توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل تعداد اتاق‌های منزل در روایات اسلامی ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۲۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل تعداد اتاق‌های منزل در روایات اسلامی ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل تعداد اتاق‌های منزل در روایات اسلامی ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint :

تعدد اتاق‌های منزل

مقالات مرتبط: شهرسازی (مقالات مرتبط).

تعدد اتاق‌های منزل از شاخصه‌های مهم معماری اسلامی است. آنچه را که در آیات و روایات در مورد مسکن و معماری ساختمان آمده است به یک معنا بر دو دسته کلی می‌توان تقسیم کرد: پاره‌ای از آن‌ها به مفاهیم و اصول کلی مسکن مربوط است و پاره دیگر به اجزا یا خصوصیت خاصی از ساختمان باز می‌گردد. در این نوشتار تعدد اتاق‌های منزل از منظر روایات اسلامی پرداخته شده است.

فهرست مندرجات

۱ – آیات و روایات منقول از اتاق‌های متعدد
۲ – اتاق خواب
۲.۱ – شرایط اتاق خواب
۳ – اتاق پذیرایی
۳.۱ – فرهنگ میهمان‌داری در اسلام
۳.۱.۱ – صله رحم
۳.۱.۲ – دیدار با برادران ایمانی
۳.۱.۳ – اطعام مومنین
۳.۲ – محل پذیرایی در خانه
۴ – اتاق عبادت
۴.۱ – ویژگی‌های مصلی
۴.۱.۱ – نه چندان کوچک و نه چندان بزرگ
۴.۱.۲ – خالی بودن از وسایل زاید
۴.۱.۳ – استحکام و اتقان بنای اتاق عبادت
۴.۱.۴ – نظافت و پاکیزگی و خوشبو بودن
۵ – اندرونی و بیرونی
۵.۱ – اتاق پذیرایی
۵.۲ – متراژ و زیربنای ساختمان
۵.۳ – حریم و محدوده منزل
۵.۴ – جلوگیری از اختلاط و ارتباط میان زنان و مردان نامحرم
۶ – سخن پایانی
۷ – پانویس
۸ – منبع

۱ – آیات و روایات منقول از اتاق‌های متعدد

از آیات و روایات بسیار معلوم می‌شود که از نظر اسلام وجود اتاق‌های متعدد که هر کدام کاربری مخصوص داشته باشد ضروری است. از این نصوص برمی آید که در عرصه‌بندی منزل دو نکته اساسی را باید در نظر داشت: از یک طرف باید زمینه ارتباط و همنشینی اعضای خانواده فراهم باشد و همگی بتوانند در یک محیط مناسب گرد هم آیند و با یکدیگر محشور باشند، و از سوی دیگر باید حریم ساکنین در ساعات خواب و استراحت و فراغت محفوظ بماند و پدر و مادر و فرزندان و دیگر بستگان هر کدام به تناسب حال خویش محلی جداگانه داشته باشند.
در قرآن کریم آمده است: ”‌ای اهل ایمان، بردگان شما و اطفال غیر بالغ باید از شما در سه وقت اجازه بخواهند و سپس وارد شوند: یکی پیش از نماز صبح، دیگر هنگام ظهر که جامه‌ها را از تن بر می‌گیرند و سوم بعد از خفتن. این سه نوبت زمان خلوت شماست. اما در غیر این اوقات، باکی بر شما و ایشان نیست که بی‌رخصت گرد شما در آیند.
خداوند آیاتش را بدین‌سان به شما روشن بیان می‌کند که او دانا و حکیم است. و آنگاه که کودکانتان بالغ شوند باید مانند سایر بالغان با اجازه بر شما وارد شوند. خداوند آیات خود را چنین روشن بر شما بیان می‌کند و خدا دانا و حکیم است. «یا ایها الذین آمنوا لیستئذنکم الذین ملکت ایمانکم والذین لم یبلغوا الحلم منکم ثلث مرات من قبل صلوه الفجر و حینتضعون نیابکم من الظهیره ومن بعد صلوه العشاء ثلث عورات لکم. لیس علیکم و لا علیهم جناح بعدهن طوافون علیکم بعضکم علی بعض کذلک یبین الله لکم الایات والله علیم حکیم.»

[۱] نور/سوره۲۴، آیه۵۸.

«واذا بلغ الاطفال منکم الحلم فلیستئذنوا کما استئذن الذین من قبلکم کذلک یبین الله لکم آیاته و الله علیم حکیم.»

[۲] نور/سوره۲۴، آیه۵۹.

از این آیات شریفه به خوبی استفاده می‌شود که اتاق خواب و استراحت پدر و مادر باید کاملاً مستقل باشد و از دسترس کودکان و دیگر اعضای خانواده به دور باشد. همچنین دلالت دارد که این اتاق باید از درب و پوشش لازم برخوردار باشد و در معرض دید رفت و آمد دیگران نباشد.
این نکته در روایات به تفصیل آمده است: در دسته‌ای از روایات اکیداً سفارش شده است که در هنگام همخوابگی زوجین هیچ‌کس حتی اطفال هم در اتاق خواب نباشند. در کتاب وسایل الشیعه باب مستقلی به این موضوع اختصاص یافته است. برای نمونه به روایت زیر اشاره می‌شود:
از امام صادق (علیه‌السّلام) شنیدم که فرمود: مرد با همسر یا کنیز خود، وقتی که کودکی در اتاق باشد همبستر نشود زیرا این کار زناکاری فرزند را در پی دارد. سمعت ابا عبدالله (علیه‌السّلام) یقول: «لا یجامع الرجل امراته و لا جاریته و فی البیت صبی فان ذلک مما یورث الزنا.»

[۳] حرعاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۱۴، ص۹۵، ابواب ات النکاح وآدابه، باب۶۷، ح۷، ط الاسلامیه.

از روایات دیگری که در بند‌های بعد در خصوص اتاق خواب، اتاق پذیرایی، اتاق عبادت و اتاق بیرونی خواهیم آورد به دست می‌آید که در بنای منزل باید اتاق‌های مختلف در نظر گرفت. بنابراین از نکات فوق می‌توان نتیجه گرفت که در معماری اسلامی، منزل حتی‌الامکان باید دارای اتاق‌های متعدد و مناسب حال اعضای مختلف خانواده باشد. از این‌رو طرح‌هایی که امروزه در ساختمان‌های جدید اجرا می‌شود و زیربنا را بیشتر به صورت‌ هال یا نشیمن و پذیرایی‌های بزرگ و باز می‌سازند با روح دستورات دینی سازگار نیست.

۲ – اتاق خواب

از روایات و آیات برمی آید که اسلام بر آداب وشرایط خواب و از جمله بر محل خواب، تاکید فراوان دارد. از آیات و روایاتی که در بند پیشین ذکر کردیم وجود یک اتاق خواب مستقل برای پدر و مادر استفاده می‌شد. همچنین استفاده کردیم که محل خواب فرزندان نیز باید از محل خواب پدر و مادر جدا باشد و معلوم شد که حتی اگر محارم مرد با او در یک خانه زندگی می‌کنند باید حریم آنها نیز محفوظ باشد. در اینجا ضمن ارائه مدارک بیشتر به شرایط اتاق خواب می‌پردازیم.

۲.۱ – شرایط اتاق خواب

آیه شریفه‌ی سوره‌ نور، که پیشتر ذکر شد، بر این نکته دلالت داشت که حتی کودکان غیربالغ نیز برای ورود به اتاق پدر و مادر باید اجازه بگیرند. در روایات بسیار ضمن تفسیر این آیات نکاتی چند اشاره شده است که در بحث ما مفید است. از جمله در یکی از روایات به علت این حکم اشاره شده است:
خداوند به این کار فرمان داده است تا آنکه خلوت حاصل شود، زیرا این اوقات زمان غفلت و خلوت است. «انما امر الله بذلک للخلوه فانها ساعه غره (الغره، غفله فی الیقظه.) و خلوه.»

[۴] حرعاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۱۴، ص۱۶۰، ابواب مقدّمات النکاح وآدابه، باب۱۲۱، ح۳، ط الاسلامیه.

اما از روایات دیگر استفاده می‌شود که خوابگاه کودکان را نیز باید از یکدیگر جدا کرد: روایت شده است که از شش سالگی بستر کودکان باید از هم جدا شود. «و روی انه یفرق بین الصبیان فی المضاجع لست سنین.»

[۵] شیخ صدوق‌، من لا یحضره الفقیه‌، ج۳، ص۴۳۶.

رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمودند: از هفت سالگی بستر فرزندانتان را از هم جدا کنید. قال رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): «فرقوا بین اولادکم فی المضاجع اذا بلغوا سبع سنین.»

[۶] دیلمی، الفردوس بماثور الخطاب، ج۳، ص۱۵۰.

آنچه از این روایت به طور قطع می‌توان استفاده کرد جدا کردن محل خواب (رختخواب یا تختخواب) است و صریحاً نمی‌توان استفاده کرد که لزوماً باید اتاق‌های آن‌ها نیز از یکدیگر جدا باشد. البته می‌توان گفت که جدا کردن اتاق خواب عملا و به طریق اولی جداسازی محل خواب را نیز در پی دارد ولی از سوی دیگر جداکردن اتاق خواب کودکان و جوانان پیامد‌های منفی روانی و اخلاقی و نیز خطرات جانی و جسمانی را به دنبال دارد.
به هر حال اگر نتوان جداسازی اتاق فرزندان را از این روایت استفاده کرد، دست کم می‌توان گفت که اتاق خواب آنها باید به‌اندازه‌ای باشد که جداسازی رختخواب یا تختخواب آن‌ها امکان پذیر باشد. گاه مشاده می‌شود که اتاق خواب آنقدر کوچک است که عملا این کار ممکن نیست. بنابراین برای کودکان یا باید اتاق خواب کوچک و تک نفره طراحی کرد و یا اتاق چند نفره‌ای که گشادگی جایگیری لازم را داشته باشد.
در روایت زیر تاکید شده است که خوابگاه کودکان را باید از خوابگاه همسران جدا کرد. امام صادق از قول پدران خود فرمود: بستر‌های زنان و کودکان از ده سالگی جدا می‌شود. عن جعفر بن محمد عن ابائه علیهم السلام: «قال یفرق بین النساء و الصبیان فی المضاجع لعشر سنین.»

[۷] شیخ صدوق، الخصال، ص۴۳۹.

گفتیم که از نظر اسلام خوابیدن در خانه به صورت تنهایی مذموم و مکروه است. در پاره‌ای روایات می‌خوانیم:
ابوجعفر (علیه‌السّلام) فرمود: ‌ای میمون (میمون نام راوی روایت است.) چه کسی با تو در شب می‌خوابد، آیا غلامی به همراه داری؟ عرض کردم: خیر. فرمود: به تنهایی مخواب، جسورترین حالتی که شیطان با انسان دارد هنگامی است که انسان به تنهایی می‌خوابد. عن ابی جعفر (علیه‌السّلام) فقال: «یا میمون من یرقد معک بالیل امعک غلام؟ قلت لا قال فلا تنم وحدک فان اجرا مایکون الشیطان علی الانسان اذا کان وحده. (کراهه ان یبیت الانسان وحده والخصال النهی عنها لعله مخوفه.»

[۸] کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ط الاسلامیه، ج۶، ص۵۳۳.

در روایت دیگر اثرات احتمالی این کار را بیان فرموده‌اند. از جمله در یک روایت به دیوانگی اشاره شده است:
از امام موسی (علیه‌السّلام) نقل شده است که فرمود: سه کار است که احتمال دیوانگی دارد: قضای حاجت در بین قبرها، راه رفتن با یک کفش، و مردی که تنها می‌خوابد. عن ابی الحسن موسی (علیه‌السّلام) قال: «ثلاثه یتخوف منها الجنون: التغوط بین القبور، المشی فی خف واحد، و الرجل ینام وحده.» هر چند در پاره‌ای از روایات تعبیر ” بیت ” آمده است و گفته شده که خوابیدن در بیت به تنهایی مکروه است.

[۹] کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ط الاسلامیه، ج۶، ص۵۳۳.

اما آنچه در مجموع روایات مورد نهی قرار گرفته است “تنها خوابیدن است، حال باید دید که این عنوان فقط در صورتی صادق است که شخص در خانه‌ی خالی بخوابد یا در اتاق خالی نیز مطلب از همین قرار است. چنانکه مرحوم کلینی تصریح کرده است، این کراهت به دلیل آثاری است که بر آن مترتب است.
از این‌رو شاید بتوان گفت که خوابیدن در یک اتاق در بسته، به ویژه در ساختمان‌های فعلی که غالباً هیچ ارتباطی با دیگر اتاق‌ها پیدا نمی‌کند، نیز همان حکم را دارا باشد. با این فرض می‌توان نتیجه گرفت که هرچند بهتر است اتاق خواب پدر و مادر از اتاق کودکان و اتاق کودکان از اتاق دیگر بستگان و زنان جدا باشد ولی بهتر است که از اتاق‌های تک نفره که کودکان را در هنگام خواب کاملاً از دیگران جدا کند پرهیز شود.
بنابراین از روایات فوق نکات زیر را می‌توان برداشت کرد:
الف) اتاق خواب پدر و مادر از اتاق بقیه‌ی اعضای خانواده جدا باشد و در مسیر راه یا در محل دسترس نباشد.
ب) اتاق پسران از اتاق دختران جدا باشد ولی بهتر است هر اتاق به‌ اندازه‌ای گنجایش داشته باشد که دو یا سه نفر از آن‌ها بتوانند کاملاً جداگانه بخوابند.
ج) اگر دیگر محارم، زن یا مرد، در همان خانه زندگی می‌کنند اتاق آن‌ها باید مستقل باشد.

۳ – اتاق پذیرایی

پیشتر گفته شد که معماری با فرهنگ عمومی و هنجارهای اجتماعی پیوندی ناگسستنی دارد. غالباً پسند و ناپسند‌های مردم است که نیاز‌های آنان را سمت و سو می‌بخشد و در نتیجه فضا و عرصه مناسبی را برای زیست انسان طلب می‌کند. از این‌رو ما معتقدیم که هرچند محل پذیرایی در ساختمان تقریباً در همه‌ی کشورها و مناطق مطرح بوده است اما کیفیت آن تحت شرایط فرهنگی هر جامعه کاملاً متفاوت است. برای مثال، امروزه در غرب با فرهنگ خاصی از مهمان پذیری مواجهیم و به همان ترتیب، در معماری آن دیار نیز محل پذیرایی بیشتر به صورت یک سالن بزرگ و عمومی ساخته می‌شود. برای شناخت ویژگی‌های اتاق پذیرایی در اسلام نخست باید دید که آموزه‌های دینی در خصوص میهمان و میهمان‌پذیری چیست و چه شرایط و ویژگی‌هایی برای آن برشمرده‌اند.

۳.۱ – فرهنگ میهمان‌داری در اسلام

ادله میهمان‌نوازی در اسلام و تجلی آن در فضای پذیرایی:

۳.۱.۱ – صله رحم

در آیات و روایات فراوان از اهمیت و ضرورت “صله رحم” سخن رفته است و هرکس را که قطع رحم کند سخت نکوهش کرده‌اند. برای مثال چند حدیث را نقل می‌کنیم:
امام باقر (علیه‌السّلام) فرمود: صله‌ی رحم خلق را نیکو، بخشش را زیاد، نفس را پاک و روزی را افزون گرداند و مرگ را به تاخیر‌اندازد. قال ابو جعفر (علیه‌السّلام): «صله الارحام تحسن الخلق و تسمع الکف و تطیب النفس و تزید الرزق و تنسی فی الاجل.»

[۱۰] کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ط الاسلامیه، ج۲، ص۱۵۲.

امام صادق (علیه‌السّلام) فرمود صله رحم و نیکویی با همسایگان شهرها را آباد و عمرها را زیاد گرداند. قال ابوعبدالله (علیه‌السّلام): «صله الرحم وحسن الجوار یعمران الدیار و یزیدان فی الاعمار.»

[۱۱] کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ط الاسلامیه، ج۲، ص۱۵۲.

امام باقر (علیه‌السّلام) فرمود: در کتاب علی (علیه‌السّلام) آمده است که: سه خصلت است که دارنده ی آن نمیرد مگر آنکه جزای کردارش را ببیند:
۱: ستم و سرکشی؛
۲: قطع رابطه با خویشان؛
۳: قسم دروغی که با آن با خدا ستیز می‌کنند. و عبادتی که سریع تر ثوابش به انسان می‌رسد، پیوند با خویشان است.
‌ای بسا قومی که ستمگرند ولی با یکدیگر رابطه‌ی دوستی دارند و به همان دلیل اموال‌شان فزونی می‌یابد و ثروتمند می‌شوند. قسم دروغ و قطع رابطه با خویشان، شهرها را بدون سکنه و نسل را منقطع می‌سازد.
از این روایات بر می‌آید که رفت و آمد با خویشان و بستگان نه تنها یک وظیفه دینی و انسانی است و ترک آن مستوجب آتش دوزخ است بلکه این کار آثار و برکات تکوینی و اجتماعی فراوانی نیز به دنبال دارد که از آن جمله است افزایش ثروت، آبادانی مناطق و ازدیاد عمر.
عن ابی جعفر (علیه‌السّلام) قال: فی کتاب علی (علیه‌السّلام): «ثلاث خصال لایموت صاحبهن ابداً حتی یری وبالهن: البغی وقطیعه الرحم و الیمین الکاذبه یبارز الله بها وان اعجل الطاعه ثواباً لصله الرحم و ان القوم لیکونون فجاراً فیتوصلون فتمی اموالهم و یثرون، ان یمین الکاذبه و قطیعه الرحم لتذران الدیار بلاقع، من اهلها و تنقل الرحم و ان نقل الرحم انتطاع النسل.»

۳.۱.۲ – دیدار با برادران ایمانی

در احادیث دیگر دیدار با همکیشان و برادران ایمانی یکی از نشانه‌های ایمان دانسته شده است. در این روایات صریحاً بر رفت وآمد به خانه یکدیگر تاکید شده است.
عن ابی جعفر (علیه‌السّلام) قال: قال رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): «من زار اخاه فی بیته قال الله عزوجل له: انت ضیفی و زائری علی قراک و قد ارجبت لک الجنه بحبک ایاه.»

[۱۲] کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ط الاسلامیه، ج۲، ص۱۷۷.

از امام باقر (علیه‌السّلام) روایت شده است که فرمود: رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمود: هرکس برادرش را در خانه اش دیدار کند خداوند عزوجل به او فرماید: تو میهمان و زائر من هستی و بر من است پذیرایی از تو، همانا بهشت را به دلیل محبتی که به برادر مومنت داری بر تو واجب کردم.
این احادیث را از آن‌رو نقل کردیم که جایگاه و اهمیت رفت و آمد به خانه دیگران در فرهنگ اسلامی روشن گردد. تعابیری که دراین روایت آمده و تجلیلی که از این کار به عمل آمده است در نصوص دینی ما کم‌نظیر است. از این فرمایشات گهربار استفاده می‌کنیم که رفت و آمد به خانه یکدیگر یکی از عناصر غیرقابل تفکیک فرهنگ اسلامی است و جامعه‌ای که در آن این ارتباط به‌طور گسترده برقرار نباشد یک جامعه دینی نیست.

۳.۱.۳ – اطعام مومنین

در گروه دیگر از روایات بر مساله” اطعام مومنین ” پافشاری شده است. در بعضی از این احادیث تصریح شده است که این اطعام باید در خانه انجام شود و به اصطلاح، دیگران را بر سر سفره خویش دعوت کند.
امام صادق (علیه‌السّلام) فرمود: فردی که دو مومن بر او داخل شوند و آنان را سیر گرداند این کار از آزاد کردن بنده‌ای بهتر و با فضیلت‌تر است. عن ابی عبدالله (علیه‌السّلام) قال: «ما من رجل یدخل بیته مومنین فیطعمها شبعهما الا کان ذلک افضل من عتق نسمه.»

[۱۳] کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ط الاسلامیه، ج۲، ص۲۰۱.

در این میان روایت زیر قابل تامل است. گویا امام (علیه‌السّلام) مومنین را ملزم می‌شمارند که همواره فقرا را به خانه خویش فرا خوانند و آنان را در منزل بر سر سفره خویش غذا دهند.
امام صادق (علیه‌السّلام) فرمود: ‌ای حسین، آیا برادرانت را دوست داری؟ گفتم آری. فرمود: به تهی دستانشان سود می‌رسانی؟ عرض کردم: آری. فرمود:‌هان، سزاوار است دوست بداری کسی را که خداوند او را دوست دارد.‌هان، قسم به خدا که آنان را سود نرسانی مگر آن که ایشان را دوست بداری. آیا ایشان را به منزل خود دعوت می‌کنی؟
عرض کردم: آری، غذا نمی‌خورم مگرآنکه دو یا چند نفر از آنان با من باشند. امام صادق (علیه‌السّلام) فرمود: بدان که بخشش آنها به تو از بخشش تو به آن‌ها بسی بیشتر است. عرض کردم به آنها غذا می‌دهم و آنان را در خانه خود میهمان می‌کنم با این حال بخشش آن‌ها بیشتر از من است؟
فرمود: آری، هنگامی که آن‌ها بر تو وارد شوند، مغفرت تو و خانواده ات را با خود می‌آورند و آنگاه که خارج شوند، گناهان تو خانواده‌ات را با خود می‌برند.
قال ابو عبدالله (علیه‌السّلام): «اتحب اخوانک یا حسین؟ قلت: نعم. قال تنفع فقرائهم؟ قلت: نعم. قال: اما انه یحق علیک ان تحب من یحب الله. اما و الله لا تنفع منهم احداً حتی تحبه اتدعوهم الی منزلک؟ قلت: نعم. ما اکل الا ومعی منهم الرجلان والثلاثه والاقل والاکثر. فقال ابوعبدالله: اما ان فضلهم علیک اعظم من فضلک علیهم. فقلت: اطعمهم عامی اوطئهم رحلی و یکون فضلهم علی اعظم؟ قال: نعم انهم اذا دخلوا منزلک دخللوا بمغفرتک ومغفره عیالک و اذا خرجوا من منزلک خرجوا بذنوبک وذنوب عیالک.»

[۱۴] کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ط الاسلامیه، ج۲، ص۲۰۲.

۳.۲ – محل پذیرایی در خانه

تا کنون از اهمیت میهمان‌داری سخن گفته شد، در روایات دیگر تاکید شده است که در خانه محلی برای میهمانداری باید در نظر گرفته شود.
در پاره‌ای از احادیث، خانه‌ای را که در آن میهمانی نباشد خالی از خیر و برکت دانسته‌اند:
رسول اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمود: هر خانه که میهمان را بدان راه نیست فرشتگان را با آن کار نیست. قال رسول الله صلی الله علیه وآله: «الخیر اسرع الی البیت الذی یعشی من الشفره الی سنام البعیر.»

[۱۵] یعقوبی، احمد بن ابی یعقوب، تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۱۰۴.

عن النبی صلی الله علیه وآله: «کل بیت لایدخل فیه الضیف لایدخله الملائکه.»

[۱۶] شعیری، محمد، جامع الاخبار، ج۱، ص۱۳۶.

رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمود: در آن کس که میهمانی ندهد، خیری نبود. قال رسول الله صلی الله علیه وآله: «لا خیر فیمن لایضیف.»

[۱۷] سیوطی، جلال‌الدین، الجامع الصغیر، ج۲، ص۷۴۷.

چنان‌که می‌بینیم در این روایات سخن از میهمانداری (تضییف) است. به نظر می‌رسد واژه‌ی پذیرایی که هم‌اینک استفاده می‌شود به خوبی نمی‌تواند مفهوم میهمانداری به معنای اصلی را برساند. هرچند از خود این روایت فهمیده می‌شود که فضایی از خانه را باید به اینکار اختصاص داد اما احادیث دیگری وجود دارد که صریحاً به این مطلب پرداخته است.
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمود: هر چیز را زکاتی است و زکات خانه، اتاق پذیرایی است. قال رسول الله صلی الله علیه و آله: «لکل شی زکوه و زکوه الدار بیت الضیافه.»

[۱۸] ۲۲۵۸ پاینده، ابوالقاسم، نهج الفصاحه، ج۱، ص۶۳۲.

در این حدیث شریف، به تعبیری زیبا و گویا برمی خوریم که نکات جالبی را در پی دارد. اتاق پذیرایی یا اتاق میهمانی “زکات خانه” معرفی می‌شود، یعنی این اتاق سهمی است از خانه که صاحبخانه به میهمان اختصاص می‌دهد. امروزه گاه اشکال می‌کنند که اتاق بیرونی که در ساختمان‌های قدیمی تعبیه می‌شد چون از دسترس اهل خانه به دور می‌ماند، عملاً استفاده ی کامل از آن صورت نمی‌گرفت.
گویا رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در پاسخ می‌فرمایند: این بخش از خانه سهم میهمان است و بنابراین درساختن آن نباید منافع صاحبخانه را در نظر گرفت. بنابراین از این روایت می‌توان استفاده کرد که اگر تعبیه اتاق پذیرایی احیاناً کاربری ساختمان را برای اهل خانه کمتر کند نباید از آن پرهیز کرد زیرا سهم میهمان را نیز باید در نظر داشت.
همچنین می‌توان استفاده کرد که اتاق پذیرایی باید به گونه‌ای ساخته شود که وسایل آرامش میهمان را فراهم سازد. تعبیر “بیت الضیافه” دلالتی فراتر از “اتاق پذیرایی” دارد. چرا که در بیت الضیافه میهمان‌داری و شرایط سکونت و ضیافت باید برقرار باشد و صرف یک پذیرایی و رسمی و موقت کافی نیست.
شاید نکته دیگری را بتوان از تعبیر “زکات” استفاده کرد. همان‌طور که در وجوب زکات رسیدن مال به حد نصاب شرعی لازم است، لزوم اتاق پذیرایی نیز ویژه مسکنی است که از حد نصاب عرفی مساحت برخوردار باشد. برای مثال، در یک مساحت پنجاه متری، اختصاص فضایی به اتاق پذیرایی نه ممکن است و