توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل تهلیل (دانشنامه‌حج) ۹۵ اسلاید در PowerPoint دارای ۹۵ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل تهلیل (دانشنامه‌حج) ۹۵ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل تهلیل (دانشنامه‌حج) ۹۵ اسلاید در PowerPoint :

پاورپوینت کامل تهلیل (دانشنامه‌حج) ۹۵ اسلاید در PowerPoint

مقالات مرتبط: تهلیل.

تهلیل، گفتن لااله الاّ اللّه، و مهمترین شعار توحیدی است. این ذکر در قرآن کریم و احادیث پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) و اهل بیت ایشان فراوان است. بر پایه احادیث، گفتن «لا اله الا الله» اصل و اساس دین، برترین عبادت، بهای بهشت، برترین کلمات نزد خداوند، شکننده کمر شیطان و کلید آسمان است. تهلیل یکی از اساسی‌ترین اذکار دین اسلام می‌باشد که در نماز، حج و اکثر دعاهای مذهبی آمده است.

فهرست مندرجات

۱ – معنای لغوی و اصطلاحی
۲ – کاربرد قرآنی
۳ – کاربرد در احادیث
۴ – کاربرد در اعمال واجب و مستحب
۵ – تهلیل در حج و عمره
۶ – موارد تهلیل در اعمال حج
۶.۱ – سفرحج
۶.۲ – دهه اول ذی‌حجه
۶.۳ – هنگام احرام
۶.۴ – پس از قطع تلبیه
۶.۵ – هنگام مشاهده کعبه
۶.۶ – به عنوان جانشین استلام
۶.۷ – نزد ارکان کعبه
۶.۸ – پیش از گزاردن سعی
۶.۹ – هنگام برآمدن بر مروه
۶.۱۰ – عرفات
۶.۱۱ – هنگام عزیمت به مزدلفه
۶.۱۲ – مشعر
۶.۱۳ – هنگام عزیمت به منا
۶.۱۴ – هنگام رمی و پس از آن
۶.۱۵ – مسجد خیف و منا
۶.۱۶ – هنگام بازگشت از منا
۶.۱۷ – ایام تشریق
۶.۱۸ – هنگام وداع با کعبه
۷ – منابع
۸ – پانویس
۹ – منبع

۱ – معنای لغوی و اصطلاحی

«تهلیل» از ریشه «ه ـ ل ـ ل»، به معنای بالا بردن صدا

[۱] ازهری، محمد بن احمد، تهذیب اللغه، ج۵، ص۲۴۰.

[۲] جوهری، اسماعیل بن حماد، الصحاح، ج۵، ص۱۸۵۲.

[۳] ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج۱۱، ص۷۰۵، «هلل».

در اصطلاح به گفتن «لا اله الاّ الله» اطلاق می‌شود.

[۴] انصاری، زکریا بن محمد، فتح الوهاب، ج۱، ص۹۷.

[۵] شیخ کلینی، الکافی، ج۱۱، ص۱۸۰.

[۶] علامه مجلسی، بحار الانوار، ج۸۸، ص۳۵۳.

به کار بردن این ریشه برای این معنا، از آن‌رو است که فرد هنگام گفتن لا اله الاّ الله، صدای خود را بلند می‌کند.

[۷] ازهری، محمد بن احمد، تهذیب اللغه، ج۵، ص۲۴۰.

[۸] زبیدی، مرتضی، تاج العروس، ج۳۱، ص۱۴۸.

برخی لغت‌شناسان تهلیل را برگرفته از حروف «لا اله الا الله» می‌دانند.

[۹] ازهری، محمد بن احمد، تهذیب اللغه، ج۵، ص۲۴۱.

گاه الفاظی مانند هَیلَله،

[۱۰] جوهری، اسماعیل بن حماد، الصحاح، ج۵، ص۱۸۵۲.

[۱۱] ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج۱۱، ص۷۰۵.

اهلال و تهلل

[۱۲] راغب اصفهانی، مفردات الفاظ قران، ص۵۴۴.

[۱۳] فیروزآبادی، بصائر ذوی التمییز، ج۵، ص۳۳۲، «هلل».

هم در این معنا به کار می‌رود.

۲ – کاربرد قرآنی

عبارت «لا اله الاّ الله» دو بار در قرآن کریم به کار رفته سوره صافات آیه ۳۵

[۱۴] صافات/سوره۳۷، آیه۳۵.

؛ سوره محمد آیه ۱۹

[۱۵] محمد/سوره۴۷، آیه۱۹.

و به صورت‌های مشابه، مانند «لا اله الاّ انا» و «لا اله الاّ انت» و به ویژه «لا اله الا هو» بیش از سی بار در قرآن آمده است. البته مفاد تهلیل، یعنی اقرار به یگانگی معبود و نفی هر‌گونه شریک برای او

[۱۶] شیخ صدوق، علل الشرائع، ج۱، ص۲۵۹.

با تعابیر گوناگون در قرآن یاد شده است. مثلا بر اساس آیه ۲۶ سوره حج

[۱۷] حج/سوره۲۲، آیه۲۶.

نخستین آموزه خداوند به حضرت ابراهیم (علیه‌السلام) پس از راهنمایی او به مکان کعبه، نفی شرک به شمار رفته است: «وَ اِذْ بَوَّاْنا لِاِبْراهیمَ مَکانَ الْبَیْتِ اَنْ لا تُشْرِکْ بی‌شَیْئاً».

۳ – کاربرد در احادیث

بر پایه احادیث، گفتن «لا اله الا الله» اصل و اساس دین،

[۱۸] فرات کوفی، تفسیر فرات الکوفی، ص۳۹۷.

برترین عبادت،

[۱۹] شیخ کلینی، الکافی، ج۲، ص۵۰۶.

[۲۰] ابن حجر عسقلانی، فتح الباری، ج۱۱، ص۱۷۴.

بهای بهشت،

[۲۱] شیخ صدوق، التوحید، ص۲۱.

[۲۲] متقی هندی، علی بن حسام، کنز العمال، ج۱، ص۵۲۱.

برترین کلمات نزد خداوند،

[۲۳] شیخ صدوق، کمال الدین، ص۶۶۹.

شکننده کمر شیطان

[۲۴] ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۲۰، ص۳۱۶.

و کلید آسمان

[۲۵] عروسی حویزی، نور الثقلین، ج۲، ص۳۰.

است. پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) آن را برترین سخن خود و پیامبران پیش از خویش یاد کرده است.

[۲۶] بیهقی، احمد بن حسین، السنن الکبری، ج۴، ص۲۸۴.

[۲۷] بیهقی، احمد بن حسین، السنن الکبری، ج۵، ص۱۱۷.

ایشان در آغاز رسالت، مردم را با خطاب «قولوا «لا اله الا الله» تُفلحوا» به اسلام فرامی‌خواند

[۲۸] ابن حنبل، مسند احمد، ج۴، ص۶۳.

[۲۹] ابن شهر آشوب، المناقب، ج۱، ص۵۶.

[۳۰] علامه مجلسی، بحار الانوار، ج۱۸، ص۲۰۲.

و در ادامه نیز با سفارش کردن مسلمانان به بسیار گفتن این ذکر، به تجدید اسلام دعوت می‌کرد.

[۳۱] ابن حنبل، مسند احمد، ج۲، ص۳۵۹.

[۳۲] حاکم نیشابوری، المستدرک، ج۴، ص۲۵۶.

بر پایه حدیث قدسی سلسله الذهب که امام رضا (علیه‌السلام) آن را با واسطه پدرانش از پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) آورده، خداوند «لا اله الاّ الله» را دژ استوار خود دانسته که ورود در آن، مایه امان از عذاب می‌شود.

[۳۳] شیخ صدوق، التوحید، ص۲۵.

[۳۴] ابن عساکر، ابن عساکر، تاریخ دمشق، ج۵، ص۴۶۲.

در روایات برای ترتب این آثار، شرط‌هایی چون اخلاص، پرهیز از گناهان و نیز پذیرش ولایت امامان تعیین شده است.

[۳۵] شیخ صدوق، التوحید، ص۲۵.

[۳۶] شیخ صدوق، التوحید، ص۲۸.

با وجود این، گوینده «لا اله الا الله» و گواهی دهنده به آن، هر چند منافق باشد، از دیدگاه فقهی در زمره اهل توحید قرار می‌گیرد و خون و جان و مال او در امان خواهد بود.

[۳۷] ابن عربی، احکام القرآن ج۱، ص۲۰۲.

[۳۸] ابن عربی، احکام القرآن، ج۲، ص۵۷۵.

[۳۹] نووی، شرح صحیح مسلم، ج۱۲، ص۵.

[۴۰] شیخ صدوق، الهدایه، ص۵۴.

۴ – کاربرد در اعمال واجب و مستحب

گفتن «لا اله الا الله» به عنوان جزئی از تشهد و تسبیحات چهار‌گانه در نماز، واجب به شمار می‌رود.

[۴۱] شیخ طوسی، الخلاف، ج۱، ص۳۶۸-۳۶۹.

[۴۲] علامه حلی، منتهی المطلب، ج۵، ص۷۶-۷۷.

[۴۳] علامه حلی، منتهی المطلب، ج۵، ص۱۷۹-۱۸۰.

[۴۴] زحیلی، وهبه، الفقه الاسلامی، ج۲، ص۸۶۸.

بر پایه روایات متعدد، تهلیل در همه حالات

[۴۵] نووی، شرح صحیح مسلم، ج۱۷، ص۱۷.

[۴۶] بهبهانی، محمد باقر، الحاشیه، ج۲، ص۴۰۷.

[۴۷] آملی، محمد تقی، مصباح الهدی، ج۱۲، ص۵۰۴.

از جمله در هر صبح و شام همراه با ذکرهای دیگر

[۴۸] شیخ کلینی، الکافی، ج۲، ص۵۳۲-۵۳۴.

[۴۹] شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، ج۴، ص۱۱۵۵.

مستحب است؛ اما در برخی موارد، بر آن تاکید ویژه شده است، از جمله: پس از گزاردن نمازهای واجب،

[۵۰] شیخ مفید، المقنعه، ص۱۱۵.

[۵۱] شهید اول، الدروس الشرعیه، ج۱، ص۱۸۴.

[۵۲] متقی هندی، علی بن حسام، کنز العمال، ج۲، ص۶۴۴.

[۵۳] کاشف الغطاء، کشف الغطاء، ج۳، ص۲۲۷.

در حال روزه،

[۵۴] متقی هندی، علی بن حسام، کنز العمال، ج۸، ص۴۵۵.

ماه رمضان،

[۵۵] ابن بابویه، فقه الرضا، ص۲۰۴.

[۵۶] اشعری قمی، احمد بن محمد بن عیسی، النوادر، ص۱۷.

[۵۷] شیخ حر عاملی، هدایه الامه، ج۴، ص۲۴۸.

بر فراز بلندی در سفر،

[۵۸] متقی هندی، علی بن حسام، کنز العمال، ج۵، ص۱۹.

[۵۹] شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، ج۱۱، ص۳۹۱-۳۹۲.

در تلقین محتضر

[۶۰] علامه حلی، تذکره الفقهاء، ج۱، ص۳۳۸.

[۶۱] موسوی عاملی، سید محمد بن علی، مدارک الاحکام، ج۲، ص۵۵.

و هنگام زیارت معصومان (علیهم‌السلام) .

[۶۲] ابن قولویه قمی، کامل الزیارات، ص۳۹۸.

[۶۳] شیخ طوسی، مصباح المتهجد، ص۷۴۰.

[۶۴] سید بن طاووس، مصباح الزائر، ص۱۹۷.

[۶۵] مشهدی، محمد بن جعفر، المزار، ص۴۲۸.

[۶۶] مشهدی، محمد بن جعفر، المزار، ص۶۵۷.

همچنین تهلیل از ذکرهای اذان و اقامه

[۶۷] ابن بابویه، فقه الرضا، ص۹۶.

[۶۸] شیخ مفید، المقنعه، ص۱۰۱-۱۰۲.

[۶۹] نووی، یحیی بن شرف، المجموع، ج۳، ص۹۰.

[۷۰] زحیلی، وهبه، الفقه الاسلامی، ج۱، ص۷۰۲.

و نیز از اذکار زیارت اهل قبور

[۷۱] علامه مجلسی، بحار الانوار، ج۹۳، ص۲۰۳.

است.

۵ – تهلیل در حج و عمره

بر پایه روایتی از پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) هر تهلیل حج‌گزار سبب دریافت بشارت خداوند است.

[۷۲] بیهقی، شعب الایمان، ج۳، ص۴۷۲.

[۷۳] سیوطی، الدر المنثور، ج۱، ص۲۱۰.

در حدیثی از امام علی (علیه‌السلام) از جمله حکمت‌های تشریع حج، گفتن «لا اله الا الله» پیرامون کعبه به شمار رفته است.

[۷۴] شیخ کلینی، الکافی، ج۴، ص۱۹۹.

[۷۵] امام علی (علیه‌السلام) نهج البلاغه، خطبه ۱۹۲.

به گزارش منابع روایی و تاریخی، انبیای خداوند و امامان معصوم (علیهم‌السلام) همواره مفاد این ذکر، یعنی نفی شریک برای خداوند، را از آغاز مناسک خود با جمله «لا شریک لک» تاکید کرده‌اند.

[۷۶] قمی، علی ابن ابراهیم، تفسیر قمی، ج۲، ص۱۵۴.

[۷۷] سهمی، حمزه بن یوسف، تاریخ جرجان، ص۳۵۵.

به تصریح برخی، هیچ یک از مناسک حج، از تهلیل و تکبیر جدا نیست.

[۷۸] ابوشهبه، محمد، السیره النبویه، ج۲، ص۳۱۸.

بر پایه روایات، حضرت آدم (علیه‌السلام) هنگامی که از کوه صفا به حجرالاسود نگریست، تهلیل بر زبان راند. جبرئیل هنگام آموزش آداب حج به حضرت ابراهیم و اسماعیل (علیه‌السلام)، در آغاز ورود به مسجدالحرام، به حجرالاسود روی کرد و تکبیر و تهلیل گفت و پس از او آن دو نیز تکبیر و تهلیل گفتند.

[۷۹] شیخ کلینی، الکافی، ج۴، ص۱۸۶.

[۸۰] شیخ کلینی، الکافی، ج۴، ص۲۰۲-۲۰۳.

[۸۱] شیخ صدوق، علل‌الشرائع، ج۲، ص۵۸۶.

پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) نیز پس از ورود به مسجدالحرام، در برابر حجرالاسود همین کار را انجام داد.

[۸۲] کاسانی، ابوبکر بن مسعود، بدائع الصنائع، ج۲، ص۱۴۶.

نیز ایشان درون کعبه تکبیر و تهلیل را تکرار کرد.

[۸۳] نسائی احمد بن شعیب، سنن النسائی، ج۵، ص۲۲۰.

[۸۴] صالحی، محمد بن یوسف، سبل الهدی، ج۱، ص۱۷۳.

بر فراز صفا نیز این ذکر را بر زبان جاری نمود.

[۸۵] نسائی احمد بن شعیب، سنن النسائی، ج۵، ص۲۴۰.

[۸۶] بیهقی، ابوبکر، دلائل النبوه، ج۵، ص۴۳۵.

همچنین در مشعر الحرام رو به قبله ایستاد و تهلیل گفت.

[۸۷] قشیری نیشابوری، مسلم بن حجاج، صحیح مسلم، ج۴، ص۴۲۰.

[۸۸] مغربی، نعمان بن محمد، دعائم الاسلام، ج۱، ص۳۲۲.

مسلمانان در شب فتح مکه تا صبح تکبیر و تهلیل گفتند

[۸۹] بیهقی، ابوبکر، دلائل النبوه، ج۵، ص۱۰۳.

[۹۰] ابن عساکر، تاریخ دمشق، ج۲۳، ص۴۵۷.

[۹۱] ابن کثیر، السیره النبویه، ج۳، ص۵۷۶.

[۹۲] مقریزی، امتاع الاسماع، ج۱۴، ص۴.

و در بازگشت از مکه هم چنین کردند.

[۹۳] ابوشهبه، محمد، السیره النبویه، ج۲، ص۵۸۰.

امام رضا (علیه‌السلام) نیز هنگام وداع با کعبه، رو به آن ایستاد و دعایی همراه تهلیل خواند: «اللهم انی انقلب علی لا اله الا انت.»

[۹۴] شیخ کلینی، الکافی، ج۴، ص۵۳۱.

۶ – موارد تهلیل در اعمال حج

با توجه به این گزارش‌ها و نیز دلیل‌های دیگر، فقیهان شیعیان و اهل سنت گفتن «لا اله الا الله» را در چندین مورد از مناسک و موسم حج، سنت شمرده‌اند؛ از جمله:

۶.۱ – سفرحج

تهلیل فراوان در طول سفر حج و به ویژه هنگام برآمدن بر بلندی سفارش شده است. نیز تهلیل از آداب اقامت در مکه است.

[۹۵] ابن بابویه، فقه الرضا، ص۲۱۵.

[۹۶] ابن قدامه، المغنی، ج۳، ص۵۹۱.

[۹۷] شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، ج۸، ص۲۸۵.

۶.۲ – دهه اول ذی‌حجه

در منابع روایی شیعیان و اهل سنت، به گفتن «لا اله الا الله» در دهه نخست ماه ذی‌حجه بسیار سفارش شده و برای تهلیل در این ایام الفاظی ویژه توصیه گشته است.

[۹۸] بیهقی، شعب الایمان، ج۳، ص۳۵۳.

[۹۹] شیخ صدوق، ثواب الاعمال، ص۷۲.

[۱۰۰] ابن فهد حلی، عده الداعی، ص۲۵۴-۲۵۵.

از آداب نماز عید قربان، گفتن تکبیر و تهلیل هنگام بیرون آمدن برای اقامه نماز است.

[۱۰۱] سیوطی، الشمائل الشریفه، ج۱، ص۲۹۶.

۶.۳ – هنگام احرام

بر پایه فقه حنفی

[۱۰۲] سرخسی، المبسوط، ج۴، ص۱۸۷.

[۱۰۳] حصکفی، محمد بن علی، الدر المختار، ج۲، ص۴۸۳.

[۱۰۴] نظام الدین و گروهی از علما، الفتاوی الهندیه، ج۱، ص۲۲۲.

و مالکی

[۱۰۵] دردیر، احمد بن محمد، الشرح الکبیر، ج۲، ص۲۶.

[۱۰۶] حطاب رعینی، محمد بن محمد، مواهب الجلیل، ج۴، ص۶۳.

اذکاری مانند تهلیل می‌تواند جایگزین تلبیه برای احرام شود.

۶.۴ – پس از قطع تلبیه

به تصریح فقیهان امامی

[۱۰۷] شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج۲، ص۵۳۰.

[۱۰۸] محقق اردبیلی، احمد بن علی، مجمع الفائده والبرهان، ج۶، ص۲۳۵-۲۳۶.

[۱۰۹] نجفی صاحب الجواهر، نجاه العباد، ص۱۰۵.

و اهل سنت

[۱۱۰] ابن‌ عبد البر، یوسف‌ بن‌ عبدالله، التمهید، ج۱۳، ص۷۶.

به پشتوانه احادیث

[۱۱۱] شیخ کلینی، الکافی، ج۴، ص۳۹۹.

[۱۱۲] شیخ طوسی، التهذیب، ج۵، ص۱۸۲.

[۱۱۳] شیخ طوسی، التهذیب، ج۵، ص۱۵۲.

مستحب است که احرام‌گزار در حج و عمره پس از قطع تلبیه به گفتن اذکاری چون تهلیل بپردازد.

۶.۵ – هنگام مشاهده کعبه

شماری از حنفیان به استحباب تهلیل هنگام دیدن کعبه باور دارند.

[۱۱۴] زبیدی، ابوبکر بن علی، الجوهره النیره، ج۱، ص۱۵۳.

[۱۱۵] حصکفی، محمد بن علی، الدر المختار، ج۲، ص۵۴۱.

[۱۱۶] نظام الدین و گروهی از علما، الفتاوی الهندیه، ج۱، ص۲۲۵.

۶.۶ – به عنوان جانشین استلام

به باور فقیهان اهل سنت، اگر استلام حجرالاسود ممکن نباشد، ایستادن در برابر آن و گفتن «لا اله الا الله» مستحب است.

[۱۱۷] سرخسی، المبسوط ج۴، ص۱۲.

[۱۱۸] کاسانی، ابوبکر بن مسعود، بدائع الصنائع، ج۲، ص۱۴۶.

[۱۱۹] سمرقندی، محمد بن احمد، تحفه الفقهاء، ج۱، ص۴۰۱.

۶.۷ – نزد ارکان کعبه

شماری از فقیهان اهل سنت، تهلیل را نزد ارکان کعبه مستحب دانسته‌اند.

[۱۲۰] نووی، یحیی بن شرف، المجموع، ج۸، ص۱۱۳.

[۱۲۱] ابن نجیم، زین‌الدین بن ابراهیم، البحر الرائق، ج۲، ص۳۶۰.

[۱۲۲] شوکانی، محمد بن علی، نیل الاوطار، ج۵، ص۱۶۸.

۶.۸ – پیش از گزاردن سعی

فقیهان امامی به پشتوانه روایات

[۱۲۳] شیخ کلینی، الکافی، ج۴، ص۴۳۱.

برآنند که مستحب است طواف‌کننده پس از انجام دادن طواف و نماز آن، بر فراز کوه صفا رو به حجرالاسود قرار گیرد و پس از حمد و ثنای خداوند، هفت بار تهلیل گوید و پس از خواندن دعاهای ویژه ۱۰۰ بار دیگر تهلیل را تکرار کند.

[۱۲۴] شیخ طوسی، المبسوط، ج۱، ص۳۶۱.

[۱۲۵] فاصل هندی، محمد بن حسن، کشف اللثام، ج۶، ص۱۳.

[۱۲۶] طباطبایی، علی بن محمدعلی، ریاض المسائل، ج۷، ص۸۹.

فقیهان همه مذاهب اهل سنت نیز گفتن «لا اله الا الله» را در آغاز سعی

[۱۲۷] سرخسی، المبسوط ج۴، ص۱۳.

[۱۲۸] کاسانی، ابوبکر بن مسعود، بدائع الصنائع، ج۲، ص۱۴۸.

[۱۲۹] نووی، یحیی بن شرف، المجموع، ج۸، ص۶۷.

[۱۳۰] حطاب، محمد بن محمد، التاج و الاکلیل، ج۴، ص۱۵۵.

یا در میان آن

[۱۳۱] موصلی، عبدالله بن محمود، الاختیار، ج۱، ص۱۶۰.

مستحب دانسته‌اند.

۶.۹ – هنگام برآمدن بر مروه

به تصریح شماری از فقیهان امامی، مستحب است انجام دهنده سعی هنگامی که به مروه رسد، تکبیر و تهلیل را هفت بار تکرار کند.

[۱۳۲] ابن براج، المهذب، ج۱، ص