پاورپوینت کامل لاضرر و لاضرار فی الاسلام ۴۲ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل لاضرر و لاضرار فی الاسلام ۴۲ اسلاید در PowerPoint دارای ۴۲ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل لاضرر و لاضرار فی الاسلام ۴۲ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل لاضرر و لاضرار فی الاسلام ۴۲ اسلاید در PowerPoint :

محتویات

۱ جایگاه و اهمیت
۲ معنای ضرر و ضرار
۳ معنای قاعده
۴ مستندات قاعده

۴.۱ قرآن
۴.۲ حدیث
۴.۳ اجماع
۴.۴ عقل
۴.۵ سیره عقلا

۵ رابطه قاعده با سایر ادله احکام
۶ کاربردهای فقهی
۷ کتاب‌شناسی
۸ پانویس
۹ منابع

جایگاه و اهمیت

قاعده لاضرر از مشهورترین قواعد فقهی است که در بیشتر ابواب فقه مانند عبادات و معاملات[۱] و همچنین در فقه پزشکی و برخی مسائل مستحدث فقهی به آن استناد کرده‌اند.[۲] به گفته ناصر مکارم شیرازی اهمیت این قاعده به حدی است که بسیاری از فقهای گذشته و حال در تألیفات و تقریرات خود، رساله مستقلی را بدان اختصاص داده‌اند.[۳] وی در کتاب القواعد الفقهیه، قاعده لاضرر را در شمار قواعدی ذکر کرده است که در همه ابواب فقه جریان دارند.[۴]

قاعده لاضرر از جمله «لا ضَرر و لا ضِرار فی الاسلام؛ هر گونه ضرر و ضرار در اسلام ممنوع است» برگرفته شده است.[۵] این جمله بخشی از روایات منسوب به پیامبر(ص)، معروف به «احادیث لاضرر» است[۶] که از طریق شیعه و اهل سنت نقل شده است.[۷] به گفته سید علی سیستانی، مجموع روایاتی که در متن آنها جمله «لاضرر و لاضرار» نقل شده هشت حدیث است که از این هشت مورد، سه مورد آن در منابع روایی امامیه، چهار مورد در منابع روایی اهل سنت و یک مورد در کتاب دعائم الاسلام که نویسنده آن اسماعیلی مذهب بوده، وارد شده است.[۸]

برخی از اهل سنت[۹] مانند جلال‌الدین سیوطی بر این نظرند که فقه اسلام بر پنج حدیث استوار است که یکی از آنها حدیث لاضرر است.[۱۰] شهید اول در کتاب القواعد و الفوائد از قاعده لاضرر به‌عنوان یکی از پنج قاعده‌ای یاد می‌کند که از ادله اربعه به دست آمده و ممکن است تمام احکام شرعی به آنها ارجاع داده شود.[۱۱]

به گفته برخی محققان، قاعده لاضرر در اغلب نظام‌های حقوقی معاصر تحت‌عنوان «عدم جواز سوءاستفاده از حق» مطرح شده است.[۱۲] از جمله بنابر اصل ۴۰ قانون اساسی ایران، هیچ‌کس‏ نمی‏‌تواند اعمال‏ حق‏ خویش‏ را وسیله‏ ضرر رساندن به‏ غیر یا تجاوز به‏ منافع عمومی‏ قرار دهد.[۱۳] و بر اساس اصل ۴۳، ضرر رساندن به دیگری ممنوع است.[۱۴]

معنای ضرر و ضرار

«ضرر» در اصطلاح فقهی در مقابل نفع و به معنای وارد شدن نقصان در مال، جان و آبرو است.[۱۵] بنا به نظر آخوند خراسانی،‌ «ضرار» در روایت «لاضرر و لاضرار فی الاسلام»، به همان معنای ضرر و به عنوان تأکید برای «لاضرر» آمده است.[۱۶]

سید علی سیستانی «ضرار» را به معنای تداوم و استمرار در ضرر رساندن دانسته است[۱۷] و برخی دیگر آن را به معنای ضرر وارد کردن متقابل دو شخص به یکدیگر معنا کرده‌اند.[۱۸] بنا به نظر فقها ملاک تشخیص ضرر عرف است.[۱۹]

معنای قاعده

فقها چهار احتمال برای معنای قاعده یا جمله «لا ضَرر و لا ضِرار فی الاسلام» در نظر گرفته‌اند[۲۰] که عبارت است از:

نهی از ایجاد هر گونه ضرر به خویش و دیگری و حرمت آن:[۲۱] شیخ الشریعه اصفهانی این احتمال را پذیرفته است.[۲۲] بنا به نظر ناصر مکارم شیرازی، حدیث مزبور در صورت پذیرفتن این احتمال، صرفاً حکم تکلیفی خواهد بود و حرمت ضرر زدن به خود یا دیگری را بیان می‌کند و نمی‌تواند به‌عنوان قاعده‌ای عام در ابواب مختلف فقه به کار رود.[۲۳]
ضرر جبران‌نشده در اسلام وجود ندارد:[۲۴] یعنی هر کس موجب وارد شدن ضرر و زیانی به دیگری باشد باید تاوان آن را پرداخته و ضرر وارد شده را جبران کند.[۲۵] فاضل تونی در کتاب الوافیه فی اصول الفقه این دیدگاه را برگزیده است.[۲۶]
نفی احکام ضرری در اسلام: هر حکمی اعم از تکلیفی یا وضعی که مستلزم ضرر برای خود مکلف یا دیگری باشد، از ناحیه شارع تشریع نشده است.[۲۷] برای مثال اگر آب برای کسی ضرر دارد، وجوب وضو به مقتضای این قاعده از او برداشته می‌شود.[۲۸] شیخ انصاری در فرائد الاصول[۲۹] و در «رساله فی قاعده لاضرر»[۳۰] این احتمال را برگزیده است.
نفی حکم از طریق نفی موضوع: آخوند خراسانی قائل به این نظر است؛[۳۱] برای نمونه وقتی گفته می‌شود «لا صلوه الا بفاتحه الکتاب»[۳۲] بدین معنا است که نماز بدون فاتحه الکتاب (سوره حمد) اصلاً نماز نیست و اساساً موضوع نماز بودن منتفی است. پس احکام مربوط به آن نیز وجود ندارد.[۳۳] در این مورد، منظورْ نفی حکم ثابت برای موضوع ضرری است.[۳۴] به عبارت دیگر، موضوعاتی که عناوین اولیه آنها موجب ضرر می‌شوند، حکم آنها برداشته می‌شود؛[۳۵] مثلاً موضوع وضو دارای حکم اولیه وجوب است، اما اگر ضرری برای مکلف داشته باشد، حکم وجوب برداشته می‌شود.[۳۶]

در فرق بین معنای سوم و چهارم گفته‌اند که در معنای چهارم (نظر آخوند خراسانی) متعلق حکم یا خود موضوع (وضوی ضرری) برداشته می‌شود و بنابراین حکم (وجوب) برداشته می‌شود، اما در معنای سوم (نظر شیخ انصاری) حکم به‌طور مستقیم برداشته می‌شود.[۳۷] ثمره بحث در جایی آشکار می‌شود که موضوعی ضرری نباشد ولی حکم ضرری داشته باشد که در این حالت بنا بر احتمال چهارم (نظر آخوند خراسانی) مشمول قاعده لاضرر نمی‌شود.[۳۸] بنا بر هر دو احتمال، جمله «لا ضرر ولا ضرار» دلالت بر قاعده عامی می‌کند که در ابواب مختلف فقه کاربرد دارد.[۳۹]

مستندات قاعده

فقها برای بررسی اعتبار قاعده لاضرر به ادله اربعه و سیره عقلا تمسک کرده‌اند:

قرآن

شواهد قرآنی که از نظر فقها بر قاعده لاضرر دلالت می‌کند[۴۰] عبارتند از: آیات ۲۳۱، ۲۳۳ و ۲۸۲ سوره بقره، آیه ۶ سوره طلاق، آیه ۱۲ سوره نساء و آیه ۱۰۷ سوره توبه.[۴۱] این آیات بیانگر حرمت ضرر و ضرار یا هر گونه زیان زدن به دیگرانند.[۴۲]

حدیث

جعفر سبحانی روایاتی که بر قاعده لاضرر دلالت می‌کند را به چهار دسته تقسیم کرده است:[۴۳]

۱. روایاتی که جمله «لاضرر و لاضرار فی الاسلام» و یا «لاضرر و لاضرار» عیناٌ در آنها ذکر شده است و این خودش دو دسته است:[۴۴]

الف. روایات مربوط به ماجرای سَمُرَه بن جُنْدَب‏ فَزاری[یادداشت ۱] که با الفاظ مختلف وارد شده است.[۴۵] روایات این دسته چهار روایت هستند.[۴۶]
ب. روایاتی که در غیر مورد ماجرای سمره بن جندب وارد شده است.[۴۷] م