توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل دیدگاه ابن تیمیه درباره آیه انفاق ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۲۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل دیدگاه ابن تیمیه درباره آیه انفاق ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل دیدگاه ابن تیمیه درباره آیه انفاق ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint :

آیه انفاق (دیدگاه ابن تیمیه)

آیه انفاق، (۲۷۴ سوره‌ بقره) مطابق دیدگاه غالب مذاهب اسلامی بویژه بسیاری از دانشمندان اهل‌سنت، در شأن امیرالمؤمنین امام علی (علیه‌السلام) نازل شده است. ابن تیمیه با اقامه چند شبهه سعی در انکار این موضوع دارد. این مقاله سعی دارد، با مراجعه به منابع معتبر اهل‌سنت، به بررسی این ادعا بپردازد. بر اساس گزارشات و سندهای متعدد، این شأن نزول از سوی بسیاری از دانشمندان شیعه و اهل‌سنت صحیح و پذیرفته شده است و روایات آن از طرق متعدد و توسط علمای بسیاری نقل شده است. ابن‌تیمیه با استشهاد به ضعف سند در یک مورد، سعی دارد که روایتِ در این خصوص را کذب و دروغین معرفی کند. در حالی که همین روایت از طرق دیگری نیز رسیده که ضعف سند را جبران کرده است. وی در مغالطه‌ای آشکار، با استدلال به عام بودن مفهوم آیه، درصدد رد و تکذیب سبب نزول است. در صورتی که همه می‌دانند، سبب نزول، هیچ ارتباطی به عام بودن مفهوم آیه ندارد و در حین اینکه مفهوم آیه عام است و همیشه می‌توان به آن عمل کرد. اما سبب نزول آیه خاص بوده و از طریق روایات و نقل ثابت می‌شود. وی ادعا می‌کند که سبب نزول فضیلت نیست! در حالی که همه دانشمندان آن را فضیلت شمرده‌، و حتی خود او در مورادی دیگر، به فضیلت بودن آن استدلال کرده است.

فهرست مندرجات

۱ – اثبات فضیلت امام علی با آیه انفاق
۱.۱ – متن آیه
۱.۲ – استدلال شیعه
۱.۳ – نقد و بررسی
۲ – دیدگاه ابن‌تیمیه
۳ – نقد دیدگاه ابن‌تیمیه
۳.۱ – نقد اشکال عدم صحت نقل
۳.۲ – طریق روایت ثعلبی
۳.۳ – طریقه روایت ابی نعیم
۳.۴ – روایات دیگر
۳.۵ – طرق دیگر نقل روایت
۳.۶ – نقد اشکال کذب بودن روایت
۳.۷ – نقد اشکال عام بودن آیه
۳.۸ – نقد اشکال ناسازگاری محتوای روایت با آیه
۳.۹ – نقد اشکال ناچیز بودن عمل و عدم دلالت بر افضلیت
۴ – نتیجه‌گیری
۵ – فهرست منابع
۶ – پانویس
۷ – منبع

۱ – اثبات فضیلت امام علی با آیه انفاق

پیروان اهل‌بیت (علیهم‌السّلام) برای اثبات افضلیت و امامت امیرالمؤمنین علی (علیه‌السّلام)، به آیات و روایات مختلفی استناد کرده‌اند. یکی از این آیات، آیه ۲۷۴ سوره بقره، معروف به «آیه انفاق» است.

۱.۱ – متن آیه

«الَّذِینَ یُنْفِقُونَ اَمْوالَهُمْ بِاللَّیْلِ وَ النَّهارِ سِرًّا وَ عَلانِیَهً فَلَهُمْ اَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ‌ وَ لا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لا هُمْ یَحْزَنُون؛

[۱] بقره/سوره۲، آیه۲۷۴.

کسانی که مال خود را در شب و روز و پنهان و آشکارا انفاق می‌کنند، اجر ایشان پیش خدای تعالی است و خوف و ترسی برای آنان نیست و حزین و ناراحت نیستند.»

۱.۲ – استدلال شیعه

استدلال شیعه در نزول این آیه در شأن امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام)، مستند به روایات است. این روایات از طرق مختلف و توسط بسیاری از دانشمندان نقل شده است. اکثر مفسرین نیز در تفسیر آیه ۲۷۴ سوره بقره، شأن نزول این آیه را در مورد حضرت علی (علیه‌السّلام)صحیح دانسته و روایاتِ در این خصوص را ذکر کرده‌اند. یکی از معتبرترین کتاب‌ها در خصوص بیان شأن نزول آیات، کتاب اسباب النزول واحدی است که روایت مورد نظر در این خصوص را این چنین نقل کرده است.
«و قال الکلبی نزلت هذه الآیه فی علی بن‌ابی‌طالب رضی‌اللَّه‌عنه، لم‌ یکن یملک غیر اربعه دراهم، فتصدق بدرهم لیلًا، و بدرهم نهاراً، و بدرهم سراً، و بدرهم علانیه، فقال له رسول‌اللَّه (صلی‌اللَّه علیه وآله) ما حملک علی هذا؟ قال: حملنی ان استوجب علی اللَّه الذی وعدنی، فقال له رسول‌اللَّه صلی‌اللَّه علیه و آله: اَلا اِنَّ ذلک لک، فانزل‌ اللَّه‌ تعالی هذه الآیه».

[۲] واحدی، علی بن احمد، اسباب نزول القرآن، ص۹۵.

کلبی در این خصوص گفته است این آیه در شأن امیرالمؤمنین علی (علیه‌السّلام) نازل شده است. حضرت علی (علیه‌السّلام) چیزی جز چهار درهم همراه نداشت؛ پس درهمی را در شب و درهمی در روز و درهمی مخفیانه و درهمی را آشکارا انفاق کرد. سپس رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) به ایشان فرمودند چه چیز تو را به این کار وادار کرد؟ امیرالمؤمنین علی (علیه‌السّلام) پاسخ داد: این کار را انجام دادم تا مستوجب وعده خدا در مورد انفاق کنندگان شوم؛ سپس رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمودند: همانا این اتفاق برایت خواهد افتاد و سپس خداوند این آیه را نازل کرد.

۱.۳ – نقد و بررسی

در خصوص پذیرش و یا رد شأن نزول آیه انفاق باید توجه داشت که شأن نزول از طریق نقل، قابل ارزیابی است؛ از آنجایی که در مورد این آیه نیز، شأن نزول‌های متفاوتی نقل شده است و روایات در این خصوص متعدد است، (ابن جوزی در تفسیرش می‌نویسد: در اینکه این آیه در شأن چه کسی نازل شده سه قول است؛ قول اول در شأن رباط خیل است و قول دوم در خصوص امیرالمومنین علی (علیه‌السّلام) است و سپس روایت مذکور را نقل کرده و می‌گوید: مجاهد، ابن سائب و مقاتل نیز بر همین نظرند. وی در قول سوم می‌گوید: این آیه در شأن علی و عبدالرحمن بن عوف نازل شده است، و این روایتِ ضحاک از ابن عباس است»

[۳] ا بن جوزی، جمال الدین، زاد المسیر فی علم التفسیر، ج۱، ص۲۴۶.

همه دانشمندان با توجه به قوت و ضعف روایات در این خصوص، به تقویت یا تضعیف یک شأن نزول رأی داده‌اند و هیچ یک از علما، با وجود روایت در خصوص یک شأن نزول، آن را رد نکرده‌اند. اولین بار ابن تیمیه با طرح شبهات و نه استدلال‌های متقن و صحیح، سعی در تکذیب و رد برخی از شأن نزول‌ها (که مورد قبول بسیاری از علمای علم تفسیر بوده و هست)، کرد. متاسفانه بعد از او نیز، برخی از پیروان وی (وهابیون)، حرف‌ها و ادعاهای او را تکرار کرده و به این شبهات پرداخته‌اند. در ادامه، این مقاله سعی دارد، با استفاده از منابع اهل‌سنت، به بررسی این دیدگاه و شبهات طرح شده از طرف وی بپردازد.

۲ – دیدگاه ابن‌تیمیه

ابن‌تیمیه بعد از اطلاع از کتاب منهاج الکرامه علامه حلی که در اثبات مقام امامت و افضلیت امیرالمؤمنین علی (علیه‌السّلام) نگاشته شده بود، کتابی با نام منهاج السنه با رویکرد رد و ابطال روش و استدلال‌های علامه حلی نوشت.
علامه حلی بعد از بیان روایت در خصوص نزول آیه انفاق در شان امیرالمؤمنین علی (علیه‌السّلام) نوشته است این روایت را ثعلبی نیز روایت کرده است و از آنجا که چنین اتفاقی برای غیر از ایشان رخ نداده، پس این ماجرا نشانه‌ی افضلیت امیرالمؤمنین علی (علیه‌السّلام) بوده و ایشان امام هستند. («البرهان السابع والعشرون: قوله تعالی: (الذین ینفقون اموالهم باللیل والنهار سرا و علانیه)، من طریق ابی نعیم (الحافظ) باسناده الی ابن عباس نزلت فی علی، کان معه اربعه دراهم، فانفق درهما باللیل، و درهما بالنهار، و درهما سرا، و درهما علانیه، و روی الثعلبی ذلک. ولم یحصل ذلک لغیره، فیکون افضل، فیکون هو الامام»

[۴] حلی، حسن، منهاج الکرامه، ص۱۳۷.

ایشان با طرح شبهاتی پیرامون این موضوع (شأن نزول)، فضیلت را انکار نموده، و محورهای گوناگونی را برای اثبات مدعای خویش، طرح می‌نماید.
ابن‌تیمیه با شبهه در دو محور سندی و دلالی، سعی در رد این برهان نموده است. اشکالات وی از این قرار است:
اشکال به صحت نقل روایت.
کذب بودن روایت.
عام بودن مضمون آیه.
ناسازگاری محتوای آیه با روایت.
عدم فضیلت بودن عمل به آیه.
به عنوان مقدمه باید به این نکته در خصوص روش و نحوه استدلال علامه حلی توجه داشت که یکی از مهم ‌ترین شروط امامت نزد علامه حلی، افضلیت است. ایشان از مجموعه ادله و شواهد برای افضلیت امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام) استفاده کرده است. آیه انفاق نیز یکی از شواهد افضلیت است.
بهترین روش ارزیابی سخن علامه حلی در خصوص نزول آیه انفاق در شأن امام علی (علیه‌السّلام)، مراجعه به کتب تفسیری و حدیثی است. اکثر مفسرین در تفسیر آیه ۲۷۴ بقره، شأن نزول این آیه را در مورد حضرت علی (علیه‌السّلام) دانسته و روایت ابن‌عباس در این خصوص را ذکر کرده‌اند. بغوی در معالم التنزیل فی تفسیر و التاویل،

[۵] بغوی، حسین بن مسعود، معالم التنزیل فی التفسیر و التاویل، ج۱، ص۳۳۹.

بیضاوی در تفسیر خود، انوار التنزیل و اسرار التاویل،

[۶] بیضاوی، عبدالله بن محمد، تفسیر البیضاوی المسمی انوار التنزیل و اسرار التاویل، ج۱، ص۱۶۱.

این روایت را نقل کرده‌اند. قرطبی نیز در ذیل این آیه آورده است «و روی عن ابن عباس انه قال هذه الآیه، نزلت فی علی بن ابیطالب رضی‌الله عنه، کانت معه اربعه دراهم فتصدق بدرهم لیلا و بدرهم نهارا و بدرهم سرا و بدرهم جهرا، ذکره عبدالرزاق قال اخبرنا عبدالوهاب بن مجاهد عن ابیه عن ابن عباس».

[۷] قرطبی، محمّد، الجامع لاحکام القرآن، ج۳، ص۳۴۷.

همین روایت را شوکانی در تفسیر خود ذکر کرده و اضافه می‌کند. هرچند عبدالوهاب ضعیف است، ولی ابن‌مردویه این روایت را از طریقی دیگر از ابن عباس نقل کرده است.

[۸] شوکانی، محمد بن علی، فتح القدیر، ج۱، ص۴۹۸.

در ادامه به ذکر هر یک از اشکالات ابن‌تیمیه در این خصوص و پاسخ به آنها می‌پردازیم.

۳ – نقد دیدگاه ابن‌تیمیه

اشکالات و استدلال‌های ابن‌تیمیه، مبنی بر عدم افضلیت امیرالمومنین علی (علیه‌السّلام)، در محورهای گوناگونی که ارائه داده است، قابل نقد و اشکال بوده، و در نهایت این افضلیت قابل اثبات است.

۳.۱ – نقد اشکال عدم صحت نقل

ابن‌تیمیه با باطل خواندن این برهان، خواستار بررسی “صحت نقل” شده است. وی ادعا کرده است که روایت ابونعیم و ثعلبی، دلیل بر صحت نقل نمی‌باشد.

[۹] ابن‌تیمیه، احمد، منهاج السنه، ج۷، ص۲۲۸.

در پاسخ به شبهه صحت نقل، روایت مذکور از منابع روایی اهل‌سنت بررسی شده است.

۳.۲ – طریق روایت ثعلبی

ثعلبی شأن نزول آیه انفاق درباره امیرالمؤمنین علی (علیه‌السّلام) را در تفسیرش این گونه ذکر کرده و می‌گوید: «مجاهد عن ابن‌عباس قال: کان عند علیّ بن‌ابیطالب (کرّم الله وجهه) اربعه دراهم لایملک غیرها، فتصدق بدرهم سرّا، و درهم علانیّه، و درهم لیلا و درهم نهارا، فنزلت الَّذِینَ یُنْفِقُونَ اَمْوالَهُمْ بِاللَّیْلِ وَ النَّهارِ الآیه. و عن یزید بن روان قال: ما نزل فی احد من القرآن ما نزل فی علی بن‌ ابیطالب رضی‌الله‌عنه».

[۱۰] ثعلبی، احمد، الکشف و البیان، ج۲، ص۲۷۹.

مجاهد از ابن‌عباس نقل کرده است که نزد امیرالمؤمنین علی (علیه‌السّلام) چهار درهم بود و غیر آن چیزی نداشت. درهمی از آن را مخفیانه و درهمی را آشکار، و درهمی را شب و درهمی را روز صدقه داد؛ پس این آیه در شان ایشان نازل شد. یزید بن روان گفته است: در شأن هیچ کس مانند آنچه در شأن امیرالمؤمنین علی (علیه‌السّلام) از قرآن نازل شده، وجود ندارد.
ثعلبی روایت را در متن تفسیرش بدون سند ذکر کرده است. باید متذکر شد که این مطلب از اعتبار نقل او نمی‌کاهد؛ زیرا که منابع ثعلبی، علاوه بر اساتید و مشایخ وی، («منابع ثعلبی را در تفسیر الکشف و البیان می‌ توان به دو دسته شفاهی و مکتوب تقسیم کرد. وی مجموعه مسموعات خود را از قریب به سیصد تن از شیوخ هم عصرش با ذکر سند، در جای جای تفسیر آورده است. این شنیده‌ها علاوه بر احادیث نبوی، شامل قصص و حکایات و همچنین اقوال پراکنده مفسران و محدّثانی است که تالیف مستقل و مکتوبی نداشته‌اند. ثعلبی از میان این سیصد شیخ، بیشتر مطالب را از استادانی چون ابن حبیب نیشابوری و ابومحمد عبدالله بن حامد و حاکم نیشابوری و بیش از همه، ابوعبداللّه حسین بن محمد بن فَنْجویِه ثقفی دینوری شنیده است»؛ برای تفصیل بیشتر به منابع ذیل رجوع کنید

[۱۱] ثعلبی، احمد، الکشف و البیان، ج۱، ص۹۹- ۹۷.

[۱۲] ثعلبی، احمد، الکشف و البیان، ج۱، ۹۱-۹۰.

[۱۳] ثعلبی، احمد، الکشف و البیان، ج۱، ص۱۱۳؛۱۰۷.

[۱۴] ثعلبی، احمد، الکشف و البیان، ج۱، ۱۰۴؛ ۱۰۲.

[۱۵] ثعلبی، احمد، الکشف و البیان، ج۱، ص۱۱۳.

[۱۶] ثعلبی، احمد، الکشف و البیان، ج۱، ص۴۱؛ ۳۸؛ ۳۳؛ ۲۱.

[۱۷] ثعلبی، احمد، الکشف و البیان، ج۸، ص۱۴۵؛ ۱۰۶.

[۱۸] ثعلبی، احمد، الکشف و البیان، ج۱۷، ص۳۸۴.

شامل کتاب‌های موجود در عصر او می‌باشد. او با ذکر فهرست این کتب (به همراه طرق اجازه آنها در مقدمه کتابش)،

[۱۹] ثعلبی، احمد، الکشف و البیان، ج۱، ص۶۸-۲۰.

از تکرار اسناد در متن، خودداری کرده است.
دانشمندان، ثعلبی را در علم تفسیر و قرائات و ادبیات عرب و فن وعظ، ستوده و او را در نقل حدیث، ثقه دانسته‌اند. («وی دوبار بر وثاقت ثعلبی در حدیث اذعان کرده است»

[۲۰] حموی، یاقوت، معجم البلدان، ج۴، ص۱۶۶۳ـ۱۶۶۲.

[۲۱] صریفینی، تقی‌الدین، المنتخب من کتاب لسیاق التاریخ نیشابور، ص۹۴.

[۲۲] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۴۳۵-۴۳۷.

کتاب‌های طبقات الشافعیه ایشان را از فقهای شافعی برشمرده و به فقاهت وی تصریح کرده‌اند.

[۲۳] سبکی، عبدالوهاب، طبقات الشافعیه الکبری، ج۴، ص۵۹-۵۸.

ثعلبی در عصر خود، به خصوص در تفسیر قرآن، آوازه‌ای بلند داشته است؛ به گونه‌ای که طالبان علم از مناطق دوردست و از هر مذهبی برای استفاده از مجلس درس وی، به نیشابور سفر می‌کردند.

[۲۴] حموی، یاقوت، معجم البلدان، ج۴، ص۱۶۶۳ـ۱۶۶۲.

کتاب تفسیر وی با نام الکشف و البیان، در زمره تفاسیر جامع و بر منهج تفاسیر ماثور و از منابع معتبر تفسیری است. بیشتر عالمان، منابع این تفسیر را ستوده و برخی آن را برتر از تفاسیر دیگر دانسته‌اند.

[۲۵] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص۴۳۶.

۳.۳ – طریقه روایت ابی نعیم

ابونعیم حدیث را به این طریق روایت کرده و می‌گوید: مرا (ابونعیم الحافظ) ابوبکر بن خلاد از احمد بن علی الخزار از محمود بن حسین مروزی از عبدالله بن محمد بن جعفر از محمد بن یحیی بن مالک الضبی از محمد بن سهل جرجانی و محمد بن ابراهیم بن علی، این دو از ابوعروبه از سلمه بن شبیب از عبدالرزاق از عبدالوهاب بن مجاهد از پدرش از ابن عباس در قول خداوند که فرمود: «الذین ینفقون اموالهم باللیل و النهار سرا و علانیه» حدیثی نقل کرد که در شأن امیرالمؤمنین علی (علیه‌السّلام) نازل شد. با او چهار درهم بود که در شب یک درهم و در روز یک درهم و در پنهان یک درهم و در آشکار یک درهم، انفاق نمود. (این روایت در کتاب النور المشتعل من کتاب ما نزل من القرآن فی علی (علیه‌السّلام) در صفحات ۴۳-۴۴ ذکر شده است. این کتاب بازنویسی کتاب ما انزل من القرآن فی علی از ابونعیم است که با تلاش آقای محمدباقر محمودی و استفاده از دیگر منابع اهل سنت بازنویسی شده و در ذیحجه ۱۴۰۶ق، منتشر شده است.
این حدیث را دیگر دانشمندان اهل‌سنت در کتب خود مانند قندوزی

[۲۶] قندوزی، سلیمان بن ابراهیم، ینابیع الموده، ج۱، ص۲۷۵.

و الجوینی،

[۲۷] جوینی، ابرهیم، فرائدالسمطین، ج۱، ص۳۵۶، ح۲۸.

از طریق ابونعیم نقل کرده‌اند.

۳.۴ – روایات دیگر

علاوه بر ابونعیم و ثعلبی، دانشمندان بسیاری از اهل‌سنت این روایت را در کتب خویش ذکر کرده‌اند. موارد زیر نمونه‌ای از آن است.
قندوزی این حدیث را از موفق بن‌ احمد، حموینی، ثعلبی، مالکی و ابونعیم و معجم الکبیر نقل کرده است.

[۲۸] قندوزی، سلیمان بن ابراهیم، ینابیع الموده لذوی القربی، ج۱، ص۲۷۵.

ابن حجر هیثمی و قندوزی، همین حدیث را از قول “واقدی” آورده‌اند.

[۲۹] قندوزی، سلیمان بن ابراهیم، ینابیع الموده لذوی القربی ج۲، ص۴۱۹.

[۳۰] هیتمی، ابن حجر، الصواعق المحرقه علی أهل الرفض و الضلال و الزندقه، ج۲، ص۳۸۴.

ابن صباغ مالکی از واحدی نقل می‌کند که در تفسیرش حدیث ابن‌عباس را نقل نموده است.

[۳۱] مالکی، ابن صباغ، فصول المهمه فی معرفه الائمه، ج۱، ص۵۷۷.

خوارزمی همین روایت را از مجاهد نقل می‌نماید؛ سپس شعری که چند فضیلت امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام) را یادآور شده، در ادامه سخنش می‌آورد.

[۳۲] خوارزمی حنفی، موفق بن احمد، المناقب، ص۲۸۲.

هیثمی،

[۳۳] هیثمی، علی بن ابی بکر، مجمع الزوائد، ج۶، ص۳۲۴.

نحاس،

[۳۴] نحاس، احمد بن محمد، معانی ‌القرآن، ج۱، ص۳۰۵.

واحدی،

[۳۵] واحدی نیشابوری، علی بن احمد، اسباب‌النزول، ص۹۲.

حاکم نیشابوری،

[۳۶] حاکم حسکانی، عبیدالله بن احمد، شواهد التنزیل، ج۱، ص۱۴۹.

[۳۷] مالکی، ابن صباغ، الفصول‌المهمه، ج۱، ص۵۷۴.

بغوی،

[۳۸] بغوی، حسین بن مسعود، معالم التنزیل، ج۱، ص۳۳۹.

زمخشری،

[۳۹] زمخشری، محمد، الکشاف، ج۱، ص۳۱۹.

قرطبی،

[۴۰] قرطبی، محمد، الجامع لاحکام القرآن، ج۳، ص۳۴۷.

فخر رازی،

[۴۱] فخر رازی، محمد بن عمر، تفسیر کبیر، ج۷، ص۷۱.

خازن،

[۴۲] خازن، علی، تفسیر خازن، ج۱، ص۲۰۸.

طبرانی،

[۴۳] طبرانی، سلیمان بن احمد، المعجم الکبیر، ج۱۱، ص۹۷.

ابن‌اثیر،

[۴۴] ابن‌اثیر، عزالدین، اسدالغابه، ج۳، ص۶۰۱.

سیوطی، («سیوطی در تفسیر خود آورده است که عبدالرزاق، عبد بن حمید، ابن جریر، ابن منذر، ابن ابی‌حاتم، طبرانی و ابن‌عساکر از ابن‌عباس نقل کرده‌اند که آیه ۲۷۴ سوره بقره در شان امیرالمؤمنین علی (علیه‌السّلام) نازل شده است. او چهار درهم داشت، یکی را شب (در راه خدا) صدقه داد و یکی را روز و یکی را پنهانی و یکی را آشکارا، که این آیه نازل گردید»؛

[۴۵] سیوطی، جلال الدین، الدر المنثورفی التفسیر بالماثور، ج۲، ص۱۰۰، ۱۰۱.

شوکانی،

[۴۶] شوکانی، محمد بن علی، فتح‌القدیر، ج۱، ص۳۳۷.

ابن کثیر،

[۴۷] ابن کثیر، اسماعیل، تفسیر ابن‌کثیر، ج۱، ص۵۴۵.

ابن‌عساکر،

[۴۸] ابن‌عساکر، علی بن حسن، تاریخ دمشق، ج۴۲، ص۳۵۸.

صدیق حسن‌خان،

[۴۹] صدیق حسن‌خان، ابوالطیب، تفسیر فتح‌البیان، ج۲، ص۱۳۷.

ابن‌جوزی،

[۵۰] ابن‌جوزی، جمال الدین، التذکره، ص۱۷.

گنجی،

[۵۱] گنجی شافعی، محمد بن یوسف، کفایه‌الطالب، ص۲۳۲.

طبری،

[۵۲] طبری، محب الدین، ذخائر‌العقبی، ص۸۸.

[۵۳] طبری، محب الدین، الریاض‌النضره، ج۳، ص۱۷۸.

شبلنجی،

[۵۴] شبلنجی، مومن بن حسن، نورالابصار، ص۱۰۵.

ابن‌طلحه شافعی،

[۵۵] ابن‌طلحه شافعی، محمد، مطالب‌السؤول، ص۱۳۶.

ابن‌مغازلی،

[۵۶] ابن مغازلی، علی بن محمد، مناقب علی بن‌ ابی طالب، ص۲۴۱.

نیز این حدیث را نقل کرده‌اند. («در منابع شیعی نیز این روایت را می‌توان دید: رواه الصدوق فی العیون مسندا عن الرضا و روی فی التبیان مثله عن ابن عباس. و فی مجمع البیان. و رواه فی الکشاف»

[۵۷] بلاغی نجفی، محمد جواد، آلاء الرحمن فی تفسیر القرآن، ج‌۱، ص۲۴۱.

۳.۵ – طرق دیگر نقل روایت

این روایت با طرق دیگری نیز وارد شده است. نقل این حدیث با طرق مختلف، می‌تواند آن را تا درجه صحیح ارتقاء دهد. حاکم حسکانی ۱۵ روایت در این زمینه از ابن‌عباس و مجاهد با طرق متعدد گزارش کرده که سند آنها متصل است.

[۵۸] حاکم حسکانی، عبیدالله بن احمد، شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، ج۱، ص۱۴۹-۱۴۰.

۳.۶ – نقد اشکال کذب بودن روایت

ابن‌تیمیه این روایت را کذب دانسته است.

[۵۹] ابن‌تیمیه، احمد، منهاج السنه،