه «جِدال» مصدر از ریشه «ج ـ د ـ ل» به معنای محکم تاباندن ریسمان، قوّت یافتن استخوان، کشتی گرفتن، ستیز، مباحثه کردن، دلیل آوردن، و چیره شدن بر طرفِ ستیز است.

[۱] جوهری، ابونصر، الصحاح، ج۴، ص۱۶۵۳.

[۲] ابن فارس، احمد، معجم مقاییس اللغه، ج۱، ص۴۳۳-۴۳۴.

[۳] ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج۱۱، ص۱۰۳-۱۰۵، «جدل.»

۲ – در قرآن

این ماده در برخی از آیات قرآن نیز به معنای ستیز و مباحثه به کار رفته است؛ از جمله: «وَجَادِلْهُمْ بِالَّتِی هِیَ اَحْسَنُ»

[۴] نحل/سوره۱۶، آیه۱۲۵.

؛ «وَلا تُجَادِلُوا اَهْلَ الْکِتَابِ اِلا بِالَّتِی هِیَ اَحْسَنُ»

[۵] عنکبوت/سوره۲۹، آیه۴۶.

؛ «یَا نُوحُ قَدْ جَادَلْتَنَا فَاَکْثَرْتَ جِدَالَنَا فَاْتِنَا بِمَا تَعِدُنَا»

[۶] هود/سوره۱۱، آیه۳۲.

مفسران مقصود از «جدال احسن» را در آیات ۱۲۵ سوره نحل

[۷] نحل/سوره۱۶، آیه۱۲۵.

و ۴۶ سوره عنکبوت

[۸] عنکبوت/سوره۲۹، آیه۴۶.

سخن گفتن با مهربانی و وقار، یاری کردن حق با حجت و دلیل عقل‌پسند، و پرهیز از آزار و خشونت و سختگیری دانسته‌اند.

[۹] شیخ طوسی، التبیان، ج۶، ص۴۴۰.

[۱۰] شیخ طوسی، التبیان، ج۸، ص۲۱۳.

[۱۱] قرطبی، شمس‌الدین، تفسیر قرطبی، ج۱۳، ص۳۵۰.

دفاع از حق و پرهیز از تمسخر و اهانت به طرف برابر، از شروط جدال احسن به شمار رفته است.

[۱۲] عاملی، مهدی، الانتصار، ج۱، ص۳۱۹.

از واژگان مرتبط با جدال، «مراء» است که برخی آن را هم‌معنا با جدال دانسته‌اند

[۱۳] ابوسعود، محمد بن محمد، تفسیر ابوالسعود، ج۱، ص۲۰۷.

[۱۴] صنعانی، عبدالرزاق، تفسیر صنعانی، ج۱، ص۷۷.

و بعضی بر این باورند که مراء بر خلاف جدال، ستیز در برابر حق پس از آشکار شدن آن است.

[۱۵] عسکری، ابوهلال، معجم الفروق اللغویه، ص۱۵۸.

[۱۶] الثمر الدانی، ص۲۴.

۳ – حکم فقهی

درباره شرایط جدال و حکم فقهی آن دیدگاه‌های مختلفی در شیعه و اهل سنت بیان شده است

۳.۱ – نظر فقهای امامی

در فقه امامی، جدال به عنوان یکی از محرمات احرام، مفهوم اصطلاحی ویژه یافته است. این مفهوم برگرفته از آیه ۱۹۷ سوره بقره: «وَ لا جِدَالَ فِی الْحَجِّ» و احادیث

[۱۷] بقره/سوره۲، آیه۱۹۷.

[۱۸] شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج۲، ص۳۲۸.

[۱۹] شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، ج۱۲، ص۴۶۳.

است. به باور فقیهان امامی، مقصود از جدال در محرمات احرام، سوگند خوردن با تعابیری ویژه است؛ یعنی: «لا و الله» (سوگند به خدا! چنین نیست) و «بلی و الله» (سوگند به خدا! چنین است).

[۲۰] شریف مرتضی، علی بن حسین، الانتصار، ص۲۴۱-۲۴۲.

[۲۱] ابن زهره، حمزه بن علی، غنیه النزوع، ص۱۶۰.

[۲۲] علامه حلی، حسن بن یوسف، تذکره الفقهاء، ج۸، ص۲۷.

پشتوانه آنان احادیثی است که مقصود از جدال را در آیه، نوعی سوگند خوردن در حال احرام شمرده‌اند.

[۲۳] شیخ کلینی، الکافی، ج۴، ص۳۳۸.

[۲۴] شیخ طوسی، التهذیب، ج۵، ص۲۹۷-۲۹۸.

البته در پاره‌ای روایات، دشنام دادن و فخرفروشی نیز از مصداق‌های جدال به شمار رفته است.

[۲۵] عیاشی، محمد بن مسعود، تفسیر عیاشی، ج۱، ص۹۵.

[۲۶] مغربی، نعمان بن محمد، دعائم الاسلام، ج۱، ص۲۹۱.

به گفته شماری از فقیهان امامی، وجه اطلاق جدال بر این‌گونه سوگند آن است که در بسیاری از موارد، سوگند خوردن همراه با ستیز و دشمنی است.

[۲۷] عاملی، مهدی، الانتصار، ص۲۴۲.

[۲۸] راوندی، قطب‌الدین، فقه القرآن، ج۱، ص۳۲۴.

عرب‌های روزگار جاهلیت در ماه‌های حج، خون ریختن و نبرد و صید را حرام می‌دانستند؛ ولی جدال در حج را ممنوع نمی‌شمردند.

[۲۹] طبری، محمد بن جریر، جامع البیان، ج۴، ص۱۴۱.

[۳۰] دروزه، محمدعزه، التفسیر الحدیث، ج۶، ص۳۵۳.

بر پایه تفاسیر، ستیز میان اعراب درباره مقدّم یا موخّر داشتن ماه‌های حج (یا به اصطلاح: نسیء) و نیز تفاوت دیدگاه آنان درباره آنکه کدام یک بهتر است و نیز ستیز آنان درباره موقف حج حضرت ابراهیم (علیه‌السّلام)، سبب نزول آیه و نهی از جدال در حج بوده است.

[۳۱] طبری، محمد بن جریر، جامع البیان، ج۴، ص۱۴۶-۱۴۷.

[۳۲] فخر رازی، محمد بن عمر،‌ التفسیر الکبیر، ج۵، ص۳۱۸.

[۳۳] ابن کثیر،‌ اسماعیل بن عمر، تفسیر ابن کثیر، ج۱، ص۲۴۵.

موضوع جدال در منابع جامع فقهی، افزون بر باب حج، در مباحثی چون اعتکاف نیز یاد شده است.

[۳۴] ابن قدامه مقدسی،‌ المغنی، ج۳، ص۱۴۸.

[۳۵] نجفی جواهری، محمدحسن،‌ جواهر الکلام، ج۱۷، ص۲۰۳.

از جمله حکمت‌های نهی از جدال در حج، بر پایه منابع فقهی و تفسیری، چنین است: تقوا،

[۳۶] بقره/سوره۲، آیه۱۹۷.

پرهیز از دروغ و لغو،

[۳۷] علامه حلی، تذکره الفقهاء، ج۷، ص۳۹۴.

و پیشگیری از راه یافتن شبهه به قلب.

[۳۸] ازهری، صالح بن عبدالسمیع، الثمر الدانی، ص۲۴.

به باور مشهور فقیهان امامی، به پشتوانه آیه ۱۹۷ سوره بقره

[۳۹] بقره/سوره۲، آیه۱۹۷.

و احادیث

[۴۰] شیخ کلینی، الکافی، ج۴، ص۳۳۸.

[۴۱] شیخ طوسی،‌ التهذیب، ج۵، ص۳۳۵-۳۳۶.

و اجماع، جدال به معنای سوگند خوردن با تعابیر خاص، بر احرام‌گزار حرام است.

[۴۲] سید شریف مرتضی، علی بن حسین، الانتصار، ص۲۴۱-۲۴۲.

[۴۳] طباطبائی، سید علی، ریاض المسائل، ج۶، ص۳۱۳.

[۴۴] نجفی جواهری، محمدحسن،‌ جواهر الکلام، ج۱۸، ص۳۵۹.

در این حکم، تفاوتی میان زن و مرد نیست.

[۴۵] مقدس اردبیلی، احمد، مجمع الفائده، ج۶، ص۲۹۵-۲۹۶.

شماری از فقیهان به پشتوانه مفهوم جدال که در آن مباحثه و ستیز نهفته است، بحث و ستیز پیشین را شرط تحقق جدال می‌دانند؛ به گونه‌ای که عبارت «لا و الله» را یک طرف و عبارت «بلی و الله» را طرف برابر بر زبان آورد.

[۴۶] نجفی جواهری، محمدحسن،‌ جواهر الکلام، ج۱۸، ص۳۶۳-۳۶۴.

ولی دیگر فقیهان به پشتوانه اطلاق روایات

[۴۷] شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج۲، ص۳۲۹.

[۴۸] شیخ طوسی، التهذیب، ج۵، ص۳۳۶.

وجود ستیز پیشین را در تحقق جدال شرط ندانسته‌اند.

[۴۹] نراقی، مولی احمد، مستند الشیعه، ج۱۱، ص۳۸۶.

[۵۰] خوئی، سید ابوالقاسم، موسوی خلخالی، سید محمدرضا، المعتمد، ج۳، ص۴۳۵.

[۵۱] روحانی، سید محمدصادق، فقه الصادق، ج۱۰، ص۴۶۱-۴۶۲.

البته شماری از فقیهان امامی ستیز در بحث را که تنها به قصد غلبه و برتری‌جویی در مباحثه و خود‌نمایی باشد، حرام شمرده‌اند، خواه هنگام مناسک حج باشد و خواه جز آن.

[۵۲] شهید ثانی، مسالک الافهام، ج۲، ص۱۰۹.

[۵۳] علامه مجلسی،‌ بحار الانوار، ج۷۰، ص۴۰۰-۴۰۲.

[۵۴] نجفی جواهری، شیخ محمدحسن،‌ جواهر الکلام، ج۱۷، ص۲۰۳.

بسیاری از فقیهان متاخر امامی به پشتوانه روایات متعدد

[۵۵] کلینی،‌ محمد بن یعقوب،‌ الکافی، ج۴، ص۳۳۸.

[۵۶] شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج۲، ص۳۲۹.

[۵۷] شیخ طوسی، التهذیب، ج۵، ص۳۳۶.

بر آنند که جدال ممنوع در حج تنها شامل کاربرد عبارت «لا و الله» یا «بلی و الله» است.

[۵۸] علامه حلی، قواعد الاحکام، ج۱، ص۴۲۴.

[۵۹] مقدس اردبیلی، احمد، مجمع الفائده، ج۶، ص۲۹۵.

[۶۰] کاشف الغطاء، شیخ جعفر، کشف الغطاء، ج۴، ص۶۱۶.

از این‌رو، اگر تنها الفاظ سوگند گفته شود و معنای این دو عبارت به زبان دیگر بیان گردد

[۶۱] فاضل هندی، کشف اللثام، ج۵، ص۳۶۹.

[۶۲] فاضل هندی، کشف اللثام، ج۵، ص۳۷۰.

[۶۳] خوئی، سید ابوالقاسم، المعتمد، ج۴، ص۱۶۶.

و یا حتی سوگند به غیر خدا خورده شود، جدال حرام تحقق نخواهد یافت.

[۶۴] علامه حلی، تذکره الفقهاء، ج۸، ص۲۷.

[۶۵] کاشف الغطاء، شیخ جعفر، کشف الغطاء، ج۲، ص۴۵۵.

به تصریح فقیهان یاد شده، کاربرد هر دو تعبیر با هم در یک ستیز لازم نیست و کاربرد یکی از آن دو کافی است.

[۶۶] علامه حلی، منتهی المطلب، ج۲، ص۸۴۴.

[۶۷] کاشف الغطاء، شیخ جعفر، کشف الغطاء، ج۲، ص۴۵۵.

[۶۸] روحانی، سید محمدصادق، فقه الصادق، ج۱۰، ص۴۶۵-۴۶۶.

شماری از فقیهان به پشتوانه حدیثی دیگر

[۶۹] شیخ کلینی، الکافی، ج۴، ص۳۳۸.

[۷۰] شیخ طوسی، التهذیب الاحکام، ج۵، ص۳۳۵.

جدال را در کاربرد این دو عبارت منحصر ندانسته و هر چه را در شرع سوگند به شمار آید، مصداق جدال و ممنوع دانسته‌اند.

[۷۱] شهید اول، الدروس، ج۱، ص۳۸۶-۳۸۷.

[۷۲] محقق کرکی، علی بن حسین، جامع المقاصد، ج۳، ص۱۸۳-۱۸۴.

[۷۳] طباطبایی، علی بن محمدعلی، ریاض المسائل، ج۶، ص۳۱۳-۳۱۴.

بر این اساس، حتی سوگند خوردن با تعابیری جز نام خدا مانند «رحمن»، «رحیم»، «خالق» یا به غیر زبان عربی نیز جدال ممنوع شمرده می‌شود.

[۷۴] نراقی، احمد، مستند الشیعه، ج۱۱، ص۳۸۷.

[۷۵] صابری همدانی، احمد، کتاب الحج، ج۲، ص۱۴۰.

شماری از فقیهان بر آنند که اگر کلمات «لا» و «بلی» به زبان غیر عربی گفته شود، جدال ممنوع تحقق می‌یابد؛ ولی لفظ سوگند (والله) باید صریحاً به عربی بیان شود.

[۷۶] نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۱۸، ص۳۶۳-۳۶۴.

به باور شماری از فقیهان، با سه بار سوگند راست خوردن یا یک بار سوگند دروغ خوردن، جدال تحقق می‌یابد.

[۷۷] نراقی، احمد، مستند الشیعه، ج۱۱، ص۳۸۷.

دیگر فقیهان یک بار سوگند خوردن را کافی شمرده‌اند.

[۷۸] طباطبایی، علی بن محمدعلی، ریاض المسائل، ج۷، ص۴۲۵.

به تصریح شیخ مفید، جدال حرام در حج با عبارت «والله ما کان کذا»؛ «به خدا سوگند! این‌گونه نیست» یا «و الله لیکوننّ کذا»؛ «به خدا سوگند! این‌گونه است» تحقق می‌یابد.

[۷۹] شیخ مفید، المقنعه، ص۳۹۸.

شماری از فقیهان تصریح کرده‌اند که برای تحقق جدال ممنوع، نفی یا تصدیق اخباری شرط است؛ یعنی جمله‌ای که احرام‌گزار به کار می‌برد، باید اخباری باشد؛ زیرا جمله انشائی درخور صدق و کذب نیست.

[۸۰] علامه حلی، شرائع الاسلام، ج۱، ص۱۸۵.

[۸۱] خویی،