توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل تضاد (دائره‌المعارف‌بزرگ‌اسلامی) ۴۴ اسلاید در PowerPoint دارای ۴۴ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل تضاد (دائره‌المعارف‌بزرگ‌اسلامی) ۴۴ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل تضاد (دائره‌المعارف‌بزرگ‌اسلامی) ۴۴ اسلاید در PowerPoint :

تضاد (دائره‌المعارف‌بزرگ‌اسلامی)

دیگر کاربردها: تضاد (ابهام زدایی).

مقالات مرتبط: تضاد (منطق).

تَضادّ، یکی از اقسام تقابلِ منطقی میان دو مفهوم یا دو قضیه می‌باشد. تضاد بین دو مفهوم، یعنی هر دو مفهوم، امر متصوری را که با یک موضوع تناسب و ارتباط داشته باشند و اجتماع آنها در آن موضوع ممکن‌نباشد، ضدِ یکدیگر، و رابط آن دو را تضاد می‌نامند، خواه هر دو آنها وجودی باشند، یا یکی از آنها؛ و خواه هر دو مندرج در یک جنس قریب باشند، یا نه. تضاد در معنای دوم مصطلحِ فیلسوفانِ مسلمان است و «تضاد حقیقی» نامیده می‌شود. در این معنا که اخص از معنای اول است، دو موجودی را ضد هم، و رابط آن دو را تضاد می‌نامند که میان آنها نهایت تباین باشد و هر دو در تحت یک جنس قریب مندرج باشند. به این معنا اولاً دو ضد می‌توانند متعاقب یکدیگر به موضوع واحدی تعلق بگیرند و ثانیاً موضوع نیز می‌تواند فاقد هر دو آنها باشد. تضاد دارای معنای دیگری نیز هست که عبارت است از ناسازگاری، تنازع و ستیز برخی اجزاء طبیعت با یکدیگر که از نظرگاهی فلسفی شرط تداوم و تکامل طبیعت شمرده می‌شود و در مباحث حرکت، تکامل و شرور توسط فیلسوفان مسلمان مورد بحث قرار می‌گیرد.

فهرست مندرجات

۱ – حوزه مفاهیم
۱.۱ – تعریف اول
۱.۲ – تعریف دوم
۱.۳ – تضاد حقیقی
۱.۴ – تقسیم تقابل
۱.۴.۱ – ملاک تقسیم
۱.۵ – ارسطو
۱.۶ – فارابی
۱.۷ – ابن‌سینا
۱.۸ – شیخ اشراق
۱.۹ – ملاصدرا
۲ – حوزه قضایا
۲.۱ – مربع تقابل
۲.۲ – تعریف
۲.۳ – ارسطو
۳ – معنای فلسفی
۴ – فهرست منابع
۵ – پانویس
۶ – منبع

۱ – حوزه مفاهیم

تضاد بین دو مفهوم به دو معنا به کار رفته است:

۱.۱ – تعریف اول

در معنـای نخست ــ کـه میـراث ارسطو سـت و بـرخـی از منطق‌دانان از آن با عنوان «تضاد مشهوری» نام برده‌اند ــ هر دو امر متصوری را که با یک موضوع تناسب و ارتباط داشته باشند و اجتماع آنها در آن موضوع ممکن‌نباشد، ضدِ یکدیگر، و رابط آن دو را تضاد می‌نامند، خواه هر دو آنها وجودی باشند، یا یکی از آنها

[۱] .گ۱۱b، سطر ۱۵، Aristotle، Categoriae

[۲] گ۱۲a، سطر ۴۰، Aristotle، Categoriae

.

۱.۲ – تعریف دوم

هر دو امر متصوری را که با یک موضوع تناسب و ارتباط داشته باشند و اجتماع آنها در آن موضوع ممکن‌نباشد، ضدِ یکدیگر، و رابط آن دو را تضاد می‌نامند، و خواه هر دو مندرج در یک جنس قریب باشند، یا نه

[۳] بهمنیار، بن مرزبان، التحصیل، ص۵۵۳-۵۵۶.

[۴] خواجه نصیرالدین طوسی، محمد، اساس الاقتباس، ص۵۳.

[۵] جرجانی، علی، التعریفات، ص۱۹۸.

[۶] تهانوی، محمداعلی، کشاف اصطلاحات الفنون، ج۲، ص۱۶۲۲.

.

۱.۳ – تضاد حقیقی

تضاد در معنای دوم مصطلحِ فیلسوفانِ مسلمان است و «تضاد حقیقی» نامیده می‌شود. در این معنا که اخص از معنای اول است، دو موجودی را ضد هم، و رابط آن دو را تضاد می‌نامند که میان آنها نهایت تباین باشد و هر دو در تحت یک جنس قریب مندرج باشند. به این معنا اولاً دو ضد می‌توانند متعاقب یکدیگر به موضوع واحدی تعلق بگیرند و ثانیاً موضوع نیز می‌تواند فاقد هر دو آنها باشد.

۱.۴ – تقسیم تقابل

فیلسوفان مسلمان در این تعریف ابتدا تقابل را در معنای تنافر و غیریتِ ذاتیِ دو لفظ که اجتماع آنها در محل واحد، از جهت واحد و در زمان واحد امکان‌پذیر نیست، به کار برده‌اند و سپس این معنای تقابل را به ۴ قسم تقسیم کرده‌اند: تناقض، ملکه و عدم ملکه، تضاد، و تضایف

[۷] فارابی، ابونصر، قطاغوریاس، المنطق، ص۱۱۸.

[۸] فارابی، ابونصر، «المسائل الفلسفیه و الاجوبه عنها»، مجموعهالفلسفه، ص۱۰۹-۱۱۰.

[۹] ابن‌سینا، حسین، الشفاء، منطق، مقولات، ص۲۴۱.

[۱۰] ابن‌سینا، حسین، الشفاء، منطق، مقولات، ص۲۴۷.

[۱۱] بهمنیار، بن مرزبان، التحصیل، ص۵۵۳-۵۵۶.

[۱۲] جرجانی، علی، التعریفات، ص۱۹۸.

.

۱.۴.۱ – ملاک تقسیم

تضاد در حوز مفاهیم، قسیم تضایف، تناقض و ملکه و عدم ملکه قرار می‌گیرد و ملاک این تقسیم چهارگان تقابل، وجودی بودنِ هر دو، یا عدمی بودنِ یکی از آنها و نیز توقف یا عدم توقفِ تعقلِ آن دو بر یکدیگر است

[۱۳] خواجه نصیرالدین طوسی، محمد، اساس الاقتباس، ص۵۳- ۵۸.

. بنابراین، برای روشن شدن مفهوم تضاد بر نحو تمایز آن از دیگر اقسام تقابل تأکید کرده‌اند، چنان‌که در اجزاء این تعریف نشان داده شده است: دو متضاد عبارت‌اند از دو امر وجودی غیرمتضایف که بر موضوع واحدی متعاقباً درمی‌آیند و هر دو در ذیل جنس قریبی قرار دارند و میان آن دو نهایت اختلاف است

[۱۴] ابن‌سینا، حسین، الشفاء، منطق، مقولات، ص۲۴۱-۲۴۹.

[۱۵] فارابی، ابونصر قطاغوریاس، المنطق، ص۱۱۸ بب‌.

[۱۶] بهمنیار، بن مرزبان، التحصیل، ص۵۵۳-۵۵۶.

[۱۷] ابن رشد، محمد، تلخیص منطق ارسطو، ص۶۱-۶۷.

[۱۸] خواجه نصیرالدین طوسی، محمد، اساس الاقتباس، ص۵۸.

[۱۹] ابن سهلان، عمر، البصائر النصیریه فی علم المنطق، ص۱۳۴-۱۳۵.

. در این تعریف، قیدِ «دو امرِ وجودی» تقابل به تناقض و تقابل به ملکه و عدم ملکه را، و قیدِ «غیرِ متضایف» تقابل به تضایف را خارج می‌کند. قید «متعاقب بر موضوع واحد در نهایت اختلاف» نیز تضاد را منحصر در اعراض می‌نماید، زیرا موضوع دارای دو معنی است: یکی معنی اعم که شامل محلِ جواهر و صور نیز می‌شود و دیگری معنی اخص که همان «مستغنی از حالّ» است و به محلِ اَعراض اختصاص دارد. بنابراین، وقتی قید می‌شود که بین دو امر وجودی غایت اختلاف است، موضوع محدود به معنی اخص آن خواهد شد. به‌علاوه، این قید تقابل چیزهایی مانند سرخی و سبزی را نیز از نوع تقابل تضاد خارج می‌کند. با این تعریف، میان مفاهیمی چون عشق و انتقام تقابل تضاد برقرار نیست، زیرا اگرچه هر دو وجودی و در نهایت بینونت هستند، تحت جنس قریبی قرار نمی‌گیرند، چون اولی ناشی از افراط در قو جاذبه و دومی ناشی از افراط در قو دافعه است.

۱.۵ – ارسطو

ارسطو نخستین‌بار جایگاه تضاد را در میان اقسام چهارگان تقابل روشن ساخت. رابط تضاد نزد او بین دو معنایی وجود دارد که اجتماع آنها در یک محل امکان‌پذیر نیست، اما آن محل بالقوه می‌تواند به هریک از آن دو متصف شود و آن عَرَض هم می‌تواند از یکی از آن دو به دیگری منتقل گردد. ارسطو از همین دیدگاه حالتهای مختلفی از تضاد را برمی‌شمارد: طرفین تضاد می‌توانند چنان باشند که میان آن دو، عرض متوسطی وجود داشته باشد، مانند سیاهی و سفیدی؛ یا دو عرضی باشند که بین آنها عرض میانه‌ای نتوان تصور کرد، مانند سلامت و بیماری. بنابراین، ارسطو برخلاف آنچه در تضاد حقیقی گفته می‌شود، از وجودی بودنِ دو امر متضاد سخنی نگفته، و مانعی نیز برای اینکه یک امر دارای بیش از یک متضاد باشد، قائل نبوده است، مانند ترس که در برابر شجاعت و تهور قرار دارد و با هر دو در تضاد است. بر همین اساس، ارسطو تضاد را هم در میان جواهر جاری می‌دانسته است، هم در میان صورتها