پاورپوینت کامل دانش کلام ۶۴ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل دانش کلام ۶۴ اسلاید در PowerPoint دارای ۶۴ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل دانش کلام ۶۴ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل دانش کلام ۶۴ اسلاید در PowerPoint :

محتویات

۱ تعریف و نام‌ها
۲ موضوع، اهداف و روش
۳ زمان و عوامل پیدایش و گسترش

۳.۱ عوامل پیدایش و گسترش
۳.۲ مراحل تحول و دگرگونی

۴ قلمرو کلام و مهم‌ترین مباحث آن

۴.۱ تفاوت علم کلام با فلسفه

۵ فرقه‌ها و مذهب‌های کلامی

۵.۱ فرقه‌های کلامی شیعی
۵.۲ فرقه‌های کلامی اهل سنت

۶ کتاب‌های مهم کلامی و متکلمان مشهور
۷ کلام جدید
۸ جستارهای وابسته
۹ پانویس
۱۰ منابع
۱۱ پیوند به بیرون

تعریف و نام‌ها

تعریف

علم کلام یکی از علوم اسلامی است و درباره عقاید اسلامی بحث می‌کند؛[۱] این‌گونه که آنها را توضیح می‌دهد، برای آنها استدلال می‌کند و از آنها دفاع می‌کند.[۲] البته تعریف‌های دیگری هم از این علم ارائه شده است که هریک ویژگی‌ای از این علم را بیان می‌کنند؛[۳] مانند اینکه علم کلام، حرفه‌ای نظری است که به‌کمک آن می‌توان عقاید دینی را با استدلال اثبات کرد؛[۴] یا علمی است که درباره ذات و صفات و افعال خداوند بحث می‌کند.[۵] زمخشری علم کلام را فقه اکبر معرفی کرده است. [۶]

نام‌ها و علت نامگذاری

مشهورترین نام برای این علم، «کلام» است و دانشمندِ این علم را «مُتَکَلِّم» گویند.[۷] درخصوص اینکه چرا این علم را «کلام» نامیده‌اند، علت‌های مختلفی بیان شده است [یادداشت ۱] که بهترینشان[۸] را این دانسته‌اند که علم کلام قدرت مناظره و جدال را در شخص تقویت می‌کند و مناظره چیزی غیر از تکلّم و گفتگو نیست.[۹] در گذشته، علم کلام را با نام‌های دیگری هم می‌شناختند: علم اصول دین، علم اصول عقاید، فقه اکبر، علم توحید، علم الذات و الصفات.[۱۰]

موضوع، اهداف و روش

موضوع

متکلمان درباره موضوع علم کلام، هم‌رأی نیستند. برخی معتقدند این علم موضوع مشخصی ندارد؛[۱۱] اما آنان که معتقدند علم کلام موضوع دارد، هر یک موضوعی برای این علم بیان کرده‌اند. مهم‌ترین آنها این موارد است:[۱۲] موجود بما هو موجود،[۱۳] معلومات خاص (معرفت‌هایی که برای اثبات عقاید دینی از آنها استفاده می‌شود)، [۱۴] وجود خداوند و وجود ممکنات، ذات خداوند و صفات او،[۱۵] عقاید دینی.[۱۶] همچنین گفته شده است تحول و تکامل علم کلام در طول تاریخ موجب شده است موضوع آن در زمان‌های مختلف، متفاوت باشد.[۱۷]

اهداف و فایده‌ها

متفکران مسلمان اهدافی برای علم کلام برشمرده‌اند؛ از جمله:

استنباط و استخراج عقاید اسلامی (دین‌شناسی تحقیقی)،[۱۸]
توضیحِ مفاهیم و مسائل اعتقادی اسلامی،[۱۹]
ارائه منظم آموزه‌های اعتقادی،[۲۰]
اثبات اعتقادات و آموزه‌های دینی،[۲۱]
دفاع از عقاید دینی در برابر شُبهه‌ها و ایرادها.[۲۲]
روش

علم کلام متناسب با اهداف، رویکردها، مسائل و مخاطبان مختلفی که دارد، از روش‌های مختلفی در استدلال‌هایش استفاده می‌کند.[۲۳] گفته‌اند این علم برای شناخت عقاید دینی و اثبات آنها، نیازمند روشی است که یقین‌آور باشد؛ مثل روش قیاس (قیاسِ منطقی)؛ اما برای دیگر اهدافش که ازجمله آنها دفاع از عقاید دینی است، افزون بر روش‌های یقین‌آور، می‌تواند از دیگر روش‌ها استفاده کند؛ روش‌هایی چون تمثیل، خطابه، جدل و انواع روش‌های عقلی و نقلی و حتی تجربی و تاریخی.[۲۴]

زمان و عوامل پیدایش و گسترش

درباره ریشه‌های اصلی علم کلام ابن أبی الحدید معتقد است علم کلام و اعتقادات، که اشرف علوم است، از کلام امام على(ع) اقتباس شده است.[۲۵] محقق اربلى نیز تصریح کرده است که پیشوایان مکتب‏‌هاى کلامى؛ یعنى اشاعره، معتزله، شیعه و خوارج، همه خود را منسوب به آن حضرت مى‏ دانند.[۲۶]

نظر مشهور این است[۲۷] که پس از فتوحات اسلامی و گسترش دامنه حکومت اسلامی، مسلمانان با پیروان دیگر ادیان و مذاهب درآمیختند و همین موجب انتشار عقاید و آرای مذاهب و ادیان مختلف شد. پس مسلمانان برای دفاع از عقاید اسلامی و پاسخ به اشکال‌ها و شبهه‌های اعتقادی، روش‌ها و مباحث کلامی را رونق دادند و از این طریق علم کلام شکل گرفت.[۲۸]

طبق دیدگاهی دیگر، برای اینکه تاریخ پیدایش علم کلام مشخص شود، ابتدا باید منظور از علم کلام را روشن کرد.[۲۹] اگر مقصود از علم کلام، گفتگو درباره عقاید دینی باشد، تاریخ پیدایش آن، هم‌زمان با تاریخ ظهور اسلام است؛ زیرا این مباحث در قرآن و روایات و در بحث‌های پیامبر(ص) با بت‌پرستان و اهل کتاب درباره توحید، نبوت و معاد جریان داشته است. [۳۰]

اما اگر منظور، مباحثه‌های کلامی میان خود مسلمانان و پیدایش فرقه‌های دینی و کلامی است، تاریخ پیدایش آن، پس از رحلت پیامبر(ص) است. از مهم‌ترین اختلافات در آن زمان، اختلاف بر سر مسئله امامت و خلافت و قضا و قدر و صفات خداوند و ماجرای حَکَمیَت بود که به‌دنبال این اختلافات، فرقه‌های قَدَریه، مشبِّهه، خوارج و دیگران به‌وجود آمدند.[۳۱] اگر هم منظور از کلام، ظهور مذاهب کلامیِ دارای اصول و قواعد تعریف‌شده و روش معین کلامی است، تاریخ پیدایش آن به آغاز قرن دوم هجری باز می‌گردد. [۳۲]

عوامل پیدایش و گسترش

عوامل مختلفی برای پیدایش دانش کلام و گسترش آن در میان مسلمانان بیان شده است؛ ازجمله:

۱. آموزه‌های قرآنی و روایی و نیاز مردم: نخستین عامل پیدایش علم کلام، آموزه‌های قرآنی و روایی و نیاز مردم برای فهم این آموزه‌ها بیان شده است.[۳۳] قرآن به آموزه‌های اعتقادی توجه ویژه نشان داده و ایمان به آنها را لازم خوانده است. [۳۴] بنابراین دانشمندان اسلامی برای فهم این آموزه‌ها علم کلام را پایه‌ریزی کردند.[۳۵] [یادداشت ۲]

۲. اختلافات و منازعات سیاسی: پاره‌ای از کشمکش‌های سیاسی و اجتماعی موجب شد بحث‌های کلامی رونق بگیرند و کم‌کم علم کلام شکل بگیرد؛ مثل بحث درباره «خلافت و امامت» بعد از رحلت پیامبر(ص)، مسئله «ایمان و ارتکاب گناه کبیره» و «حَکَمیَت» که خوارج مطرح کردند، یا مسئله «جبر و اختیار» که امویان برای توجیه قدرت خویش پیش کشیدند.[۳۶]

۳. درآمیختن مسلمانان با غیرمسلمانان: هنگامی که مسلمانان با غیرمسلمانان مثل ایرانیان و رومیان و مصریان ارتباط پیدا کردند، اختلاف عقاید اسلامی با عقاید دیگر ملت‌ها آشکار شد و تعارض میان آنان آغاز گردید. مسلمانان برای دفاع از آموزه‌های اساسی اسلام، بحث‌های کلامی را پیش کشیدند و به آنها رونق دادند؛ بنابراین دانش کلام گسترش یافت.[۳۷]

۴. درآمیختن با دیگر مذاهب: پس از آنکه سرزمین‌های اسلامی گسترش یافت، مردم از دیگر ادیان و مذاهب به اسلام روی آوردند. آنان اصولی را که اسلام با آنها مخالف بود، رها کردند؛ اما درباره برخی از باورهایشان ـ که نظر اسلام درباره آنها در ابتدا چنان واضح نبود ـ تفسیری اسلامی و قرآنی ارائه کردند؛ [یادداشت ۳] بنابراین دانشمندان اسلامی تلاش کردند به‌کمک بحث‌های کلامی، هم نظر اسلام را روشن کنند و هم از درهم‌آمیختن چنین عقایدی جلوگیری کنند.[۳۸]

۵. نهضت ترجمه: مطرح‌شدن، تخصصی‌شدن و مرتب‌شدن برخی از مسائل کلام اسلامی، در عصر نهضت ترجمه رخ داد. این نهضت از نیمه دوم قرن دوم هجری (۱۵۰ق) آغاز شد و تا چندین قرن ادامه داشت.[۳۹]

مراحل تحول و دگرگونی

برای تحول و دگرگونی علم کلام اسلامی مراحل مختلفی گفته‌اند. محمدتقی سبحانی از محققان تاریخ علم کلام، مراحل دگرگونی این علم را چهار مرحله بیان می‌کند و می‌نویسد در این مرحله‌بندی عمومی، میان مذاهب اسلامی تفاوت‌هایی نیز وجود دارد: ۱. مرحله اصالت و استقلال، ۲. مرحله رقابت و اختلاط، ۳. مرحله ادغام و استحاله، ۴. مرحله احیا و تجدید.[۴۰] این تقسیم‌بندی با توجه به داد و ستد علم کلام با دانش‌های بیرونی، به‌ویژه فلسفه انجام شده است.[۴۱]

به گفته محمدتقی سبحانی، مرحله نخستْ پنج سده صدر اسلام را در بر می‌گیرد و خود شامل سه مرحله می‌شود: الف) پیدایش و شکل‌گیری، ب) تکوین کلام نظری، ج) تدوین کتاب‌های جامع کلامی.[۴۲] در مرحله دوم (مرحله رقابت و اختلاط)، متکلمان با گشاده‌دستی به جذب مفاهیم و روش‌های فلسفی روی آوردند و به بازسازی کلام بر اساس این مفاهیم نو دست زدند و از سوی دیگر سخت‌گیرانه به دفاع از عقاید کلامی در برابر اندیشه‌های فلسفی پرداختند. این مرحله از سده پنجم تا سده نهم هجری به طول انجامید.[۴۳]

در مرحله سوم (مرحله ادغام و استحاله)، کلام اهل سنت به‌شدت افول کرد و در شیعه کاملاً فلسفی شد.[۴۴] مرحله چهارم (مرحله احیا و نوسازی) از سده دوازدهم آغاز شد. در این مرحله، برخی از ضرورت تأسیس «کلام جدید» سخن راندند و تلاش‌هایی برای توسعه دانش کلام و پاسخ‌گویی به پرسش‌های جدید شد. برای معرفی این تلاش‌ها، از اصطلاحاتی چون «نومعتزلی»، «نواشعری» یا «نوسلفی‌گری» استفاده شده است. در عالم تشیع، در کنار احیای اندیشه‌های صدرایی در علم کلام که گاه از آن به فلسفه «نوصدرایی» یاد می‌شود، شاهد احیای مدرسه کلامی متأخرین، مثل علامه حلی در میان فقیهان و احیای مدرسه فکری کوفه و قم هستیم که غالباً با عنوان «مکتب تفکیک» از آن یاد می‌شود.[۴۵]

قلمرو کلام و مهم‌ترین مباحث آن

مسائل علم کلام منحصر در اصول دین یا اصول عقاید نیست، بلکه متکلم وظیفه دارد هرگونه اشکالی را که درباره مجموعه تعالیم و احکام دینی مطرح می‌شود، پاسخ دهد. بنابراین علم کلام وظیفه دارد هم از اصول دین و هم از فروع دین دفاع کند.[۴۶] مثلاً پاسخ به پرسش درباره فلسفه حجاب یا اینکه چرا قرآن به‌صورت تدریجی نازل شده است یا پاسخ به اشکالاتی که درباره اعجاز قرآن یا فصاحت آن مطرح می‌شود، برعهده کلام است؛ اگرچه تعیین حکم حجاب برعهده علم فقه و تعیی