توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل کتاب العروه الوثقی ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۲۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل کتاب العروه الوثقی ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل کتاب العروه الوثقی ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint :

العروه الوثقی

برای دیگر کاربردها، العروه الوثقی (ابهام‌زدایی) را ببینید.

این مقاله در صدد معرفی کتاب «العروه الوثقی»، و چگونگی تألیف آن است. نیز بر آن است که به چاپ اول این اثر توسط علامه محمّد حسین کاشف الغطاء و دیگر چاپ‌های آن، و نیز معرفی تعلیقات و حواشی علما برعروه الوثقی بپردازد. ترجمه آن به نام «غایه القصوی» و حواشی دانشمندان بر آن نیز معرفی می‌شود.

فهرست مندرجات

۱ – کلیدواژه‌ها
۲ – مقدمه
۳ – درباره مولف
۴ – اهمیت کتاب
۵ – معرفی کتاب
۶ – معرفی تفصیلی
۷ – وصف کاشف الغطاء
۸ – وصف سید حسن صدر
۹ – فهرست تعدادی از حواشی
۱۰ – تعدادی از چاپ‌ها
۱۱ – نسخه‌های خطی
۱۲ – تتمه و ملحقات
۱۳ – یکصد و ده اثر
۱۴ – غایه القصوی در ترجمه عروه الوثقی
۱۵ – مقدمه غایه القصوی
۱۶ – صرف ترجمه نبودن
۱۷ – محتوی
۱۸ – چاپ‌های غایه القصوی
۱۸.۱ – غایه القصوی چاپ هند ۱۳۳۹ق
۱۸.۲ – غایه القصوی چاپ ۱۳۳۶ق سنگی
۱۸.۳ – افست انتشارات المکتبه المرتضویه – تهران
۱۸.۴ – چاپ تهران، انتشارات صبح پیروزی، سال ۱۳۸۱ و ۱۳۸۲ش
۱۹ – ترجمه سید ابوالقاسم موسوی اصفهانی
۲۰ – چند حاشیه بر غایه القصوی
۲۱ – معرفی صاحبان حواشی
۲۱.۱ – میرزا جوادآقا ملکی تبریزی
۲۱.۱.۱ – نسخه‌های خطی حواشی
۲۱.۲ – آیت اللّه سید محمد فیروزآبادی
۲۱.۲.۱ – جایگاه و شخصیت
۲۱.۲.۲ – مطلب فیروزآبادی در ابتدای حواشی
۲۱.۳ – دو نامه از آقا ضیاء عراقی
۲۱.۳.۱ – نامه اول
۲۱.۳.۲ – نامه دوم
۲۲ – نسخه شناسی
۲۳ – فهرست منابع
۲۴ – پانویس
۲۵ – منبع

۱ – کلیدواژه‌ها

سید محمّد کاظم طباطبایی یزدی، العروه الوثقی، غایه القصوی، شیخ محمّد حسین آل کاشف الغطاء، حواشی و تعلیقات عروه، حواشی بر غایه القصوی.

۲ – مقدمه

سنجش و معیار اشیاء مادی، توسط افراد خبره آن فن، قابل فهم و تشخیص است و برای عموم نیز تا حدّی عیان می‌شود؛ برخلاف مفاهیم که هم خود آن مفاهیم، قابل تشکیک است و در مقیاس محدودی نمی‌گنجد و هم بین افرادی که به آن متصف هستند، قابلیت اختلافِ فراوان وجود دارد. در صد سال اخیر، تنها کتابی که هم خود عیار است و هم دیگران را با حواشی بر این کتاب می‌شناسند، کتاب «العروه الوثقی» سید محمدکاظم یزدی (رحمهالله علیه)است؛ یعنی هم عیار است و هم عیارشناس و متفق‌علیه همه بزرگان. بدین معنا، کتاب العروه الوثقی گویای اجتهاد و فقاهت سید محمدکاظم یزدی است، و از طرفی تراز اجتهاد برای دیگران است.
محدث قمی در مقدمه غایه القصوی در ترجمه العروه الوثقی درباره جامعیت و ناسخیت عروه می‌نویسد: … و بعد چنین گوید این فقیر بی‌بضاعت، عباس القمی ختم اللّه له بالحسنی و السعاده، که مدّت‌ها بود در خاطر خطور می‌کرد که چقدر شایسته و لازم بود که برای مکلّفین فراهم شود یک رساله جامعه‌ای که مشتمل باشد بر کثرت فروع و مهمات مسائل، و مُغنی باشد ایشان را در مقام حاجت از جمع آوردن اسفار و رسائل، و اگرچه رساله‌های عملیه بسیار بود، لکن در بین آن‌ها نمی‌دیدم رساله‌ای را که از هر جهت جامع و برای کافه مقلّدین نافع باشد؛ مگر در این ایّام که برخوردم به رساله شریفه عروه الوثقی فیما تعم به البلوی که از قلم دربار حضرت حجه الاسلام وآیه اللّه فی الأنام، مبیّن الحلال و الحرام، و فقیه أهل البیت (علیهم‌السلام)، سیّدنا الأعظم و ملاذنا المعظّم، أبو المکارم، مولانا السید محمدکاظم الطباطبائی (أدام اللّه ظلّه العالی) بیرون آمده. دیدم الحق همان کتاب است که همیشه دیدار آن را متمنی و طالب، و زیارت مثل آن را شائق و راغب بودم. چه، آن رساله‌ای است سهل التناول و مرغوب، در نهایت جودت تألیف و حسن اسلوب، جامع جمیع رسائل، و حاوی کافه مسائل، و کافل انواع فروع فقهیه، بل ناسخ رساله‌های عملیه (است).

[۱] محدث قمی، غایه القصوی در ترجمه العروه الوثقی، ج۱، ص۲، چاپ المکتبه المرتضویه.

بنابراین کتاب العروه الوثقی جامع‌ترین کتاب در زمینه فروع فقهی است که رساله علمیه و بعدها رساله عملیّه شیعیان گردید. اولین چاپ آن زیر نظر وصی و شاگردش، علامه شیخ محمدحسین آل کاشف الغطاء در سال ۱۳۲۸ق به انجام رسید. سید یزدی (رحمهالله علیه)پس از وفات شیخ محمد طه در سال ۱۳۲۳ق، مرجع تشیّع شد و پس از درگذشت آخوند خراسانی در سال ۱۳۲۹ق، مرجع بیش‌تر شیعیان جهان گردید.
این مقاله در صدد معرفی کتاب العروه الوثقی و حواشی آن و نیز معرفی ترجمه العروه الوثقی به نام غایه القصوی و حواشی بر غایه القصوی است.

۳ – درباره مولف

صفحات زرین دانش، فضیلت و مبارزه به دست با کفایت مردان الهى رقم مى‌خورد. آنان چون خورشیدى بر تارک پرافتخار تاریخ درخشیده، پرتو نورشان گرمابخش جانهاى خسته است تا تحرکى دوباره یابد. به رغم شعار استعمارگران مبنى بر جدایى دین از سیاسیت، عالمان متعهد و دین پرور با حضور در میادین سیاست ، مردانه از حقوق مظلومان و ستمدیدگان حمایت کردند. آنان در جبهه نبرد با کافران گاه تا مرز شهادت پیش رفته، قلم خویش را به مرکب خون سیراب کردند. بزرگمرد دانش و جهاد آیه الله العظمى سید محمد کاظم یزدى از یک سو در جبهه مبارزه با جهل و از سویى در نبرد با کفار سر آمد عصر خویش بود. بر فقاهتش، کتاب عروه الوثقى و بر عرفانش، مناجات نامه بستان راز و گلستان نیاز و بر سیاستش، موضع گیرى روشنگرانه وى در انقلاب مشروطیت و همگامى او با آیه الله شهید شیخ فضل الله نوری و نیز شهادت فرزندش در میدان نبرد، بهترین گواه است.

۴ – اهمیت کتاب

‌
بر کسى پوشیده نیست که رفتارهاى فقهاى امامیه نشان دهنده عنایت ویژه و اهتمام بسیار بزرگ ایشان به کتابهاى« توضیح المسائل » است که دربردارنده آرا و نظریات فقها و مجتهدینى است که در تقلید و پى‌گیرى کارهاى فردى، خانوادگى و اجتماعى مردم در حوزه‌هاى مختلف زندگى با آنان در ارتباطند.
کتابهاى توضیح المسائل از نظر دقت، عمق، فروانى فروع و تنوع مسائل با هم اختلاف دارند هر چند در بسیارى از ابواب فقهى با یکدیگر مشترکند. این اختلاف باعث شد که برخى از رساله‌ها محور سایر بحثهاى فقهى و استدلالى باشند که از میان رساله‌هاى علماى گذشته، رساله« شرایع الاسلام » تألیف فقیه بزرگوار علامه محقق حلی محور بسیارى از شرح‌ها و حاشیه‌ها از« مسالک الأفهام» تا« جواهر الکلام » قرار گرفت، و از میان رساله‌هاى علماى متأخر، رساله« العروه الوثقى» نوشته عالم بزرگ علامه سید محمد کاظم طباطبایى یزدى( قدس سره) به دلیل ویژگیهاى منحصر به فرد آن از کثرت فروع و دقت نظر در بیان احکام شرعى، در جایگاه محوریت پژوهش‌هاى فقهى و استدلالى علماى پس از ایشان نشست و ده‌ها شرح، حاشیه و بحث فقهى در ذیل مسائل این رساله شریفه به رشته تحریر درآمد.

۵ – معرفی کتاب

این کتاب از مهم ترین کتب فتوایی نزد شیعه امامیه است که جامع بسیاری از فروع فقهی با عبارات شیوا می باشد. بنا بر قول صاحب الذریعه، کتاب عروه الوثقی حاوی ۳۲۶۰ مسئله فقهی است.
این کتاب از همان ابتدا به سبب ویژگیهای منحصر به فردی که دارد، محور تحقیق و تدریس فقهای بزرگ شیعه گردیده است و بسیاری از مجتهدین بزرگ بر آن تعلیقه و یا شرح نوشته اند.
این کتاب حاوی این مباحث می باشد: تقلید، طهارت، صلات، صوم، اعتکاف، زکات، خمس، حج، اجاره، مضاربه، مضارعه، مساقات، ضمان، حواله، نکاح، وصیت. این کتاب دارای تتمه ای معروف به ملحقات عروه می باشد که مشتمل است بر بسیاری از ابواب معاملات؛ مانند ربا و وکالت، هبه، وقف، عدد و قضا.

۶ – معرفی تفصیلی

بیش از صد سال است که سید محمدکاظم یزدی (رحمهالله علیه)در حوزه‌های علمیه و دیگر مراکز علمی و مؤسسات پژوهشی جهان اسلام، با عنوان «صاحب العروه الوثقی» شناخته می‌شود. شهرت این کتاب، جزء لاینفک نام سید یزدی (رحمهالله علیه)شده است. از زمان چاپ اول آن که توسط شیخ محمدحسین کاشف الغطاء (م۱۳۷۳ق) در بغداد به سال ۱۳۲۸ به انجام رسید، مورد توجه و اقبال دانشمندان هم‌عصر و بعد از وفات وی بوده است و خواهد بود.
شیخ آقا بزرگ تهرانی در ذریعه

[۲] آقا بزرگ طهرانی، الذریعه، ج۱۵، ص۲۵۲.

می‌نویسد:العروه الوثقی فیما تعمّ به البلوی، رساله فتوائیه، خرج منه أکثر أبواب الفقه و مسائل الطهاره و الصلاه و الصوم و الزکاه و الخمس و الحج و النکاح، یشتمل علی ثلاثه آلاف و مأتین و ستین مسأله (: ۳۲۶۰ مسأله) للسید محمد کاظم… الیزدی. ویأتی ترجمته الموسوم بغایه القصوی، طبع مکرراً وترجمته أیضاً.
علامه تهرانی در ذریعه، چند حاشیه بر العروه الوثقی معرفی کرده است که خلاصه آن، آورده می‌شود: العروه. الحاشیه علیها… للشیخ المیرزا محمدحسین بن عبدالرحیم النائینی المولود فی ۱۲۷۷ و المتوفی بالنجف ۱۳۵۵؛ الحاشیه علیها مجدوله مطبوعه للشیخ محمدرضا آل یاسین… ؛ الحاشیه علیها للسید الحاج آقا حسین القمی… ؛ الحاشیه علیها… للحاج الشیخ عبدالکریم… الیزدی… طبعت بإیران فی ۱۳۴۷؛ الحاشیه علیها… للشیخ عبداللّه المامقانی….

۷ – وصف کاشف الغطاء

علامه شیخ محمدحسین کاشف الغطاء (م۱۳۷۳ق) یکی از شاگردان صاحب عروه الوثقی، و صاحب تعلیقه بر عروه الوثقی و دارای دو شرح بر کتاب العروه الوثقی است.
یکی شرح مفصل که دربردارنده کتاب طهارت و صلاه است؛ و دیگری شرح متوسط که فقط شامل طهارت می‌شود. تا کنون این دو شرح به زیور طبع آراسته نشده است و توسط نگارنده این سطور برای کنگره بزرگداشت علامه کاشف الغطا تصحیح شده است و برای اولین بار در چندین جلد به چاپ خواهد رسید.
علامه کاشف الغطاء افزون بر دو شرح عروه الوثقی، تعلیقه‌ای نیز بر کتاب عروه الوثقی دارد که در سال ۱۳۶۷ق در ۲۱۶ صفحه به چاپ رسیده است و در پایان کتاب – صفحات ۲۱۴ و ۲۱۵ – دو صفحه به عنوان «بیان»، مطالب سودمندی درباره تألیف عروه الوثقی دارد که نکات بدیع و جدیدی – که در سال ۱۳۶۶ق نوشته‌اند – در آن مشاهده می‌شود. در این جا متن آن دو صفحه آورده می‌شود تا نقش ایشان در تألیف کتاب عروه الوثقی روشن شود.
بیان، کان و لایزال من المعلوم أنَّ هذا المؤلف الجلیل العروه الوثقی الذی هو من مفاخر الفقه الجعفری و آیاته الزاهیه فی العصور المتأخره.
قد کان السید الأستاذ – رضوان اللّه علیه – شرع فیه فی السنه الثانیه و العشرین بعد الألف و الثلثمائه، و کان کل یومین أو ثلاث ینتهز من وقته المستغرق بأشغال المرجعیه العظمی فرصه یحرّر فیها من هذا الکتاب الورقتین و الثلاث بخطه الدقیق یدفعها إلی ولأخی آیه اللّه الشیخ أحمد – تغمده اللّه برضوانه – لأجل إصلاح عباراته من حیث العربیه و رفع الرکاکه أو التعقید و النظر فی أدله الفروع و مطابقه الفتوی للدلیل، حذراً من أن مشغولیته العظمی أدخلت سهواً علیه فی ذلک أو غفله، و لایعتمد علی غیرنا فی هذا الشأن کسائر مهماته الأخری و شؤونه من إرجاع المرافعات إلینا و غیرنا، و استمرّ اعتماده مده حیاته و بعد وفاته حیث جعلنا أوصیاؤه، و لاتزال وصیته بخطه الشریف و خاتمه محفوظه فی خزانه أوراقی.
و کنا نستفرغ الوسع و نسهر اللیالی فی إصلاح العبارات و جعلها بغایه الوضوح و السلامه بحیث یفهمها حتی العامی و الأمی، کما ننظر أیضاً فی المدارک و الأدله و نتذاکر فی کل فرع فرع مع أفاضل ذلک العصر فی دارنا الکبری التی کانت مجتمع الأعلام و الأعاظم یومی الخمیس و الجمعه، و منهم الآیتان الحجتان المرحوم میرزا محمد حسین النائینی قبل أن یصیر من المراجع، و الشیخ المحقق وحید عصره الأستاذ الشیخ حسن الکربلائی – رضوان اللّه علیهما – و بعد استفراغ الوسع و سدّ الفراغ نعود إلیه – رضوان اللّه علیه – بما أصلحنا و نتذاکر معه فی مجلس خاص، فربما رجع إلی رأینا فی الفتوی و ربما أصرّ و استمرّ علی رأیه.
و فی السنه الثامنه و العشرین (أی ۱۳۲۸ق) توجهت إلی بغداد لطبع کتابی الدعوه الإسلامیه الذی حُجز و جری فیه ما جری طلب منی تغمده اللّه برحمته أن أشرف علی طبعها و کنا نطبع الکتابین فی مطبعه «دار السلام» فطبع الأوّل و سلم الثانی و هی الطبعه الأولی من هذا الکتاب (العروه) ثم طبع بعدنا ثانیاً فی نفس تلک المطبعه سنه الثلاثین ( أی ۱۳۳۰ق) و کم من الفرق الواضح بین الطبعتین فی الصحه وغیرها.
أمّا تعالیقنا هذه علیه فقد کان الأخ المرحوم (الشیخ أحمد) قدّس اللّه سره، علّق بخطّه علی هامش نسخته حواشی کثیره من أول الکتاب إلی أوائل الزکاه و یظهر أنّها کانت بصوره مستعجله لم یعد النظر فیها مع عظیم ما فیها من التحقیقات المبتکره التی لم یسبقه إلیها سابق، و قد أدرجنا فی حواشینا هذه منها ما یوافق رأینا مع بعض الإیضاح و الإصلاح، و ما عدا تلک الحواشی فهو منّا، أمّا من الزکاه إلی آخر الوصیه فلیس فیها لغیرنا شی‌ء، و کنّا نقلنا إلی البیاض من أول هذه السنه ۱۳۶۶ ه. مباحث التقلید و نحن فی النجف إلی صلاه القضاء، ثم انحرفت صحتنا و اشتدت حراره القیظ علینا فألزمنا الأطباء بالاصطیاف خارج العراق، و اخترنا المکث فی بلیده «کرند» القریبه من الحدود فأتممنا هذه التعالیق و الحواشی من حین ورودنا إلیها و هو آخر شعبان من هذا العام، و منّ اللّه علینا بحسن الختام فی هذا الیوم و هو السادس من شوال أوائل شهر آب الرومی فی قصر الأمیر صاحب المکارم الأمیر احتشام حفظه اللّه و زاد فی توفیقه.
و لم یکن معنا للمراجعه من الکتب إلاّ عدّه یسیره و لکن جاء بعنایه الحق مشحوناً بالحقائق العمیقه و المباحث العالیه، و لیس هو قاصراً علی الفتوی فقط، بل و علی الإشاره إلی القواعد و الأدلّه التی قد لاتوجد فی شی‌ء من الکتب المبسوطه، فضلاً عن التعالیق و الحواشی، و من أراد الوقوف علی حقیقه ذلک فلیقابل هذه الحواشی بما علّقه أعلام هذا العصر من المراجع فیه و فیما قبله و حواشیهم المطبوعه علی الکتاب أو مستقله، حتی یتضح له الحال و یظهر الفرق لأهل التمییز، و المنّه و الفضل للّه عزّ شأنه و نسأله تعالی ألایضیّع أجر العلماء العاملین، و یجعل أعمالنا لوجهه الکریم، و ینفعنا بما قدمنا یوم لاینفع مال و لا بنون إلاّ من أتی اللّه بقلب سلیم.
آن گونه که گذشت، کتاب عروه الوثقی در سال ۱۳۲۸ق برای اولین بار با تصحیح و نظارت علاّ مه شیخ محمد حسین کاشف الغطاء در مطبعه دارالسلام بغداد، به زیور طبع آراسته شد. کاشف الغطاء نیز بر روی صفحه عنوان عروه الوثقی از سروده‌های خود – درباره کتاب عروه الوثقی و مؤلّف آن – درج کرده است:
فقیه بیت الوحی ما خاب فی
فإن أهل البیت أدری بما
کاظم أهل البیت بالعروه ال
و الناس فی الأشیاء قد تستوی
و الشرع بیت للهدی قائم

۸ – وصف سید حسن صدر

سید حسن صدر در «تکمله أمل الآمل» در وصف عروه الوثقی می‌نویسد: … و أحسن مؤلفاته العروه الوثقی فی الفروع، عملها لعمل مقلدیه، و هی من أحسن کتب الفروع و المتون الفقهیه.

[۳] سید حسن الصدر، تکمله أمل الآمل.

نیز آیت اللّه حاج شیخ محمد تقی آملی، در پایان کتاب «مصباح الهدی فی شرح العروه الوثقی» می‌نویسد: … و له مؤلفات شائعه أشهرها هذا المؤلف الشریف(العروه الوثقی) الذی لم یسبقه سابق بمثله و لم یلحقه لاحق حتی الآن و لایعلم ما اللّه سبحانه صانع بعده.

[۴] محمد تقی آملی، مصباح الهدی فی شرح العروه الوثقی، ج۱.

در ذریعه

[۵] آقا بزرگ طهرانی، الذریعه، ج۱۳، ص۳۶۹.

[۶] آقا بزرگ طهرانی، الذریعه، الذریعه، ج۱۳، ص۳۷۰.

از چهار شرح عروه الوثقی نام برده شده است: یکی به نظم از «مولی عبدالسمیع ابن محمد علی الیزدی»؛ دیگری از «سید علی آل عطیفه الکاظمی» شاگرد شیخ محمد حسن آل یاسین؛ شرح سوم، از آیه اللّه العظمی سید محسن حکیم به نام مستمسک العروه الوثقی؛

[۷] آقا بزرگ طهرانی، الذریعه، ج۲۱، ص۱۴.

و «چهارم» از مؤلفات مرتضی بن احمد خسروشاهی تبریزی متولد ۱۲۹۹ و صاحب کتاب اهداء الحقیر، شرح مسائل اجتهاد و تقلید.
لازم به یادآوری است که کتاب الحج العروه الوثقی مشتمل است بر مقدمه‌ای از «سید محمد» فرزند سید محمدکاظم یزدی، است. این مقدمه مشتمل بر اسرار حج و آداب سفر و مستحبات و… حج است.
سید محمد فرزند اوّل سید یزدی و شخصی مهذب و وارسته و مجاز از طرف پدر و دارای اجازه اجتهاد و حلقه‌های درس خارج بود.
این مقدمه در بیش از بیست صفحه وزیری در ابتدای کتاب الحج در تمام چاپ‌های العروه الوثقی به چاپ می‌رسد. در پایان این مقدمه، در پاورقی و هامش کتاب به ثبت رسیده که: من أوّل کتاب الحج إلی هنا لنجله الأمجد الأوحد حضره السید محمد بأمر والده دام ظلهما و علا مجدهما.
همان‌طور که ملاحظه کردید، این مقدمه کتاب الحج به امر سید محمدکاظم یزدی (رحمهالله علیه) توسط فرزندش تحریر شده و به کتاب العروه الوثقی ملحق شده است.

۹ – فهرست تعدادی از حواشی

۱. اسّ البیان فی تبیین العروه، محمدحسن احمدی فقیه (یزدی).
۲. إیضاح الحجّه فی شرح العروه، محمّد مظفری، ۱۴۰۵ق.
۳. بحوث فی شرح العروه الوثقی، ۱ – ۴، سید محمدباقر صدر، قم، ۱۴۰۸ق.
۴. تحریر العروه و نضر مسائلها، محمدحسن احمدی فقیه (یزدی).
۵. تحریر عروه الوثقی، ج۱، تقریر سید ابوالقاسم موسوی خویی، تحریر قربانعلی محقق ترکمانی، نجف، ۱۳۳۸ق.
۶. تعلیقات علی العروه الوثقی، ناصر مکارم شیرازی، قم، ۱۴۰۲ق.
۷. تعلیقات علی کتاب العروه الوثقی، سید احمد موسوی خوانساری، تهران، بی تا.
۸. تعلیقه استدلالیه علی العروه الوثقی، آغا ضیاء الدین عراقی، قم، چاپ دوم، ۱۴۱۰ق.
۹. التعلیقه علی العروه الوثقی، سید ابوالقاسم موسوی خویی، نجف، چاپ دوم، ۱۳۸۰ق (مشار عربی ستون ۱۹۴).
۱۰. تعلیقه علی العروه الوثقی، سید عبدالهادی شیرازی، نجف، ۱۳۷۱ق (مشار عربی: ۱۹۴).
۱۱. تعلیقه علی العروه الوثقی، روح اللّه موسوی خمینی (امام خمینی)، قم، ۱۳۷۵ق.
۱۲. تعلیقه علی العروه الوثقی، شیخ عبدالکریم حائری، بی جا، ۱۳۵۳ق.
۱۳. تعلیقه علی العروه الوثقی، محمد علی اراکی، بی تا.
۱۴. التنقیح فی شرح عروه الوثقی ۱ – ۴، سید ابوالقاسم موسوی خویی، تحریر میرزا علی تبریزی غروی، نجف، ۱۳۸۲ – ۱۳۷۸ق (چاپ دوم، ۶ جلد)، (مشار عربی: ۲۲۲).
۱۵. الحاشیه المعلقه علی کتاب العروه الوثقی، ابوالحسن حسینی، ۱۳۹۰ق.
۱۶. الحاشیه علی العروه، محمد شیرازی، ۱۴۱۰ق.
۱۷. حاشیه عروه الوثقی، سید ابوالحسن موسوی اصفهانی، نجف، ۱۳۴۴ق.
۱۸. حاشیه عروه الوثقی، سید حسین طباطبائی بروجردی، تهران، ۱۳۵۵ق.

[۸] مشار عربی، ص۲۸۶.

۱۹. حاشیه عروه الوثقی، حاج آقا حسین طباطبایی قمی، نجف، ۱۳۵۶ق.

[۹] مشار عربی، ص۲۸۷.

۲۰. حاشیه عروه الوثقی، سید محسن طباطبایی حکیم نجفی، نجف، ۱۳۷۳ق.

[۱۰] مشار عربی، ص۲۸۷.

۲۱. حاشیه عروه الوثقی، سید محمد فیروزآبادی یزدی، نجف، ۱۳۴۵ق.

[۱۱] مشار عربی، ص۲۸۷.

۲۲. حاشیه عروه الوثقی، میرزا محمدحسین بن عبدالرحیم نایینی غروی، نجف، ۱۳۴۶ق.

[۱۲] مشار عربی، ص۲۸۷.

۲۳. حاشیه عروه الوثقی، شیخ محمدرضا آل یاسین کاظمی، نجف.

[۱۳] مشار عربی، ص۲۸۷.

۲۴. حاشیه عروه الوثقی، سید محمدرضا گلپایگانی، قم.

[۱۴] مشار عربی، ص۲۸۷.

۲۵. حاشیه عروه الوثقی، سید محمد بغدادی، نجف.
۲۶. حاشیه عروه الوثقی، سید محمود حسینی شاهرودی، نجف، ۱۳۸۲ق.

[۱۵] مشار عربی، ص۲۸۸.

۲۷. حاشیه عروه الوثقی، سید عبداللّه موسوی شیرازی، نجف، ۱۳۷۶ق.
۲۸. حاشیه عروه الوثقی،

[۱۶] آقا بزرگ طهرانی، الذریعه، ج۶، ص۱۴۹.

۲۹. حاشیه عروه الوثقی، حجّت کوه کمری، سید محمدتقی خوانساری، جمال گلپایگانی، تهران، ۱۳۷۱ق، با عروه الوثقی.

[۱۷] مشار عربی، ص۶۲۲.

۳۰. حاشیه عروه الوثقی، محمدحسین آل یاسین، بغداد، ۱۳۹۴ق.
۳۱. حاشیه عروه الوثقی، سید ابراهیم حسینی اصطهباناتی ( میرزا آقا شیرازی )، نجف، ۱۳۴۵ق.
۳۲. الدره البیضاء فی حاشیه عروه الوثقی، سید محمد بن زین العابدین نقوی رضوی خراسانی (فنایی)، اصفهان، ۱۳۴۳ق.

[۱۸] مشار عربی، ص۲۵۸.

۳۳. دلیل العروه الوثقی، ج۱، شیخ حسین حلّی، تحریر حسن سعید، نجف، ۱۳۷۹ق (مشار عربی: ۳۶۷).
۳۴. ذخیره العقبی فی شرح عروه الوثقی ۱ – ۲ شیخ علی صافی گلپایگانی، قم، ۱۴۱۴ق.
۳۵. سبیل الرشاد فی شرح الاجاره من کتاب العروه الوثقی، حسین یوسف مکی عاملی، ۱۳۹۴ق.
۳۶. شرح العروه الوثقی، سید صادق شیرازی، بیروت، بی تا.
۳۷. شرح لم یتم علی العروه الوثقی، سید مهدی حسینی شیرازی حائری .

[۱۹] اعیان الشیعه، ج۱۰، ص۱۴۶.

۳۸. الشرکه فی الإسلام، شرح علی عروه الوثقی، محمد علی مدرّس یزدی، قم، ۱۴۱۴ق.
۳۹. الصلاه من المحجّه العظمی فی شرح عروه الوثقی، تقریر سید عبدالاعلی موسوی سبزواری، تقریر جمال الدین حسینی استرآبادی، نجف، بی تا.
۴۰. عروه الوثقی، ترجمه قسمتی از نکاح و طلاق و غیره( ترجمه شیخ حسن مصطفوی، تهران، ۱۳۲۶ق، در خاتمه وسیله حاج آقا حسین بروجردی.

[۲۰] فهرست کتابهای مشار، ۵ جلدی، ج۳، ص۴۵۱۱ .

۴۱. العمل الابقی فی شرح العروه الوثقی ۱ – ۲، سید علی حسینی شبر، نجف، ۱۳۸۳ق، ج۲ :۱۳۸۵ق.
۴۲. غایه القصوی فی ترجمه عروه الوثقی ۱ – ۲، ترجمه شیخ عباس قمی و ابوالقاسم موسوی اصفهانی، تبریز، ۱۳۳۶ق، همراه با فتاوی سید محمدکاظم طباطبایی .

[۲۱] مشار فارسی، ج۳، ص۳۶۱۰ – ۳۶۰۹.

۴۳. الغایه القصوی لمن رام التمسّک بالعروه الوثقی ۱ – ۲، سید شهاب الدین مرعشی نجفی، قم، ۱۳۹۱ – ۱۳۸۹ق.
۴۴. غایه الوثقی (ترجمه عروه الوثقی)، شیخ عباس قمی و سید ابوالقاسم موسوی اصفهانی، تصحیح محمّد رضا نائینی، بمبئی، ۱۳۳۹ق، ج۱، بغداد، ۱۳۲۸/ ۳۰ق.
حاشیه غایه القصوی، شیخ عبدالکریم حائری، تهران، ۱۳۴۹ق.
حاشیه غایه القصوی، شیخ عباس قمی، حاشیه سید محمد فیروزآبادی حسینی یزدی، بمبئی، ۱۳۴۹ق، در هامش غایه القصوی.

[۲۲] مشار فارسی، ص۱۱۴۳.

حاشیه غایه القصوی، میرزا جواد آقا ملکی، نسخه خطّی متعلّق به حاج آقا حسین خوانساری

[۲۳] رضا مختاری، سیمای فرزانگان، ج۳، ص۵۰۶.

۴۵. الفقه الارقی فی شرحعروه الوثقی، شیخ عبدالکریم زنجانی، نجف، ۱۳۳۵ق.
۴۶. کلمه التقوی فی الحجّه علی العروه الوثقی (مجموعه‌ای از حواشی اعاظم فقهاء).
۴۷. الفقه… و هو شرح استدلالی علی العروه الوثقی للیزدی از سید محمد شیرازی، بی تا.
۴۸. مدارک العروه الدروس فی فقه الشیعه، تقریر ابوالقاسم موسوی خویی، تحریر سید مهدی خلخالی، نجف، ۱۳۷۸ق.

[۲۴] مشار عربی، ص۸۲۱.

۴۹. مدارک العروه، ج۳ – ۱، شیخ علی پناه اشتهاردی، قم، ۱۳۸۹ – ۱۳۷۸ق.

[۲۵] مشار عربی، ص۸۲۱.

۵۰. مدارک العروه ۱ – ۳، شیخ یوسف خراسانی حائری بیارجمندی، نجف، ۱۳۱۸ق

[۲۶] مشار عربی، ص۸۲۱.

۵۱. مدارک عروه الوثقی، شیخ محمدتقی بن شیخ یوسف فقیه عاملی، چند جلد.

[۲۷] مکارم الآثار، حبیب آبادی، ج۴، ص۱۳۲۲.

۵۲. المستمسک بالعروه الوثقی ۱۴ – ۱ شرح محسن طباطبایی حکیم، بیروت، بی‌تا.
۵۳. مستند العروه الوثقی، ۶ جلد، سید ابوالقاسم موسوی خویی، قم، چاپ ۱۳۶۴ش (یک جلد به نام معتمد عروه الوثقی و یک جلد به نام مبانی عروه الوثقی است).
۵۴. مصباح الهدی فی الشرح علی العروه الوثقی، محمدتقی بن محمد آملی تهرانی، تهران، ۱۳۸۰ – ۱۳۷۷ق.

[۲۸] مشار عربی، ص۸۵۵.

۵۵. مصباح الهدی فی شرح خلل صلاه علی عروه الوثقی، سید علی علم الهدی شیرازی، تهران، ۱۳۶۳ق.
۵۶. المعالم الزلفی فی شرح العروه الوثقی، شیخ عبدالنبی نجفی عراقی، قم، ۱۳۸۰ق.
۵۷. مقالید الهدی فی شرح العروه الوثقی، سید عبدالرضا شهرستانی، نجف، ۱۳۹۵ق.
۵۸. مناهج التقی ۲ – ۱ (شرح عروه الوثقی)، سید محمدکاظم شریعتمداری، قم، چاپ دوم، ۱۳۸۲ – ۱۳۸۰ق.
۵۹. نهج الهدی فی التعلیق علی العروه الوثقی، شیخ محمدتقی نجفی بروجردی، نجف، ۱۳۹۰ق.
۶۰. هذه الحواشی (عروه الوثقی)، سید عبداللّه شیرازی، ۱۳۷۶ق.

۱۰ – تعدادی از چاپ‌ها

خانبابا مشار در کتاب مؤلفین کتب چاپی (فارسی و عربی) بیش از ده چاپ از کتاب العروه الوثقی را معرفی کرده است، که در این‌جا معرفی می‌شود:
عروه الوثقی فیما تعمّ به البلوی (عربی):
جلد اول، صیدا، ۱۳۳۰ق، سربی، وزیری، ۱۶۰ صفحه.
جلد دوم، صیدا، ۱۳۴۰ق، سربی، وزیری، ۱۰۴، ۳۶، ۵۶، ۴۴ و ۱۹۸ صفحه.
جلد سوم، صیدا، ۱۳۴۴ق، سربی، وزیری، ۲۶۸ صفحه.
نجف، ۱۳۳۹ق، سربی، رقعی، ۱۰۴، ۳۶، ۵۶، ۴۲ صفحه.
جلد سوم، نجف، ۱۳۴۰ق، سربی، رقعی، ۱۹۸ صفحه.
جلد دوم، نجف، ۱۳۴۴ق، سربی، رقعی، ۲۱۱ صفحه.
بغداد، ۱۳۲۸ق، سربی، وزیری، ۲۷، ۵۴۷ صفحه.
بغداد، ۱۳۳۰ق، سربی، وزیری، چاپ دوم، ۱۵۹، ۵۶۰ صفحه.
بمبئی، ۱۳۳۹ق، سنگی وزیری، ۶۹۲ صفحه.
طهران، ۱۳۷۱ق، سنگی، وزیری، اسلامیه ۸۰۰ صفحه، با حواشی حاج آقا حسین بروجردی، سید محمد حجت، سید عبدالهادی شیرازی، سید محمدتقی خوانساری، سید جمال الدین گلپایگانی، میرزا آقا اصطهباناتی.
طهران، ۱۳۷۳ق، سنگی وزیری، اسلامیه، ۷۴۶صفحه.
قم، ۱۳۶۹ق، سربی، وزیری، ۱۶۰، ۵۶۰ صفحه.

[۲۹] مؤلفین کتب چاپی (فارسی و عربی )، ج۵، ص۲۹.

[۳۰] مؤلفین کتب چاپی (فارسی و عربی )، ج۵، ص۳۰.

طهران، المکتبه العلمیه الاسلامیه، طبع ۱۳۶۴ ۳ش، ۲ جلد، ۹۰۴ صفحه، تعلیقات لأشهر مراجع العصر.
قم، اسماعیلیان، طبع ۱۴۰۶ ۲ق، ۲ جلد، تعلیق محمد امین زین الدین.

[۳۱] معجم المطبوعات العربیه فی إیران، ص۵۲۵.

[۳۲] معجم المطبوعات العربیه فی إیران، ص۵۲۴.

۱۱ – نسخه‌های خطی

۱. کتابخانه آیه اللّه مرعشی نجفی، ش ۳۶۰، ۹۳۵۹ برگ.

[۳۳] فهرست مرعشی، ج۲۴، ص۱۴۹.

[۳۴] فهرست دنا، ج۷، ص۴۸۲.

۲. کتابخانه آیه اللّه مرعشی نجفی، ضمن مجموعه ش ۱۲۴۴۹/ ۷، کتاب الحواله، قرن ۵ ۱۴ برگ.

[۳۵] فهرست مرعشی، ج۳۱، ص۴۴۵.

۳. کتابخانه میبدی در مشهد مقدس، ش ۳۶۱، ۸۵ برگ.

[۳۶] فهرست کتابخانه شخصی میبدی، ج۱، ص۸۷.

[۳۷] فهرست دنا، ج۷، ص۴۸۲.

۴. کتابخانه وزیری یزد، ش ۲۸، ۲۹۵۰ برگ.

[۳۸] فهرست وزیری یزد، ج۴، ص۱۴۸۳.

[۳۹] فهرست دنا، ج۷، ص۴۸۲.

۱۲ – تتمه و ملحقات

کتاب ملحقات عروه الوثقی با دو جزء در یک مجلد به چاپ رسید و ابواب فقهی این ملحقات، عبارتند از: کتاب الربا، کتاب العدّه، کتاب الوکاله، کتاب الهبه، کتاب الوقف، کتاب القضاء؛ و این ابواب فقهی در ملحقات عروه الوثقی هر کدام کتاب مستقل و استدلالی است، اما اصل عروه الوثقی مانند رساله عملیه است و بدون استدلال و اگر هم استدلالی باشد بسیار کم و گذرا به دلیل آن اشاره شده است.
لازم به یادآوری است که عنوان ملحقات العروه الوثقی، توسط ناشر انتخاب شده است، و الاّ نام اصلی آن، همان العروه الوثقی است که شامل اکثر ابواب فقهی می‌شود. از آن جایی که ابتدا مسائل الطهاره و الصلاه و الصوم و الزکاه و الخمس و الحج و النکاح به چاپ رسید، و سپس سایر ابواب فقهی به طبع رسید، عنوان ملحقات العروه الوثقی بر آن نهادند، و خود سید یزدی هم در وصیت‌نامه‌اش تصریح می‌کند که این ابواب فقهی، باقیمانده و تتمه عروه الوثقی است.
شیخ محمدحسین کاشف الغطاء در کتاب عقود حیاتی، به عنوان تتمات العروه یاد می‌کند: … و فی لیله الثامن و عشرین من رجب مقارن طلوع الفجر، انتقل إلی رحمه اللّه (: أی سنه ۱۳۳۷ق) و کان من جمله وصایاه: إعطاء الخبز للطلاب ثلاثه أشهر، و طبع تتمات العروه الوثقی، و إن زاد المال تطبع السؤال و الجواب، و إعطاء العبادات و الحج المقیده فی دفاتره، فأنجزنا بتوفیقه تعالی جمیع ما أراد.

۱۳ – یکصد و ده اثر

محدث بزرگوار مرحوم حاج شیخ عباس قمی (رحمهالله علیه)نزدیک به یکصد و ده اثر از خود به جا گذاشت که بیش از نیمی از آن‌ها به فارسی و چهل و پنج اثر آن به عربی است.
خوشبختانه بیش‌تر آثار مهم ایشان تا زمان وفاتشان (به سال ۱۳۵۹ق/ ۱۳۱۹ش ) به زیور طبع آراسته شد که طبق گزارش مرحوم دوانی در مجلد یازدهم مفاخر اسلام، بیش از سی و سه عنوان از آثار محدث قمی در حیات ایشان به طبع رسید، و نیز بعد از وفات محدث قمی (رحمهالله علیه)تا کنون نیز بیش از پانزده اثر دیگر برای اولین بار به چاپ رسیده است که امید می‌رود سایر آثار چاپ نشده نیز به چاپ برسد.
محدث قمی (۱۳۵۹ – ۱۲۹۴ق ) یکی از علما و دانشمندان پر تألیف بود و در حالی که آثاری برای محققان و خواص نوشت، توده مردم را نیز فراموش نکرد و با پیروی از دیگر بزرگان، پاسخ ارزنده‌ای به نیاز فرهنگی جامعه داد. او با نوشتن وتألیف مفاتیح الجنان، ادعیه را به تمام خانه‌ها برد، و برای ارائه تاریخ صحیح کربلا کتاب نفس الهموم را به نگارش در آورد، شرح زندگانی چهارده معصوم (علیهم‌السلام) مانند منتهی الآمال و کتب اخلاقی و حدیثی را تألیف کرد و تمام اقشار جامعه را از فرهنگ غنی تشیع بهره‌مند نمود.
یکی از تألیفات او کتاب غایه القصوی، ترجمه کتاب عروه الوثقی است که بسیاری از فروع فقهی را که مردم به آن‌ها نیاز دارند، دارد.
نویسنده در این‌جا به معرفی اصل کتاب، زمان تألیف آن، و چاپ‌های متعدد آن و در پایان ترجمه بقیه کتاب غایه القصوی می‌پردازد که توسط آقا سید ابوالقاسم موسوی اصفهانی تداوم یافته، معرفی خواهد شد.

۱۴ – غایه القصوی در ترجمه عروه الوثقی

کتاب «غایه القصوی» محدث قمی در زمان حیات سید محمدکاظم طباطبائی یزدی (رحمهالله علیه)نویسنده عروه الوثقی، ترجمه شده است. چون در مقدمه کتاب از صاحب عروه الوثقی با دعای «ادام اللّه ظلّه العالی» یاد کرده است.
شیخ آقا بزرگ تهرانی غایه القصوی را چنین معرفی کرده است: الغایه القصوی فی ترجمه عروه الوثقی، اصله للسید محمد کاظم الطباطبائی الیزدی، المتوفی ۱۳۳۸ (صحیح ۱۳۳۷ق) فی الفروع العملیه. ترجمه أوائله و جمله من ک