توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل تأدیب کودکان و نوجوانان‌ (فقه جزا) ۹۲ اسلاید در PowerPoint دارای ۹۲ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل تأدیب کودکان و نوجوانان‌ (فقه جزا) ۹۲ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل تأدیب کودکان و نوجوانان‌ (فقه جزا) ۹۲ اسلاید در PowerPoint :

پاورپوینت کامل تأدیب کودکان و نوجوانان‌ (فقه جزا) ۹۲ اسلاید در PowerPoint

مقالات مرتبط: تنبیه بدنی کودکان (علوم دیگر).

تأدیب کودکان و نوجوانان‌ از مباحث فقهی و حقوقی و درباره مشروعیّت و چگونگی تادیب کودکان و نوجوانان بحث می‌کند. این موضوع در چهار محور مورد بحث قرار می‌گیرد. ۱. مشروعیت تادیب، ۲. مقدار و چگونگی آن، ۳. مجری تادیب کودکان و نوجوانان و ۴. ضمانت در صورت خطر و نقص عضو.
اهمیت این بحث در این است که می‌تواند نقش بسزایی در ساختار شخصیّتی آنان در آینده داشته باشد، بلکه می‌تواند عامل رشد، تعالی و تکامل آنان، یا سبب سقوط و انحطاط و تنزّلشان گردد.
با بررسی روایات مربوطه به این نتیجه می‌رسیم که مجازات‌های بدنی کودکان و نوجوانان فی الجمله مشروع است. البتّه به عنوان آخرین راه حلّ، یعنی در مواردی که جایگزین مناسب‌تری نداشته باشد. روایات درباره مقدار تادیب مطلق هستند و حدی مشخص نکرده‌اند و مجری تادیب نیز ولی طفل، حاکم شرع و معلم با اذن ولی می‌باشد.

فهرست مندرجات

۱ – محورهای چهارگانه بحث
۱.۱ – مشروعیّت تادیب
۱.۱.۱ – کلمات فقها
۱.۱.۱.۱ – محقق حلی
۱.۱.۱.۲ – صاحب ریاض
۱.۱.۱.۳ – امام خمینی
۱.۱.۱.۴ – ابن قدامه
۱.۱.۲ – ادلّ مشروعیّت تادیب
۱.۱.۲.۱ – طلاق روایات تادیب
۱.۱.۲.۲ – احادیث تعیین کننده مقدار تادیب
۱.۱.۲.۳ – سیره عقلا و متشرعه
۲ – مقدار مجازات
۲.۱ – روایات دال بر ۵ یا ۶ تازیانه
۲.۲ – روایات دال بر سه تازیانه
۲.۳ – روایات دال بر کمتر از ده عدد
۲.۴ – روایات مؤیّد عدم تعیین عدد
۳ – مجری تادیب
۴ – ضمان تادیب و اجرای تعزیر
۴.۱ – ادلّ طرفداران و مخالفان ضمان
۴.۲ – ضمان در حدود
۵ – پانویس
۶ – منبع

۱ – محورهای چهارگانه بحث

اگر بخواهیم هم ابعاد این مساله روشن شود، لازم است در چهار محور بحث کنیم:
۱- مشروعیّت تادیب کودکان و نوجوانان به یکی از سه منظور:
الف) بازداشتن آنان از کارهای خلاف، مثل سرقت، نسبت‌های ناروا، و اعمال خلاف دیگر.
ب) وادار کردن آنان به انجام واجبات، همان‌گونه که در برخی روایات در مورد نماز دیده می‌شود (آنجا که تذکّرات شفاهی مکرّر و تشویق‌ها سودمند نیفتد.)
ج) کوتاهی و تنبلی در فراگیری علوم و سایر وظایف ضروری زندگی، که گاه نیاز به تنبیه و تادیب دارد.
۲- مقدار و چگونگی تادیب.
۳- مجری تادیب کودکان و نوجوانان کیست؟ چه کسی حقّ تادیب آنان را دارد؟
۴- اگر کودک تحت تادیب با خطر یا نقص عضو مواجه گردد، یا جراحتی عارض وی گردد، چه کسی ضامن خواهد بود؟

۱.۱ – مشروعیّت تادیب

فقهای ما کمتر به سراغ این بحث رفته، بلکه غالبا از ابتدا به کمیّت و کیفیّت تادیب پرداخته‌اند، و این مطلب نشانگر آن است که اصل مشروعیّت تادیب نزد آنان به قدری روشن بوده که نیازی به بحث از آن نمی‌دیدند. البتّه فقهای اهل سنّت بیشتر به سراغ این بحث رفته‌اند.

۱.۱.۱ – کلمات فقها

در این جا به بررسی کلمات فقها در باره مشروعیت تادیب می‌پردازیم:

۱.۱.۱.۱ – محقق حلی

محقق حلی نویسند کتاب شرایع الاسلام، می‌گوید:
«یکره ان یزاد فی تادیب الصبی علی عشره اسواط و کذا المملوک، ثم قال صاحب الجواهر: لکن لم اجد دلیلا واضحا علیه؛

[۱] نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۴۱، ص۴۴۴.

مکروه است که به هنگام تادیب کودکان و بردگان بیش از ده تازیانه زده شود. صاحب جواهر پس از این سخن می‌گوید: دلیل روشنی بر این عدد نیافتم.»

۱.۱.۱.۲ – صاحب ریاض

صاحب ریاض در کتاب ریاض چنین می‌نویسد:
«یکره ان یزاد فی تادیب الصبی و تعزیره حیث یحتاج الیه عن عشره اسواط الا فی حد؛

[۲] طباطبایی، سید علی، ریاض المسائل، ج۱۳، ص۵۴۰.

مکروه است که در تادیب و تعزیر کودکان (در جایی که نیاز به آن است). از ده تازیانه تجاوز شود، مگر این که آن جرم حدّ شرعی داشته باشد.»

۱.۱.۱.۳ – امام خمینی

امام خمینی (رحمه‌اللّه) در تحریر الوسیله چنین آورده‌اند:
«و الظاهر ان تادیبه بحسب نظر المؤدب و الولی فربما تقتضی المصلحه اقل و ربما تقتضی الاکثر و لا یجوز التجاوز عما هو مقتضی المصلحه؛

[۳] موسوی خمینی، سید روح‌الله، تحریر الوسیله، ج۲، ص۴۷۷.

ظاهر آن است که مقدار تادیب بستگی به نظر تادیب‌کننده دارد. گاه مصلحت اقتضا می‌کند که کمتر از ده ضربه تازیانه زده شود، و گاه مقتضای مصلحت مقدار بیشتری است. ولی به هر حال تجاوز از آنچه مصلحت اقتضا می‌کند جایز نیست.»

۱.۱.۱.۴ – ابن قدامه

ابن قدامه از فقهای معروف عامّه می‌گوید:
«للمعلم ضرب الصبیان للتادیب … سئل احمد عن ضرب المعلم الصبیان؟ قال: علی قدر ذنوبهم و یتوقی بجهده الضرب، و اذا کان صغیرا لا یعقل فلا یضربه، و من ضرب هؤلاء الضرب الماذون، لم یضمن ما تلف؛

[۴] مقدسی، ابن قدامه، المغنی، ج۵، ص۳۹۷ (کتاب الاجارات).

معلّم حق دارد شاگردانش را به منظور تادیب بزند … از احمد بن حنبل (یکی از فقهای اربع اهل سنّت). در مورد مقدار تنبیه شاگردان توسّط معلّم سؤال کردند، در پاسخ گفت: به مقدار کار خلافی که مرتکب شده‌اند، تنبیه می‌شوند؛ ولی تا حدّ امکان از تنبیه بدنی خودداری شود، و چنانچه آن قدر کوچک باشد که خوب و بد را نمی‌فهمد زدن او جایز نیست، و کسی که در موارد مجاز کودکان را تنبیه می‌کند، ضامن خسارتهای وارده نیست.»
خلاصه این که تادیب کودکان و نوجوانان اجمالا مورد قبول هم فقها می‌باشد.

۱.۱.۲ – ادلّ مشروعیّت تادیب

برای اصل جواز تادیب می‌توان به سه دلیل استناد جست:

۱.۱.۲.۱ – طلاق روایات تادیب

اطلاقات روایات تادیب، که آن را یکی از حقوق فرزندان بر پدران می‌داند. چرا که تادیب گاه بدون مجازاتهای بدنی حاصل نمی‌شود. به سه نمونه از این روایات توجّه کنید:
الف) یکی از راویان حدیث به نام «درست» از امام کاظم (علیه‌السّلام) نقل می‌کند که مردی خدمت پیامبر اسلام (صلّی‌اللّه‌علیه‌و‌آله) رسید، و از آن حضرت در مورد حقوق فرزندش پرسید. حضرت فرمود:
«تحسن اسمه و ادبه، وضعه موضعا حسنا؛

[۵] حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۱۵، ص۱۹۸، ابواب احکام الاولاد، باب ۸۶، حدیث ۱.

نامی نیکی برایش انتخاب کن، و خوب ادبش نما، و جایگاه اجتماعی نیکویی برایش مهیّا کن.»
مقتضای ادب نیکو و اطلاق آن، شامل تنبیه بدنی در موارد ضروری نیز می‌گردد.
ب) حضرت علی (علیه‌السّلام) می‌فرماید:
«و حقّ الوالد علی الوالد ان یحسن اسمه و یحسن ادبه و یعلّمه القرآن؛

[۶] امام علی (علیه‌السلام)، نهج البلاغه، ص۵۴۶، کلمات قصار، شمار ۳۹۱.

حقّ فرزند بر پدر آن است که نامی نیک برایش انتخاب کند، و نیکو ادبش نماید، و تعلیم قرآنش دهد.»
اطلاق کلم ادب در دو روایت فوق، شامل تنبیه بدنی نیز می‌گردد. اضافه بر این، در برخی روایات به تنبیه و تادیب بدنی کودکان تصریح شده است. به روایت زیر توجّه کنید:
غیاث بن ابراهیم از امام صادق (علیه‌السّلام) نقل می‌کند که حضرت امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام) فرمود: «ادّب الیتیم ممّا تؤدّب منه ولدک، و اضربه ممّا تضرب منه ولدک؛ یتیم را همانند فرزند ادب کن، و آن گونه که فرزندت را تنبیه بدنی می‌کنی، او را نیز تنبیه کن.»
خلاصه این که اطلاق روایات تادیب، بلکه صریح برخی از آن روایات، دلالت بر مشروعیّت تنبیه بدنی در موارد ضروری دارد.

۱.۱.۲.۲ – احادیث تعیین کننده مقدار تادیب

دلیل دوم احادیث و روایاتی است که مقدار تادیب را بیان می‌کند.
این دسته از روایات به دلالت التزامی، دلالت بر جواز مجازات بدنی کودکان و نوجوانان در موارد ضروری دارد.

۱.۱.۲.۳ – سیره عقلا و متشرعه

سیره عقلا و متشرّعه، از دیگر ادلّ مشروعیّت تادیب کودکان است.
تفاوت این دو در این است که سیر عقلا زمانی حجّت خواهد بود که به امضا و تایید شارع مقدّس برسد؛ هر چند امضای شارع را از سکوت وی به دست آورده باشیم.
امّا سیره متشرّعه احتیاج به امضای شارع ندارد. چرا که رضایت شارع در دل آن نهفته است. به هر تقدیر، سیره عقلا و متشرّعه اجمالا دلالت بر جواز تنبیه بدنی کودکان دارد.
نکته: مردم در این مساله بر سه دسته‌اند:
۱- عدّه‌ای معتقدند که اصلا مجازات‌های بدنی جایز نیست.
۲- برخی بر این اعتقادند که چنین مجازات‌هایی مطلقا جایز است.
۳- و گروه سوم اعتقاد دارند که اجمالا چنین مجازات‌هایی مشروعیّت دارد. ولی اصل و اساس بر نصیحت و تادیب بدون مجازات بدنی است، و فقط در موارد ضرورت و ناچاری باید از چنان مجازات‌هایی استفاده کرد.
این عقیده مطابق حقیقت است، و در وصیّت حضرت علی (علیه‌السّلام) به امام حسن (علیه‌السّلام) نیز به چشم می‌خورد. آنجا که فرمود:
«فانّ العاقل یتّعظ بالادب و البهائم لا تتّعظ الّا بالضّرب

[۷] امام علی (علیه‌السلام)، نهج البلاغه، ص۴۰۴، نام ۳۱.

؛ انسان عاقل با تادیب و مجازات‌های غیر بدنی پند می‌گیرد، ولی چهارپایان تنها با مجازات‌های بدنی پند می‌گیرند.»

۲ – مقدار مجازات

روایاتی که در این مورد بحث می‌کند بسیار متفاوت است، و بر چند گروه تقسیم می‌شود. لازم است هر گروه را مستقلّا مورد بحث قرار داده، و در پایان گروه‌های مختلف را با هم بسنجیم.

۲.۱ – روایات دال بر ۵ یا ۶ تازیانه

گروه اوّل: روایاتی که مقدار آن را ۵ یا ۶ تازیانه می‌داند.
۱- حمّاد بن عثمان می‌گوید به امام صادق (علیه‌السّلام) عرض کردم: مقدار مجازات کودکان … برای تادیب چقدر است؟ امام فرمود: «خمسه او سته و ارفق؛

[۸] حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۱۸، ص۵۸۱، ابواب بقیّه الحدود، باب ۸، حدیث ۱.

پنج یا شش تازیانه، و با آنها مدارا کن! » علّام مجلسی در مرآت العقول، روایت فوق را تضعیف نموده است، و ظاهرا علّت آن وجود معلّی بن محمّد در سند روایت است، زیرا وی طبق تصریح علمای رجال شخصی مضطرب الحدیث و المذهب

[۹] محقق اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواه، ج۲، ص۲۵۱.

بوده است. و امّا حسن بن علی، هر چند مشترک بین چند نفر است، ولی منظور از وی در این روایت، حسن بن علی بن فضّال می‌باشد، که مرد ثقه و مورد اعتمادی بوده است.
۲- اسحاق بن عمّار می‌گوید خدمت امام صادق (علیه‌السّلام) عرض کردم: گاه اتّفاق می‌افتد که نوجوانم را به خاطر بعضی جرائم تنبیه می‌کنم؟ امام فرمود: چه قدر …؟ عرض کردم: گاه صد تازیانه! امام فرمود: صد تازیانه! و این جمله را دو بار تکرار کرد. سپس فرمود: به‌انداز حدّ زنا بر وی شلّاق می‌زنی! ؟ از خدا بترس (و این کار را نکن). عرض کردم: «جعلت فداک، فکم ینبغی لی ان اضربه؟ فقال: واحدا، فقلت: و اللّه لو علم انّی لا اضربه الّا واحدا ما ترک لی شیئا الّا افسده! قال: فاثنین. فقلت: هذا هو هلاکی: قال فلم ازل اماکسه حتّی بلغ خمسه، ثمّ غضب، فقال: یا اسحاق! ان کنت تدری حدّ ما اجرم فاقم الحدّ فیه و لا تعمّد حدود اللّه؛

[۱۰] حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۱۸، ص۳۳۹، ابواب مقدّمات الحدود، باب ۳۰، حدیث ۲.

فدایت گردم، پس چه مقدار او را بزنم؟ فرمود: یک تازیانه! عرض کردم: به خدا قسم اگر بداند که بیش از یک تازیانه به او نمی‌زنم تمام زندگی‌ام را از بین می‌برد. امام فرمود: در این صورت دو تازیانه بزن! عرض کردم: این کار مساوی با نابودی زندگی من است. اسحاق بن عمار می‌گوید: من در این باره آن قدر چانه زدم که امام تا پنج تازیانه اجازه دارد، سپس خشمگین شد، و فرمود: ‌ای اسحاق! اگر مقدار تادیب جرمی که مرتکب می‌شود را می‌دانی همان را جاری کن، و از حدّ و مرزهای الهی تجاوز مکن! »
امّا سند حدیث: در مورد عثمان بن عیسی، که این روایت را از اسحاق بن عمّار نقل کرده، سه نظریّه وجود دارد:
الف) وی از غاصبین اموال و دارایی‌های امام کاظم (علیه‌السّلام) بوده، و پس از امام صادق (علیه‌السّلام) امام هفتم را به امامت نپذیرفته است، هر چند در آخر عمر توبه کرد. بنابراین، نمی‌توان روایات وی را پذیرفت.
ب) او از اصحاب اجماع به شمار می‌رود، که جمع بزرگی شهادت بر وثاقت آنان داده‌اند.
ج) گروه سوم نه وی را مذمّت نموده، و نه تاییدش می‌کنند؛ بلکه دربار او توقّف کرده، و روایاتش را نمی‌پذیرند.
بنابراین تکیه بر روایت مورد بحث به تنهایی مشکل است.
ضمنا منظور از «غلام» در روایت فوق نوجوان کم سنّ و سال می‌باشد.
خلاصه این که طایف اوّل دلالت می‌کند که مقدار تادیب ۵ تا ۶ شلّاق است.

۲.۲ – روایات دال بر سه تازیانه

گروه دوم: روایاتی که آن را سه تازیانه می‌داند.
۱- سکونی از امام صادق (علیه‌السّلام)، و آن حضرت از پدرانش، از حضرت علی (علیه‌السّلام) نقل می‌کنند که روزی عدّه‌ای از دانش‌آموزان دفتر مشق خود را به آن حضرت دادند، تا بهترین آنها را انتخاب کند. حضرت فرمود: این کار نوعی قضاوت است، و ظلم و بی‌عدالتی در آن همانند ظلم در سایر قضاوت‌ها می‌باشد. سپس به آنان فرمود: «ابلغوا معلّمکم ان ضربکم فوق ثلاث ضربات فی الادب اقتصّ منه؛

[۱۱] حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۱۸، ص۵۸۲، ابواب بقیّه الحدود، باب ۸، حدیث ۲.

از قول من به معلّمتان بگویید که به هنگام تادیب شاگردانش بیش از سه تازیانه نزند، وگرنه مقدار اضافی قصاص می‌شود! »
روایت از نظر سند، همان‌گونه که علّامه مجلسی

[۱۲] مجلسی، محمدباقر، مرآت العقول، ج۲۳، ص۴۱۶.

نیز فرموده، معتبر نمی‌باشد، زیرا سکونی راوی آن است. ولی دلالت آن خوب است، جز این که فقط از «معلّم» سخن می‌گوید.
۲- شبیه این روایت را مرحوم صدوق به اسنادش از سلیمان بن داود منقری از امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام) نقل می‌کند.

[۱۳] صدوق، محمد بن علی، من لا یحضره الفقیه، ج۴، ص۵۱.

حدیث دوم نیز ضعیف است؛ زیرا در سندش شخصی به نام قاسم بن محمد اصفهانی وجود دارد، که مورد تایید علمای رجال نمی‌باشد. نتیجه این که، گروه دوم بیش از سه شلّاق را برای تادیب جایز نمی‌داند.

۲.۳ – روایات دال بر کمتر از ده عدد

گروه سوم: روایاتی که آن را کمتر از ده عدد می‌داند.
۱- مرحوم صدوق (رحمه‌اللّه) می‌گوید: «قال رسول اللّه (صلّی‌اللّه‌علیه‌و‌آله) لا یحلّ لوال یؤمن باللّه و الیوم الآخر ان یجلد اکثر من عشره اسواط الّا فی حدّ …؛

[۱۴] حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۱۸، ص۵۸۴، ابواب بقیّه الحدود، باب ۱۰، حدیث ۲.

پیامبر گرامی اسلام فرمود: «حاکم اسلامی، که ایمان به خدا و روز قیامت د