پاورپوینت کامل زیدیان ۱۱۴ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل زیدیان ۱۱۴ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۱۴ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل زیدیان ۱۱۴ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل زیدیان ۱۱۴ اسلاید در PowerPoint :

محتویات

۱ پیدایش

۱.۱ قیام زید بن علی

۲ شاخه‌های زیدیه

۲.۱ جارودیه
۲.۲ صالحیه (بتریه)
۲.۳ سلیمانیه یا جریریه
۲.۴ سایر شاخه ها

۳ باورهای زیدیان

۳.۱ اندیشه امامت
۳.۲ باورهای فقهی
۳.۳ باورهای کلامی

۴ بزرگان زیدیه
۵ قیام‌های زیدیان

۵.۱ قیام یحیی بن زید
۵.۲ قیام ابراهیم بن عبدالله
۵.۳ قیام محمد بن عبدالله محض
۵.۴ قیام شهید فخ
۵.۵ قیام یحیی بن عبدالله
۵.۶ قیام ادریس بن عبدالله
۵.۷ قیام ابن طباطبا و ابو السرایا

۶ حکومت‌های زیدیان

۶.۱ مغرب
۶.۲ یمن
۶.۳ ایران

۶.۳.۱ زیدیه در شمال ایران از پیدایش تا گسترش

۶.۳.۱.۱ حکومت داعی کبیر
۶.۳.۱.۲ حکومت ناصر اطروش
۶.۳.۱.۳ دولت زیدیه از قرن چهارم تا ظهور صفویه

۶.۳.۲ اضمحلال زیدیه و جایگزینی امامیه در ایران

۷ زیدیه در قرن پانزدهم هجری

۷.۱ جمعیت زیدیه
۷.۲ جریان‎های سیاسی و فرهنگی زیدیان در یمن

۷.۲.۱ جریان اهل بیتی محافظه کار
۷.۲.۲ جریان انقلابی زیدیه
۷.۲.۳ جریان روشنفکر
۷.۲.۴ جریان سکولار

۸ جستارهای وابسته
۹ پانویس
۱۰ منابع
۱۱ پیوند به بیرون

پیدایش

پس از شهادت امام حسین(ع) برخی از علویان، اندیشه قیام مسلحانه را به عنوان یکی از شروط امامت و راهبرد مقابله با ظالمان قلمداد کردند. با شکل‎گیری این تفکر سیاسی در دوره امام سجاد(ع)، سنگ بنای زیدیه نهاده شد.[۱][۲]

اختلاف میان علویان به دو دیدگاه مبارزه فرهنگی یا قیام مسلحانه علیه دستگاه اموی برمی‎گشت. نتیجه این اختلاف پس از شهادت امام زین‎العابدین(ع) پدید آمد. عده‎ای امامت امام باقر (ع) را پذیرفتند و گروهی دیگر به امامت زید بن علی برادر امام محمد باقر(ع) معتقد و به زیدیه مشهور شدند. بر این اساس شیعیانِ معتقد به قیام مسلحانه، زید بن علی را پس از امام علی (ع)، حسنین (ع) و امام سجاد(ع)[یادداشت ۱] به عنوان امام پنجم اهل بیت (ع) می‎دانند.[۳]

در برخی از منابع از حسن مثنی به عنوان امام زیدیه پس از امام سجاد(ع) نام برده شده است.[۴]

قیام زید بن علی

نوشتار اصلی: قیام زید بن علی

پس از آنکه حدود ۱۵ هزار نفر در کوفه با زید بن علی بیعت کردند، او عزم خود را برای قیام علیه هشام بن عبدالملک، خلیفه اموی، جزم کرد. این در حالی است که شماری نیز در بصره، مدائن و خراسان با زید بیعت کرده بودند. هنوز نیرو‎های زید برای قیام ساماندهی نشده بودند که والی عراق با سپاهی به مخفیگاه وی حمله کرد و زید با خروج زودتر از موعد خود در محرم سال ۱۲۲ قمری با دویست نفری که همراه وی بودند به جنگ با سپاه اموی رفت و در ۲۴ یا ۲۵ محرم سال ۱۲۲ق به شهادت رسید.[۵] پس از درگذشت زید، شیعیانی که معتقد به اندیشه قیام به سیف و خروج علیه حاکم ظالم بودند، زید را به عنوان امام بدون نص دانسته و به زیدیه معروف شدند.[۶]

شاخه‌های زیدیه

در منابع فرقه شناختی درباره شاخه‌های پدید آمده در زیدیه و تعداد آنها اختلاف نظرهای زیادی وجود دارد.[۷]«آنچه در برایند کلی می‌توان گفت این است که زیدیه بر دو طایفه‌اند: متقدمان، و آنان کسانی‌اند که رافضه به شمار نمی‌روند و به امامت ابوبکر و عمر اعتراف دارند؛ و متأخران و آنان کسانی‌اند که این امامت را نمی‌پذیرند. مذهب زیدی‌ای که اکنون در یمن وجود دارد به مذهب زیدی نزد متقدمان نزدیکتر است.»[۸] شاخه‌های عمده این فرقه، جارودیه، بتریه و سلیمانیه هستند. البته شاخه‌های دیگری نیز در این فرقه وجود دارد تا جایی که نوبختی هفده شاخه را برمی‌شمارد.[۹]

جارودیه

نوشتار اصلی: جارودیه

جارودیه یا سرحوبیه، پیروان ابوالجارود؛ زیاد بن ابی زیاد هستند. این فرقه نخستین یا از نخستین فرقه‌های زیدیه است. نقطه اشتراک آنها با امامیه، اعتقادشان به تصریح پیامبر (ص) بر امامت علی (ع) است. جارودیه به ابو بکر و عمر نسبت فسق و کفر داده و بیشتر صحابه را تکفیر کردند. اعتقاد به مهدویت، حصر امامت در فرزندان حضرت زهرا(س) و اعتقاد به علم لدنی امام بخشی از نقاط مشترک میان زیدیه و امامیه است. هرچند که در مصداق مهدویت و انحصار امامت در فرزندان حضرت زهرا میان این دو گروه اختلاف وجود دارد.[۱۰] جارودیه بر خلاف امامیه به شورایی دانستن امامت، پس از امامت علی (ع)، حسن (ع) و حسین (ع) معتقدند. البته برخی نیز وجوب اطاعت از فردی از ذریه حسنین (ع) که قیام کرده و مردم را به خود دعوت کند را به جارودیه نسبت داده‎اند.[۱۱][۱۲] آنان درباره امامان زیدیه تا اندازه‌ای گرفتار غلو بوده و به رجعت برخی امامان زیدی نظیر نفس زکیه پس از کشته شدن آنان در قیام‎ها اعتقاد داشتند.[۱۳]

صالحیه (بتریه)

صالحیه (بتریه)، پیروان حسن بن صالح بن حی همدانی و ابو اسماعیل کثیر بن اسماعیل بن نافع نواء ملقب به کثیر النواء و الابتر هستند. اختلاف نظر آنان با زید در تولی و تبری، ابوبکر و عمر باعث نفرین زید بر آنان شد و بدین جهت، این فرقه با نام بتریه نامگذاری شدند.[۱۴] صالحیه معتقدند امامت شورایی است. آنان به امامت مفضول با وجود فاضل -البته با رضایت فاضل بر این امر- باور دارند.[۱۵] این فرقه درباره ایمان یا کفر عثمان توقف می‌کردند.آنها به اصل امر به معروف معتقد و با تقیه مخالف بودند. صالحیه در فقه به اهل سنت نزدیکند.[۱۶]

سلیمانیه یا جریریه

سلیمانیه، پیروان سلیمان بن جریر رقی زیدی هستند. سلیمان، با بداء و تقیه مخالف بود. این گروه، در عین برتر دانستن علی (ع) در امامت، خلافت ابوبکر و عمر را از باب خطای در اجتهاد می‌پذیرفتند و در عین حال عثمان را کافر و فاسق میدانستند.ایشان عایشه، طلحه و زبیر را کافر می‌دانستند.[۱۷]

سایر شاخه ها

حسینیه، قاسمیه[۱۸]، هادویه[۱۹]، ناصریه[۲۰]، صباحیه[۲۱]، عقبیه[۲۲]، نعیمیه[۲۳] و یعقوبیه[۲۴] از دیگر فرقه‌های زیدیه هستند.

باورهای زیدیان

اندیشه امامت

مهم‌ترین ویژگی امام از نظر زیدیان قیام مسلحانه و علنی علیه ستمگران است. به اعتقاد زیدیه تنها امامت سه امام یعنی امامان علی، حسن و حسین علیهم السلام از سوی پیامبر(ص) تعیین و ابلاغ شده بود و بعد از ایشان امامت از آن فردی از فزرندان حضرت فاطمه (س) است که به جهاد علنی و قیام علیه ستمگران بپردازد. بر اساس این عقیده امامت سایر امامان شیعه که به قیام علنی نپرداختند، مورد قبول زیدیان نیست و در عوض افرادی از نسل فاطمه(س) که قیام کردند امامان زیدی به شمار می‌روند مانند زید بن علی، یحیی بن زید، محمد بن عبدالله بن حسن (نفس زکیه)، ابراهیم بن عبدالله و شهید فخ.[۲۵] در عین حال در برخی از متون کهن و منابع زیدیه به امامت امام سجاد(ع) پس از امام حسین (ع) تصریح شده است.[۲۶] برخی از پژوهشگران امامت امام سجاد را مورد اتفاق عالمان گذشته زیدیه می‌دانند.[۲۷]

از دیگر شرایط امام این است که عالم، زاهد، شجاع و سخی باشد.[۲۸] زیدیان در عدم جواز قیام دو امام در زمان و سرزمین واحد اتفاق نظر دارند اما در صورتی‎که دو امام در دو نقطه دور از یکدیگر باشند اختلاف نظر دارند برخی آن را جایز دانسته و عده‎ای دیگر آن را رد می‎کنند.[۲۹][۳۰]

زید، امامت مفضول با وجود فاضل را جایز می‌شمرد. این اعتقاد تا زمان ناصر اطروش در زیدیه پایه داشت و پس از آن زیدیان از این اعتقاد برگشتند. در نگاه زیدیه عصمت شرط امامت نیست. آنها به اصل مهدویت معتقدند اما انطباق مصداق آن در امام دوازدهم شیعیان را نمی‌پذیرند.[۳۱]

باورهای فقهی

از قدیمی‌ترین کتابهای زیدیه در فقه، کتاب مسند زید بن علی است که به آن مجموع الفقهی والحدیثی یا مجموع الفقهی الکبیر نیز گفته می‎شود[۳۲]. بیان «حی علی خیر العمل» در اذان[۳۳]، جواز مسح علی الخفین، قائل نبودن به متعه و جواز خوردن ذبح اهل کتاب از معتقدات فقهی زیدیه است. آنان امر به معروف و نهی از منکر را واجب می‌دانند. ائمه زیدیه در راستای احیای این اصل علیه دستگاه ظلم قیام کرده و کشته می‎شدند. برخی از زیدیه در استنباط احکام شرعی، مانند ابوحنیفه اخذ به قیاس می‌کنند. این فرقه، اساس آراء شرعی را بر اجماع علمای امت اسلام می‌دانند.[۳۴]

باورهای کلامی

اندیشه کلامی زیدیه بسیار شبیه اندیشه‌های معتزله است.[۳۵] زیدیه در بحث حسن و قبح، به مذهب معتزلی گرایش دارند. شهرستانی علت این گرایش را شاگردی زید نزد واصل بن عطا که سرسلسله معتزله بود، می‌داند. آنان به بداء و رجعت قائل نیستند و تقیه را جایز نمی‌دانند.[۳۶]

زیدیان به اصل منزله بین المنزلتین قائلند. بر اساس این اصل آنان مرتکب گناه کبیره را نه کافر است و نه مسلمان بلکه فاسق است. «آنان کفر را به دو گون کفر جحود و کفر نعمت می‌دانند و معتقدند هرکس گناه کبیره‌ای انجام دهد و این کار از باب حلال دانستن آن حرام باشد کافر و مرتد است، و هرکس کبیره‌ای را نه به عنوان مخالفت و استحلال بلکه به تحریک هوسهای درونی انجام دهد گناهکار و فاسق است و چنانچه توبه نکرده بمیرد دوزخی نیز هست.”[۳۷] اشعری در صفحات ۷۰ الی ۷۵ مقالات الاسلامیین به بیان اختلافات عقیدتی خودِ زیدیان، پرداخته است.

اندیشه توحید به معنای نفی تشبیه از خداوند، اصل وعد و وعید و اصل امر به معروف و نهی از منکر از دیگر باورهای کلامی زیدیان است که برداشتی از عقاید متعزله به شمار می‌رود.[۳۸]

بزرگان زیدیه

بنا به گزارش زینهم در صفحات ۱۳-۹ کتاب تاریخ الزیدیه احیاگران زیدیه در سده‌های مختلف عبارتند از: «زید بن علی (د.۱۲۲ ق.) در سده دوم، قاسم رسی (د.۲۴۶ ق.) در سد سوم، ناصر الدین حسن بن علی ملقب به اطروش (د.۳۰۴ ق.) در سده چهارم در دیلمان و طبرستان، احمد بن یحیی بن حسین (د.۳۲۵ ق.) در همان سده در سرزمین یمن، یوسف بن یحیی بن احمد (د.۴۰۳ ق.) در سده پنجم در یمن، احمد بن حسین بن هارون (د.۴۱۱ ق.) در همان سده در دیلمان، یحیی بن حسین بن هارون ملقب به ابو طالب کبیر (د.۴۲۴ ق.) در همان سده در دیلمان، یحیی بن حسین بن اسحاق جرجانی (د.۴۹۹ ق.) در سده پنجم در گرگان و ری، یحیی بن احمد بن ابی القاسم ملقب به ابو طالب صغیر (د.۵۲۰ ق.) در سده ششم در دیلمان، احمد بن سلیمان بن محمد مشهور به متوکل (د.۵۶۶ ق.) در همان سده در یمن، عبد اللّه بن حمزه بن سلیمان مشهور به المنصور باللّه (د.۶۱۴ ق.) در سده هفتم در یمن، محمد بن مطهر بن یحیی ملقب به المهدی لدین اللّه (د.۷۲۹ ق.) در سده هشتم، احمد بن یحیی بن مرتضی (د.۸۴۰ ق.) و علی بن صلاح الدین (د.۸۴۰ ق.) در سده نهم، یحیی شرف الدین بن شمس الدین (د.۹۶۵ ق.) در سده دهم، المنصوربالله قاسم بن محمد بن علی (د.۱۰۲۹ ق.) در سده یازدهم، یوسف بن متوکل (د.۱۱۴۰ ق.) و محمد بن احمد بن حسن (د.۱۱۳۰ ق.) در سده دوازدهم، علی بن عباس بن حسین (د.۱۱۸۹ ق.) و اسماعیل بن احمد بن عبد اللّه کبس (د.۱۲۵۰ ق.) در سده‌های دوازدهم و سیزدهم و سرانجام محمد بن یحیی بن محمد (د.۱۳۲۲ ق.) در سده چهاردهم.»[۳۹]

قیام‌های زیدیان

به دنبال شهادت زید بن علی قیام‌های متعددی از سوی زیدیان در دوره خلافت امویان و عباسیان به وقوع پیوست که بیشتر آنها توسط خلفای اموی و عباسی سرکوب شد.

قیام یحیی بن زید

نوشتار اصلی: قیام یحیی بن زید

یحیی بن زید که پس از شهادت پدر به مدائن و از آنجا به ری و سرخس گریخته بود، در خراسان دست به تبلیغ و دعوت زد.[۴۰] او که به دست نصر بن سیار که کارگزار امویان در عراق بود به زندان افکنده شده بود پس از مرگ هشام از زندان آزاد شد و به اطراف نیشابور رفت. او در آنجا لشکر نصر بن سیار را شکست داد اما در نبردی که در حوالی جوزجان داشت به شهادت رسید. برخی نوشته‌اند امام صادق (ع) در نامه‌ای وی را از قیام منع کرده بود[۴۱]. مردم خراسان هفت روز در شهادت او عزاداری کردند.[۴۲]

قیام ابراهیم بن عبدالله

نوشتار اصلی: قیام قتیل باخمرا

«در همان زمان که حرکت زیدیان در کوفه و مدینه با شکست مواجه شد و محمد بن عبدالله به قتل رسید برادر او ابراهیم بن عبدالله در بصره قیام خود را علنی ساخت. وی که از حدود سال ۱۴۳ ق. /۷۶۰ م. به بصره آمده بود، در این شهر با همراهی عیسی بن زید بن علی قیامی را سامان داد و شمار زیادی از زیدیان و همچنین معتزلیانی که از شاخه معتزله بغداد طرفداری می‌کردند به این دو پیوستند و مردمان فارس و اهواز و نواحی دیگر نیز با آنها اعلام همراهی کردند.

… سپاهیان ابراهیم در نبردی که میان آنان با سپاه اعزامی از سوی خلیفه در باخمرا درگرفت ابراهیم به همراه چهارصد تن از زیدیان به قتل رسید»[۴۳].[۴۴]

قیام محمد بن عبدالله محض

نوشتار اصلی: قیام نفس زکیه

نفس زکیه، لقب محمد فرزند عبدالله محض است. برخی وی را مهدی موعود می‌خواندند. پیش از خلافت خاندان عباسی، منصور و سفاح با او بیعت کرده و از داعیان وی بودند. او خود را شایسته‌تر از منصور عباسی به خلافت می‌دید. قیام او در سال ۱۴۵ق. در مدینه شکل گرفت. او در مدینه لقب امیرالمومنین یافت. منصور در نامه‌هایی که به او نوشت در ضمن امان دادن، تهدیدش هم کرد. محمد به نامه‌های منصور وقعی ننهاد و سرانجام، منصور لشکری را به فرماندهی عیسی بن موسی به مدینه فرستاد و در جنگ میان سپاهیان منصور و اهالی مدینه، نفس زکیه کشته شد. سر محمد را در کوفه چرخانده و پیش خلیفه بردند.[۴۵][۴۶]

قیام شهید فخ

نوشتار اصلی: قیام شهید فخ

قیام شهید فخ در سال ۱۶۹ق. /۷۸۵م. به دست حسین بن علی معروف به شهید فخ پدید آمد. قیام آنان به دست محمد بن سلیمان سرکوب شد و حسین همراه با گروهی از یاران خود در جایی به نام فخ -در شش میلی مکه- به شهادت رسید و پیکر او و یارانش برهنه در بیابان رها شد.[۴۷]

قیام یحیی بن عبدالله

«در دوره خلافت هارون عباسی (۱۷۰-۱۹۳ق /۷۸۶-۸۰۸م) ، یکی از یاران حسین بن علی به نام یحیی بن عبد اللّه که از واقعه فخ جان به در برده بود به سرزمین دیلم رفت و با پشتیبانی شماری از زیدیان قیامی را سامان داد. وی که روزگاری از حمایت زیدیه بتریه برخوردار بود پس از چندی این پشتیبانی را از دست داد و ناگزیر با خلیفه مصالحه کرد.»[۴۸]

قیام ادریس بن عبدالله

نوشتار اصلی: ادریسیان

او یکی دیگر از جان به دربردگان از واقعه فخ است که در سال ۱۷۲ق/۷۸۸م به مصر و از آنجا به مغرب گریخت و در آنجا مردم را به طرفداری از اهل بیت و زیدیه دعوت کرد. ادریس در مغرب پایگاهی به دست آورد و دولت ادریسیان را بنیاد نهاد و قبیله بربر اوربه و نیز قبایل زناته، زراعه، کناسه و گروه‌هایی دیگر به او پیوستند و بدین سان قلمرو فرمانروایی وی قبایلی را که از قیروان به سمت غرب تا اقیانوس اطلس پراکنده بودند دربر گرفت. دولتی که بدین سان ادریس پایه گذاری کرد از سال ۱۷۲ تا ۳۷۵ق/۷۸۸ تا ۹۸۵م به حیات خود در حوزه افریقیه (مراکش کنونی) ادامه داد و میان این خاندان با اغالبه و نیز خوارج درگیریهایی به وقوع پیوست.[۴۹]

قیام ابن طباطبا و ابو السرایا

نوشتار اصلی: قیام ابن طباطبا

سری بن منصور شیبانی مشهور به ابو السرایا به سال ۱۹۹ق/۸۱۵م در کوفه به همراهی و رهبری محمد بن ابراهیم مشهور به ابن طباطبا و با شعار الرضا من آل محمد قیامی را سامان داد و توانست در این شهر به پیروزی دست یابد. بعد از مرگ ناگهانی ابن طباطبا، ابو السرایا رهبری قیام را عملا به دست گرفت و فرستادگانی را به دیگر نواحی روانه ساخت، چونانکه حسین بن افطس و محمد بن سلیمان را به حجاز و ابراهیم بن موسی بن جعفر(ع) را به یمن فرستاد و خود نیز پس از کوفه، بصره را به تصرف درآورد. قیام در حدود سال ۲۰۰ق/۸۱۵م سرکوب شد.[۵۰]

حکومت‌های زیدیان

زیدیان در شمال آفریقا، طبرستان واقع در شمال ایران و یمن حکومت‎های مستقلی را تشکیل دادند.

مغرب

نوشتار اصلی: دولت ادریسیان

نخستین حکومت زیدیان در مغرب توسط ادریس بن عبدالله بن حسن بن حسن بن علی(ع) برادر نفس زکیه در سال ۱۷۲ق پایه‎گذاری شد. دولت او به دولت ادریسیان، آل‎ادریس و ادارسه معروف است. او پس از قیام فخ به شمال آفریقا رفت. سپس به کمک غلام خود و یکی از شیعیان مصر رهسپار مراکش شد و در شهر ولیلی مورد استقبال رئیس قبیله أوربه قرار گرفت و با او بیعت کردند.[۵۱]

ادریس برای گسترش حکومت خود به شهر تلمسان حمله کرد و مسجدی را در آنجا بنا نهاد. طبق گزارش برخی از مورخین، عباسیان که به سبب دوری مسافت و آشنا نبودن به منطقه توان حمله به دولت علوی ادریسیان را نداشتند نقشه کشتن وی را عملی کرده و او را بر اثر زهر به قتل رساندند.[۵۲]

پس از ادریس فرزندش که نام پدر را بر او نهاده بودند، به حکومت رسید. ادریس دوم در ابتدای حکومت خود شهر فاس را بنیان نهاد و آن را مرکز دولت خود قرار داد. این شهر از آن دوره تا کنون در کشور مراکش وجود دارد و به عنوان شهری مذهبی شناخته می‎شود. ادریسیان تا حدود سال ۳۰۵ ق به صورت مستقل حکومت می‎کردند اما با ظهور دولت علوی فاطمیان، دولت علوی ادریسیان مجبور به پذیرفتن حکومت آنان شده و تا سال ۳۷۵ هجری قمری دولتمردان ادریسی در فاس، زیر نظر فاطمیان در این منطقه حکومت کردند.

پس از این تاریخ دولت زیدی ادریسیان از بین رفت و با از بین رفتن آن، تفکر زیدی به تدریج از شمال آفریقا رخت بربست. پس از زوال ادریسیان، عموزاده‎های آنان مشهور به حسنیون که خاندانی از