توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل اقوام افغانستان ۱۰۲ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۰۲ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل اقوام افغانستان ۱۰۲ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل اقوام افغانستان ۱۰۲ اسلاید در PowerPoint :

پاورپوینت کامل اقوام افغانستان ۱۰۲ اسلاید در PowerPoint

افغانستان سرزمینی با اقوام و قبایل و گویش‌های متنوع است. بررسی‌های تاریخی تا قبل از سال ۱۹۷۹م به‌ بیش‌ از ۲۰۰ قوم‌ و قبیله‌ و حدود ۳۰ زبان‌ مختلف‌ در این‌ سرزمین‌ اشاره‌ دارد؛ اما امروزه ترکیب جمعیتی افغانستان درهم‌ ریخته‌ و گروه‌های‌ بزرگی‌ از اقوام‌ و قبایل‌ آن‌ به‌ کشورهای‌ دیگر مهاجرت‌ کرده‌اند. سکنه فعلی افغانستان عمدتا از دو نژاد سفید: شامل پشتون‌ها، تاجیک‌ها، هزارها، نورستانی‌ها و … و نژاد زرد: شامل ازبک‌ها، ترکمن‌ها، قرقیزها، مغول‌ها و … هستند. در اینجا اختصاراً به‌ شرح‌ و وصف‌ گروه‌های‌ قومی‌ عمده‌ و مشهور افغانستان‌ و ساختارهای‌ قومی‌ – قبیله‌ای‌ و فرهنگی‌ – زبانی‌ هر یک‌ از آنها می‌پردازیم‌:

فهرست مندرجات

۱ – مقدمه
۱.۱ – پَشْتون‌ یا پَخْتون‌
۱.۲ – تاجیک
۱.۳ – فارسیوان
۱.۴ – بلوچ
۱.۵ – ازبک
۱.۶ – ترکمن
۱.۷ – مغول
۱.۸ – هزاره
۱.۹ – اَیماق‌
۱.۱۰ – نورستانی
۱.۱۱ – پَشایی‌
۱.۱۲ – جَت‌
۱.۱۳ – قزلباش
۱.۱۴ – قرقیز
۱.۱۵ – هندو و سیک
۱.۱۶ – براهویی
۱.۱۷ – یهود
۱.۱۸ – عرب‌
۲ – پانویس
۳ – منبع

۱ – مقدمه

سرزمین افغانستان‌ از دیرباز گذرگاه‌ و محل‌ برخورد و آمیزش‌ اقوام گوناگون‌ بوده‌ است‌. تجمع‌ تشکل‌های‌ نژادی‌ – قومی‌ در این‌ سرزمین‌، شکل‌ ویژه‌ای‌ به‌ ساختار اجتماعی‌، فرهنگی‌ و سیاسی‌ آن‌ داده‌ است‌. بررسی‌های‌ قومی‌ در سالهای‌ پیش‌ از حمله‌ و اشغال‌ نظامی‌ افغانستان‌ (۱۹۷۹م‌)، به‌ بیش‌ از ۲۰۰ قوم‌ و قبیله‌ و حدود ۳۰ زبان‌ مختلف‌ در این‌ سرزمین‌ اشاره‌ دارد.

[۱] دایره المعارف‌ فارسی‌؛ سان‌ لیور، پیر، «نقشه جدید قومی‌ افغانستان‌»، ترجمه ابوالحسن‌ سروقد مقدم‌ ،ص۱۹۹.

[۲] دایره‌ المعارف‌ فارسی‌؛ سان‌ لیور، پیر، «نقشه جدید قومی‌ افغانستان‌»، ترجمه ابوالحسن‌ سروقد مقدم‌، ص۲۰۲.

امروزه‌ ترکیب‌ قومی‌ و شمار جمعیت‌ هر یک‌ از اقوام‌ افغانستان‌ درهم‌ ریخته‌ است‌ و گروههای‌ بزرگی‌ از اقوام‌ و قبایل‌ آن‌ به‌ کشورهای‌ دیگر، به‌ویژه‌ پاکستان‌ و ایران‌ مهاجرت‌ کرده‌اند.

[۳] دایرهالمعارف‌ فارسى‌؛ سان‌ لیور، پیر، «نقشه جدید قومى‌ افغانستان‌»، ترجمه ابوالحسن‌ سروقد مقدم،‌ ص۲۰۵-۲۱۰.

بیشتر مردم‌ افغانستان‌ مسلمانند. پیروان‌ تسنن‌ حنفی‌ و پس‌ از آنها شیعه امامیه‌ بیش‌ از پیروان‌ مذاهب‌ دیگر هستند. مذهب‌ شیعه‌ بیشتر میان‌ قومها و قبایل‌ ایرانی‌ تبار فارسی‌ زبان‌ رواج‌ دارد. مذاهب‌ هندو، اسماعیلی‌ و سیک‌ نیز به‌ ترتیب‌ شمار پیروان‌، از مذاهب‌ متداول‌ در میان‌ مردم‌ افغانستان‌ هستند.

[۴] على‌آبادی‌، علیرضا، افغانستان‌، تهران‌، ۱۳۷۲ش، ص۲۹.

۱.۱ – پَشْتون‌ یا پَخْتون‌

پشتونها از شاخه‌های‌ اقوام‌ آریایی‌ و احتمالاً از بازماندگان‌ قوم‌ پکتویه‌ یاپکتیه‌اند که‌ هرودت‌ از آنها در ناحیه دره پیشاور کنونی‌ یاد می‌کند.

[۵] على‌آبادی‌، علیرضا، افغانستان‌، تهران‌، ۱۳۷۲ش، ص۵۱.

[۶] Bellew، H. W.، Afghanistan and the Afghans، London، ۱۸۷۸، ۲۱۸

قوم‌ پشتون‌ را فارسی‌ زبانان‌ افغانستان‌، افغان‌ می‌نامند.

[۷] Iranica ، ۴۸۱

[۸] Hayat Khan, M., Afghanistan and its Inhabitants, tr. H. Priestley, Lahore, 1981،۵۴

قوم‌ پشتون‌ یا افغان‌ پرشمارترین‌ اقوام‌ افغانستان‌ است‌. جمعیت‌ آنها را در حدود ۶۰% مردم‌ این‌ سرزمین‌ تخمین‌ زده‌اند.

[۹] اسعدی‌، مرتضى‌، جهان‌ اسلام‌، تهران‌، ۱۳۶۶ش‌، ج۱، ص۶۸.

[۱۰] یزدانى‌، حسینعلى‌، پژوهشى‌ در تاریخ‌ هزاره‌ها، قم‌، ۱۳۷۲ش‌، ج۱، ص۶۸.

پشتونها به‌ زبان‌ پَشْتو، از گروه‌ شرقی‌ زبانهای‌ ایرانی‌ سخن‌ می‌گویند

[۱۱] Iranica، ۳۶۴.

و زبان‌ فارسی‌ دری‌ را می‌دانند و به‌ این‌ زبان‌ شعر می‌سرایند و کتاب‌ می‌نویسند.

[۱۲] افشار یزدی‌، محمود، افغان‌ نامه‌، تهران‌، ۱۳۵۹ش‌، ج۱، ص۱۱۸.

پشتونها به‌ دو گروه‌ بزرگ‌ دُرّانی‌، یا اَبدالی‌ و غَلجایی‌، یا غَلزایی‌ تقسیم‌ می‌شوند

[۱۳] اسعدی‌، مرتضى‌، جهان‌ اسلام‌، تهران‌، ۱۳۶۶ش‌، ج۱، ص۶۸.

[۱۴] افشار یزدی‌، محمود، افغان‌ نامه‌، تهران‌، ۱۳۵۹ش‌، ج۱، ص۱۰۶.

و از قدرت‌ و اعتباری‌ بیش‌ از قومهای‌ دیگر برخوردارند. حکمرانان‌ افغانستان‌ بیشتر از میان‌ خانواده‌های‌ پشتون‌ بوده‌اند.

[۱۵] کلیفورد، مری‌ لوئیس‌، افغانستان‌، ترجمه مرتضى‌ اسعدی‌، تهران‌، ۱۳۶۸ش‌، ص۵۰.

مردم‌ پشتون‌ عمدتاً زارع‌ یا دامدار و بسیاری‌ از آنها نیمه‌ کوچنده‌ هستند. از این‌ گروه‌ نیمی‌ با گله‌هایشان‌ ییلاق‌ و قشلاق‌ می‌کنند و نیمی‌ دیگر درمحل‌ باقی‌می‌مانند و در زمینهایشان‌ زراعت‌می‌کنند.

[۱۶] افغانستان‌: اقوام‌ – کوچ‌نشینى‌، مجموعه‌ مقالات‌، به‌ کوشش‌ محمد حسین‌ پاپلى‌ یزدی‌، مشهد، ۱۳۷۲ش‌، ص۶۲۲-۶۲۳.

۱.۲ – تاجیک

تاجیکها گروه‌ قومی‌ ایرانی‌ تبار و از اقوام‌ فارسی‌ زبان‌ یکجانشین‌ افغانستان‌ هستند که‌ در این‌ سرزمین‌، به‌ ویژه‌ در دو سوی‌ مرز ایران‌ و افغانستان‌ به‌پارسیوان‌ یا فارسیبان‌ و درشرق‌ و جنوب‌افغانستان‌ به‌ دهقان‌ و دهوار مشهورند.

[۱۷] افغانستان‌: اقوام‌ – کوچ‌نشینى‌، مجموعه‌ مقالات‌، به‌ کوشش‌ محمد حسین‌ پاپلى‌ یزدی‌، مشهد، ۱۳۷۲ش‌، ص۲۲۳-۲۲۴.

[۱۸] Bellew، H. W.، Afghanistan and the Afghans، London، ۱۸۷۸،۲۲۴

[۱۹] کلیفورد، مری‌ لوئیس‌، افغانستان‌، ترجمه مرتضى‌ اسعدی‌، تهران‌، ۱۳۶۸ش‌، ص۵۴-۵۵.

تاجیکها را از ساکنان‌ بسیار قدیم‌ مناطق‌ مرکزی‌ افغانستان‌ و احتمالاً از نخستین‌ بومیان‌ ایرانی‌ این‌ سرزمین‌ دانسته‌اند.

[۲۰] کلیفورد، مری‌ لوئیس‌، افغانستان‌، ترجمه مرتضى‌ اسعدی‌، تهران‌، ۱۳۶۸ش‌، ص۵۴.

[۲۱] Bellew، H. W.، Afghanistan and the Afghans، London، ۱۸۷۸، ۱۵۴

[۲۲] کارلس‌، هیو، «تاجیکهای‌ دره پنجشیر جبال‌ هندوکش‌»، ترجمه حسن‌ مسعودی‌، مردم‌ شناسى‌، ۱۳۵۵ش‌، ص۱۵۵-۱۵۶.

زیستگاههای‌ عمده تاجیکها در نواحی‌ دشت‌ کوه‌ دامن‌ در شمال‌ کابل‌، دره پنجشیر و بدخشان‌ بوده‌ است‌. گروهی‌ از تاجیکها هم‌ در پیرامون‌ هرات‌ و غزنه‌ زندگی‌ می‌کرده‌اند.

[۲۳] کارلس‌، هیو، «تاجیکهای‌ دره پنجشیر جبال‌ هندوکش‌»، ترجمه حسن‌ مسعودی‌، مردم‌ شناسى‌، ۱۳۵۵ش‌، ص۱۵۶.

شمار تاجیکها را از ۲ میلیون‌ تا ۵/۳ میلیون‌ نوشته‌اند.

[۲۴] افغانستان‌: اقوام‌ – کوچ‌نشینى‌، مجموعه‌ مقالات‌، به‌ کوشش‌ محمد حسین‌ پاپلى‌ یزدی‌، مشهد، ۱۳۷۲ش‌، ص۷۳۹.

[۲۵] Dupree, L., Afghanistan, New Jersey, 1973; EI 2 ،۵۹

برخی‌ مانند حیات‌خان‌ و کارلس‌، مذهب‌ تاجیکان‌ را، بجز تاجیکان‌ بامیان‌، سنی‌ حنفی‌

[۲۶] Hayat Khan, M., Afghanistan and its Inhabitants, tr. H. Priestley, Lahore, 1981، ۲۹۹

[۲۷] کارلس‌، هیو، «تاجیکهای‌ دره پنجشیر جبال‌ هندوکش‌»، ترجمه حسن‌ مسعودی‌، مردم‌ شناسى‌، ۱۳۵۵ش‌، ۱۵۳.

و برخی‌ دیگر

[۲۸] کلیفورد، مری‌ لوئیس‌، افغانستان‌، ترجمه مرتضى‌ اسعدی‌، تهران‌، ۱۳۶۸ش‌، ص۵۵.

مذهب‌ تاجیکهای‌ کوهستانی‌ را شیعه‌، و مذهب‌ دشت‌نشینان‌ را سنی‌ حنفی‌ نوشته‌اند. چند هزار تن‌ از تاجیکهای‌ کوهستانی‌ که‌ در بدخشان‌ و واخان‌ زندگی‌ می‌کنند، به‌ گَلْچه‌ یا پامیری‌ معروفند. این‌ گروه‌ به‌ گویشهای‌ پامیری‌، از گروه‌ گویشهای‌ ایرانی‌ شرقی‌ سخن‌ می‌گویند. شماری‌ از مردم‌ گلچه‌ اسماعیلی‌ مذهب‌ هستند.

[۲۹] Dupree, L., Afghanistan, New Jersey, 1973; EI 2 ، ۶۱

۱.۳ – فارسیوان

فارسیوان پارسیبان‌ از اقوام‌ ایرانی‌ و فارسی‌ زبان‌ هستند که‌ در نزدیکی‌ مرز ایران‌ در هرات‌، قندهار، غزنه‌ و شهرهای‌ دیگر جنوبی‌ و غربی‌ افغانستان‌ زندگی‌ می‌کنند. برخی‌ فارسیوانها را از قوم‌ تاجیک‌ انگاشته‌، و آنها را تاجیک‌ نامیده‌اند. فارسیوانها شیعه امامیه‌ هستند. شمار آنها به‌ حدود ۶۰۰ هزار تن‌ می‌رسد.

[۳۰] Dupree، L.، Afghanistan، New Jersey، ۱۹۷۳؛ EI 2، ۵۹

[۳۱] Iranica ،۴۹۷

[۳۲] اسعدی‌، مرتضى‌، جهان‌ اسلام‌، تهران‌، ۱۳۶۶ش‌، ج۱، ص۶۹.

۱.۴ – بلوچ

بلوچ‌ قوم‌ دیگر ایرانی‌ است‌ که‌ عمدتاً در جنوب‌ و شمال‌ غربی‌ افغانستان‌ و در ولایت‌ هیلمند (هیرمند) می‌زیند.

[۳۳] Dupree, L., Afghanistan, New Jersey, 1973; EI 2، ۶۲

[۳۴] Iranica، ۴۹۹

[۳۵] اُریوال‌، اروین‌، «قومیت‌ بلوچ‌ در افغانستان‌»، ترجمه منیر حسینیون‌ (نک: هم، افغانستان‌: اقوام‌ – کوچ‌نشینى‌)، ص۲۱۸.

[۳۶] یزدانى‌، حسینعلى‌، پژوهشى‌ در تاریخ‌ هزاره‌ها، قم‌، ۱۳۷۲ش‌، ج۱، ص۱۳۶.

مردم‌ بلوچ‌ به‌ زبان‌ بلوچی‌ که‌ شاخه‌ای‌ از گروه‌ زبانهای‌ ایرانی‌ شمال‌ غربی‌ است‌، سخن‌ می‌گویند.

[۳۷] افغانستان‌: اقوام‌ – کوچ‌نشینى‌، مجموعه‌ مقالات‌، به‌ کوشش‌ محمد حسین‌ پاپلى‌ یزدی‌، مشهد، ۱۳۷۲ش‌، ص۹۲.

بلوچها سنی‌ حنفی‌ هستند و شمار آنها را از ۱۵۰ هزار

[۳۸] یزدانى‌، حسینعلى‌، پژوهشى‌ در تاریخ‌ هزاره‌ها، قم‌، ۱۳۷۲ش‌، ج۱، ص۱۳۶.

تا ۲۰۰ هزار و ۲۳۸ هزار نوشته‌اند.

[۳۹] Iranica، ۴۹۹

۱.۵ – ازبک

ازبک‌ بزرگ‌ترین‌ تشکل‌ قومی‌ ترک‌ زبان‌ افغانستان‌ است‌. احتمالاً ازبکان‌ اولیه‌ از اجزاء سپاهیان‌ مغولی‌ ترک‌، معروف‌ به‌ اردوی‌ زرین‌ بوده‌اند که‌ از سده ۱۳ تا ۱۵م‌ بر روسیه‌ و سیبری‌ غربی‌ تسلط داشتند. این‌ قوم‌ نام‌ خود را بنابر دیدگاههای‌ سنتی‌ از نام‌ ازبک‌خان‌رئیس‌ اردوی‌ زرین‌ گرفته‌ است‌.

[۴۰] افغانستان‌: اقوام‌ – کوچ‌نشینى‌، مجموعه‌ مقالات‌، به‌ کوشش‌ محمد حسین‌ پاپلى‌ یزدی‌، مشهد، ۱۳۷۲ش‌، ص۸۳۴.

با فروپاشی‌ اردوی‌ زرین‌ در سده ۱۵م‌، ازبکهای‌ کوچنده‌ به‌ سوی‌ جنوب‌ حرکت‌ کردند و در میانه همین‌ قرن‌ در بستر پایین‌ رودخانه‌های‌ سیر دریا و آمودریا استقرار یافتند. قرنها بعد در دوره انقلاب‌ و جنگ‌ داخلی‌ روسیه‌ (۱۹۱۷- ۱۹۲۳م‌)، ۲۸ تیره‌ از قبایل‌ گوناگون‌ ازبک‌ که‌ شمارشان‌ به‌ بیش‌ از ۵۰۰ هزار تن‌ می‌رسید، به‌ افغانستان‌ شمالی‌ مهاجرت‌ کردند.

[۴۱] افغانستان‌: اقوام‌ – کوچ‌نشینى‌، مجموعه‌ مقالات‌، به‌ کوشش‌ محمد حسین‌ پاپلى‌ یزدی‌، مشهد، ۱۳۷۲ش‌، ص۹۲.

اکنون‌ بزرگ‌ترین‌ بخش‌ از جماعت‌ ازبک‌ بیشتر به‌ صورت‌ نیمه‌ کوچنده‌ زندگی‌ می‌کنند و به‌ کار دامپروری‌ و کشاورزی‌ اشتغال‌ دارند.

[۴۲] افغانستان‌: اقوام‌ – کوچ‌نشینى‌، مجموعه‌ مقالات‌، به‌ کوشش‌ محمد حسین‌ پاپلى‌ یزدی‌، مشهد، ۱۳۷۲ش‌، ص۸۳۹.

شمار ازبکان‌ را از ۸۲۰ هزار

[۴۳] کلیفورد، مری‌ لوئیس‌، افغانستان‌، ترجمه مرتضى‌ اسعدی‌، تهران‌، ۱۳۶۸ش‌، ص۵۹.

تا یک‌ میلیون‌ تن‌، نوشته‌اند که‌ حدود ۵% جمعیت‌ افغانستان‌ تخمین‌ زده‌ می‌شود.

[۴۴] اسعدی‌، مرتضى‌، جهان‌ اسلام‌، تهران‌، ۱۳۶۶ش‌، ج۱، ص۶۹.

ازبکها به‌ زبان‌ ازبکی‌ سخن‌ می‌گویند.
ازبکان‌ در افغانستان‌ شمالی‌ با تاجیکها و گروههای‌ قومی‌ دیگر به‌ سر می‌برند و با یکدیگر سخت‌ درآمیخته‌اند، چنانکه‌ تمایز میان‌ آنها از لحاظ ظاهر و پوشاک‌ دشوار است‌. ساخت‌ اجتماعی‌ جامعه ازبک‌ طبقه‌بندی‌ شده‌، و مبتنی‌ بر سلسله‌ مراتب‌ است‌. رهبران‌ ازبک‌ – بکها و بویرها – قدرت‌ استیلا جویانه بیشتری‌ در جامعه ازبک‌ دارند و این‌ امر بازتاب‌ و نتیجه نظام‌ کوچندگی‌ گذشته قوم‌ ازبک‌ است‌. افزون‌ بر آن‌، هنوز ازبکان‌ خود را با نامهای‌ کهن‌ قبیله‌ای‌ زمان‌ اردوی‌ زرین‌ می‌خوانند، مانند هَرَکی‌، لَکه‌، کَمَکی‌، مَنگیت‌ و… .

[۴۵] افغانستان‌: اقوام‌ – کوچ‌نشینى‌، مجموعه‌ مقالات‌، به‌ کوشش‌ محمد حسین‌ پاپلى‌ یزدی‌، مشهد، ۱۳۷۲ش‌، ص۸۳۹.

۱.۶ – ترکمن

این‌ قوم‌ یکی‌ دیگر از اقوام‌ ترک‌ زبان‌ افغانستان‌ است‌. از سده ۱۷م‌ قبیله‌هایی‌ از ترکمن‌ به‌ سرزمین‌ افغانستان‌ کوچیدند و تا آغاز سده ۱۸م‌ به‌ کوچ‌ خود ادامه‌ دادند.

[۴۶] لوگاشوا، بى‌بى‌ رابعه‌، ترکمنهای‌ ایران‌، ترجمه سیروس‌ ایزدی‌ و حسین‌ تحویلى‌، تهران‌، ۱۳۵۹ش‌، ص۱۹.

زبان‌ ترکمنها متعلق‌ به‌ گروه‌ زبان‌ ترکی‌ جنوب‌ غربی‌ یا اغوز است‌ و قرابت‌ بسیاری‌ با ترکی‌ آذربایجانی‌ و ترکی‌ جدید دارد. این‌ زبان‌ با واژه‌های‌ فراوان‌ فارسی‌ و عربی‌ آمیخته‌ است‌.

[۴۷] افغانستان‌: اقوام‌ – کوچ‌نشینى‌، مجموعه‌ مقالات‌، به‌ کوشش‌ محمد حسین‌ پاپلى‌ یزدی‌، مشهد، ۱۳۷۲ش‌، ص۸۰۵.

در حدود ۳۸۰ هزار

[۴۸] افغانستان‌: اقوام‌ – کوچ‌نشینى‌، مجموعه‌ مقالات‌، به‌ کوشش‌ محمد حسین‌ پاپلى‌ یزدی‌، مشهد، ۱۳۷۲ش‌، ص۸۰۴.

تا ۴۰۰ هزار ترکمن‌ به‌ شکل‌ نیمه‌ کوچنده‌ در سرزمین‌ افغانستان‌ شمالی‌ زندگی‌ می‌کنند.

[۴۹] Iranica، ص۴۹۹.

این‌ گروه‌ عمدتاً با گله‌داری‌ و زراعت‌ زندگی‌ می‌گذرانند. یکی‌ از منابع‌ درآمد ترکمنها بافت‌ قالی‌ و فروش‌ آن‌ در بازار است‌. قالیهای‌ ترکمنی‌ با برچسب‌ «قالی‌ افغانی‌» صادر می‌شود.

[۵۰] افغانستان‌: اقوام‌ – کوچ‌نشینى‌، مجموعه‌ مقالات‌، به‌ کوشش‌ محمد حسین‌ پاپلى‌ یزدی‌، مشهد، ۱۳۷۲ش‌، ص۸۰۷.

گروههای‌ ترکمن‌ گوسفند قره‌ گل‌ و صنعت‌ قالی‌ بافی‌ را با خود در سالهای‌ ۱۹۲۰م‌، پس‌ از درهم‌ شکستن‌ مقاومت‌ باسماچیان‌ (ه م‌) در برابر بلشویکها، به‌ افغانستان‌ آوردند.

[۵۱] Dupree، L.، Afghanistan، New Jersey، ۱۹۷۳؛ EI 2، ۶۱..

مردم‌ ایلها و طایفه‌های‌ گوناگون‌ ترکمن‌ خود را گروه‌ قومی‌ مستقل‌ می‌پندارند. برخلاف‌ دگرگونی‌ بسیار در زندگی‌ اقتصادی‌ و سیاسی‌ ترکمنها، دگرگونی‌اندکی‌ در سبک‌ و روش‌ سنتی‌ زندگی‌ خانوادگی‌، معنوی‌ و دینی‌ آنها پدید آمده‌ است‌. شواهد ماندگاری‌ِ سنتها و آداب‌ را می‌توان‌ در خانواده‌ و در مذهب‌ و آیینهای‌ روزمره ترکمنهای‌ افغانستان‌ و ایران‌ مشاهده‌ کرد. امروزه‌، بیشتر ترکمنها می‌کوشند تا هویت‌ قومی‌ و آداب‌ و رفتار مذهبی‌ (حنفی‌) و بسیاری‌ از وجوه‌ زندگی‌ سنتی‌ خانوادگی‌ خود را حفظ کنند.

[۵۲] افغانستان‌: اقوام‌ – کوچ‌نشینى‌، مجموعه‌ مقالات‌، به‌ کوشش‌ محمد حسین‌ پاپلى‌ یزدی‌، مشهد، ۱۳۷۲ش‌، ص۸۰۷-۸۰۸.

۱.۷ – مغول

مغول‌ گروهی‌ قومی‌، حدود ۱۰ هزار تن‌، و احتمالاً از قبایلی‌ با خاستگاه‌ ترک‌ومغول‌ و از تبارسپاهیان‌ چنگیزخانند.

[۵۳] Dupree، L.، Afghanistan، New Jersey، ۱۹۷۳؛ EI 2، ۶۰.

سرزمینی‌ از غزنه‌ تا هرات‌ و از شمال‌ بامیان‌ تا میانه هیلمند را در بلندیهای‌ مرکزی‌ اشغال‌ کرده‌اند و تا داخل‌ خاک‌ ایران‌ پیش‌ رفته‌اند.

[۵۴] EI 2، ۲۲۴

این‌ گروه‌ قومی‌ یکی‌ دو نسل‌ است‌ که‌ هویت‌ مغولی‌ خود را از دست‌ داده‌اند و دیرزمانی‌ است‌ که‌ دیگر به‌ زبان‌ مغولی‌ سخن‌ نمی‌گویند.

[۵۵] افغانستان‌: اقوام‌ – کوچ‌نشینى‌، مجموعه‌ مقالات‌، به‌ کوشش‌ محمد حسین‌ پاپلى‌ یزدی‌، مشهد، ۱۳۷۲ش‌، ص۸۰۷-۸۰۸.

امروزه‌ طایفه‌های‌ مغول‌ ساکن‌ در غور و هرات‌ به‌ زبان‌ فارسی‌ دری‌، و طایفه‌های‌ دیگر مغول‌ در مناطق‌ جنوبی‌ افغانستان‌ به‌ زبان‌ پشتو سخن‌ می‌گویند.

[۵۶] افغانستان‌: اقوام‌ – کوچ‌نشینى‌، مجموعه‌ مقالات‌، به‌ کوشش‌ محمد حسین‌ پاپلى‌ یزدی‌، مشهد، ۱۳۷۲ش‌، ص۵۲۹.

تا پیش‌ از آغاز قرن‌ ۲۰م‌ در نواحی‌ کوهستانی‌ غرب‌ افغانستان‌ مرکزی‌ (غور) می‌زیستند و سپس‌ به‌ جاهای‌ دیگر این‌ سرزمین‌ مهاجرت ‌کردند. مغولهای‌ غور در دو طایفه بورقوتی‌ و اَرْغونی‌ سازمان‌ یافته‌ بودند. بورقوتی‌ به‌ دو گروه‌ کلان‌ زایی‌ (طایفه بزرگ‌) و خرده‌ زایی‌ (طایفه کوچک‌)، و اَرغونی‌ به‌ دو دسته مَرده‌ و خدای‌داد تقسیم‌ می‌شدند. دو گروه‌ ارغونی‌ منزلت‌ پایین‌تری‌ از دو گروه‌ بورقوتی‌ داشتند.

[۵۷] افغانستان‌: اقوام‌ – کوچ‌نشینى‌، مجموعه‌ مقالات‌، به‌ کوشش‌ محمد حسین‌ پاپلى‌ یزدی‌، مشهد، ۱۳۷۲ش‌، ص۵۲۹-۵۳۰.

۱.۸ – هزاره

هزاره‌ از بزرگ‌ترین‌ قومهای‌ افغانستان‌ است‌. نام‌ این‌ قوم‌ احتمالاً از واژه فارسی‌ «هزار» گرفته‌ شده‌ که‌ قبلاً به‌ دسته بزرگ‌ و مهمی‌ از سپاه‌ مغول‌ اطلاق‌ می‌شده‌ است‌. برخی‌ قوم‌ هزاره‌ را نیز از بازماندگان‌ نیروهای‌ سپاهی‌ چنگیزخان‌ مغول‌ انگاشته‌اند.

[۵۸] بارتولد، و. و.، تذکره جغرافیای‌ تاریخى‌ ایران‌، ترجمه حمزه‌ سردادور