توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل ابن دراج ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۲۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل ابن دراج ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل ابن دراج ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint :

پاورپوینت کامل ابن دراج ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint قسطلی

اِبْنِ دَرّاج با نام کامل ابوعمر احمد بن محمد بن عاص قَسطَلّی (۳۴۷-۴۲۱ق/ ۹۵۸-۱۰۳۰ م)، شاعر و کاتب اواخر عصر امویان‌ اندلس و اوایل دور ملوک الطوایف در آن سرزمین بود.
او از خاندان بنی دراج در قسطله بود که در جوانی سفرهایی به قرطبه کرده و به فراگیری علم و ادب و آشنایی با محافل ادبی آن پرداخته و کاتب دیوان انشاء شده است. وی مدتی از کاتبان و شاعران حکومت امویان بود و بعد از پایان حکومت آنها، سال‌ها در نابسامانی و سرگردانی و به امید یافتن ممدوحی قدرتمند، از میان مدعیان خلافت، سفرها کرد تا اینکه سرانجام به سَرَقُسطه نزد منذر بن یحیی تُجیبی رفت و مدیحه‌سرای بارگاه او شد. این دوره پس از سال‌ها پریشانی و نابسامانی دور آسایش و کامروایی مجدد او بود که تا اواخر عمر پاورپوینت کامل ابن دراج ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint ادامه داشت.
پاورپوینت کامل ابن دراج ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint در شعر و ادب‌ اندلس سهمی بسزا دارد که از توصیفات معاصران و صاحب‌نظرانِ پس از او می‌توان دریافت. شعر او از همان زمان شهرت داشت و در کنار شاعران نامدار آن زمان ذکر شده است. دیوان پاورپوینت کامل ابن دراج ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint از آثار اوست که ابن حزم شاگرد نامدار او و دیگر شاگردانش از راویان دیوان او بودند.

فهرست مندرجات

۱ – مقدمه
۲ – خاندان و زادگاه
۳ – جوانی و تحصیلات
۴ – پاورپوینت کامل ابن دراج ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint در حکومت عامریان
۴.۱ – آغاز شهرت
۴.۲ – شاعر و کاتب منصور
۴.۳ – اشعار در مدح منصور
۴.۴ – ابقای منصب بعد از مرگ منصور
۵ – دوران نابسامانی و سرگردانی
۶ – دوران آسایش مجدد
۷ – عصر پاورپوینت کامل ابن دراج ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint
۸ – خصوصیات شعری
۹ – نثر پاورپوینت کامل ابن دراج ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint
۱۰ – ستایش دیگران از ابن دارج
۱۱ – شاگردان
۱۲ – فهرست منابع
۱۳ – پانویس
۱۴ – منبع

۱ – مقدمه

از زندگی پاورپوینت کامل ابن دراج ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint، ابوعمر احمد بن محمد بن عاص قَسطَلّی تا حدود ۳۵ سالگی تقریباً هیچ اطلاعی در دست نیست. غالب منابعی نیز که به شرح‌حال وی پرداخته‌اند، تنها به ذکر مقام او در بارگاه منصور بن ابی‌عامر و نقل نظرات ستایش‌آمیز ثعالبی و ابن حزم دربار وی بسنده کرده‌اند، اما دیوان او که ظاهراً در زمانی نزدیک به عصر شاعر گردآوری شده و به ویژه عناوینی که گردآورند گمنام دیوان در آغاز هر قطعه از سروده‌های وی آورده، منبع گرانبهایی است که می‌تواند برای آگاهی از سیر کلی زندگی و احوال شاعر در نیم دوم عمرش، پژوهشگران را سودمند افتد.

۲ – خاندان و زادگاه

ابن‌ دراج در خانواده‌ای توانگر

[۱] پاورپوینت کامل ابن دراج ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint، احمد بن محمد، دیوان، ج۱، ص۵۴۶، به کوشش محمود علی مکی، دمشق، ۱۳۸۱ ق/ ۱۹۶۱ م.

[۲] مکی، محمدعلی، مقدمه و تعلیقات بر دیوان، ج۱، ص۲۲، (نک‌: ابن‌ دراج در همین مآخذ).

[۳] Blachère، Régis، «la vie et l’ oe uvre du poète، épistolier Andalou Ibn Darrag al، Qastelli»، Analecta، Damas، ۱۹۷۵.

از قبیله بربر نژادِ صِنهاجه به دنیا آمد.

[۴] ابن حزم، علی بن احمد، جمهره انساب العرب، ج۱، ص۵۰۱-۵۰۲، بیروت، ۱۴۰۳ ق/ ۱۹۸۳ م.

زادگاه او را در منابع متعدد قسطله نوشته‌اند.

[۵] حمیدی، محمد بن ابی‌نصر، جذوه المقتبس، ج۱، ص۱۱۰.

[۶] حمیری، محمد بن عبدالمنعم، الروض المعطار، ج۱، ص۴۷۹-۴۸۰، به کوشش احسان عباس، بیروت، ۱۹۸۰ م.

[۷] ابن بشکوال، خلف بن عبدالملک، الصله، ج۱، ص۴۴، قاهره، ۱۹۶۶ م.

خاندان او، بنی دراج، از دیرباز در این شهر ساکن بودند و نیای وی درّاج، و فرزندانش یکی پس از دیگری مقام ریاست قسطله را بر عهده داشتند و به همین سبب نیز این شهر به قسطل دراج شهرت یافته بود.

[۸] ابن سعید، علی بن موسی، المغرب، ج۲، ص۶۰، به کوشش شوقی ضیف، قاهره، ۱۹۵۵ م.

[۹] مکی، محمدعلی، مقدمه و تعلیقات بر دیوان، ج۱، ص۲۲، (نک‌: ابن‌دراج در همین مآخذ).

موقعیت جغرافیایی این شهر به درستی روشن نیست. بسیاری از پژوهشگران معاصر ازجمله بلاشر،

[۱۰] Blachère، Régis، «la vie et l’ oe uvre du poète، épistolier Andalou Ibn Darrag al، Qastelli»، Analecta، Damas، ۱۹۷۵.

لوی پرووانسال،

[۱۱] Lévi، Provençal، E، La péninsule ibérique au moyen، âge، Leiden، ۱۹۳۸.

نیکل،

[۱۲] Nykl، A R، Hispano، Arabic Poetry، Baltimore، ۱۹۴۶.

گارسیاگومز

[۱۳] مکی، محمدعلی، مقدمه و تعلیقات بر دیوان، (نک‌: ابن‌دراج در همین مآخذ).

و پالنسیا

[۱۴] پالنسیا، آنخل گونزالس، تاریخ الفکر الاندلسی، ج۱، ص۶۵، ترجم حسین مؤنس، قاهره، ۱۹۵۵ م.

با استناد به نظر حمیری

[۱۵] حمیری، محمد بن عبدالمنعم، الروض المعطار، ج۱، ص۴۷۹، به کوشش احسان عباس، بیروت، ۱۹۸۰ م.

آن را همان قری کاسلای امروزی، واقع در پرتغال، بر کنار اقیانوس اطلس می‌دانند، اما محمود مکی با استناد به نظر ابن سعید

[۱۶] ابن سعید، علی بن موسی، رایات المبرزین، ج۱، ص۱۰۴، به کوشش نعمان عبدالمتعال القاضی، قاهره، ۱۳۹۳ ق/ ۱۹۷۳ م.

[۱۷] ابن سعید، علی بن موسی، المغرب، ج۲، ص۶۰، به کوشش شوقی ضیف، قاهره، ۱۹۵۵ م.

قسطله را کازالیلای امروز و قریه‌ای از منطق جیان و در شمال آن، یا کاستلار دِ سانتیستبان در شمال شرقی جیان پنداشته است.

[۱۸] ابن سعید، علی بن موسی، المغرب، ج۲، ص۳۰-۳۲، به کوشش شوقی ضیف، قاهره، ۱۹۵۵ م.

۳ – جوانی و تحصیلات

چنانکه اشاره شد، از دوران کودکی و جوانی ابن‌ دراج اطلاعی در دست نیست، ولی می‌توان احتمال داد که در جوانی سفرهایی به قرطبه کرده و در آن شهر که مرکز تجمع شاعران و ادیبان‌ اندلس بود، به فراگیری علم و ادب و آشنایی با محافل ادبی آن سامان پرداخته

[۱۹] Blachère، Régis، «la vie et l’ oe uvre du poète، épistolier Andalou Ibn Darrag al، Qastelli»، Analecta، Damas، ۱۹۷۵.

[۲۰] مکی، محمدعلی، مقدمه و تعلیقات بر دیوان، ج۱، ص۳۶، (نک‌: ابن‌دراج در همین مآخذ).

و دیری نپاییده است که کاتب دیوان انشاء شده است

[۲۱] Blachère، Régis، «la vie et l’ oe uvre du poète، épistolier Andalou Ibn Darrag al، Qastelli»، Analecta، Damas، ۱۹۷۵.

هر چند در هیچ‌یک از اشعار وی اشاره‌ای به مناصب دیوانی یا درباری او پیش از عصر عامریان نشده است.

[۲۲] مکی، محمدعلی، مقدمه و تعلیقات بر دیوان، ج۱، ص۳۶-۳۷، (نک‌: ابن‌دراج در همین مآخذ).

۴ – پاورپوینت کامل ابن دراج ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint در حکومت عامریان

پاورپوینت کامل ابن دراج ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint وارد حکومت عامریان شده و تا پایان حکومت آنها کاتب و شاعر آنها بود.

۴.۱ – آغاز شهرت

به قدرت رسیدن منصور بن ابی‌عامر، حاجب بزرگ، که نخستین ممدوح پاورپوینت کامل ابن دراج ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint بود،

[۲۳] حمیدی، محمد بن ابی‌نصر، جذوه المقتبس، ج۱، ص۱۱۰.

سرآغاز دوران شهرت و عزت او گشت. چگونگی ورود پاورپوینت کامل ابن دراج ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint به بارگاه منصور روشن نیست، اما چون وی نخستین‌بار در ۳۸۲ق/ ۹۹۲ م منصور را مدح گفته

[۲۴] حمیدی، محمد بن ابی‌نصر، جذوه المقتبس، ج۱، ص۱۱۰.

[۲۵] مکی، محمدعلی، مقدمه و تعلیقات بر دیوان، ج۱، ص۱۰، حاشیه، (نک‌: ابن‌دراج در همین مآخذ.

می‌توان گفت که دور خدمت یا دست‌کم درخشش او در بارگاه منصور احتمالاً از همین زمان آغاز شده است. البته روایتی از ابن‌ خطیب

[۲۶] ابن‌ خطیب، محمد بن عبدالله، الاحاطه، ج۲، ص۶۰.

حضور او را در جمع شعرایی نشان می‌دهد که در لشکرکشی معروف منصور به بَرشِلونه در ۳۷۴ق همراه وی بوده‌اند،

[۲۷] Blachère، Régis، «la vie et l’ oe uvre du poète، épistolier Andalou Ibn Darrag al، Qastelli»، Analecta، Damas، ۱۹۷۵.

اما در صحت این روایت یا دست‌کم بخشی از آن تردید باید کرد، چه از پاره‌ای قراین، چنین برمی‌آید که ابن خطیب نام عده‌ای از شعرا را که در دوره‌های مختلف مدیحه‌سرای منصور بوده‌اند، یکجا گرد آورده و از آنان به عنوان همراهان منصور در این سفر یاد کرده است،

[۲۸] مکی، محمدعلی، مقدمه و تعلیقات بر دیوان، ج۱، ص۳۸-۴۰، (نک‌: ابن‌دراج در همین مآخذ).

وانگهی، اگر پاورپوینت کامل ابن دراج ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint از ۳۷۴ق یا پیش از آن در خدمت منصور بوده، طبعاً می‌بایست شعر یا اشعاری در مدح وی سروده باشد، حال آن‌که می‌دانیم تاریخ نخستین مدیح او ۳۸۲ق است. در هر حال درخشش و شهرت پاورپوینت کامل ابن دراج ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint از همین تاریخ و با سرودن همین مدیحه که قصیده‌ای است بلند و زیبا آغاز شد.

[۲۹] مکی، محمدعلی، مقدمه و تعلیقات بر دیوان، ج۱، ص۳۸، (نک‌: ابن‌دراج در همین مآخذ).

[۳۰] مکی، محمدعلی، مقدمه و تعلیقات بر دیوان، ج۱، ص۴۳، (نک‌: ابن‌دراج در همین مآخذ).

این قصیده را شاعر ظاهراً در معارضه با قصیده‌ای از صاعد بغدادی سروده

[۳۱] حمیدی، محمد بن ابی‌نصر، جذوه المقتبس، ج۱، ص۱۱۰.

و در آن از سفر خود به قرطبه و وداع با همسر و دختر ۸ ساله‌اش سخن به میان آورده است.

[۳۲] پاورپوینت کامل ابن دراج ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint، احمد بن محمد، دیوان، ج۱، ص۱۳-۱۴، به کوشش محمود علی مکی، دمشق، ۱۳۸۱ ق/ ۱۹۶۱ م.

[۳۳] مکی، محمدعلی، مقدمه و تعلیقات بر دیوان، ج۱، ص۳۷، (نک‌: ابن‌دراج در همین مآخذ).

۴.۲ – شاعر و کاتب منصور

منصور مدیح پاورپوینت کامل ابن دراج ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint را پسندید و فرمان داد تا نام او را در دیوان عطا ثبت کنند.

[۳۴] پاورپوینت کامل ابن دراج ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint، احمد بن محمد، دیوان، ج۱، ص۴۳، به کوشش محمود علی مکی، دمشق، ۱۳۸۱ ق/ ۱۹۶۱ م.

بدین‌سان او نیز همچون دیگر شاعران رسمی بارگاه منصور از مستمری ثابت برخوردار شد

[۳۵] حمیدی، محمد بن ابی‌نصر، جذوه المقتبس، ج۱، ص۱۱۱.

[۳۶] مکی، محمدعلی، مقدمه و تعلیقات بر دیوان، ج۱، ص۳۷، (نک‌: ابن‌دراج در همین مآخذ).

[۳۷] Blachère، Régis، «la vie et l’ oe uvre du poète، épistolier Andalou Ibn Darrag al، Qastelli»، Analecta، Damas، ۱۹۷۵.

اما چون به زودی از او نزد منصور سعایت کردند و او را به سرقت شعر دیگران متهم ساختند

[۳۸] حمیدی، محمد بن ابی‌نصر، جذوه المقتبس، ج۱، ص۱۱۱.

[۳۹] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۹، ص۵۰.

منصور که خود به رغم جنگاوری از علم و ادب نیز بهر فراوان داشت

[۴۰] حمیدی، محمد بن ابی‌نصر، جذوه المقتبس، ج۱، ص۱۳۱، به کوشش ابراهیم ابیاری، بیروت، ۱۴۰۳ ق/ ۱۹۸۳ م.

و طبق عادت، شعرای بارگاه خود را با شیوه‌های دقیق می‌آزمود

[۴۱] مکی، محمدعلی، مقدمه و تعلیقات بر دیوان، ج۱، ص۴۱-۴۲، (نک‌: ابن‌دراج در همین مآخذ).

پاورپوینت کامل ابن دراج ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint را در ۳ شوال ۳۸۲ق/ ۲ دسامبر ۹۹۲ م احضار کرد و در حضور جمع بیاموزد، و چون ابن‌ دراج از این آزمون که بدیهه‌سرایی در حضور دیگر شاعران بود،

[۴۲] پاورپوینت کامل ابن دراج ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint، احمد بن محمد، دیوان، ج۱، ص۳۶۵، بیت ۲۲ از قصید شم‌ ‌۱۰۰، به کوشش محمود علی مکی، دمشق، ۱۳۸۱ ق/ ۱۹۶۱ م.

سربلند بیرون آمد، منصور به وی پاداش داد و مقام او را در زمر شعرای بارگاه خود تثبیت کرد.

[۴۳] حمیدی، محمد بن ابی‌نصر، جذوه المقتبس، ج۱، ص۱۱۱.

[۴۴] حمیری، محمد بن عبدالمنعم، الروض المعطار، ج۱، ص۴۸۰، به کوشش احسان عباس، بیروت، ۱۹۸۰ م.

[۴۵] حمیری، محمد بن عبدالمنعم، صفه جزیره الاندلس، ج۱، ص۱۶۰، به کوشش، لوی پرووانسال، قاهره، ۱۹۳۷ م.

[۴۶] مکی، محمدعلی، مقدمه و تعلیقات بر دیوان، ج۱، ص۴۶، (نک‌: ابن‌دراج در همین مآخذ).

[۴۷] Blachère، Régis، «la vie et l’ oe uvre du poète، épistolier Andalou Ibn Darrag al، Qastelli»، Analecta، Damas، ۱۹۷۵.

پاورپوینت کامل ابن دراج ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint خود در قصید مشهوری که در مدح منصور و به گفت حمیدی

[۴۸] حمیدی، محمد بن ابی‌نصر، جذوه المقتبس، ج۱، ص۱۱۱.

در همان مجلس، سروده به این آزمون و موفقیت خود در آن اشاره کرده

[۴۹] پاورپوینت کامل ابن دراج ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint، احمد بن محمد، دیوان، ج۱، ص۳۶۵، قصید شم‌ ‌۱۰۰، به کوشش محمود علی مکی، دمشق، ۱۳۸۱ ق/ ۱۹۶۱ م.

و افزون‌ بر آن بر احاط خود به فن کتابت و خطابه نیز تاکید ورزیده است (بیت ۳۸). شاید این امر با منصب دیگر وی یعنی کتابت دیوان انشاء بی‌ارتباط نبوده باشد،

[۵۰] مکی، محمدعلی، مقدمه و تعلیقات بر دیوان، ج۱، ص۴۶، (نک‌: ابن‌دراج در همین مآخذ).

و جالب آن‌که برخی از منابع نیز از وی نخست به عنوان کاتب و سپس شـاعر بـارگاه منصور یاد کرده‌اند

[۵۱] حمیدی، محمد بن ابی‌نصر، جذوه المقتبس، ج۱، ص۱۱۰.

[۵۲] حمیری، محمد بن عبدالمنعم، صفه جزیره الاندلس، ج۱، ص۱۶۰، به کوشش، لوی پرووانسال، قاهره، ۱۹۳۷ م.

[۵۳] حموی، یاقوت، معجم البلدان، ج۴، ص۹۵.

[۵۴] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۸، ص۳۳.

[۵۵] عباس، احسان، تاریخ الادب الاندلسی، ج۱، ص۲۰۹، بیروت، ۱۹۶۰ م.

از این هنگام به بعد پاورپوینت کامل ابن دراج ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint به عنوان شاعر و کاتب رسمی دربار از منزلتی والا برخوردار شد، گرچه بعدها ظاهراً آزمون‌های دیگری نیز پیش آمد،

[۵۶] ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۱، ص۱۳۵.

[۵۷] عامری، یحیی بن ابی‌بکر، غربال الزمان، ج۱، ص۳۵۰، به کوشش محمد ناجی زعبی العمر، دمشق، ۱۴۰۵ ق/ ۱۹۸۵ م.

[۵۸] ابن عماد، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۵، ص۱۰۴.

[۵۹] مکی، محمدعلی، مقدمه و تعلیقات بر دیوان، ج۱، ص۴۷، (نک‌: ابن‌دراج در همین مآخذ).

مقام و مرتب عالی او در بارگاه عامریان همواره پایدار ماند.

۴.۳ – اشعار در مدح منصور

پاورپوینت کامل ابن دراج ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint اشعار بسیاری در مدح منصور سروده و در لابلای آن‌ها بسیاری از رویدادها و تحولات تاریخی عصر او را که از دوران‌های رونق و عظمت‌ اندلس به شمار می‌آید، ثبت کرده است، از جمله ورود برخی پادشاهان ممالک مسیحی‌ اندلسی به قرطبه و استقبال قدرتمندان منصور از آنان است که در پاره‌ای موارد، جز اشعار پاورپوینت کامل ابن دراج ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint منبع دیگری از آن‌ها خبر نداده است

[۶۰] پاورپوینت کامل ابن دراج ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint، احمد بن محمد، دیوان، ج۱، ص۳۹۵- ۳۹۹، به کوشش محمود علی مکی، دمشق، ۱۳۸۱ ق/ ۱۹۶۱ م.

[۶۱] پاورپوینت کامل ابن دراج ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint، احمد بن محمد، دیوان، ج۱، ص۴۱۲-۴۱۶، به کوشش محمود علی مکی، دمشق، ۱۳۸۱ ق/ ۱۹۶۱ م.

[۶۲] پاورپوینت کامل ابن دراج ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint، احمد بن محمد، دیوان، ج۱، ص۴۳۲-۴۳۴، به کوشش محمود علی مکی، دمشق، ۱۳۸۱ ق/ ۱۹۶۱ م.

[۶۳] مکی، محمدعلی، مقدمه و تعلیقات بر دیوان، ج۱، ص۴۹-۵۱، (نک‌: ابن‌دراج در همین مآخذ).

و نیز خبر برخی لشکرکشی‌های معروف منصور به سرزمین‌های مسیحی‌ اندلس را که با پیروزی‌هایی بزرگ همراه بود، فقط در اشعار او می‌توان یافت. پاورپوینت کامل ابن دراج ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint که در بسیاری از این لشکرکشی‌ها همراه منصور بوده، تصاویری زنده و پرشکوه از نبردهای وی به دست داده است.

[۶۴] پاورپوینت کامل ابن دراج ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint، احمد بن محمد، دیوان، ج۱، ص۱۵- ۱۸، به کوشش محمود علی مکی، دمشق، ۱۳۸۱ ق/ ۱۹۶۱ م.

[۶۵] پاورپوینت کامل ابن دراج ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint، احمد بن محمد، دیوان، ج۱، ص۳۷۱- ۳۷۸، به کوشش محمود علی مکی، دمشق، ۱۳۸۱ ق/ ۱۹۶۱ م.

[۶۶] پاورپوینت کامل ابن دراج ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint، احمد بن محمد، دیوان، ج۱، ص۴۰۸-۴۱۲، به کوشش محمود علی مکی، دمشق، ۱۳۸۱ ق/ ۱۹۶۱ م.

[۶۷] پاورپوینت کامل ابن دراج ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint، احمد بن محمد، دیوان، ج۱، ص۴۳۵- ۴۳۸، به کوشش محمود علی مکی، دمشق، ۱۳۸۱ ق/ ۱۹۶۱ م.

[۶۸] پاورپوینت کامل ابن دراج ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint، احمد بن محمد، دیوان، ج۱، ص۴۴۰-۴۴۳، به کوشش محمود علی مکی، دمشق، ۱۳۸۱ ق/ ۱۹۶۱ م.

[۶۹] پاورپوینت کامل ابن دراج ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint، احمد بن محمد، دیوان، ج۱، ص۴۵۳-۴۵۶، به کوشش محمود علی مکی، دمشق، ۱۳۸۱ ق/ ۱۹۶۱ م.

[۷۰] پاورپوینت کامل ابن دراج ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint، احمد بن محمد، دیوان، ج۱، ص۴۵۹-۴۶۳، به کوشش محمود علی مکی، دمشق، ۱۳۸۱ ق/ ۱۹۶۱ م.

[۷۱] مکی، محمدعلی، مقدمه و تعلیقات بر دیوان، ج۱، ص۵۲-۵۶، (نک‌: ابن‌دراج در همین مآخذ).

[۷۲] Blachère، Régis، «la vie et l’ oe uvre du poète، épistolier Andalou Ibn Darrag al، Qastelli»، Analecta، Damas، ۱۹۷۵.

در یکی از مهم‌ترین این لشکرکشی‌ها، یعنی غزو شَنتیاقُب، پاورپوینت کامل ابن دراج ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint به فرمان منصور و از جانب او فتح‌نام معروف را نوشت که به قرطبه نزد هشام بن حکم خلیفه و سایر مراکز مهم‌ اندلس فرستاده شد. گویند وی در این فتح‌نامه شرحی کامل از این لشکرکشی و عرصه‌های پیکار در عباراتی بدیع و با تعابیری زیبا به رشت تحریر درآورد. این سند تاریخی که اکنون از میان رفته است، ستایش و شگفتی همگان را برانگیخت و در زمان خود همواه مورد استفاد ادیبان بود.

[۷۳] حمیدی، محمد بن ابی‌نصر، جذوه المقتبس، ج۱، ص۱۱۲.

۴.۴ – ابقای منصب بعد از مرگ منصور

پس از مرگ منصور در ۳۹۲ق/ ۱۰۰۲ م پسرش عبدالملک مظفر به جای او منصب حجابت یافت. عبدالملک با آن‌که عنایت کمتری به شعر و ادب داشت، به احترام پدر همچنان راه و روش او را ادامه داد

[۷۴] ابن بسام شنترینی، علی، الذخیره، ج۴، ص۷۹-۸۰، به کوشش احسان عباس، لیبی ـ تونس، ۱۹۸۱ م.

و شاعران و ادیبان بارگاه وی ازجمله ابن‌ دراج را، که ظاهراً نگران تغییر اوضاع بود، محترم داشت و مقام شاعر را همچنان در دیوان عطا تثبیت کرد. پاورپوینت کامل ابن دراج ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint خود در مدیحه‌ای به این امر‌ اشـاره کرده است

[۷۵] پاورپوینت کامل ابن دراج ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint، احمد بن محمد، دیوان، به کوشش محمود علی مکی، دمشق، ۱۳۸۱ ق/ ۱۹۶۱ م.

[۷۶] مکی، محمدعلی، مقدمه و تعلیقات بر دیوان، ج۱، ص۵۷- ۵۸، (نک‌: ابن‌دراج در همین مآخذ).

او در این دوره نیز همچون دور منصور به عنوان کاتب و مدیحه‌سرای رسمی دربار از منزلتی والا برخوردار بود و همچنان در اشعار خود پیروزی‌های نظامی عبدالملک را در سرزمین‌های مسیحی تصویر می‌کرد

[۷۷] پاورپوینت کامل ابن دراج ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint، احمد بن محمد، دیوان، ج۱، ص۲۱-۲۵، به کوشش محمود علی مکی، دمشق، ۱۳۸۱ ق/ ۱۹۶۱ م.

[۷۸] پاورپوینت کامل ابن دراج ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint، احمد بن محمد، دیوان، ج۱، ص۴۴۶- ۴۴۸، به کوشش محمود علی مکی، دمشق، ۱۳۸۱ ق/ ۱۹۶۱ م.

[۷۹] پاورپوینت کامل ابن دراج ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint، احمد بن محمد، دیوان، ج۱، ص۴۵۰-۴۵۱، به کوشش محمود علی مکی، دمشق، ۱۳۸۱ ق/ ۱۹۶۱ م.

[۸۰] پاورپوینت کامل ابن دراج ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint، احمد بن محمد، دیوان، ج۱، ص۴۶۶-۴۶۷، به کوشش محمود علی مکی، دمشق، ۱۳۸۱ ق/ ۱۹۶۱ م.

[۸۱] مکی، محمدعلی، مقدمه و تعلیقات بر دیوان، ج۱، ص۵۸- ۵۹، (نک‌: ابن‌دراج در همین مآخذ).

با اینهمه به نظر می‌رسد که او گاه به دلایلی نامعلوم مورد بی‌مهری دربار قرار گرفته و این ظاهراً با وزارت عیسی بن سعید یَحْصِبی معروف به قَطّاع که او نیز ممدوح پاورپوینت کامل ابن دراج ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint بود، بی‌ارتباط نبوده است. شاعر دست‌کم دو قطعه در مدح وی سروده و در یکی از آن‌ها از وضع نابسامان خود شکایت کرده است.

[۸۲] پاورپوینت کامل ابن دراج ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint، احمد بن محمد، دیوان، ج۱، ص۴۳- ۴۸، به کوشش محمود علی مکی، دمشق، ۱۳۸۱ ق/ ۱۹۶۱ م.

این نابسامانی احتمالاً با رفتار عیسی با او پیوند داشته، چه مدتی بعد که عیسی در توطئه‌ای بر ضد عبدالملک گرفتار و کشته شد (۳۹۷ق/ ۱۰۰۶ م)، پاورپوینت کامل ابن دراج ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint در قطعه‌ای که در مدح عبدالملک سرود، عیسی را سخت نکوهید و با اشاره به جفایی که از او دیده بود، از مرگ وی ابراز شادمانی کرد.

[۸۳] پاورپوینت کامل ابن دراج ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint، احمد بن محمد، دیوان، ج۱، ص۳۲-۳۴، به کوشش محمود علی مکی، دمشق، ۱۳۸۱ ق/ ۱۹۶۱ م.

پس از مرگ عبدالملک در ۳۹۹ق/ ۱۰۰۸ م برادرش عبدالرحمان چند صباحی منصب حجابت یافت، اما به زودی به دست محمد بن هشام (مهدی) از مقام خود برکنار و‌ اندکی بعد کشته شد و با مرگ او دستگاه حکومت عامریان فرو ریخت.

۵ – دوران نابسامانی و سرگردانی

با شروع «فتنه» و برچیده شدن خلافت اموی، دور نابسامانی و سرگردانی پاورپوینت کامل ابن دراج ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint نیز آغاز شد

[۸۴] ابن بسام شنترینی، علی، الذخیره، ج۱، ص۶۰، به کوشش احسان عباس، لیبی تونس، ۱۹۸۱ م.

[۸۵] ابن سعید، علی بن موسی، المغرب، ج۲، ص۶۱، به کوشش شوقی ضیف، قاهره، ۱۹۵۵ م.

پس به امید یافتن ممدوحی قدرتمند، از میان مدعیان خلافت در قرطبه نخست محمد بن هشام را مدح گفت

[۸۶] پاورپوینت کامل ابن دراج ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint، احمد بن محمد، دیوان، ج۱، ص۵۰-۵۳، به کوشش محمود علی مکی، دمشق، ۱۳۸۱ ق/ ۱۹۶۱ م.

[۸۷] مکی، محمدعلی، مقدمه و تعلیقات بر دیوان، ج۱، ص۶۳-۶۴، (نک‌: ابن‌دراج در همین مآخذ).

و پس از کشته شدن او به مدح قاتل او سلیمان بن حکم (المستعین بالله) و بربرهای حامی وی پرداخت

[۸۸] پاورپوینت کامل ابن دراج ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint، احمد بن محمد، دیوان، ج۱، ص۵۳-۷۰، به کوشش محمود علی مکی، دمشق، ۱۳۸۱ ق/ ۱۹۶۱ م.

[۸۹] ابن بسام شنترینی، علی، الذخیره، ج۱، ص۶۷، به کوشش احسان عباس، لیبی تونس، ۱۹۸۱ م.

[۹۰] مکی، محمدعلی، مقدمه و تعلیقات بر دیوان، ج۱، ص۲۶، (نک‌: ابن‌دراج در همین مآخذ).

[۹۱