پاورپوینت کامل قرارداد زهاب ۵۳ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل قرارداد زهاب ۵۳ اسلاید در PowerPoint دارای ۵۳ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل قرارداد زهاب ۵۳ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل قرارداد زهاب ۵۳ اسلاید در PowerPoint :

محتویات

۱ حکومت شاه صفی
۲ شکل‌گیری معاهده
۳ متن معاهده زهاب
۴ موارد اختلافی
۵ موارد مشترک
۶ نتایج و پیامدهای معاهده زهاب
۷ ایروان از آنِ ایران
۸ نتیجه‌گیری
۹ پانویس
۱۰ منابع
۱۱ پیوند به بیرون

حکومت شاه صفی

نوشتار اصلی: شاه صفی

پس از شاه عباس اول، شاه صفی در سن هجده سالگی به حکومت رسید.(۱۰۳۸ق / ۱۶۲۸ م) «نام او سام میرزا بود، پسر صفی میرزا، پسر نواب گیتی ستان عباس ماضی. بعد از جلوس، تغییر اسم داده، موسوم به اسم پدرش، شاه صفی شد.»[۱]

برخی نوشته‌اند شاه صفی قبل از نشستن بر تخت پادشاهی همه عمر خود را در حرمخانه شاهی گذرانده بود. وی بسیار درنده خو و بی‌رحم بود «تا جایی که افراد ذکور خاندان سلطنتی را از دم کشت و ریشه خاندان‌های مخلص و خدمتگزاری چون امام قلی خان، فاتح هرمز، و گنجعلی خان زیگ را از ایران برکند.» [۲]

پژوهشگرانی مانند مینورسکی و لاکهارت که درباره علل فروپاشی صفویه پژوهش کرده‌اند، مهم‌ترین این دلایل را چنین برشمرده‌اند: تغییر نوع مالکیت عامه به خاصه، دگرگونی شیوه‌های سربازگیری، ضعف تربیت شاهزادگانی که پس از شاه عباس اول به پادشاهی رسیدند، نفوذ و قدرت بیش از حد زنان درباری و خواجگان حرم و بیش از همه، ضعف عقلی شاهان و نداشتن توان و تدبیر کشورداری.[۳] کشته شدن بزرگان و فرماندهان، خالی شدن کشور از وجود افراد کاردان و ناپایداری پایه‌های حکومت، سرانجام شکست ایران از عثمانی و بسته شدن معاهده زهاب را به سال ۱۰۴۹ق سبب شد.[۴] و در پی آن، همه بین النهرین نیز از دست ایران رفت.

سلطان مراد چهارم که پس از واپسین درگیری با شاه عباس دیگر هرگز جرأت دست درازی به خاک ایران را نیافته بود، در نتیجه آگاه شدن از اوضاع بسیار بد دربار و میزان نفرتی که در نتیجه خونریزی‌های بسیار شاه صفی در دل مردم، به ویژه امرا و لشکریان، به وجود آمده بود، پاره‌ای از ایالات غربی ایران را مورد تجاوز قرار داد.[۵]

البته سپاه عثمانی در آذربایجان کاری از پیش نبرد و در بغداد نیز با مقاومت صفی قلی خان، والی قزلباش، رو به رو شد. وی با جسارت از آن شهر دفاع کرد و مانع پیشرفت دشمن گردید. هر چند در این ماجرا یک دسته از سپاه ایران به سرکردگی زینل خان شاملو در حدود کردستان از سپاه عثمانی شکست خورد و به دنبال آن ترک‌ها وارد خاک ایران شدند، اما حرکت شاه صفی به سوی بغداد، سردار عثمانی را به ترک محاصره آن شهر واداشت.[۶]

در سال ۱۰۴۵ ق./ ۱۶۳۶ م. دولت عثمانی دوباره به خاک ایران حمله کرد و در حدود نخجوان تاخت و تاز نمود، ایروان را محاصره و تبریز را تسخیر و غارت کرد و قسمتی از آن را به آتش کشید، اما به علت سرمای شدید مجبور به بازگشت شد. شاه صفی آذربایجان را پس گرفت و ایروان را نیز از محاصره دشمن بیرون آورد و بدین گونه سلطان عثمانی این بار هم ناکام ماند.[۷] با این حال درگیری‌های ایران و عثمانی به پایان نرسید. پس از چندی باز تاخت و تاز ارتش عثمانی به خاک ایران آغاز شد. این بار بغداد دوباره به محاصره افتاد و با آنکه نزدیک شش ماه در برابر هجوم سپاه عثمانی مقاومت کرد، اما سرانجام به سبب نبود آذوقه، تسلیم شد.(۱۰۴۸ ق)[۸]

شکل‌گیری معاهده

در سال ۱۰۴۹هـ / ۱۶۳۹ م. بغداد از ایران جدا شد و بر اساس سازش نامه‌ای که میان دولت صفویه و دولت عثمانی تنظیم گردید، این جدایی رسمیت یافت. مستوفی درباره این سازش نامه چنین نوشته است:

«… به هر تقدیر بعد از آمدن ایلچیان و طی مراتبی، بنای مصالحه شده، چگونگی را به خدمت نواب اشراف عرض کرده، بعد از رخصت صلح کرده، سنور بسته، صلحنامچه از طرفین نوشته به یکدیگر سپرده، رومی به ولایت خود و قزلباش به اصفهان مراجعت کرده، نواب رضوان مکان به انتظام امور ایران پرداخته…»[۹]

این سازش که قرارداد آن در محل زهاب بسته شد، به «معاهده زهاب» معروف است.[۱۰] با این صلح، بغداد به دست امرای آل عثمان افتاد و ایروان از تعرض سپاه عثمانی در امان ماند. نماینده ایران در این هنگام محمدقلی خان بود.[۱۱]

این سازش چون بیشترِ منافع عثمانی را تأمین می‌کرد، دوام یافت و حاصل ادامه‌اش هم آن شد که سپاه ایران به تدریج روحیه آسایش طلبی به خود گرفت و آن گونه که روحیه شاه صفی اقتضا داشت، دیگر ذوق و علاقه‌ای به جنگ نشان نداد. این عهدنامه در زمان نادر شاه و کریم خان زند نیز مورد توجه سپاه ایران و قشون ینی چری بود و آنان پیوسته بدان استناد می‌نمودند.

متن معاهده زهاب

متأسفانه اصل معاهده زهاب نه در آرشیوهای ایران موجود است و نه در عثمانی. هر کدام از منابع نیز به طور جداگانه و با تفاوت‌های بسیار آن را نقل کرده‌اند. نویسنده رساله تحقیقات سرحدیه نوشته است:

«حقیقتاً اصل عهدنامه مزبوره که عبارت از تصدیق نامه دو پادشاه است، در هیچ یک از دولتین موجود نیست. در ایران به سبب فترت و عثمانیه به سبب حرقت، تلف شده است و مستندی که اکنون موجود است، عبارت از سواد نامه‌ای است که به قول عثمانیه از سلطان مراد رابع به شاه صفی به طریق امضاء تصدیق نامه معاهده قلمی شده است.»[۱۲]

با این حال در اینجا چند متن گوناگون با هم مقایسه می‌شوند و نقاط اشتراک و اختلاف آن‌ها مشخص شده و نکات همسان آن‌ها ارائه می‌گردد.

موارد اختلافی

مقدمه همه منابع با هم تفاوت دارند، به جز متن انگلیسی که به ظاهر همان ترجمه عباسنامه است. برای نمونه در متن منتظم ناصری در مقدمه از شاه صفی تعریف و توصیف بسیار شده است، در حالی که در متن‌های دیگر، به ویژه در کتاب خلاصه السیر که در زمان شاه صفی نوشته شده، این تعریف و توصیف‌ها وجود ندارد. کتاب مزبور بسته شدن این معاهده را بر خلاف متن‌های دیگر، به دنبال رخدادهای سال ۱۰۴۸ق آورده است. در متن منتظم ناصری چنین آمده است:

«… اعلیحضرت معالی منقبت، سامی رتبت، گرامی منزلت، مسندنشین اقلیم ایران، حامی فارس و مازندران، فرمانده ملک عجم، شاه صفی دام منظوره به عنایت ربه الوفی…» [۱۳]

این جمله‌ها را متن‌های دیگر ندارند.

در کتاب مجموعه عهدنامه‌های ایران با دول خارجی در مقدمه معاهده زهاب، تعارفات معمول حذف شده است:

«… و بعد، عمده الخواص و المقربین صاروخان زید رُشده را که وزیر اعظم جلیل المقدار، دستور اعظم، مشیر افخم مصطفی پاشا ادام الله تعالی اجلاله که در جانب مشرق، سردار سپهسالار ما است، وکیل فرستاده بودید، در زهاب نامه محل، ملاقات کرد و در خصوص انتظام امور صلح، عهود تنفیذ قضایای قطع حدود، گفتگو و مذاکره کرد و قرار داد که…» [۱۴]

هم چنین در مقدمه متن عباس نامه و خلاصه السیر لقب‌ها و عناوین بسیاری برای سلطان عثمانی آورده شده که متن‌های دیگر این عبارت‌ها را ندارند:

«… ملاذ اعاظم السلاطین، معاذ اکارم الخواقین، ناصرالاسلام و المسلمین، قاهر الکفره و المشرکین، سلطان البرین و البحرین، خاقان المشرقین و المغربین، خادم الحرمین الشریفین، عین الانسان و انسان العین، الموید به تاییدات الملک المستعان، و الموفق به توفیق المنان، لازالت خلافته ممتدأ الی آخر الزمان…» [۱۵]

هم چنین در عباس نامه و خلاصه السیر در پایان معاهده چند جمله در مورد آزادی رفت و آمد تجار و مسافران و دوستی میان مردم ایران و عثمانی ذکر شده که متن‌های دیگر این فراز را ندارند:

«… تجار و ابناء السبیل گلوب گیدوب، دوستلق اولمقچون او شیئی و ثیقه انیفه مشتمل الحقیقه وکالت نامه و نیابت محققه خاصه سوخنجه کشیده سلک تحریر اولونوب…» [۱۶]

از همه مهم‌تر، در منتظم ناصری و مجموعه معاهدات در چند جمله، به طور اکید شرط شده که به خلفا و ام المومنین عایشه، از سوی ایرانیان لعن و دشنام داده نشود. در عباس نامه که کهن‌تر است و خلاصه السیر که در عهد شاه صفی نوشته شده، این جمله‌ها ذکر نشده است. آن شرط چنین تصریح می‌کند:

«… یکی از شرایط معتبره صریحه عهدنامه که در زمان سعادت اقتران، اجداد ما انارالله براهینهم به اسلاف شما فرستاده شده است و به مدلول کلمه «الدین النصیحه» بعضی اسافل و ادانی که در تحت حکومت شما و