توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل جبری مذهب ۶۶ اسلاید در PowerPoint دارای ۶۶ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل جبری مذهب ۶۶ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل جبری مذهب ۶۶ اسلاید در PowerPoint :

جبریه

جَبْریّه، طرف‌دارانِ گرایشی اعتقادی‌اند که افعال انسانی را مخلوق خدا می‌دانستند و اختیار انسان را نفی می‌کردند.

فهرست مندرجات

۱ – معرفی فرقه جبریه
۱.۱ – عدم استقلال جبریه
۱.۲ – جبریه در فهرست فرقه‌های مبتدع
۱.۳ – جبریه در آثار فرقه‌نگاری زیدی و اسماعیلی
۱.۴ – اختلاف در دسته‌بندی‌ها
۱.۵ – چگونگی ظهور جبریه
۱.۶ – اقدام حسن بصری
۱.۷ – قدریه از مخالفان بنی امیه
۱.۸ – گزارش قاضی عبد الجبار
۱.۹ – تقسیم جبریه به سه گروه
۱.۹.۱ – نمایند دسته اول
۱.۹.۲ – نمایند دسته دوم
۱.۹.۳ – بزرگ‌ترین گروه جبرگرا
۱.۱۰ – آیات قرآنی مورد توجه جبرگرایان
۱.۱۱ – زمینه گرایش به جبر
۱.۱۲ – اتهام معبد جهنی
۱.۱۳ – جبریه در معرض انتقاد
۱.۱۴ – اشاعره معتقد به خلق افعال عباد
۲ – اختلاف در کافربودن جبریه
۳ – فهرست منابع
۴ – پانویس
۵ – منابع

۱ – معرفی فرقه جبریه

مُجبَر در لغت به معنیِ کسی است که افعالی بر خلاف قصد و اختیارِ خود انجام ‌دهد.

[۱] علی ابن حزم، الفصل، ج۳، ص۳۵، به کوشش محمد ابراهیم نصر و عبدالرحمان عمیره، ریاض، ۱۴۰۲ق/۱۹۸۲م.

[۲] یعقوب ابن سکیت، اصلاح المنطق، ذیل اجبر، به کوشش محمد حسن بکایی، مشهد، ۱۴۱۲ق.

[۳] ذیل جبر، ابن منظور، لسان.

اصطلاحِ جبریه به مفهوم فرقه‌ای مبتدع مدتها پس از گسترش عقید جبر در میان مسلمانان وارد ادبیات فرقه‌نگاری شد.

۱.۱ – عدم استقلال جبریه

در کتاب الاستقام خشیش بن اصرم (د ۲۵۳ق/۸۶۷ م) که در التنبیه والردِ ملطی

[۴] محمد ملطی، التنبیه والرد علی اهل الاهواء والبدع، ج۱، ص۹۱ ‌، به کوشش محمد زاهد کـوثری، قاهره، ۱۹۷۷م.

بر جا مانده است و یکی از کهن‌ترین آثار فرقه‌نگاری اهل سنت به شمار می‌رود، از جبریه به عنوان فرقه‌ای مستقل نام برده نشده است.

۱.۲ – جبریه در فهرست فرقه‌های مبتدع

نخستین‌بار که اهل سنت از جبریه در فهرست فرقه‌های مبتدع استفاده کردند، مربوط است به کتاب الرد علی البدع مکحول بن فضل نسفی (د ۳۱۸ق/۹۳۰م).
مکحول نسفی همچون دیگر فرقه‌نگاران با توجه به مضمون حدیث نبویِ افتراق،

[۵] محمد ترمذی، سنن، ج۵، ص۲۶، به کوشش احمد محمد شاکر، بیروت، داراحیاء التراث العربی.

[۶] عبدالله دارمی، سنن، ج۲، ص۳۱۴، به کوشش فواز احمد زمرلی و خالد سبع علمی، بیروت، ۱۴۰۷ق.

[۷] محمد کلینی، الکافی، ج۸، ص۲۲۴، به کوشش علی اکبر غفاری، تهران، ۱۳۶۲ش.

[۸] علی خزاز قمی، کفایه الاثر، ج۱، ص۱۵۵، به کوشش عبد اللطیف حسینی کوه‌کمری، قم، ۱۴۰۱ق.

برای نشان دادنِ ۷۲ فرق مبتدع، از ۶ فرق اصلی جبریه و جهمیه به همراه مرجئه ، قدریه ، روافض و حروریه نام می‌برد.
هر یک از این فرق با منشعب شدن به ۱۲ شاخه در مجموع ۷۲ فرق مبتدع را تشکیل می‌دادند.

[۹] مکحول نسفـی، «الرد علـی اهل البـدع و الاهواء الضالـه المضله»، ج۱، ص۶۱-۶۲، «کتاب ۱».

تقسیم‌بندیِ مکحول بعدها هم در آثار اهل سنت ادامه یافت.

[۱۰] عثمان عراقی، الفرق المفترقه بین اهل الزیغ و الزندقه، ج۱، ص۶۱-۷۳، به کوشش یشار قوتلو آی، آنکارا، ۱۹۶۱م.

[۱۱] عبدالرحمان ابن جوزی، تلبیس ابلیس، ج۱، ص۲۸، به کوشش سید جمیلی، بیروت، ۱۴۰۵ق/۱۹۸۵م.

[۱۲] عبدالرحمان ابن جوزی، تلبیس ابلیس، ج۱، ص۳۲، به کوشش سید جمیلی، بیروت، ۱۴۰۵ق/۱۹۸۵م.

[۱۳] محمد قرطبی، الجامع لاحکام القرآن، ج۴، ص۱۶۳-۱۶۴، به کوشش احمد عبدالعلیم بردونی، قاهره، ۱۳۷۲ق/۱۹۵۲م.

طرحهای دیگری نیز در آثار فرقه‌نگاران مطرح شده است، برای نمونه نویسند بیان الادیان ۸ فرق اصلی را نام می‌برد و جهمیه را در دو گروه مجبره و مرجئه فهرست می‌کند ‌.

[۱۴] محمد ابوالمعالی، بیان الادیان، ج۱، ص۲۷-۲۸، به کوشش هاشم رضی، تهران، ۱۳۴۲ش.

۱.۳ – جبریه در آثار فرقه‌نگاری زیدی و اسماعیلی

در آثار فرقه‌نگاری زیدی و اسماعیلی جبریه اغلب در ذیل فرق بزرگ‌ترِ مرجئه مورد بررسی قرار گرفته‌اند.
ابوتمام نویسند اسماعیلی باب ‌الشیطان که از منطق [[خراسان] بود، چه‌بسا به تبعیت از سنت فرقه‌نگاریِ معتزله و کتاب المقالات ابوالقاسم بلخی

[۱۵] حسن انصاری، «کتابی از ابوتمام نیشابوری فیلسوف ایرانی ناشناخته»، ج۱، ص۶۳-۶۷، نشردانش، تهران، ۱۳۸۰ش، شم‌ ۹۷.

جبریه را در ذیل گروههایی معرفی کرده است که از ایمان فهمی مرجئی داشتند و آن را به اقرارِ زبانی منحصر می‌دانستند.
پیروان جهم بن صفوان (جهمیه)، اسماعیل بطیخ(بطیخیه)، ابی صباح بن معمر (صباحیه)، به همراه نجاریه و ضراریه ، در مجموع فرق جبریه محسوب می‌شدند.

[۱۶] ابوتمام خراسانی، باب الشیطان من کتاب الشجره، ج۱، ص۴۲-۵۲، به کوشش و مادلونگ و پ واکر، برلین، ۱۹۹۰م.

۱.۴ – اختلاف در دسته‌بندی‌ها

نظیر همین دسته‌بندی در مفاتیح العلوم خوارزمی (د۳۸۳ق/ ۹۹۳م) نیز تکرار شده است.

[۱۷] محمد خوارزمی، مفاتیح العلوم، ج۱، ص۲۶-۲۷، به کوشش فان فلوتن، لیدن، ۱۸۹۵م.

احمد بن یحیی ابن مرتضی (د۸۴۰ ق/۱۴۳۶م) نویسند زیدی ، نیز مجبره را از جمل مرجئه دانسته است.
در تقسیم‌بندی او کلابیه ، اشاعره ، بکریه و کرامیه از جمله مجبره هستند.

[۱۸] احمد ابن مرتضی، البحر الزخار، ج۱، ص۴۲-۴۳، بیروت، ۱۹۷۵م.

اما ابو حاتم رازی (د ۳۲۲ق/۹۳۴م)، نویسند دیگرِ اسماعیلی، در ذکر فرقه‌های مرجئه، تنها به نظرات آنان دربار ایمان و توحید توجه داشته، و ذکری از جبری بودنِ ایشان نکرده است.

[۱۹] ابوحاتم رازی، «الزینه»، الغلو و الفرق الغالیه از عبدالله سلوم سامرایی، ص ۲۶۳-۲۶۹ ،بغداد، ۱۳۹۲ق/۱۹۷۲م .

در آثار اشاعره هم علاوه بر جهم بن صفوان به جبری بودنِ برخی از مرجئه اشاره شده است.
بغدادی (د ۴۲۹ق/۱۰۳۸م) آن دسته از مرجئه را که به جبر قائل بودند، از جمل جهمیه دانسته است.

[۲۰] عبد القاهر بغدادی، الفرق بین الفرق، ج۱، ص۱۹۰، بیروت، ۱۹۷۷م.

۱.۵ – چگونگی ظهور جبریه

معتزله در آثار خود به چگونگی ظهور مجبره اشاره کرده‌اند.
ابو علی جبایی ایام خلافت امویان را نخستین عصری می‌داند که مسائل مربوط به اختیار انسان و قضا و قدر الهی، و نقش مشیت الهی در سرنوشت انسان به صورت گسترده در جهان اسلام مطرح شد.

[۲۱] قاضی عبدالجبار، «فضل الاعتزال»، فضل الاعتزال و طبقات المعتزله، ص۱۴۳ ،به کوشش فؤاد سید، تونس، ۱۴۰۶ق/۱۹۸۶م.

بنا به نظر قاضی عبد الجبار ، معاویه و جانشینان وی جبرگرایی را در شام گسترش دادند و از آن ‌پس، عقیده به جبر مذهب تود مردم شد.

[۲۲] قاضی عبدالجبار، «فضل الاعتزال»، فضل الاعتزال و طبقات المعتزله، ص۱۴۴ ،به کوشش فؤاد سید، تونس، ۱۴۰۶ق/۱۹۸۶م.

۱.۶ – اقدام حسن بصری

حسن بصری در رساله‌ای که برای عمر بن عبد العزیز نوشته، بدون ذکر نام فرقه‌ای یا کس خاصی، به چند مورد از انحرافات جبرگرایان اشاره کرده است.

[۲۳] حسن بصری، «رساله فی القدر»، ج۱، ص۱۱۲-۱۲۲، رسائل العدل و التوحید، به کوشش محمد عماره، بیروت، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.

امویان مخالفان خود را ــ با توجه به مضمون حدیثی نبوی «القدریه مجوس هذه الامه…» ــ قدریه می‌نامیدند.

[۲۴] محمد بخاری، التاریخ الصغیر، ج۲، ص۲۴۷، به کوشش محمود ابراهیم زاید، بیروت، ۱۴۰۶ق.

[۲۵] احمد بیهقی، السنن الکبری، ج۱۰، ص۲۰۳، به‌کوشش محمد عبدالقادر عطا، مکه، ۱۴۱۴ق/۱۹۹۴م.

۱.۷ – قدریه از مخالفان بنی امیه

جمعی از کسانی که به طرف‌داری از اختیار در افعال انسانی به « قدریه » مشهور شده‌اند، از جمل مخالفان بنی امیه به شمار می‌آمدند.
معبد جهنی که به دستور حجاج ، یا به‌قولی عبدالملک بن مروان به قتل رسید، و غیلان دمشقی هم که هشام بن عبد الملک او را کشت، از جمل این قدریان‌اند.

[۲۶] علی سید مرتضی، «انقاذ البشر من الجبر و القدر»، ج۲، ص۱۷۸-۱۸۰، رسائل، به کوشش احمد حسینی و مهدی رجایی، قم، ۱۴۰۵ق.

عنوان قدری از سوی اهل سنت بعدها به معتزله هم اطلاق شد.
گرچه معتزله از پذیرفتن این عنوان سر باز زدند و مخالفان خود را قدری خواندند و گفتند هرکه خیر و شر قدر را به خدا نسبت دهد، شایست عنوان قدریه است.

[۲۷] قاضی عبدالجبار، «فضل الاعتزال»، ج۱، ص۱۶۷، فضل الاعتزال و طبقات المعتزله، به کوشش فؤاد سید، تونس، ۱۴۰۶ق/۱۹۸۶م.

[۲۸] علی جرجانی، شرح المواقف، ج۸، ص۳۷۷-۳۷۸، قاهره، ۱۳۲۵ق/ ۱۹۰۷م.

[۲۹] احمد امین، ضحی الاسلام، ج۳، ص۸۱، بیروت، دار الکتاب‌العربی.

۱.۸ – گزارش قاضی عبد الجبار

بنا بر گزارش قاضی عبد الجبار پس از بدعت بنی امیه ، در باب جبر گروهی این عقیده را اظهار کردند که خدا می‌تواند به انسان تکلیف ما لایطاق کند.
از نظر این گروه اگر کافری که خدا علم دارد هرگز ایمان نخواهد آورد، قدرت ایمان آوردن داشته باشد، در واقع قادر است خلاف قضا و قدر الهی را انجام دهد.

[۳۰] قاضی عبدالجبار، «فضل الاعتزال»، فضل الاعتزال و طبقات المعتزله، ص۱۴۸ ،به کوشش فؤاد سید، تونس، ۱۴۰۶ق/۱۹۸۶م.

۱.۹ – تقسیم جبریه به سه گروه

سید مرتضی عقاید جبریه را بنا بر فهم آنان از مسئل استطاعت ۳ دسته دانسته است.
۱. افعال انسانی مخلوق خدا‌ست و هیچ تصرفی از سوی انسان در این افعال صورت نمی‌گیرد.
۲. افعال انسانی را خدا خلق می‌کند و انسان بنا به استطاعتی که متقدم بر فعل است، آن را انجام می‌دهد.
۳. افعال انسانی را خدا خلق می‌کند و انسان با استطاعتی که در هنگام فعل پدید می‌آید، آنها را انجام می‌دهد.

[۳۱] علی سید مرتضی، «انقاذ البشر من الجبر و القدر»، ج۲، ص۱۸۲، رسائل، به کوشش احمد حسینی و مهدی رجایی، قم، ۱۴۰۵ق.

بنابراین دسته‌بندی، می‌توان گفت:

۱.۹.۱ – نمایند دسته اول

مهم‌ترین نمایند دست اول جهم بن صفوان (د ۱۲۸ق/۷۴۶م) است.
جهم به کلی منکر استطاعت انسان بود.
از نظر او میان حوادث طبیعی که در جهان اتفاق می‌افتد و آنچه انسانها انجام می‌دهند، تفاوتی وجود ندارد.

[۳۲] علی اشعری، مقالات الاسلامیین، ج۱، ص۲۷۹، به کوشش هلموت ریتر، ویسبادن، ۱۴۰۰ق/ ۱۹۸۰م.

[۳۳] عبد القاهر بغدادی، الفرق بین الفرق، ج۱، ص۱۹۹، بیروت، ۱۹۷۷م.

[۳۴] محمد بخاری، «خلق افعال العباد»، ج۱، ص۲۱۲، عقائد السلف، به کوشش علی سامی نشار و عمار جمعی طالبی، اسکندریه، ۱۹۷۱م.

۱.۹.۲ – نمایند دسته دوم

دست دوم که اغلب به ضرار بن عمرو و حفص الفرد منسوب هستند، آن دسته از معتزلیانی را تشکیل می‌دهند که استطاعت قبل از فعل را پذیرفته بودند، ولی افعال انسانی را مخلوق خدا می‌دانستند.

[۳۵] محمد شهرستانی، الملل والنحل، ج۱، ص۸۶، به کوشش