مهسا فایل |
سایت دانلود فایل پاورپوینت کامل أخفش ۱۰۸ اسلاید در PowerPoint
در حال بارگذاری
توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد
پاورپوینت کامل أخفش ۱۰۸ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۰۸ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است
شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.
لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل أخفش ۱۰۸ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
بخشی از متن پاورپوینت کامل أخفش ۱۰۸ اسلاید در PowerPoint :
اخفش اوسط
دیگر کاربردها: اخفش (ابهامزدایی).
اَخْفَش، نام چندین تن از نحویان که معروفترین آنان ابوالحسن سعید بن مَسعده مُجاشعی د ح ۱۵ق/۳۰م، معروف به اخفش اوسط، نحوی و ادیب بصری است.
فهرست مندرجات
۱ – زادگاه
۲ – تاریخ ولادت
۳ – علت نام گذاری
۴ – تغییر لقب
۵ – دوران تحصیل
۶ – اساتید
۷ – شاگردان
۸ – الکتاب سیبویه
۹ – تمایل نحویان کوفه
۱۰ – آشنایی کسایی با اخفش
۱۱ – نظرات نحوی متفاوت
۱۲ – آوازه اخفش
۱۳ – تسلط برعلم عروض
۱۴ – مکتب اخفش
۱۵ – آثار چاپی
۱۶ – آثار یافت نشده
۱۷ – بزاخفش
۱۸ – فهرست منابع
۱۹ – پانویس
۲۰ – منبع
۱ – زادگاه
وی از موالی قبیله مجاشع بن دارِم بوده، و نسبت مجاشعی وی به همین سبب است
[۱] سیرافی، حسن، ج۱، ص۹، اخبار النحویین البصریین، به کوشش فریتس کرنکو، بیروت، ۹۳۶م.
[۲] زبیدی، محمد، ج۱، ص۲، طبقات النحویین و اللغویین، به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۹۷۳م.
[۳] مفضل بن محمد، تاریخ العلماء النحویین، ج۱، ص۵.، به کوشش عبدالفتاح محمد حلو، جیزه مصر، ۴۱۲ق/۹۹۲م.
برخی نویسندگان کهن همچون مبرد قفطی
[۴] قفطی، علی، ج۱، ص۹، انباه الرواه، به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۳۷۱ق/۹۵۲م.
و ابوطیب لغوی
[۵] ابوطیب لغوی، عبدالواحد، ج۱، ص ۸، مراتب النحویین، به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۳۷۵ق/۹۵۵م.
او را ایرانی و اهل بلخ میدانند؛ اما بلخی مؤلف کتاب فضایل خراسان، وی را از مردم خوارزم شمرده است.
[۶] ابن ندیم، الفهرست، ج۱، ص۸.
[۷] قفطی، علی، ج۱، ص۱، انباه الرواه، به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۳۷۱ق/۹۵۲م.
از نام عربی پدر و نسبت مجاشعی وی چنین بر میآید که خانواده اخفش سالها پیش از تولد وی به عراق کوچیده، و «ولاء» قبیله مجاشع را پذیرفته بودهاند. از آنجا که بنی مجاشع در بصره میزیستند، میتوان پنداشت که اخفش نیز در همان شهر به دنیا آمده است.
۲ – تاریخ ولادت
ولادت وی را برخی از معاصران در دهه سوم از سده ق تخمین زدهاند
[۸] الورد، عبدالامیر محمدامین، ج۱، ص۴.، منهج الاخفش الاوسط فی الدراسه النحویه، بیروت، ۳۹۵ق/۹۷۵م.
۳ – علت نام گذاری
به گفته ابن کثیر لقب اخفش را به سبب کم سویی و کوچکی چشمانش به او دادهاند
[۹] ابن کثیر، البدایه، ج۱، ص۹۳.
و گفتهاند «اَجْلَع» نیز بوده، یعنی لبانش به خوبی روی هم بسته نمیشده است
[۱۰] ابن قتیبه، عبدالله، ج۱، ص۴۵، المعارف، به کوشش ثروت عکاشه، قاهره، ۹۶۰م.
[۱۱] ابوطیب لغوی، عبدالواحد، ج۱، ص۸.، مراتب النحویین، به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۳۷۵ق/۹۵۵م.
۴ – تغییر لقب
اخفشدر آغاز وحتی تاروزگار ابنقتیبه
[۱۲] ابن قتیبه، عبدالله، ج۱، ص۴۵، المعارف، به کوشش ثروت عکاشه، قاهره، ۹۶۰م.
و زبیدی اندلسی
[۱۳] زبیدی، محمد، ج۱، ص۲، طبقات النحویین و اللغویین، به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۹۷۳م.
به اخفش صغیر یا اصغر معروف بود، زیرا لقب «اخفش کبیر» به ابوخطاب عبدالحمید اختصاص داشت، اما پس از آنکه علی بن سلیمان د ۱۵ق نیز به اخفش شهرت یافت، سعید بن مسعده را اخفش اوسط نامیدند
[۱۴] ابن خلکان، وفیات، ج۱، ص۸۰-۸۱.
[۱۵] ابن کثیر، البدایه، ج۱، ص۹۳.
و علی را اخفش اصغر.
از حدود سده ق به بعد نحویان بسیاری اخفش خوانده شدند و گویی این نام پس از سعید بن مسعده به صورت لقبی افتخارآمیز برای نحویان درآمده، و بسیاری از مدعیان نحودانی، این لقب را برای خود برگزیدند. سیوطی نام ۱ تن از کسانی را که به اخفش معروف بودهاند، آورده است
[۱۶] سیوطی، المزهر، ج۱، ص۵۳-۵۴، به کوشش محمد احمد جاد مولی و دیگران، بیروت، ۴۰۶ق/۹۸۶م.
که البته هیچ کدام شهرت چندانی ندارند. برخی از معاصران شمار آنان را به حدود ۵ تن رساندهاند
[۱۷] الورد، عبدالامیر محمدامین، ج۱، ص۹، منهج الاخفش الاوسط فی الدراسه النحویه، بیروت، ۳۹۵ق/۹۷۵م.
به گفته سیوطی
[۱۸] سیوطی، المزهر، ج۱، ص۵۶، به کوشش محمد احمد جاد مولی و دیگران، بیروت، ۴۰۶ق/۹۸۶م.
نحویان هرگاه لفظ اخفش را به تنهایی به کار بردهاند، مقصودشان سعید بن مسعده بوده است.
۵ – دوران تحصیل
اخفش آغاز زندگی خود را در بصره گذراند و در همانجا به تحصیل علم پرداخت. بصره در آن روزگار بزرگترین کانون علم و ادب به شمار میرفت و برجستهترین دانشمندان در علوم مختلف را در خود جای داده بود. اخفش برای فراگیری صرف و نحو، سیبویه پیشوای نحویان بصره را که به تازگی اصول و قواعد نحو را پایهریزی کرده و شکل نهایی به آن بخشیده بود، برگزید و الکتاب را نزد وی خواند
[۱۹] مبرد، محمد، الفاضل، به کوشش عبدالعزیز یمنی، قاهره، ۳۷۵ق/ ۹۵۶م.
[۲۰] ابن انباری، عبدالرحمان، ج۱، ص۲.، نزهه الالباء، به کوشش ابراهیم سامرایی، بغداد، ۹۵۹م.
البته فراگیری این کتاب بسیار پیچیده و گسترده که تقریباً همه اصول و قواعد نحو عربی را در برداشت، از عهده هرکس ساخته نبود و گفتهاند که اخفش یگانه کسی بود که الکتاب را به طور مستقیم از سیبویه فرا گرفت و در انتشار آن کوشید
[۲۱] سیرافی، حسن، ج۱، ص۹، اخبار النحویین البصریین، به کوشش فریتس کرنکو، بیروت، ۹۳۶م.
[۲۲] ابن ندیم، الفهرست، ج۱، ص۸.
[۲۳] مفضل بن محمد، تاریخ العلماء النحویین، ج۱، ص۵.، به کوشش عبدالفتاح محمد حلو، جیزه مصر، ۴۱۲ق/۹۹۲م.
۶ – اساتید
منابع نزدیک به روزگار اخفش بغیرازسیبویه از دیگر استادان وی نامی به میان نیاوردهاند و همه به ذکر این نکته که «سن او از سیبویه بیشتر بوده و محضر استادان او را نیز درک کرده است»، بسنده کردهاند
[۲۴] سیرافی، حسن، ج۱، ص۹، اخبار النحویین البصریین، به کوشش فریتس کرنکو، بیروت، ۹۳۶م.
[۲۵] زبیدی، محمد، ج۱، ص۳، طبقات النحویین و اللغویین، به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۹۷۳م.
که در این صورت اخفش باید از استادان سیبویه همچون عیسی بن عمر ، خلیل بن احمد ، یونس بن حبیب و ابوزید انصاری
[۲۶] زبیدی، محمد، ج۱، ص۶ – ۸، طبقات النحویین و اللغویین، به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۹۷۳م.
[۲۷] ضیف، شوقی، ج۱، ص۷، المدارس النحویه، قاهره، ۹۶۸م.
دانش آموخته باشد. برخی منابع به صراحت گفتهاند که وی شاگرد خلیل بن احمد نبوده است
[۲۸] ابوطیب لغوی، عبدالواحد، ج۱، ص۸، مراتب النحویین، به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۳۷۵ق/۹۵۵م.
[۲۹] یغموری، یوسف، ج۱، ص۵، نورالقبس، مختصر المقتبس مرزبانی، به کوشش رودلف زلهایم، ویسبادن، ۳۸۴ق/ ۹۶۴م.
[۳۰] قفطی، علی، ج۱، ص۹، انباه الرواه، به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۳۷۱ق/۹۵۲م.
[۳۱] سیوطی، بغیه الوعاه، ج۱، ص۹۰.، به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۳۸۴ق/۹۶۵م.
بهعلاوه اخفش خود نیز در کتاب معانی القرآن بارها از این استادان بجز خلیل بن احمد نام برده است
[۳۲] معانی القرآن، ص۸۳، اخفش، سعید، معانی القرآن، به کوشش عبدالامیر محمد امین الورد، بیروت، ۴۰۵ق/۹۸۵م.
[۳۳] معانی القرآن، ص۰۶، اخفش، سعید، معانی القرآن، به کوشش عبدالامیر محمد امین الورد، بیروت، ۴۰۵ق/۹۸۵م.
[۳۴] معانی القرآن، ص ۹۲، اخفش، سعید، معانی القرآن، به کوشش عبدالامیر محمد امین الورد، بیروت، ۴۰۵ق/۹۸۵م.
[۳۵] معانی القرآن، ص۸۱.، اخفش، سعید، معانی القرآن، به کوشش عبدالامیر محمد امین الورد، بیروت، ۴۰۵ق/۹۸۵م.
با این حال برخی روایات حکایت از حضور اخفش در مجالس درس خلیل دارند
[۳۶] یاقوت، معجمالادباء، ج۱، ص۱۲۸، بهکوشش احسان عباس، بیروت، دارالغرب.
[۳۷] ذهبی، محمد، ج۱، ص۰۶، سیر اعلام النبلاء، به کوشش محمد نعیم عرقسوسی، بیروت، ۴۰۶ق/۹۸۶م.
اخفش از هشام بن عروه ، عمرو بن عبید ، ابراهیم نخعی ، شرحبیل بن مدرک و محمد بن عمر واقدی حدیث شنیده
[۳۸] ذهبی، محمد، سیر اعلام النبلاء، به کوشش محمد نعیم عرقسوسی، بیروت، ۴۰۶ق/۹۸۶م.
[۳۹] یمانی، عبدالباقی، اشاره التعیین، به کوشش عبدالمجید دیاب، ریاض، ۴۰۶ق/۹۸۶م.
[۴۰] سیوطی، بغیه الوعاه، ج۱، ص۹۰، به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۳۸۴ق/۹۶۵م.
و ظاهراً نزد خلف احمر ، اصمعی و ابومالک نمیری شعر و ادب و لغت آموخته است
[۴۱] قفطی، علی، ج۱، ص۹، انباه الرواه، به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۳۷۱ق/۹۵۲م.
[۴۲] یاقوت، ج۱، ص۲۵۵-۲۵۶، معجمالادباء، بهکوشش احسان عباس، بیروت، دارالغرب.
و گویا از اعراب، خواه بدویان بصره و خواه دیگر اعراب بیابان نشین نیز لغت اخذ کرده است، زیرا عباراتی همچون «سمعنا من العرب»، «قال بعض العرب» و «قال قوم من العرب» در کتاب معانی القرآن وی بارها تکرار شده است .
[۴۳] معانی القرآن، ص۵۶، اخفش، سعید، معانی القرآن، به کوشش عبدالامیر محمد امین الورد، بیروت، ۴۰۵ق/۹۸۵م.
[۴۴] معانی القرآن، ص ۵۸، اخفش، سعید، معانی القرآن، به کوشش عبدالامیر محمد امین الورد، بیروت، ۴۰۵ق/۹۸۵م.
[۴۵] معانی القرآن، ص ۶۳- ۷۹، اخفش، سعید، معانی القرآن، به کوشش عبدالامیر محمد امین الورد، بیروت، ۴۰۵ق/۹۸۵م.
۷ – شاگردان
اخفش در آغاز، تعلیم و تربیت فرزندان کسانی چون معذّل بن غیلان و محمد بن هانی را بر عهده داشت
[۴۶] قفطی، علی، ج۱، ص۹، انباه الرواه، به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۳۷۱ق/۹۵۲م.
[۴۷] صفدی، خلیل، ج۵، ص۵۹، الوافی بالوفیات، به کوشش بیرند راتکه، بیروت، ۳۹۹ق/۹۷۹م.
و به روایتی از محمد بن هانی برای تعلیم فرزندش ۲ هزار دینار اجرت گرفت
[۴۸] الورد، عبدالامیر محمدامین، ج۱، ص۳۲، منهج الاخفش الاوسط فی الدراسه النحویه، بیروت، ۳۹۵ق/۹۷۵م.
اما چون شهرتی به دست آورد، تدریس الکتاب را پیشه ساخت و به برکت دانشی که از سیبویه آموخته بود، امرار معاش میکرد. برجستهترین نحویان سده ق همچون ابوعمر جرمی ، ابوعثمان مازنی ، کسایی ، ابوحاتم سجستانی و توزی ، الکتاب را نزد وی فرا گرفتند
[۴۹] ابوطیب لغوی، عبدالواحد، ج۱، ص۴، مراتب النحویین، به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۳۷۵ق/۹۵۵م.
[۵۰] ابوطیب لغوی، عبدالواحد، ج۱، ص۵، مراتب النحویین، به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۳۷۵ق/۹۵۵م.
[۵۱] سیرافی، حسن، ج۱، ص۲، اخبار النحویین البصریین، به کوشش فریتس کرنکو، بیروت، ۹۳۶م.
[۵۲] سیرافی، حسن، ج۱، ص۳، اخبار النحویین البصریین، به کوشش فریتس کرنکو، بیروت، ۹۳۶م.
[۵۳] یغموری، یوسف، نورالقبس، مختصر المقتبس مرزبانی، به کوشش رودلف زلهایم، ویسبادن، ۳۸۴ق/ ۹۶۴م.
[۵۴] ابن انباری، عبدالرحمان، ج۱، ص۲، نزهه الالباء، به کوشش ابراهیم سامرایی، بغداد، ۹۵۹م.
[۵۵] الورد، عبدالامیر محمدامین، ج۱، ص۳۵-۳۶.، منهج الاخفش الاوسط فی الدراسه النحویه، بیروت، ۳۹۵ق/۹۷۵م.
۸ – الکتاب سیبویه
به روایتی، اخفش چندان به الکتاب دل بسته بود که مازنی و جرمی بیم آن داشتند که مبادا وی پس از مرگ سیبویه این کتاب را به نام خود کند، از اینرو با پرداخت اجرتی در خور، الکتاب را نزد وی خواندند و از آن پس آن را به نام سیبویه منتشر ساختند
[۵۶] ابن انباری، عبدالرحمان، ج۱، ص۲، نزهه الالباء، به کوشش ابراهیم سامرایی، بغداد، ۹۵۹م.
[۵۷] یاقوت، معجمالادباء، ج۱، ص۳۷۴.، بهکوشش احسان عباس، بیروت، دارالغرب.
شاید نگرانی مازنی و جرمی بیشتر از این جهت بوده که اولاً اخفش یگانه راوی الکتاب بوده، و انتشار این اثر بینظیر جز از طریق وی امکان پذیر نبوده است. ثانیاً به گفته برخی منابع، اخفش در نحو ادعای برتری بر سیبویه داشته، و مدعی بوده که سیبویه در تألیف الکتاب از او کمک میگرفته، و پیش از نوشتن هر مطلب، نخست آنرا بر وی عرضهمیکرده است
[۵۸] ابن قتیبه، عبدالله، ج۱، ص۴۶، المعارف، به کوشش ثروت عکاشه، قاهره، ۹۶۰م.
[۵۹] ابوطیب لغوی، عبدالواحد، ج۱، ص۹، مراتب النحویین، به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۳۷۵ق/۹۵۵م.
[۶۰] زبیدی، محمد، ج۱، ص۷، طبقات النحویین و اللغویین، به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۹۷۳م.
و شاید با این ادعا قصد داشته بهنحوی خود را در تألیف الکتاب سهیمبداند.
۹ – تمایل نحویان کوفه
اخفش با اینکه به مکتب نحوی بصره تعلق داشت،
[۶۱] ابن قتیبه، عبدالله، ج۱، ص۹۰، ادب الکاتب، بیروت، دارصادر.
مورد توجه خاص نحویان کوفه نیز بود و کوفیان وی را پیشوای نحویان میخواندند
[۶۲] ابوطیب لغوی، عبدالواحد، ج۱، ص۸.، مراتب النحویین، به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۳۷۵ق/۹۵۵م.
البته علت این امر تا اندازهای روشن است، زیرا اخفش نخستین کسی بود که در الکتاب به دیده تعمق نگریست و خرده گرفتن بر آراء و نظریات سیبویه را باب کرد
[۶۳] ابوطیب لغوی، عبدالواحد، ج۱، ص ۸، مراتب النحویین، به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۳۷۵ق/۹۵۵م.
و نحویان کوفه با تمسک به آراء وی توانستند پایههای مکتب خود را استحکام بخشند و از انتقادات وی بر الکتاب، برضد مکتب بصره سود جویند. در آن روزگار اختلافات میان دو مکتب نحوی کوفه و بصره روز به روز شدت بیشتری مییافت و کسایی بنیان گذار مکتب کوفه که در بغداد و در دربار عباسیان به سر میبرد، از اینکه مبادا هواداران مکتب بصره و به خصوص سیبویه جایگاه والای او را در دربار بگیرند، سخت بیمناک بود
[۶۴] زبیدی، محمد، ج۱، ص۸ – ۹، طبقات النحویین و اللغویین، به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۹۷۳م.
زیرا که میدید بصریان، مستندی استوار همچون الکتاب در دست دارند که کوفیان را یارای مقابله با آن نیست، از این رو به زودی و با فراست توانست نظر اخفش را به خود جلب کند و از نظریات او برضد بصریان و الکتاب به خوبی بهره گیرد.
۱۰ – آشنایی کسایی با اخفش
درباره نخستین آشنایی کسایی با اخفش گفته شده که اخفش پس از مناظره مشهور سیبویه با کسایی معروف به زنبوریه، روانه بغداد شد تا از نزدیک با نحویان کوفه و نظریات آنان آشنا شود و یا به گفتهای از کسایی انتقام گیرد
[۶۵] آل یاسین، محمدحسین، ج۱، ص۱۳، الدراسات اللغویه عند العرب، بیروت، ۴۰۰ق/ ۹۸۰م.
و چون بر کسایی وارد شد، در حضور شاگردان او مسائل نحوی بسیاری مطرح کرد که کسایی از عهده پاسخ هیچ یک برنیامد و چون شاگردان او بر اخفش برآشفتند، کسایی مانع آنان شد و بر خلاف انتظار، وی را سخت گرامی داشت و از او خواست تا نزد وی بماند و تربیت فرزندانش را بر عهده گیرد. اخفش در برابر تکریم و احترام وی تسلیم شد و نزد او ماند
[۶۶] زبیدی، محمد، ج۱، ص۹، طبقات النحویین و اللغویین، به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۹۷۳م.
[۶۷] مفضل بن محمد، تاریخ العلماء النحویین، به کوشش عبدالفتاح محمد حلو، جیزه مصر، ۴۱۲ق/۹۹۲م.
به روایتی در همین زمان کسایی با پرداخت ۵ دینار الکتاب را در خفا نزد وی خواند
[۶۸] قفطی، علی، ج۱، ص۷، انباه الرواه، به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۳۷۱ق/۹۵۲م.
[۶۹] مفضل بن محمد، تاریخ العلماء النحویین، ج۱، ص۶، به کوشش عبدالفتاح محمد حلو، جیزه مصر، ۴۱۲ق/۹۹۲م.
که گفته است کسایی در بصره الکتاب را نزد اخفش خوانده است.
۱۱ – نظرات نحوی متفاوت
اخفش مدتی دراز در بغداد در کنار کسایی به سر برد و به تدریس و تألیف پرداخت
[۷۰] سیوطی، بغیه الوعاه، ج۱، ص۹۰.، به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۳۸۴ق/۹۶۵م.
وی در این مدت کوشید تا بدون تعصب نسبت به مکتب نحوی بصره یا کوفه نظریاتی را که معقولتر به نظر میرسید، بپذیرد و به شاگردان خود
- همچنین لینک دانلود به ایمیل شما ارسال خواهد شد به همین دلیل ایمیل خود را به دقت وارد نمایید.
- ممکن است ایمیل ارسالی به پوشه اسپم یا Bulk ایمیل شما ارسال شده باشد.
- در صورتی که به هر دلیلی موفق به دانلود فایل مورد نظر نشدید با ما تماس بگیرید.
