توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل کودتای ۳ اسفند ۱۲۹۹ش ۱۰۴ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۰۴ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل کودتای ۳ اسفند ۱۲۹۹ش ۱۰۴ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل کودتای ۳ اسفند ۱۲۹۹ش ۱۰۴ اسلاید در PowerPoint :

کودتای ۳ اسفند ۱۲۹۹

کودتای ۳ اسفند ۱۲۹۹، کودتایی نظامی بود که در سوم اسفند ۱۲۹۹ش توسط دولت انگلیس طراحی شده و با مساعدت عوامل خارجی و ایادی داخلی و دست نشانده‌های انگلیس به سرانجام رسید. با تصرف تهران توسط رضاخان و قزاق‌ها در سوم اسفند، احمد شاه قاجار به ناچار رضاخان را با لقب سردار سپه، به وزارت جنگ و فرماندهی لشکر قزاق منصوب و فرمان نخست وزیری سید ضیاءالدین طباطبایی را صادر کرد. به موجب آن کودتا، مقدمات تغییر سلطنت قاجار (در این زمان در ایران احمد شاه قاجار حکومت را در دست داشت.) به پهلوی را فراهم کرد و فصل جدیدی را در تاریخ ایران رقم زد.
تصویب نشدن قرارداد ۱۹۱۹ در مجلس، جلوگیری از نفوذ روسیه کمونیستی در ایران و حفظ منافع انگلستان در هندوستان، از جمله دلایلی بود که دولت انگلستان نقش اصلی را در اجرای کودتا ایفا نمود.

فهرست مندرجات

۱ – مقدمه
۲ – زمینه‌های کودتا
۲.۱ – هرج و مرج پس از جنگ جهانی اول
۲.۲ – وضعیت نامطلوب ایران
۲.۳ – نارضایتی مردم از حکومت قاجار
۳ – اهداف کودتا
۴ – عوامل کودتا
۴.۱ – عوامل انگلیسی
۴.۲ – عوامل داخلی
۴.۲.۱ – بانک شاهنشاهی
۵ – طراح اصلی کودتا
۶ – مجری طرح کودتا
۷ – انگلیسی بودن کودتا
۸ – علت انتخاب رضاخان
۹ – چگونگی انجام کودتا
۹.۱ – رایزنی آیرونساید
۹.۲ – روایت یزدان‌پناه از کودتا
۹.۳ – وحشت اعضای دولت و سلطنت
۹.۴ – تصرف تهران
۹.۵ – پایان و نتیجه کودتا
۱۰ – پیامدهای کودتا
۱۱ – اتفاقات بعد کودتا
۱۱.۱ – همراهی مجلس با رضاخان
۱۱.۲ – منابع اتکای سلطنت رضاخان
۱۱.۳ – اعتراض‌های مردمی
۱۲ – فهرست منابع
۱۳ – پانویس
۱۴ – منبع

۱ – مقدمه

یکی از وقایع مهم تاریخ معاصر ایران، کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ رضاشاه است که دولت انگلیس به دلایلی چند همچون تصویب نشدن قرارداد ۱۹۱۹ در مجلس، جلوگیری از نفوذ روسیه کمونیستی در ایران و حفظ منافع خود در هندوستان، نقش اصلی را در آن ایفا کرد. دولت انگلیس ابتدا سیدضیاءالدین طباطبایی را به عنوان مهره اصلی در نظر گرفت و مقدمات کودتا را با مشورت و مذاکره با وی فراهم آورد. سپس رضا میرپنج را به عنوان فرمانده قزاق‌ها انتخاب کرد. سرانجام در سحرگاه سوم اسفند ۱۲۹۹، قزاق‌ها به فرماندهی رضاخان میرپنج وارد تهران شدند و با مختصر زدوخوردی با ژاندارمری، تهران را براساس تبانی‌های قبلی تصرف کردند. سپس کودتاچیان تصمیم‌های بعدی خود را مثل انتشار اعلامیه‌هایی با مضمون اعلام حکومت نظامی، دستگیری افراد مورد نظر، لغو ظاهری قرارداد ۱۹۱۹ و… به اجرا درآوردند.

۲ – زمینه‌های کودتا

در سال ۱۲۹۹ شرایطی در کشور ایران به وجود آمد تا منجر به کودتا شد.

۲.۱ – هرج و مرج پس از جنگ جهانی اول

در خلال جنگ جهانی اول، ایران به اشغال نیروهای درگیر در آمد. عثمانی‌ها وارد آذربایجان شده بودند و دولت بریتانیا علاوه بر پلیس جنوب، قوایی از هند به خراسان و از بین‌النهرین به همدان وارد کرده بود.

[۱] بهار، محمدتقی (ملک الشعرا)، احزاب سیاسی ایران ج۱، ص۳۴.

ایران به میدان جنگ مبدل شده بود و قدرت دولت مرکزی عملاً به تهران محدود می‌شد. در سایر نقاط نیز هرج و مرج و ناامنی گسترش یافته بود. پس از انقلاب اکتبر روسیه (۱۹۱۷م.) و روی کار آمدن بلشویک‌ها، روس‌ها تا مدتی صحنه سیاسی ایران را ترک کردند و این فرصتی بود، تا رقیب آنان یعنی انگلستان سلطه خود را در ایران گسترش دهد. اولین گام، انعقاد قرار داد ۱۹۱۹م. ایران و انگلیس بود که ایران را به صورت مستعمره آنان در می‌آورد. این قرارداد با مخالفت‌های گسترده مردم روبه‌رو شد و سرانجام به لغو آن انجامید، اما انگلیسی‌ها برای جبران این شکست و حفاظت از منافع خود در ایران، سعی کردند از طریق دیگری منظور خویش را به انجام رسانند.

[۲] مکی، حسین، تاریخ بیست ساله ایران، ج۱، ص۱۸-۱۹

همزمان با تخلیه ایران از نیروهای روسیه «وثوق‌ الدوله» که از سیاستمداران طرفدار انگلیس بود، به رئیس‌الوزرائی انتخاب شد. انگلیسی‌ها که می‌خواستند، ایران را بدون رقیب و مزاحم در اختیار بگیرند، با امضای قرارداد ۱۹۱۹م. قشون و مالیه ایران را تحت کنترل در آوردند. «محمدتقی بهار» می‌نویسد: «نتیجه این قرارداد این بود که مالیه و قشون ایران زیر نظر معلمین و فرماندهان انگلیسی قرار گیرد.»

[۳] بهار، محمدتقی (ملک الشعرا)، احزاب سیاسی ایران، ج۱، ص۳۶.

انتشار خبر امضای این قرارداد با مخالفت افکار عمومی مواجه شد.

[۴] طلوعی، محمود، پدر و پسر، ص۴۷.

(این موافقت‌نامه بریتانیا را به مداخله در امور داخلی ایران کاملاً مختار می‌ساخت.)

۲.۲ – وضعیت نامطلوب ایران

اوضاع عمومی جامعه ایران در آستانه کودتا، در وضعیت مطلوبی نبود و زمینه‌های لازم برای پذیرش دگرگونی را داشت. بر اثر تندروی‌های بی‌حساب، ضعف مدیریت و نداشتن برنامه‌های کاربردی برای اداره کشور، از انقلاب مشروطیت تا کودتای ۱۲۹۹، ۵۱ بار هیئت دولت تغییر کرد. مداخله روس و انگلیس در امور کشور که از آغاز سلطنت قاجاریه آغاز شده بود، همواره روزافزون بود و به ویژه در دوران جنگ جهانی اول، به اشغال کشور و حضور نظامی آنان انجامید و بی‌ثباتی سیاسی و نابسامانی اقتصادی را شدت بخشید. به بیان دیگر، جامعه ایران، ثمره آزادی‌ای را که مشروطه‌خواهان سکولار ادعای آن را داشتند، دید و اکنون خواهان نظم و امنیت و پیشرفت کشور بود، ولی این را از رجال اصیل خود می‌خواست، نه از دولت‌های بیگانه.

۲.۳ – نارضایتی مردم از حکومت قاجار

با وجود وضعیت نابسامان کشور، جنبش‌های مردمی و اصلاح‌طلبانه ضد استعماری ظهور کردند، از آن جمله می‌توان به نهضت جنگل به رهبری «میرزا کوچک‌خان»، قیام تبریز به رهبری «شیخ محمد خیابانی» از روحانیون مشروطه‌خواه و قیام تنگستانی‌ها در جنوب اشاره کرد.
«ا. س. ملیکف» می‌نویسد: «وضع سیاسی ایران در پایان سال ۱۹۲۰م. بسیار پیچیده بود. در گیلان، آذربایجان، خراسان و دیگر ایالت‌ها مبارزه و پیکار با امپریالیسم انگلستان و حکومت شاه دوام داشت… برای امپریالیست بریتانیا دیگر چون روز روشن بود که قشرهای گسترده مردم از حکومت فئودال‌های بزرگ بیزار شده‌اند و چنین حکومتی در چشمان مردم سخت بی‌آبرو شده است و دیگر نمی‌تواند در برابر جنبش رهایی بخش خلق پایداری کند…. انگلیسی‌ها می‌کوشیدند، حکومتی را در ایران سر کار بیاورند که بتواند با نیرنگ و دورویی، زحمت‌کشان را بفریبد و هرچه زود‌تر کار جنبش‌های رهایی بخش را یکسره سازد.»

[۵] ا. س. ملیکف، استقرار دیکتاتوری رضاخان در ایران، ترجمه سیروس ایزدی، ص۲۷ـ۲۸.

۳ – اهداف کودتا

دولتمردان بریتانیا که در طول جنگ جهانی اول به ارزش نفت ایران پی برده بودند، راهی برای تضمین بلند مدت آن جستجو می‌کردند. ادامه ناامنی منافع دراز مدت آنان را به خطر می‌انداخت. این دولت که به دنبال تثبیت اوضاع سیاسی و اقتصادی ایران در جهت دست‌یابی به اهداف خودش بود، ابتدا از طریق قرارداد ۱۹۱۹م. وثوق‌ الدوله وارد شد؛ اما این قرارداد با واکنش بسیار تند ایرانیان روبه‌رو شد و لغو شد.

[۶] مرسلوند، حسن، اسناد کابیه کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹، صص۱۹۲ـ۱۹۴‌.

سرانجام انگلیسی‌ها به این نتیجه رسیدند که در ایران باید کودتایی صورت بگیرد و فردی قدرتمند و البته دست‌ نشانده آن‌ها روی کار بیاید تا بتواند به این اوضاع آشفته سیاسی پایان دهد.

[۷] مکی، حسین، تاریخ بیست ساله ایران، ج۱، ص۶۷.

[۸] حکیم الهی، زندگی آقا سیدضیاء، ص۴۵.

از دیگر اهداف و منافع انگلستان در ایران می‌توان به هدف تامین امنیت هندوستان و حفظ موقعیت خودشان در خلیج‌ فارس اشاره کرد. آن‌ها می‌خواستند دولتی با قوای نظامی قدرتمند در ایران شکل بگیرد، تا بتواند از تخطی دیگران (با بی‌طرفی خودش) جلوگیری کند.

[۹] مکی، حسین، تاریخ بیست ساله ایران، ج۱، ص۶۵ – ۶۷

«سید جلال‌الدین مدنی» به نقل از «هاس» یک مؤلف آمریکایی می‌نویسد: «همین که روشن شد، تصرف ایران و تبدیل آن به یکی از اقمار انگلستان شدنی نیست، بر آن شدند که با تحکیم ایران همچون دولتی مستقل و گوش به فرمان، از منافع آن‌ها بهتر دفاع شود.»

[۱۰] مدنی، سید جلال‌الدین، تاریخ سیاسی معاصر ایران، ج۱، ص۱۷۱.

۴ – عوامل کودتا

در کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹م. که طراح آن انگلیس بود، هم عواملی از این کشور در روند اجرایی شدن آن به طور مستقیم دخیل بودند و هم عوامل داخلی در شکل‌گیری آن نقش داشتند.

۴.۱ – عوامل انگلیسی

از جمله نیروهای دخیل انگلیسی در این ماجرا به «آیرونساید» و «کلنل اسمایس» و از عوامل داخلی باید به «رضاخان» و «سید ضیاء‌الدین طباطبایی» اشاره شود.
ماموریت آیرون ساید در ایران تهیه مقدمات کودتا بود. او این ماموریت را در دو مرحله انجام داد:
۱. جایگزین کردن افسران قزاق ایرانی به جای افسران روس.
۲. انتخاب یکی از آن‌ها برای فرماندهی نیرویی که نقشه کودتا را به انجام برسانند.

[۱۱] طلوعی، محمود، پدر و پسر، ص۴۷.

با اشغال هندوستان از سوی قوای انگلیس، ایران، جایگاه ویژه‌ای در برنامه‌های استعماری انگلیس یافت. اهمیت هندوستان برای استعمارگر و لزوم حفظ آن، در کنار خواسته‌های نامشروع استعماری آنان در ایران، سبب شد که کشور ما، جولانگاه شبکه‌های اطلاعاتی حکومت بریتانیا گردد. اعضای این شبکه در پوشش‌های تجاری ـ اطلاعاتی و در ارتباط با کمپانی هند شرقی، اطلاعات ارزنده‌ای را در اختیار کشور خود گذاشتند و در شکل‌دهیِ تحولات ایران، نقش ویژه‌ای ایفا کردند. در بُعد دیپلماتیک، افرادی نظیر سِرجان ملکم، سِرگور اوزلی و سِرجان مک نیل نمونه‌های بارز مامورانی بودند که در ارتباط با کمپانی هند شرقی، با تحمیل قراردادها، اطلاعات گسترده‌ای از وضعیت نظامی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ایران تهیه کردند و با تشکیل کانون‌های استعماری نظیر فراماسونری، حلقه‌ای از ماموران استعمار را در ایران سامان دادند.

۴.۲ – عوامل داخلی

انگلیس برای اجرای نقشه کودتا چند نفر را زیر نظر داشت من جمله؛ «سردار همایون رئیس دیویزن قزاق»، «عبدالله‌ خان طهماسبی» و «رضاخان امیر پنجه مازندرانی» بودند. مذاکرات با رضاخان در خصوص انجام کودتا به نتیجه رسید.

[۱۲] طلوعی، محمود، پدر و پسر، ص۴۴.

موضوع همکاری رضاخان با افسران انگلیسی پیش از کودتای ۱۲۹۹م. و معرفی او به آیرون ساید یکی از مسائل مهم و پیچیده تاریخ معاصر است. در کتاب ایران بین دو انقلاب آمده است: «رضاخان پیش از حرکت به سمت تهران احتمالاً با افسران انگلیسی در قزوین مشورت کرد و از آنان برای افرادش مهمات و آذوقه و مواجب گرفت.»

[۱۳] آبراهامیان، یراوند، ایران بین دو انقلاب، ترجمه کاظم فیروزمند، ص۱۰۶.

سرانجام رضاخان میر پنج از افسران قزاق با کمک آیرون ساید (فرمانده نیروهای انگلیسی در ایران) به فرماندهی قزاق‌ها (تنها نیروی نظامی در ایران) انتخاب شد و به پیشنهاد آیرون ساید به همراه سید ضیاءالدین طباطبایی برای تشکیل دولتی قدرتمند به سوی تهران رهسپار گردید. پایتخت با قوایی که در آن بود، به تصرف جماعتی که خود را فروخته بودند، در آمد

[۱۴] بهار، محمدتقی (ملک الشعرا)، احزاب سیاسی ایران، ج۱، ص۶۹.

و بدین‌ترتیب کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹م. متولد شد. سید ضیاء‌الدین از نخستین مراحل کودتا در جریان اجرای این نقشه بود و پیش از کودتا در تهران و قزوین ملاقات‌های مکرر با رضاخان داشته است. نام سید ضیاء با حمایت بی‌چون و چرایش از وثوق‌ الدوله و قرارداد ۱۹۱۹م. انگلیس و ایران بر سر زبان‌ها افتاد. او با اعضای سفارت انگلیس در ارتباط بود. سید ضیاء از سویی مورد اعتماد «می‌سیون» نظامی انگلستان بود، زیرا روزنامه‌اش «رعد» در سراسر دوران جنگ از انگلیس حمایت کرده بود و از سوی دیگر به عنوان اصلاح‌طلبی مستقل شهرت داشت….

[۱۵] حکیم الهی، زندگی آقا سید ضیاء، ص۴۵.

«یحیی دولت‌آبادی» می‌نویسد: «سید ضیاء‌الدین طباطبایی و رفقای کمیته‌ای او مثل کمیته آهن و فولاد یا کمیته زرگنده، قوه سیاسی ایرانی برای اجرای کودتای ۱۲۹۹م. بودند.»

[۱۶] دولت آبادی، یحیی، حیات یحیی، ج۴، ص۲۲۷.

به این نکته باید اشاره کرد که هنگام وقوع کودتا، دولت سپهدار قدرت را در دست داشت. با وقوع کودتا و تصرف تهران توسط نیروهای قزاق و رضاخان این دولت عملاً قدرت را از دست داد و «احمد شاه» مجبور شد، سید ضیاءالدین را به رئیس الوزرایی انتخاب کند.
رضاخان مامور بود با کمک سید ضیاءالدین طباطبایی و نیروهای قزاق که در قزوین بودند، به تهران بیایند و قدرت را در دست بگیرند. بنابراین، سوم اسفند سپاهیان رضاخان به مهرآباد تهران رسیدند. سپهدار هیئتی را برای مذاکراه فرستاد؛ ولی رضاخان گفت: برای تصرف تهران آمده و یک دولت نظامی تشکیل خواهد داد. (در تهران مقاومت چندانی صورت نگرفت. احمد شاه فوراً سید ضیاء را به نخست وزیری انتخاب کرد و رضاخان با عنوان سردار سپه، وزارت جنگ را در اختیار گرفت.) با فرار هیئت دولت و پناهندگی سپهدار به سفارت انگلیس، حکومت نظامی اعلام گردید. سید ضیاء فعالیت خویش را (به عنوان رئیس الوزراء) آغاز کرد و رضاخان از احمد شاه فرمان «سردار سپه» را گرفت.

[۱۷] مدنی، سید جلال‌الدین، تاریخ سیاسی معاصر ایران، ج۱، ص۷۳.

۴.۲.۱ – بانک شاهنشاهی

بانک شاهنشاهی، یکی از مخرب‌ترین مؤسسات غربی بود که در ایران ایجاد شد و صدمه‌های فراوانی به کشور ما در عرصه‌های سیاسی و اقتصادی وارد آورد. این بانک با سرمایه خاندان یهودی ساسون ایجاد شد و در آستانه کودتای ۱۲۹۹،سر فیلیپ ساسوس مالک بانک شاهنشاهی بود. کارشکنی در سر راه دولت‌های ایران قبل از کودتا، کمک این بانک به تقویت و ترمیم وضعیت قوای قزاق به رهبری رضاخان میرپنج و پرداخت پول به کودتاچیان هنگام عزیمت به تهران، همگی نشانه دخالت این ارگان مالی استعماری در امور سیاسی ایران در آن روزگار بود. جیمز مک مورای، رئیس بانک شاهنشاهی در ایران، روابط صمیمانه‌ای با رضاخان داشت که سرآغاز آن به سال‌های حضور رضاخان در همدان بازمی‌گشت. رضاخان پس از کودتا نیز از وام‌های کلام بانک شاهنشاهی برای پیش برد اهداف خود و حامیان استعمارگرش بهره فراوانی برد.

۵ – طراح اصلی کودتا

مهم‌ترین مامور انگلیس در ایران، اردشیر ریپورتر بود که دو سال قبل از ترور ناصرالدین شاه، یعنی در ۱۳۱۱ قمری به ایران آمد. وی در سال‌های طولانی حضور در ایران، در بسیاری از تحولات و وقایع سرنوشت‌ساز، حضور جدی و فعال داشت. حضور در جلسات انجمن‌های مخفی عصر مشروطه، نفوذ در قوای قزاق و انتخاب و هدایت رضاخان میرپنج برای انجام کودتا و کمک به او برای صعود به سلطنت، از اقدامات او بود که نفوذ این جاسوس کهنه‌کار را در تحولات سیاسی ایران آشکار می‌سازد.

۶ – مجری طرح کودتا

ژنرال سرادموند آیرونساید، جوان‌ترین سرلشکر ارتش انگلیس بود که چند ماه قبل از کودتا به ایران آمد. وی وظیفه داشت هم زمان با بیرون کشیدن نیروهای انگلیسی از ایران، طرح مشترک کانون‌های استعماری، وزارت جنگ، وزارت امور هندوستان، وزارت مستعمرات و حکومت هند بریتانیا مبنی بر استقرار یک حکومت نظامی وابسته در ایران را به اجرا درآورد. شبکه اطلاعاتی حکومت هند بریتانیا در ایران، به رهبری اردشیر ریپورتر، وظیفه داشت رضاخان میرپنج را به آیرونساید معرفی کند و هماهنگی لازم را بین آن دو به وجود آورد. اجزای سفارت نیز در قزوین و تهران، زمینه‌های نظامی و سیاسی را برای تحقق موفق طرح کودتا فراهم و هماهنگی لازم را با آیرونساید به وجود آوردند. بنابراین، مشخص می‌شود آیرونساید، مجری طرحی از پیش آماده بوده که با همکاری عوامل داخلی و خارجی موفق به اجرای آن شد.

۷ – انگلیسی بودن کودتا

در روند وقوع کودتا انحصار مدیریت و تدارکات، از مرحله طراحی عملیات تا تامین حقوق و لباس قزاق‌های شرکت‌کننده در آن تا اجرای نهایی کودتا، برعهده سران قوای ارتش بریتانیا در ایران بود و از همین‌رو انگلیسی بودن ذات این تغییر دولت (و بعدا حکومت) از بادی امر، مقوله‌ای عریان و حکم دخالت در حریم سیاسی کشوری مستقل برای روی کار آوردن دولتی دست‌نشانده و وابسته به لندن قلمداد می‌شد.

۸ – علت انتخاب رضا

 اشتراک گذاری در شبکه های اجتماعی، به دوستانتان معرفی کنید.

  راهنمای خرید:

• همچنین لینک دانلود به ایمیل شما ارسال خواهد شد به همین دلیل ایمیل خود را به دقت وارد نمایید.
• ممکن است ایمیل ارسالی به پوشه اسپم یا Bulk ایمیل شما ارسال شده باشد.
• در صورتی که به هر دلیلی موفق به دانلود فایل مورد نظر نشدید با ما تماس بگیرید.