توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل قبیله اوس یثرب ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۲۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل قبیله اوس یثرب ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل قبیله اوس یثرب ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint :

اوس

برای دیگر کاربردها، اوس (ابهام‌زدایی) را ببینید.

اوس از قبایل اصلی ساکن در مدینه هم زمان با ظهور اسلام بود. قبیله اوس از نسل اوس بن حارثه بن ثعلبه بن عمرو، از زیر مجموعه‌های قبیله یمنی ازد بود.

[۱] جمهره النسب، محمد الکلبی، ج۲، ص۳۶۳ به بعد.

از پیشینه آنان در یمن تا شیوه انتقال و استقرارشان در یثرب جز گزارش‌هایی افسانه گونه در منابع سده سوم ق. آگاهی‌های درخور اعتماد در دست نیست که ابن هشام کامل‌ترین آن‌ها را آورده است.

[۲] التیجان، وهبه بن منبه، ص۲۹۳-۳۰۲.

مطالعات باستان شناسان و دیگر محققان معاصر نیز به دیدگاهی یکسان در این زمینه نینجامیده است.

[۳] دراسات تاریخیه، محمد بیومی مهران، ج۱، ص۳۱۱-۳۵۲.

فهرست مندرجات

۱ – اوس در جاهلیت
۲ – شاخه‌های اصلی اوس و سران آن
۲.۱ – احیحه بن جلاح
۲.۲ – سوید بن صامت
۲.۳ – عبد عمرو بن صیفی
۲.۴ – مره بن مالک
۲.۵ – امرؤ القیس بن مالک
۲.۶ – عمرو بن مالک
۲.۷ – بزرگ‌ترین و مؤثر‌ترین طایفه اوسی
۲.۸ – نبردهای گوناگون اوس و خزرج
۳ – اعتقادات و باورهای اوس
۳.۱ – عامل گرایش اوسیان به یهود
۳.۲ – رواج دین مسیحیت در یثرب
۳.۳ – الهه های گوناگون اوسیان
۴ – حج گزاری اوس در جاهلیت
۵ – گسترش اسلام در میان اوس
۵.۱ – اوسیان در بیعت عقبه دوم
۵.۲ – بنا نهادن مسجد قبا
۶ – روابط اوس و خزرج در دوران نبوی
۶.۱ – مهم‌ترین مشاجره‌ اوس و خزرج
۷ – نفاق اوس
۷.۱ – نخستین منافقان اوسی
۷.۲ – منافقان اوسی در غزوه تبوک
۷.۳ – بانیان مسجد ضرار
۷.۴ – مساجد اوسیان
۷.۵ – چهره‌های شاخص اوسی
۸ – فهرست منابع
۹ – پانویس
۱۰ – منبع

۱ – اوس در جاهلیت

مهاجرت کلان قبیله ازد از جنوب یمن به شمال آن، به رهبری جد دوم اوس، عمرو ملقب به مزیقیاء حاکم منطقه سبا و رئیس قبیله ازد ، صورت گرفت.

[۴] المعارف، ابن قتیبه، ص۶۴۰.

[۵] تاریخ یعقوبی، ج۱، ص۲۰۳.

در پی او پسرش ثعلبه ملقب به عنقاء، رهبری ازد را بر عهده گرفت و در دوران او مهاجرت ازد از حاشیه دریای سرخ تا شام ادامه یافت.

[۶] المقتضب، یاقوت الحموی، ص۲۲۰.

[۷] وفاء الوفاء، سمهودی، ج۱، ص۱۳۸.

[۸] وفاء الوفاء، سمهودی، ج۱، ص۱۷۲.

در پی ثعلبه، پسرش حارثه به عنوان رهبر قبایل مهاجر که در این هنگام به غسان شهره بودند، برگزیده شد.

[۹] وفاء الوفاء، سمهودی، ج۱، ص۱۳۴.

[۱۰] وفاء الوفاء، سمهودی، ج۱، ص۱۳۷.

وی در آغاز رویارویی‌هایی را در شام بر ضد روم رهبری کرد؛ اما به مرور زیر تاثیر عموی خود جفنه، در حاشیه قرار گرفت و سپس همراه خاندانش به یثرب آمد و پس از بستن پیمانی با حاکمان آن جا، در حومه آن شهر اقامت کرد.

[۱۱] التیجان، وهبه بن منبه، ص۲۹۳-۲۹۷.

از هنگام دقیق مهاجرت اوس به یثرب آگاهی در دست نیست. شاید بتوان با بررسی نسب انصاریان معاصر با پیامبر که یازده تا هفده واسطه میان آنان و اوس وجود داشت، به هنگام تقریبی این مهاجرت دست یافت. بر این اساس، با عنایت به میانگین سی سال برای هر نسل، می‌توان سکونت اوس در یثرب را تا ظهور پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم از حدود ۳۳۰ تا ۵۰۰ سال دانست.
به تدریج و با افزایش جمعیت، اوسیان توانستند در یثرب برای خود جایگاهی بیابند.

[۱۲] التیجان، وهبه بن منبه، ص۳۰۲.

[۱۳] السیره النبویه، ابن هشام، ج۱، ص۱۳.

از این زمان تا مدتی دور، از اوس و خزرج که با هم نسب مشترک داشتند و به فرزندان قیله، دختر ارقم بن عمرو بن جفنه)،

[۱۴] جمهره انساب العرب، ابن حزم، ص۳۳۲.

[۱۵] جمهره النسب، محمد الکلبی، ج۲، ص۳۷۰.

مشهور بودند، آگاهی چندان در دست نیست. گویا جمعیت اوس در این زمان، نسبت به خزرج کمتر افزایش یافته بود. آنان مدتی را نیز زیر سلطه یهودیان یثرب سپری کردند.

[۱۶] تاریخ یعقوبی، ج۱، ص۱۹۷.

[۱۷] جمهره النسب، محمد الکلبی، ج۲، ص۲۶۹.

[۱۸] نسب معد، محمد الکلبی، ج۲، ص۷۲۰۴.

۲ – شاخه‌های اصلی اوس و سران آن

در آستانه ظهور اسلام، اوس به یک قبیله بزرگ با زیر شاخه‌های گوناگون تبدیل شده بود. نسب شناسان برای اوس تنها یک فرزند به نام مالک نام برده‌اند که پنج پسر داشت و طوایف اوسی همگی از آن‌ها ریشه گرفته‌اند. عوف یکی از آن پسران بود که از نسل او تیره‌های گوناگون از بنی عمرو بن عوف ، بنی ضبیعه بن زید ، بنی امیه بن زید ، بنی عبید بن زید ، بنی جحجبا بن کلفه، بنی سمیع (بنی لوذان بن عمرو بن عوف) و بنی معاویه پدید آمدند.

[۱۹] جمهره انساب العرب، ابن حزم، ص۴۷۰.

جز بنی معاویه که به دلیل اختلاف درونی از آن‌ها جدا شدند، دیگر طوایف منشعب از نخستین شاخه اوس یعنی «عوف» در یثرب بالا (عوالی) و به صورت مشخص در قبا ساکن بودند.

[۲۰] جمهره انساب العرب، ابن حزم، ص۴۷۰.

۲.۱ – احیحه بن جلاح

از شخصیت‌های شناخته شده عوفی در روزگار جاهلیت می‌توان به احیحه بن جلاح از طایفه بنی جحجبا اشاره کرد که از معاصران جد دوم پیامبر، هاشم، شمرده می‌شد.

[۲۱] الطبقات، ابن سعد، ج۱، ص۶۴.

[۲۲] السیره النبویه، ابن هشام، ج۱، ص۱۳۷.

[۲۳] المعارف، ابن قتیبه، ص۱۳۰.

نفوذ و قدرت سیاسی احیحه در دوران خود بیش از دیگر سران اوس بود. وی در هماوردی با یکی از سران خزرج، خود را والاتر از همه خواند و بر سر همین ادعا با طایفه خزرجی بنی سالم در همسایگی خویش وارد نبرد شد و به پیروزی رسید.

[۲۴] الاغانی، ابوالفرج الاصفهانی، ج۱۵، ص۳۵.

[۲۵] الکامل، ابن اثیر، ج۱، ص۶۵۸-۶۵۹.

با کشته شدن یکی از خزرجیان طائفه بنی نجار به دستور احیحه و خون‌خواهی آنان، بار دیگر نبرد میان دو گروه آغاز گشت. گرچه در این نبرد، احیحه ناکام شد،

[۲۶] الکامل، ابن اثیر، ج۱، ص۶۶۰-۶۶۱.

آتش نبرد میان اوس و خزرج همچنان برافروخته ماند.

۲.۲ – سوید بن صامت

سوید بن صامت نیز از شخصیت‌های برجسته این شاخه به شمار می‌رود. وی از اندک اشرافی بود که توانست لقب کامل را به سبب حکمت در شعر و شرافت در میان قومش دریافت کند.

[۲۷] فتوح البلدان، بلاذری، ص۵۸۳.

[۲۸] فتوح البلدان، بلاذری، ص۴۵۵ و ۴۵۶.

[۲۹] الاستیعاب، ابن عبدالبر، ج۲، ص۶۷۷.

مادر او لیلی دختر عمرو، خاله عبدالمطلب جد پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم است و از بستگان مادری پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم به شمار می‌آید.

[۳۰] البدایه و النهایه، ابن کثیر، ج۳، ص۱۷۹.

وی در سفر حجی که در کهنسالی به مکه داشت، از سوی پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم به اسلام دعوت شد؛ اما پاسخی مشخص به ایشان نداد.

[۳۱] السیره النبویه، ابن هشام، ج۱، ص۴۲۷.

[۳۲] الاستیعاب، ابن عبدالبر، ج۲، ص۶۷۷.

[۳۳] تاریخ طبری، ج۲، ص۸۴.

در پی بازگشت به یثرب، در موقعیتی غافلگیر شد و به دست برخی خزرجیان به قتل رسید و از آن پس، نبرد بعاث آغاز گشت.

[۳۴] انساب الاشراف، بلاذری، ج۱، ص۲۳۸.

[۳۵] الطبقات، ابن سعد، ج۳، ص۴۱۷.

برخی قتل او را در بعاث و در حال مسلمانی دانسته‌اند.

[۳۶] السیره النبویه، ابن هشام، ج۱، ص۴۲۷.

[۳۷] تاریخ طبری، ج۲، ص۳۵۲.

[۳۸] الاستیعاب، ابن عبدالبر، ج۲، ص۶۷۷.

۲.۳ – عبد عمرو بن صیفی

شخصیت با نفوذ دیگر این شاخه، عبد عمرو بن صیفی ، پدر حنظله غسیل الملائکه ، نام داشت که به ابوعامر راهب مشهور بود. وی در روزگار جاهلیت بت پرستی را ترک کرد و به آیین مسیحیت یا حنیفیت گروید.

[۳۹] الطبقات، ابن سعد، ج۵، ص۴۸.

[۴۰] انساب الاشراف، بلاذری، ج۱، ص۲۸۱.

او کنار دو رهبر دیگر اوس که از شاخه‌های دیگر بودند، نبرد بعاث را برنامه ریزی کرد.

[۴۱] الاغانی، ابوالفرج الاصفهانی، ج۱۷، ص۸۱.

سخن مقریزی که وی را «راس الاوس» دانسته،

[۴۲] امتاع الاسماع، مقریزی، ج۱، ص۱۳۲.

بیانگر جایگاه وی نزد اوسیان است. ابوعفک، شاعر اوسی و یهودی طایفه بنی عمرو بن عوف که صد و اندی سال زندگی کرد، در دوره اسلامی تاثیر گذار بود.

[۴۳] المغازی، واقدی، ج۱، ص۱۷۴.

[۴۴] الطبقات، ابن سعد، ج۲، ص۲۸.

[۴۵] الطبقات، ابن سعد، ج۳، ص۳۶۶.

از دیگر شاعران آنان می‌توان به عبید بن ناقد از طایفه جحجبا که سروده‌هایی در نبرد سراره میان بنی حارث از خزرج و بنی عمرو بن عوف و نیز نبرد بقیع سرود

[۴۶] تاریخ دمشق، ابن عساکر، ج۵۹، ص۴۳۴.

[۴۷] الکامل، ابن اثیر، ج۱، ص۶۶۴.

[۴۸] الکامل، ابن اثیر، ج۱، ص۶۷۳.

و همچنین درهم بن زید که سروده‌هایی در نبرد سمیر سرود، اشاره کرد.

[۴۹] الاغانی، ابوالفرج الاصفهانی، ج۳، ص۱۹.

عصماء دختر مروان یهودی نیز از این تیره بود که در پی هجرت ، پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم را هجو و از اسلام بدگویی می‌کرد و به قتل رسید.

[۵۰] المغازی، واقدی، ج۱، ص۱۷۲.

[۵۱] انساب الاشراف، بلاذری، ج۱، ص۳۷۳.

[۵۲] بحار الانوار، مجلسی، ج۱۰۸، ص۲۷۷.

۲.۴ – مره بن مالک

مره بن مالک از دیگر فرزندان اوس است که طوایف بنی وائل بن زید، بنی امیه بن زید و بنی عطیه بن زید از او پدید آمدند و به جعادره شهرت یافتند. اینان همچون شاخه عوف در یثرب بالا می‌زیستند. ابوقیس بن اسلت وائلی از رهبران و شاعران این شاخه پیش از اسلام بود

[۵۳] طبقات الشعراء، محمد بن سلام الجمحی، ص۱۱۹.

[۵۴] السیره النبویه، ابن هشام، ج۱، ص۵۸ و ۵۸.

[۵۵] وفاء الوفاء، سمهودی، ج۱، ص۱۷۹.

که به سبب ازدواج با یکی از زنان قریشی، با قریشیان ارتباط داشت.

[۵۶] السیره النبویه، ابن هشام، ج۱، ص۲۸۳.

[۵۷] السیره النبویه، ابن هشام، ج۱، ص۴۳۷.

وی در نبردهای اوس و خزرج از جمله درگیری با بنی مازن بن نجار ،

[۵۸] الکامل، ابن اثیر، ج۱، ص۶۶۵.

نبرد بقیع

[۵۹] الکامل، ابن اثیر، ج۱، ص۶۷۴.

و نخستین نبرد فجار

[۶۰] الکامل، ابن اثیر، ج۱، ص۶۷۶.

فرماندهی اوسیان را بر عهده داشت. برخی وی را از بنی خطمه، شاخه دیگر اوس، می‌دانند.

[۶۱] السیره النبویه، ابن هشام، ج۱، ص۵۸.

[۶۲] الطبقات، ابن سعد، ج۴، ص۳۸۳.

شاس بن قیس نیز از اشراف و سران برجسته بنی عطیه بن زید بود که برجی در یثرب ساخته بود

[۶۳] جمهره النسب، محمد الکلبی، ج۲، ص۴۰۵.

[۶۴] جمهره انساب العرب، ابن حزم، ص۳۴۶.

[۶۵] وفاء الوفاء، سمهودی، ج۱، ص۱۵۶.

که به نام خودش شناخته می‌شد.
جشم فرزند دیگر مالک بود که طایفه بنی خطمه به او می‌رسد.

[۶۶] جمهره انساب العرب، ابن حزم، ص۳۴۵.

از بنی خطمه در روزگار جاهلیت آگاهی چندان در دست نیست، جز آن که در نبرد سمیر کنار طایفه اوسی بنی عمرو بن عوف و رهبرش احیحه بن جلاح قرار گرفت.

[۶۷] الاغانی، ابوالفرج الاصفهانی، ج۳، ص۱۶.

۲.۵ – امرؤ القیس بن مالک

از امرؤ القیس بن مالک، فرزند دیگر اوس، دو طایفه بنی واقف و بنی سلم منشعب شد. سکونتگاه این دو شاخه نیز کنار مسجد فضیخ قرار داشت.

[۶۸] جمهره انساب العرب، ابن حزم، ص۳۴۴.

[۶۹] وفاء الوفاء، سمهودی، ج۱، ص۱۵۶.

در پی درگیری این دو طایفه با یکدیگر، بنی سلم به قبا مهاجرت کرد و به شاخه اوسی عوف پیوست.

[۷۰] جمهره النسب، محمد الکلبی، ج۲، ص۴۰۳-۴۰۴.

[۷۱] جمهره انساب العرب، ابن حزم، ص۳۴۵.

[۷۲] وفاء الوفاء، سمهودی، ج۱، ص۱۵۶.

درباره این دو طایفه آگاهی‌های دیگر در دست نیست.

۲.۶ – عمرو بن مالک

عمرو معروف به نبیت فرزند دیگر مالک است که طوایف سه گانه بنی عبد الاشهل ، بنی ظفر و بنی حارثه به آن می‌رسند.

[۷۳] جمهره انساب العرب، ابن حزم، ص۴۷۱.

[۷۴] وفاء الوفاء، سمهودی، ج۱، ص۱۵۳-۱۵۴.

اینان در یثرب پایین زندگی می‌کردند. به دلیل اختلاف‌های درون شاخه‌ای، بنی حارثه زیر فشار بنی عبدالاشهل ناچار به ترک منطقه شد و به خیبر رفت؛ اما با وساطت‌های پسین بازگشت و در مناطق شمالی تر اقامت کرد.

[۷۵] وفاء الوفاء، سمهودی، ج۱، ص۱۵۳.

بنی ظفر در روزگار جاهلیت به دلیل ستیزهای خونین با طایفه خزرجی بنی مالک بن نجار، وارد نبرد شده بود.

[۷۶] الکامل، ابن اثیر، ج۱، ص۶۶۶.

۲.۷ – بزرگ‌ترین و مؤثر‌ترین طایفه اوسی

بنی عبد الاشهل بزرگ‌ترین و مؤثر‌ترین طایفه اوسی این شاخه است که در تحولات پیش از اسلام حضور برجسته‌ای داشته است. بر پایه سخن ابن اثیر، نخستین نبرد آن‌ها با خزرج، نبردی است که بر سر خون یکی از هم پیمانانش با بنی نجار خزرجی آغاز کرد.

[۷۷] الکامل، ابن اثیر، ج۱، ص۶۶۸.

از شخصیت‌های شناخته شده این شاخه، می‌توان از حضیر بن سماک اشهلی یاد کرد که در نبردهای سراره، حاطب بقیع و بعاث، اوس را بر ضد خزرج رهبری کرد. برنامه ریزی نبرد بعاث، بزرگ‌ترین نبرد اوس و خزرج که با مشارکت و حضور قبایل و هم پیمانان خارجی دو طرف رخ داد، با همت و تلاش وی صورت گرفت و چون در صحنه نبرد اوسیان پا به فرار گذاشتند، او با نیزه خود را مجروح ساخت. این کار وی باعث شد تا اوسیان که پیش از آن شکست خورده بودند، به حمایت از او به میدان بازگردند و نبرد به سود آنان و با کشتن رئیس خزرجیان، عمرو بن نعمان ، و آتش زدن خانه و نخلستان هایشان به پایان رسید.

[۷۸] الاغانی، ابوالفرج الاصفهانی، ج۱۷، ص۸۵.

[۷۹] امتاع الاسماع، مقریزی، ج۹، ص۱۸۷.

او در پی همین جراحت دوام نیاورد و درگذشت.

[۸۰] الکامل، ابن اثیر، ج۱، ص۶۶۲-۶۷۲.

[۸۱] الکامل، ابن اثیر، ج۱، ص۶۷۵.

[۸۲] امتاع الاسماع، مقریزی، ج۹، ص۱۸۷-۱۸۸.

معاذ بن نعمان اشهلی نیز از رهبران و اشراف این شاخه بود که در نبرد فارع میان بنو نجار و بنی عبد الاشهل، طایفه خود را به نبرد با طایفه خزرجی بنی مالک بن نجار برد.

[۸۳] الکامل، ابن اثیر، ج۱، ص۶۶۹-۶۷۰.

سعد بن معاذ اشهلی از رهبران اوس در دوران پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم فرزند او است.

[۸۴] الاستیعاب، ابن عبدالبر، ج۲، ص۶۰۲.

از بزرگان بنی حارثه نیز می‌توان از اوس بن قیظی و مجدعه بن حارثه نام برد

[۸۵] المغازی، واقدی، ج۱، ص۱۵۷-۴۹۴.

[۸۶] السیره النبویه، ابن هشام، ج۲، ص۲۴۶.

[۸۷] السیره النبویه، ابن هشام، ج۱، ص۴۵۶.

[۸۸] الطبقات، ابن سعد، ج۴، ص۲۷۳.

[۸۹] الطبقات، ابن سعد، ج۴، ص۳۶۴-۳۶۹.

که در گزارش‌های پیش از اسلام، کمتر از آنان یاد شده است. قیس بن خطیم از بنی ظفر، از شاعران برجسته این شاخه است که در برابر شاعران خزرج به هماوردی می‌پرداخت. پیش از هجرت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم همسر وی به پیامبر ایمان آورده بود. در سفری که به مکه آمد، پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم به وی درباره همسرش سفارش کرد. وی پیش از هجرت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم به دست برخی خزرجیان به قتل رسید.

[۹۰] الاغانی، ابوالفرج الاصفهانی، ج۳، ص۱۰.

۲.۸ – نبردهای گوناگون اوس و خزرج

در منابع تاریخی، نبردهای گوناگون را به اوس و خزرج نسبت داده‌اند.

[۹۱] الکامل، ابن اثیر، ج۱، ص۶۵۸-۶۸۴.

از میان ۱۳ درگیری که ابن اثیر گزارش کرده، هفت درگیری میان شاخه‌ای از اوس با شاخه‌ای از خزرج روی داده است. از شش نبرد دیگر، جز بعاث که به نظر همه تاریخ نگاران میان تمام شاخه‌های اوس و خزرج روی داده، یعنی درگیری‌های سمیر، ربیع، بقیع، فجار اول و فجار دوم آگاهی‌های تفصیلی از جمله حضور شاخه‌ها و زیرشاخه‌های اوس یا خزرج در دست نیست و فقط گفته‌اند که این نبرد میان اوس و خزرج روی داده است.

[۹۲] الکامل، ابن اثیر، ج۱، ص۶۵۸-۶۸۴.

۳ – اعتقادات و باورهای اوس

منابع از رواج آیین یهود در میان یثربیان حکایت دارد. در ریشه یابی روابط آن‌ها با یهود، نشانه‌هایی از ارتباط نیاکان اوس با کاهنان یهود یمن دیده می‌شود.

[۹۳] نسب معد، محمد الکلبی، ج۲، ص۱-۲.

نخستین و جامع‌ترین سند درباره یهودیان اوس، عهدنامه‌ای است که پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم در آغاز ورود خود به مدینه میان تیره‌های گوناگون بست که در آن به یهودیان اوس تصریح شده است.

[۹۴] السیره النبویه، ابن هشام، ج۱، ص۵۰۱.

۳.۱ – عامل گرایش اوسیان به یهود

می‌توان معاشرت طولانی اوسیان با یهودیان را عمده‌ترین عامل گرایش آنان به این آیین دانست. مفسران مسلمان در این زمینه به عللی همچون استفاده اوسیان از دایه‌های یهودی برای نوزادان و کودکانشان اشاره کرده‌اند.

[۹۵] اسباب النزول، واحدی، ص۵۳.

[۹۶] جامع البیان، طبری، ج۳، ص۲۳-۲۴.

نزدیکی سکونتگاه‌های اوس و یهود یثرب را می‌توان از دیگر عوامل گرایش به یهودی گری دانست.

[۹۷] وفاء الوفاء، سمهودی، ج۱، ص۱۹۸.

این مجاورت زمینه ارتباط بیشتر و نزدیک تر آن‌ها را فراهم آورد تا جایی که به برقراری پیمان‌های سیاسی میان آنان و یهود بنی نضیر و بنی قریظه انجامید.

[۹۸] الاغانی، ابوالفرج الاصفهانی، ج۳، ص۱۹ و ۲۰.

این ارتباط بیش از پیمان خزرج با بنی قینقاع موثر بود؛ زیرا بنی نضیر و بنی قریظه خود را از آن رو که نسب به هارون می‌رساندند، کاهن می‌نامیدند و اعتبار مذهبی ویژه برای خود باور داشتند؛ اما بنی قینقاع چنین ادعایی نداشت.

[۹۹] النهایه، مبارک ابن اثیر، ج۴، ص۲۱۵.

[۱۰۰] وفاء الوفاء، سمهودی، ج۱، ص۱۷۱.

همچنین برخی اوسیان برای حل و فصل دعاوی خود به کاهنان یهودی مراجعه می‌کردند

[۱۰۱] اسباب النزول، واحدی، ص۱۰۷.

و زمانی که زنی از آن‌ها نگران مرگ نوزاد یا کودک خود می‌شد، نذر می‌کرد در صورت بهبود، فرزند خود را یهودی کند.

[۱۰۲] جامع البیان، طبری، ج۴، ص۳۹۴ تا ۴۱۳.

[۱۰۳] اسباب النزول، واحدی، ص۷۵ تا ۷۸.

[۱۰۴] اسباب النزول، واحدی، ص۵۲.

این گزارش‌ها به خوبی از اعتبار آیین یهودی در میان جمعی از اوسیان حکایت دارد. آنان زیر تاثیر یهودیان، به محدودیت‌هایی در روابط جنسی خود با همسرانشان پایبند بودند. آیه ۲۲۳ بقره در این زمینه نازل شد و چنین محدودیت‌هایی را بی اساس دانست:

[۱۰۵] صحیح مسلم، ج۲، ص۱۰۵۸.

[۱۰۶] مجمع البیان، طبرسی، ج۲، ص۸۸ و ۸۹.

{نساؤکم حرث لکم فاتوا حرثکم… }

[۱۰۷] بقره/سوره۲، آیه۲۲۳.

.

۳.۲ – رواج دین مسیحیت در یثرب

درباره رواج دین مسیحیت در یثرب، آگاهی‌های تاریخی محدود، از جمله گزارش‌هایی از تاثیر بازرگانان مسیحی بر جوانان یثرب و تغییر کیش آن‌ها به مسیحیت در منابع اسلامی دیده می‌شود.

[۱۰۸] جامع البیان، طبری، ج۴، ص۳۹۴ تا ۴۱۳.

[۱۰۹] جامع البیان، طبری، ج۳، ص۲۲.

[۱۱۰] مجمع البیان، طبرسی، ج۲، ص۶۳۰.

ابوعامر از بزرگان اوس در دوران مهاجرت پیامبر به مدینه، زیر تاثیر مسیحیت قرار گرفته بود.

[۱۱۱] انساب الاشراف، بلاذری، ج۱، ص۲۸۱.

۳.۳ – الهه های گوناگون اوسیان

اوس همچون دیگر شاخه‌های ازدی ساکن در یمن الهه‌های گوناگون داشت.

[۱۱۲] تاریخ عرب قبل از اسلام، عبدالعزیز سالم، ص۳۶۰-۳۶۷.

آنان بت منات را که در ساحل دریای سرخ در منطقه مشلل و در جایی به نام قدید، میان مکه و مدینه

[۱۱۳] الاصنام، هشام بن محمد کلبی، ص۱۳.

معبدی داشت، می‌پرستیدند.

[۱۱۴] السیره النبویه، ابن هشام، ج۱، ص۸۵.

[۱۱۵] الطبقات، ابن سعد، ج۲، ص۱۱۱.

[۱۱۶] الاصنام، هشام بن محمد کلبی، ص۱۳.

بسیاری از بت‌های یثرب از چوب بودند.

[۱۱۷] وفاء الوفاء، سمهودی، ج۱، ص۲۴۹.

در منابع به بت‌های فراوان میان تیره‌های اوسی چون بنی عبد الاشهل،

[۱۱۸] الطبقات، ابن سعد، ج۳، ص۳۲۱.

بنی واقف ،

[۱۱۹] اسد الغابه، ابن اثیر، ج۴، ص۶۳۰.

بنی حارثه،

[۱۲۰] الطبقات، ابن سعد، ج۳، ص۳۴۳.

بنی بیاضه

[۱۲۱] الطبقات، ابن سعد، ج۳، ص۴۴۸.

و بنی خطمه

[۱۲۲] الطبقات، ابن سعد، ج۴، ص۲۷۹.

اشاره شده است. با ورود پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم به مدینه، برخی تیره‌های اوسی مسلمان شدند. شماری همچون بنی واقف، بنی خطمه، بنی وائل و بنی امیه که به آن‌ها اوس منات گفته می‌شد،

[۱۲۳] الاغانی، ابوالفرج الاصفهانی، ج۱۷، ص۸۴.