توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل مال ربا ۹۳ اسلاید در PowerPoint دارای ۹۳ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل مال ربا ۹۳ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل مال ربا ۹۳ اسلاید در PowerPoint :

ربا (فقه)

ربا از گناهان کبیره به معنای معامله دو کالای همجنس با زیادی دریک طرف، قرض دادن به شرط زیادی، یا سود ظالمانه در معامله یا تجارت است. از دیدگاه اسلام رباخواران را مورد لعن خداوند معرفی کرده‌اند.

فهرست مندرجات

۱ – واژه‌شناسی ربا
۲ – ربا در ادوار گذشته
۳ – حکم ربا
۳.۱ – حکم ربا در قرآن
۳.۲ – حکم ربا در روایات
۳.۳ – حرمت ربا در ادیان آسمانی
۴ – اقسام ربا
۴.۱ – ربای معاملی
۴.۱.۱ – در نقدین
۴.۱.۲ – در اجناس غیرنقدین
۴.۱.۳ – در پیمانه یا وزنی بودن جنس
۴.۱.۴ – احکام ربای معاملی
۴.۲ – ربای قرضی
۴.۲.۱ – انواع قرض
۴.۲.۱.۱ – قرض مصرفی
۴.۲.۱.۲ – قرض تولیدی
۴.۳ – نکته پایانی
۵ – مستثنیات ربا
۶ – ربای جاهلی و ربای فضل
۷ – ربا و بهره
۸ – ربا و سود
۹ – کارآیی بهره در مقایسه با مشارکت
۱۰ – راه‌های فرار از ربا
۱۱ – پانویس
۱۲ – منبع

۱ – واژه‌شناسی ربا

ربا در لغت به‌معنی افزونی است.

[۱] ابن منظور، لسان‌العرب، بیروت، دارالبحوث العلمیه، ۱۴۰۸ه. ق، ج۵، ص۱۲۶.

و در اصطلاح فقها گرفتن زیادی در معامله اشیای ربوی و یا در قرض می‌باشد و گاهی نیز به خود معامله‌ای که مشتمل بر زیادی باشد نیز ربا گفته شده است.

[۲] محقق کرکی، علی بن حسین، جامع المقاصد، ج۴، ص۲۶۵.

برخی، ربا را این گونه تعریف کرده‌اند: بیع یا معاوضه یکی از دو عوض همجنس پیمانه‌ای یا وزنی در برابر دیگری با زیادی یکی از آن دو، یا قرض دادن به شرط زیادی.

[۳] شهیدثانی، زین‌الدین بن علی، مسالک الافهام، ج۳، ص۳۱۶.

[۴] حلی، مقداد بن عبدالله، التنقیح الرائع لمختصر الشرائع‌، ج۲، ص۸۵- ۸۶.

با توجه به تعریف یاد شده، ربا در شرع مقدّس دو مصداق دارد: یکی معامله دو کالای همجنس با زیادی در یک طرف و دیگری قرض دادن به شرط زیادی. از اوّلی به ربای معاملی و از دومی به ربای قرضی تعبیر می‌کنند.

۲ – ربا در ادوار گذشته

در چهار هزار سال قبل از میلاد لوحه‌های گلی، به‌دست رسیده که بر آنها به خط سامری نوشته شده «اسناد بازرگانی است»؛ که این خود می‌رساند که فعالیت تجاری در آن زمان زیاد بوده است. از روی اسناد برمی‌آید که قراردادها را با نوشتن و گواهی لازم مؤکد می‌کردند. آیین وام گرفتن نیز در نزد آنان معمول بوده و کالا یا زر و سیم را به قرض می‌گرفته و در برابر، سودی سالانه از همان جنس بین ۱۵ تا ۳۳ درصد به وام‌دهنده می‌دادند.

[۵] دورانت، ویل، تاریخ تمدن، احمد آرام و همراهان، تهران، انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی، ۱۳۷۰، ج۱، ص۱۵۱.

در بابل نیز گرچه سکه نمی‌زدند؛ اما در معاملات پایاپای خود علاوه‌بر جو و گندم، از شمش‌های سیم و زر به‌عنوان ملاک ارزیابی و واسطه‌ی مبادله‌ی اجناس استفاده می‌کردند. برخی از خاندان‌های نیرومند به وام دادن سیم و زر می‌پرداختند. در قانون بابلی، این اصل مسلّم وجود داشت که هیچ‌کس حق ندارد پول قرض کند، مگر آنکه خود را کاملا مسئول بازگرداندن آن به صاحبش بداند. به‌همین جهت وام‌دهنده می‌توانست در صورت عدم پرداخت وام، بنده یا پسر شخص بدهکار را به‌عنوان گروگان نزد خود نگاه دارد؛ لذا ربا همچون بلایی بود که بر سر صناعت بابل فرود آمد.

[۶] دورانت، ویل، تاریخ تمدن، احمد آرام و همراهان، تهران، انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی، ۱۳۷۰، ج۱، ص۲۷۱.

در یونان باستان پیش از دوران اصلاحات و قانونگذاری معروف “سولون”، رباخواری بدون هیچ محدودیتی شایع بود. برخی از مردم پول خود را در ازای گروگان از قرار ربح ۱۶ تا ۱۸ درصد، به قرض می‌دادند.

[۷] دورانت، ویل، تاریخ تمدن، احمد آرام و همراهان، تهران، انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی، ۱۳۷۰، ج۲، ص۳۰۳-۳۰۲.

بازرگانان چینی با بهره هنگفتی که به حدود ۳۶ درصد می‌رسید، به یکدیگر وام یا اعتبار می‌دادند. رباخواران در وام دادن خطر می‌کردند و در مقابل، بهره‌ی کلان می‌گرفتند؛ ولی مردم جز در وقت وام گرفتن به آنان حرمتی نمی‌نهادند و مثلی زبانزد آنان بود که «دزدان بزرگ صراف می‌شوند.»

[۸] دورانت، ویل، تاریخ تمدن، احمد آرام و همراهان، تهران، انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی، ۱۳۷۰، ج۱، ص۸۴۵.

در مدینه نیز رباخواری به حدی وجود داشت که افراد زیادی در نتیجه آن صاحب ثروت‌های کلان شده بودند. این رباخواری به یهود اختصاص نداشت؛ نصارا و اعراب هم به آن عادت داشتند.

[۹] موسایی، میثم، تبیین مفهوم و موضوع ربا از دیدگاه فقهی و با توجه به روابط اقتصادی معاصر، تهران، مؤسسه تحقیقاتی پولی و بانکی، ۱۳۷۷، ص۴.

در مکه که در آن روزگار مرکز تجارت عربستان بود، ربا رواج داشت؛ لذا قبل از ظهور اسلام اشخاصی چون عباس بن عبدالمطلب، عثمان بن عفان و خالد بن ولید به فعالیت‌های ربوی آلوده بودند و در این کار شهرت داشتند.

[۱۰] نوری کرمانی، محمدامیر، موضوع‌شناسی ربا و جایگاه آن در اقتصاد معاصر، قم، بوستان کتاب، ۱۳۸۱، ص۵۹.

۳ – حکم ربا

حکم تکلیفی ربا در قرآن و روایات و ادیان دیگر بدین شرح هست:

۳.۱ – حکم ربا در قرآن

ربا به نص قرآن کریم، حرام و رباخواری اعلان جنگ با خدا و رسولش شمرده شده است.

[۱۱] بقره/سوره۲، آیه۲۷۵.

۳.۲ – حکم ربا در روایات

در روایات نیز در ردیف بزرگ‌ترین گناهان کبیره شمرده شده است.

[۱۲] حرعاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۱۸، ص۱۱۷-۱۲۴.

حرمت ربا ضروری دین است؛ از این رو، انکار حرمت آن موجب ارتداد است.

[۱۳] حلی، حسن بن یوسف، تذکره الفقهاء، ج۱۰، ص۱۳۳.

در حرمت ربا فرقی بین گرفتن و دادن آن نیست؛ چنان که نوشتن قرارداد معامله ربوی و گواهی دادن بر آن نیز حرام است.

[۱۴] یزدی، محمدکاظم، تکمله العروه، ج۱، ص۳.

۳.۳ – حرمت ربا در ادیان آسمانی

ربا در همه ادیان آسمانی حرام شده است. در تورات آمده است که اگر مالی را به یکی از بندگانم قرض دادی، مانند رباخواران با او برخورد نکن و از او سود مگیر.

[۱۵] موسایی، میثم، تبیین مفهوم و موضوع ربا از دیدگاه فقهی و با توجه به روابط اقتصادی معاصر، تهران، مؤسسه تحقیقاتی پولی و بانکی، ۱۳۷۷، ص۵.

به نقل از آیه ۱۶۰ و ۱۶۱ سوره نساء «فَبِظُلْمٍ مِّنَ الَّذِینَ هَادُواْ حَرَّمْنَا عَلَیهِْمْ طَیِّبَاتٍ اُحِلَّتْ لهَُمْ وَ بِصَدِّهِمْ عَن سَبِیلِ اللَّهِ کَثِیرًا؛

[۱۶] نساء/سوره۴، آیه۱۶۰.

پس به‌سزای ستمی که از یهودیان سر زَد و به سبب آنکه مردم را بسیار از راه خدا باز داشتند، چیزهای پاکیزه‌ای را که بر آنان حلال شده بود حرام گردانیدیم‌.»
«وَ اَخْذِهِمُ الرِّبَواْ وَ قَدْ نهُُواْ عَنْهُ وَ اَکلِْهِمْ اَمْوَالَ النَّاسِ بِالْبَاطِلِ وَ اَعْتَدْنَا لِلْکَافِرِینَ مِنهُْمْ عَذَابًا اَلِیمًا؛

[۱۷] نساء/سوره۴، آیه۱۶۱.

و به‌سبب‌ ربا گرفتن‌شان، با آنکه از آن نهی شده بودند و به ناروا مال مردم خوردن‌شان و ما برای کافران آنان عذابی دردناک آماده کرده‌ایم.»
ربا به‌طور مطلق در دین یهود منع شده بود؛ اما براساس آنچه در تورات فعلی آمده، یهودیان ربا را بر خود حرام و بر غیر یهودیان جایز می‌دانند: «به برادر اسرائیلی قرض ربوی مده نه پول و نه چیز دیگر.»

[۱۸] نساء/سوره۴، آیه۱۶۰.

[۱۹] نساء/سوره۴، آیه۱۶۱.

در مسیحیت، ربا به‌طور مطلق و قاطع ممنوع شده است. در کتاب عهد جدید آمده است: «هنگامی که قرض می‌دهید، اگر امید نفع و سود داشته باشید، این قرض دادن به هیچ وجه مایه فضیلت نیست. پس کارهای نیک انجام دهید و قرض بدهید اما انتظار سود نداشته باشید.»

[۲۰] موسایی، میثم، تبیین مفهوم و موضوع ربا از دیدگاه فقهی و با توجه به روابط اقتصادی معاصر، تهران، مؤسسه تحقیقاتی پولی و بانکی، ۱۳۷۷، ص۵.

«از دیدگاه اسلام علاوه‌بر این‌که ربا از گناهان بزرگ قلمداد شده و نظریه‌پردازان، مدیران و همه دست‌اندرکارانِ آن لعنت شده‌اند،

[۲۱] حکیمی، محمدرضا با همکاری برادرانش، الحیاه، ‌ احمد آرام، ‌ تهران، ‌ دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ‌۱۳۸۰، ‌ ج‌۵، ‌ص۶۰۸.

به این نکته اشاره می‌کند که جامعه‌ای که فعالیت‌های اقتصادی و معیشتی خود را بر پایه‌ی ربا سامان دهد، به‌سمت نابودی گام بر‌می‌دارد و در مسیر عصیانگری و ناسپاسی است. «یَمْحَقُ اللَّهُ الرِّبَواْ وَ یُربِی الصَدَقاتِ وَ اللَّهُ لَا یُحِبُّ کلُ‌َّ کَفَّارٍ اَثِیمٍ.»

[۲۲] بقره/سوره۲، آیه۲۷۶.

از رستگاری و شکوفایی واقعی بازمی‌ماند و انواع آشفتگی‌ها، بی‌عدالتی‌ها و فسادگری‌ها در آن رواج می‌یابد و در این روش، توده‌های مردم از نعمت‌های گوارا و لذت‌بخش زندگی محروم می‌شوند.»

[۲۳] حسینی،‌ هادی، حکمت‌های تحریم ربا، فصلنامه تخصصی اقتصاد اسلامی، تهران، دانش و‌اندیشه معاصر، ۱۳۸۱، ش۵، ص۸۹.

از نظر اسلام، «بدترین، ‌پلیدترین و خطرناک‌ترین شیوه‌ی کسب درآمد و تامین زندگی آن است که از طریق درآمد حاصل از ربا، توان و رشد اقتصادی خود را افزایش دهند؛ از این رو به مؤمنان یادآور می‌شود که از رباخواری و ترویج فرهنگ ربا و سازماندهی اقتصاد جامعه براساس آن به‌شدت بپرهیزند و به تقوا و حاکمیت ارزش‌های دینی در جامعه روی آمورند و با دلیل تراشی‌ها و توجیهات گوناگون، خود و جامعه را به این دشمن پنهانی و فریبنده نیالایند و به جنگ با خدا و رسولش نشتابند.»

[۲۴] حسینی،‌ هادی، حکمت‌های تحریم ربا، فصلنامه تخصصی اقتصاد اسلامی، تهران، دانش و‌اندیشه معاصر، ۱۳۸۱، ش۵، ص۸۹.

۴ – اقسام ربا

ربا دو قسم است: ربای معاملی و ربای قرضی.

[۲۵] خمینی، روح‌الله، کتاب البیع(الخمینی)، ج۲، ص۴۰۹.

۴.۱ – ربای معاملی

این گونه ربا یا در معامله نقدین، یعنی درهم در برابر درهم یا دینار در برابر دینار تحقق می‌یابد یا در اجناس غیر نقدین. در معاملات پایاپای هرگونه زیادی در معامله‌ی همجنس و یا معامله‌ای که مشتمل بر زیادی یکی از عوضین باشد؛ با فرض تحقق شرایط خاص، ربای معاملی نامیده می‌شود. در ربای معاملی شخص (حقیقی یا حقوقی) به شخص دیگر کالایی می‌دهد و در مقابل مقدار بیشتری از همان کالا از وی می‌گیرد. مقدار اضافه شده را ربای معاملی می‌گویند.

۴.۱.۱ – در نقدین

هرگونه زیادی در معامله نقدین ربا و حرام است؛ چنان که معامله نقدین بدون زیادی یکی بر دیگری به صورت نسیه نیز ربا محسوب می‌گردد.

۴.۱.۲ – در اجناس غیرنقدین

ربای معاملی در اجناس غیر نقدین با دو شرط تحقق می‌یابد:
۱: هر دو عوض از یک جنس باشند. معیار همجنس بودن، صدق یک اسم بر هر دو است، مانند گندم مرغوب و نامرغوب که هر دو را گندم می‌گویند.

[۲۶] نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۲۳، ص۳۳۸.

بنابر مشهور، گندم و جو در حکم ربا یک جنس به شمار می‌روند؛

[۲۷] نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۲۳، ص۳۴۴.

چنان که به نظر مشهور، در حکم یاد شده هر فرآورده‌ای با اصل خود یک جنس محسوب می‌شوند، مانند پنیر و شیر؛ همچنین است دو فرآورده از یک اصل، مانند پنیر و ماست فراهم آمده از شیر؛

[۲۸] نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۲۳، ص۳۴۷.

[۲۹] یزدی، محمدکاظم، تکمله العروه، ج۱، ص۲۸.

لیکن اگر اصل مختلف باشد، دو جنس شمرده می‌شوند، هرچند بر آنها به اشتراک لفظی یک اسم صادق باشد، مانند گوشت گاو وگوشت گوسفند یا کبوتر و گنجشک که در مثال اول عنوان گوشت و در دوم عنوان پرنده بر هر دو صادق است.

[۳۰] نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۲۳، ص۳۵۵.

۲: دو عوض، پیمانه‌ای یا وزنی معامله شوند. بنابر مشهور، ربا در معامله اجناس غیر پیمانه‌ای و وزنی مانند اجناسی که با شمارش یا متر و یا مشاهده معامله می‌گردند، جریان ندارد.

۴.۱.۳ – در پیمانه یا وزنی بودن جنس

معیار در پیمانه‌ای یا وزنی بودن جنس چیست؟ آیا عادت شرع است؛ به این معنا که آنچه در عصر پیامبر(صلّی‌اللَّه‌علیه‌و‌آله‌وسلم) پیمانه‌ای یا وزنی معامله می‌شد، محکوم به پیمانه‌ای یا وزنی است، هرچند در دوران بعد در آن تغییر حاصل شده باشد؛ و آنچه در آن عصر پیمانه‌ای یا وزنی نبوده، محکوم به عدم آن است؛ هرچند در دوران بعد پیمانه‌ای یا وزنی شده باشد؟ یا اینکه ملاک عرف جامعه است؛ به این معنا که آنچه نزد مردم پیمانه‌ای یا وزنی معامله می‌شود، محکوم به آن است؟ مسئله اختلافی است.

[۳۱] یزدی، محمدکاظم، تکمله العروه، ج۱، ص۳۲.

[۳۲] سبزواری، عبدالاعلی، مهذب الأحکام فی بیان حلال و الحرام، ج۱۷، ص۳۱۶.

بر قول نخست ادعای اجماع شده است. بنابر این قول، چنانچه پیمانه‌ای یا وزنی بودن جنسی در آن عصر معلوم نباشد، به عرف جامعه رجوع می‌شود و در صورت یکسان نبودن عرف جامعه، بنابر نظر مشهور متأخران، هر شهری حکم خود را دارد. از برخی، قول به ترجیح جانب حرمت و جریان حکم ربا در همه شهرها و از بعضی دیگر ترجیح جانب اغلب و در صورت تساوی، ترجیح جانب حرمت نقل شده است.

[۳۳] نجفی جواهری، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۲۳، ص۳۶۲-۳۶۶.

اجناس در پیمانه‌ای یا وزنی بودن از اصل خود تبعیت نمی‌کنند. بنابراین، در جنس غیر وزنی و پیمانه‌ای مانند پارچه که متری معامله می‌شود، ربا جریان ندارد؛ هرچند اصل آن، یعنی پنبه یا نخ، وزنی معامله شود.

[۳۴] سبزواری، عبدالاعلی، مهذب الأحکام فی بیان حلال و الحرام، ج۱۷، ص۳۱۷.

[۳۵] اصفهانی، ابوالحسن، وسیله النجاه، ص۳۶۳.

به‌اعتبار نوع معامله‌ای که ربا در آن پیش می‌آید ربا معاملی را به دو قسم نقد و نسیه تقسیم می‌کنند.

[۳۶] فراهانی فرد، سعید، سیاست‌های پولی در بانکداری بدون ربا، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، ۱۳۷۸، ص۱۳۷.

۴.۱.۴ – احکام ربای معاملی

در اینکه ربای معاملی به بیع اختصاص دارد یا شامل هر نوع معاوضه معاملی، مانند صلح می‌شود، اختلاف است. مشهور قول دوم است.

[۳۷] نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۲۳، ص۳۳۶-۳۳۸.

[۳۸] یزدی، محمدکاظم، تکمله العروه، ج۱، ص۸-۹.

معامله نقدین به نسیه، حتّی بدون فزونی یکی بر دیگری جایز نیست، لیکن اگر یکی از دو عوض، نقدین و دیگری غیر آن باشد، معامله آن دو به نسیه جایز است، چه با فزونی یکی بر دیگری و یا بدون آن. معامله دو همجنس پیمانه‌ای یا وزنی به نسیه بدون زیادی یکی بر دیگری جایز نیست؛ لیکن بنابر مشهور، معامله دو ناهمجنس به نسیه با زیادی یکی بر دیگری جایز است.

[۳۹] نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۲۳، ص۳۴۰-۳۴۴.

در اینکه در معامله ربوی، تنها زیادی دریافتی، فاسد و باطل است یا علاوه بر آن، اصل معامله نیز مطلقا باطل می‌گردد، خواه زیادی به عنوان جزء معامله باشد یا شرط آن، و یا اینکه در صورت جزء معامله بودن، موجب فساد آن خواهد شد، اختلاف است. قول دوم به ظاهر کلمات فقها نسبت داده شده است.

[۴۰] نجفی،