توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل اغتنام فرصت ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint دارای ۱۲۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل اغتنام فرصت ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل اغتنام فرصت ۱۲۰ اسلاید در PowerPoint :

اغتنام عمر

اغتنام عمر، از مباحث علم اخلاق بوده و به معنای بهره‌برداری صحیح از فرصت‌ها می‌باشد. توجه به این موضوع برای استفاده بهینه عمر و رسیدن به سعادت دنیا و آخرت در این مدت محدود و غیر قابل تکرار، امری حیاتی است. دنیا مزرعه آخرت است؛ یعنی هر چه کاشته شود برداشت می‌شود و لذا برای برداشت مناسب در قیامت و مورد سوال قرار گرفتن از نحوه استفاده از فرصت عمر، باید تمام توجه را به زندگی و گذران عمر سپرده شود. در این مقاله به آثار، راهکارها، موانع و لحظات و مراحل ویژه عمر اشاره شده است.

فهرست مندرجات

۱ – مقدمه
۲ – معنای لغوی
۳ – معنای اصطلاحی
۴ – جایگاه
۴.۱ – فرصت کوتاه و بی‌تکرار
۴.۲ – مورد سؤال در قیامت
۴.۳ – رکن سعادت و موفقیت
۴.۴ – مزرعه برداشت آخرت
۵ – آثار و فوائد
۵.۱ – رشد و پیشرفت
۵.۲ – مسرّت و رضایت
۵.۳ – نظم و انضباط
۵.۴ – رسیدن به اهداف متعالی
۶ – علل و راهکار
۶.۱ – آینده‌نگر‌ی
۶.۲ – عبرت‌گیری
۶.۳ – زمان‌شناسی
۶.۴ – تعجیل در امور خیر
۶.۵ – تعقل نمودن
۷ – موانع
۷.۱ – آمال و آرزو
۷.۲ – تاسف بر گذشته
۷.۳ – تنبلی و سستی
۷.۴ – تقلید و تبعیت کور کورانه
۷.۵ – عدم برنامه‌ریزی و مشغولیت‌های نابجا
۸ – لحظات و مراحل ویژه عمر
۸.۱ – ایّام جوانی
۸.۲ – زمان‌های عبادت
۸.۲.۱ – اوقات سحر
۸.۲.۲ – شب‌های قدر
۸.۲.۳ – ایّام حج
۸.۲.۴ – ازمنه دعا
۸.۲.۵ – زمان کار
۸.۳ – اختصاص زمان برای خانواده
۹ – پرسش و پاسخ
۱۰ – پانویس
۱۱ – منبع

۱ – مقدمه

بهره‌گیری صحیح و در راستای سعادت و کمال از نعمت بی‌بدیل عمر که در آموزه‌ها و تعالیم دینی از آن تحت عنوان «اغتنام عمر» یاد می‌شود، یکی از ارکان موفقیت انسان در دنیا و آخرت به شمار می‌رود و همواره مورد تاکید می‌باشد؛ چرا که از طرفی محدوده‌ی عمر انسانی مدتی کوتاه و بی‌تکرار بوده و از طرفی هم رسیدن به سعادت بدون در نظر گرفتن آن میسر نمی‌باشد. بنابراین مومن خواهان تکامل، می‌بایست تا با آماده نمودن بسترهای این فضیلت اخلاقی، اعم از آینده‌نگری آگاهانه، عبرت‌گیری از امور، بالا بردن اطلاعات در مورد زمان‌شناسی و تعقل نمودن در کنارِ دوری جستنِ از موانعی همچون آمال و آرزو، تاسف بر گذشته، تسویف در امور، تبعیت نابجا و بهره‌برداری از اوقات مخصوصی همچون ایام جوانی، اوقات سحر، اوقات خاص دعا و لیالی قدر، خود را از آثار و فوائد این فضیلت اخلاقی که رشد و پیشرفت، مسرّت و خوشحالی و همچنین نظم و انضباط بخشی از آن هستند، بهره‌مند سازد.

۲ – معنای لغوی

واژ «اغتنام» ماخوذ از «غُنم» و به معنای «دستاورد»،

[۱] فراهیدی، خلیل بن احمد، العین، ج۵، ص۱۵۶.

«بهره‌برداری»، «افزایش‌بها» و «ارزش قائل شدن» آمده است که عموماً در رابطه‌ی با بهره‌مند شدن صحیح و بجا از یک چیز به کار گرفته می‌شود و در کنار واژگانی همچون «عمر» که دلالت بر معنای بقا و امتداد زمان دارد، به معنای بهره‌برداری صحیح از فرصت‌ها می‌باشد.

[۲] ابن فارس، احمد، معجم مقائیس اللغه، ج۴، ص۱۴۰.

۳ – معنای اصطلاحی

علمای علم اخلاق در تعریف این فضیلت اخلاقی گفته‌اند: «فرصت عمر، گران‌بهاترین امانتی است که خداوند به انسان هدیه داده تا با بهره‌گیری از آن به کمال انسانی رسد و به مقام خلیفه الهی نایل شود؛ لذا برای دست‌یابی به هدف بزرگ زندگی باید لحظه‌ها را درک کرد و به عبارتی فرصت را غنیمت شمرد. حال اگر کسی از این موهبت الهی به درستی بهره گیرد، مفهوم اغتنام عمر که چیزی جز این نیست، محقق می‌گردد و الا سرمایه حیاتی خود را به هدر داده و چیزی جز تضییع عمر، نصیب او نخواهد شد».

[۳] . نراقی، احمد بن محمدمهدی، معراج السعاده، ص۹۳.

۴ – جایگاه

فرصت عمر و زندگی از جمله موهبت‌های الهی است که خداوند متعال از روی لطف و رحمت خود در اختیار بندگانش قرار داده تا با استفاده از این نعمت بی‌بدیل به اهداف والای خلقت خود برسند. از منظر تعالیم و آموزه‌های وحیانی مکتب اسلام، توجه و بهره‌گیری از این فرصت باید به نحوی باشد که حتی قسمتی از آن نیز بر اثر سهل‌انگاری و بی‌توجهی، مورد غفلت قرار نگیرد؛ چنانچه امام علی (علیه‌السلام) می‌فرماید: «اِنتهزوُا فُرَصَ الخیرِ فاِنَّها تَمُرُّ مَرَّ السَّحاب؛

[۴] تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد،غررالحکم، ج۱، ص۱۵۲.

فرصت‌های نیک را غنیمت بشمارید؛ به درستی که فرصت‌ها مانند گذر کردن ابر می‌گذرند».
بنابراین بزرگترین هنر زندگی، استفاده از فرصت‌های بی‌نظیری است که بر ما می‌گذرد و برای دست‌یابی به این هدف بزرگ زندگی باید لحظه‌ها را درک کرد. آری، این همان کیمیای سعادتی است که انسان‌های موفق و پیروز و مردان بزرگ تاریخ به آن دست یافته‌اند.
این فضیلت اخلاقی از شاخصه‌ها و ویژگی‌هایی برخوردار است که جهات اهمیت آن را تشکیل می‌دهند و عبارتند از:

۴.۱ – فرصت کوتاه و بی‌تکرار

اصولاً هیچ انسانی دو مرتبه به دنیا نمی‌آید تا در یک بار امور جهان را آزمایش کند و در بار دیگر تجربیات خود را به کار بندد. عمر انسان فرصتی است که تنها یک بار و آن هم به طور محدود در اختیار او قرار می‌گیرد؛ بنابراین، با توجه به لحظه‌های محدود زندگی که هر یک پس از دیگری و به سرعت سپری می‌شوند، باید آنها را غنیمت شمرد و به ناچار از تک تک لحظه‌ها و فرصت‌های خود به بهترین وجه استفاده کرد؛ چنانچه امیرمؤمنان علی (علیه‌السلام) در توصیه‌ای خطاب به مؤمنین می‌فرماید: «ایُّها النّاسُ! الآنَ الآنَ مِن قَبلِ النَّدَمِ، و مِن قَبلِ «ان تَقولَ نَفسٌ یا حَسرَتی عَلی ما فَرَّطتُ فی جَنبِ اللّه؛

[۵] حلّی، وَرّام بن ابی فراس، تنبیه الخواطر، ج۲، ص۸۹.

‌ ای مردم! اینک، اینک زمان را دریابید، پیش از آنکه پشیمان شوید و پیش از آنکه هر کسی بگوید: ‌ای دریغا! که در کار خدا کوتاهی کردم». در نتیجه عاقل‌ترین مردم کسانی هستند که همواره از موقعیت‌های موجود استفاده می‌کنند و هیچ فرصتی را به راحتی از کف نمی‌دهند.
حکایت: توصیف حضرت نوح (علیه‌السلام) از عمر ۲۳۰۰ ساله
امام صادق (علیه‌السلام) نقل می‌کند که: حضرت نوح (علیه‌السلام)، دو هزار و سیصد سال زندگی کرد. شهرها را بنا کرد و فرزندانش را در آن سکونت داد، سپس ملک الموت نزد او آمد و در حالی که زیر آفتاب بود، گفت: السلام علیک یا نوح! سلام او را جواب داد و گفت: ‌ای فرشته مرگ! برای چه آمده‌ای؟ گفت: آمده‌ام تا جانت را بگیرم. گفت: صبر کن تا از زیر آفتاب به سایه روم، آن‌گاه جا به جا شد. نوح گفت: ‌ای فرشته مرگ! تمام آن چه از دنیا بر من گذشت، مانند این جا به جا شدنم بود.

[۶] . اسماعیلی یزدی، عباس، ینابیع الحکمه، ص۷۹.

۴.۲ – مورد سؤال در قیامت

با توجه به آموزه‌های دینی، یکی از ضروریات مذهب تشیع، اعتقاد به پرسش و پاسخ از اعمال و رفتار انسانی در روز قیامت است که عملکرد انسان را مورد ارزیابی و ارزش‌گذاری قرار می‌دهد. یکی از این سؤالات که طبق برخی از روایات، اولین سؤال در قیامت هم به حساب می‌آید، سؤال از نحوه استفاده از فرصت عمر می‌باشد؛ چنانچه در حدیثی از نبی مکرم اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) می‌خوانیم:
اِذَا کَانَ یَوْمُ الْقِیَامَهِ لَمْ تَزَلْ قَدَمَا عَبْدٍ حَتَّی یُسْاَلَ عَنْ اَرْبَعٍ: عَنْ عُمُرِهِ فِیمَ اَفْنَاهُ وَ عَنْ شَبَابِهِ فِیمَ اَبْلَاهُ وَ عَمَّا اکْتَسَبَهُ مِنْ اَیْنَ اکْتَسَبَهُ وَ فِیمَ اَنْفَقَهُ وَ عَنْ حُبِّنَا اَهْلَ الْبَیْتِ؛

[۷] مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۷۴، ص۱۶۰.

هرگاه روز قیامت بیاید، بنده قدم از قدم بر ندارد، مگر اینکه از او درباره چهار چیز پرسیده می‌شود؛ از عمرش که در چه راه نابود کرده است، از جوانیش که در چه راه فرسوده نموده، از کسبش که از کجا به دست آورده و در چه راهی مصرف کرده است و از دوستی ما اهل بیت.

۴.۳ – رکن سعادت و موفقیت

استفاده از فرصت‌های مناسب و بهره‌برداری از شرایط مساعد، پایه اساسی موفقیت و پیروزی بشر در همه شئونات مادی و معنوی به شمار می‌رود؛ از این‌رو باید بکوشیم تا از فرصت‌های موجود، نهایت استفاده را ببریم و سعی کنیم خویشتن را در مسیر فیض الهی قرار دهیم تا به سعادت آرمانی و موفقیت در هدف دست بیابیم.
امام علی (علیه‌السلام) با توصیه به این بُعد از فضیلت مذکور، می‌فرماید: «انَّ اوقاتَکَ اجزاءُ عُمرِکَ، فَلا تُنفِدْ لَکَ وَقتاً الاّ فیما یُنجیکَ؛

[۸] تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد، غررالحکم، ج۱، ص۲۴۳.

اوقات تو از اجزاء عمر توست؛ پس، هیچ وقتی از اوقات خود را جز در آنچه موجب رستگاری تو می‌شود، به پایان مبر». آدمی باید با جهان‌بینی صحیح، شیوه‌ای را انتخاب کند که منجر به سعادت دنیا و آخرت او شود و راهی را بپیماید که موجب افسوس و حسرت او نگردد تا از حلاوت و شیرینی این موفقیت و پیروزی بهره‌مند شود.

۴.۴ – مزرعه برداشت آخرت

از آنجایی که سرای آخرت، سرای تجسم اعمالی می‌باشد که انسان در دنیا انجام داده است، فرصت عمر که در اختیار همگان قرار داده شده به عنوان مزرعه‌ای است برای کاشت و برداشت در آخرت که هر کس از عمر خود در راه کاشت بذر احسان و نیکی بهره گیرد، در قیامت مزرعه‌ای پر محصول و هر کس بذر رذالت و بدی بکارد، در آن دنیا مطابق با کِشته خویش جزا داده خواهد شد. بنابراین انسان باید تمام تلاش خود را برای کاشت این مزرعه به جهت برداشت از آن در روزی که جز عمل به کمک انسان نمی‌آید، به کار بگیرد.
امیرمؤمنان علی (علیه‌السلام) با تشبیهی زیبا در این رابطه می‌فرماید: «انَّ عُمرَکَ مَهرُ سَعادَتِکَ ان انفَذتَهُ فی طاعَهِ رَبِّکَ؛

[۹] آمدی، عبدالواحد بن محمد، غررالحکم، ج۱، ص۲۲۲.

عمر تو مهریه خوشبختی توست، به شرط اینکه آن را در راه طاعت پروردگارت بگذرانی». آری انسان در تجارت‌خانه دنیا، باید به گونه‌ای عمل کند که سرمایه عمر خویش را از کف ندهد و با عنایت به این مساله که همواره در محضر خداست، خود را برای جهان دیگر آماده سازد.

۵ – آثار و فوائد

بهره‌گیری صحیح از فرصت حیات که نعمتی بدون تکرار و بی‌بدیل محسوب می‌شود، می‌تواند زندگی دنیوی شخص را به قله آرامش و زندگی اُخروی او را به سر منزل آسایش در سایه عرش الهی برساند و انسان را از فوائد و موهبت‌های متعددی از قبیل موارد زیر بهره‌مند سازد:

۵.۱ – رشد و پیشرفت

فرصت عمر، چیزی غیر از همین لحظه‌های گذرا نیست و بهره‌گیری صحیح از این لحظه‌ها، مایه رشد و غفلت از آن، خسارت است؛ لذا برای پیشرفت خود باید لحظاتی را که در آن به سر می‌بریم، دریابیم و از آن در راستای رقم زدن آینده‌ای توام با موفقیت و پیروزی بهره بگیریم. امام حسن مجتبی (علیه‌السلام) با ترسیم تاثیر اغتنام عمر در رشد و پیشرفت، می‌فرماید:
یا بنَ آدمَ، انّکَ لم تَزَلْ فی هَدمِ عُمرِکَ مُنذُ سَقَطتَ مِن بَطنِ اُمِّکَ، فَخُذْ مِمّا فی یَدَیکَ لِما بَینَ یَدَیکَ؛ فانّ المؤمنَ یَتَزوَّدُ و الکافِرَ یَتَمتَّعُ؛

[۱۰] مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۷۵، ص۱۱۶.

‌ای فرزند آدم! تو از همان زمان که از شکم مادرت افتاده‌ای، پیوسته در راه ویران کردن (خانه) عمرت قدم بر می‌داری. پس، از آنچه در دست داری، برای آنچه در پیش داری، بهره برگیر؛ زیرا که مؤمن توشه بر می‌دارد و کافر خوش می‌گذراند.

۵.۲ – مسرّت و رضایت

همان‌طوری که می‌دانیم، از دست دادن فرصت‌ها موجب غصه و ناراحتی خواهد بود و طبق فرمایش امیرمؤمنان علی (علیه‌السلام): «اِضَاعَهُ الْفُرْصَهِ غُصَّهٌ؛

[۱۱] امام علی(علیه‌السلام)، به جمع آوری سیّد رضیّ، نهج البلاغه، حکمت ۱۱۸.

از دست دادن فرصت، مایه غم و‌اندوه است». اما در مقابل اگر انسان فرصت عزیز عمر خویشتن را غنیمت دانسته و از آن در راستای رسیدن به اهداف عالیه انسانی بهره بگیرد، مسرّت و خوشحالی را به دنبال خواهد داشت؛ لذا امام علی (علیه‌السلام) در جای دیگری نسبت به استفاده از فرصت برای جلوگیری از بروز غم و غصه می‌فرماید: «بادِرِ الفُرصَهَ قَبلَ ان تکونَ غُصّهً؛

[۱۲] امام علی(علیه‌السلام)، به جمع آوری سیّد رضیّ، نهج البلاغه، نام ۳۱.

فرصت را غنیمت شمار پیش از آنکه‌اندوهی گلوگیر شود».
آری مؤمن بهره‌مند از اوقات عمر، در شادی و غافل از این نعمت بی‌نظیر، در افسوس از دست دادن آن به سر خواهد برد.
حکایت: گنجینه لذت و شادی!!!
پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) می‌فرماید: روز قیامت به بندگان خدا، به تعداد ساعات شبانه روزی عمرش، بیست و چهار گنجینه در یک ردیف باز می‌گردد. برخی شادی‌آفرین و بعضی وحشت‌انگیز و برخی دیگر حسرت‌آور. اول درب گنجینه‌ای را برایش باز می‌کنند که درون آن را پر از نور می‌بینید، چنان شادی و خوشحالی به او دست می‌دهد که اگر شادی او را میان اهل جهنم قسمت کنند، از خوشحالی درد آتش دوزخ را فراموش می‌کند. این گنجینه، همان ساعاتی است که در آن به عبادت و کارهای نیک پرداخته است. سپس درب گنجینه دومی را بر او باز می‌کنند، که بسیار تاریک، ظلمانی، بدبو و وحشتناک است. با مشاهده آن، چنان ترس و وحشت او را فرا می‌گیرد که اگر آن هول و هراس را بین اهل بهشت تقسیم کنند، نعمت‌های آن، برایشان ناگوار می‌گردد. این گنجینه، همان ساعاتی می‌باشد که در آن مرتکب گناه و معصیت شده است.
پس از آن گنجینه دیگری را برایش می‌گشایند، که خالی است و در آن نه چیزی است که از آن شاد شود و نه چیزی هست که از آن غمگین گردد و این همان ساعاتی می‌باشد که در آن خواب بوده، یا در غفلت به سر برده و یا کارهای مباحی را انجام داده است. از تهی بودن آن گنجینه بسیار حسرت می‌خورد و پشیمان می‌شود که چرا سهل‌انگاری کرده و چنین فرصت‌هایی را از دست داده است، در صورتی که می‌توانست این گنجینه را نیز پر از اعمال نیک و نور کند و همین حسرت و پشیمانی بر او بس است و از این‌رو خداوند روز قیامت را، روز حسرت نامیده است.

[۱۳] مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۸، ص۳۴۴.

۵.۳ – نظم و انضباط

غالباً افرادی که برای بهره‌برداری صحیح و همه جانبه از فرصت عمر خود، دارای برنامه‌ریزی و همت هستند، با پیگیری و اجرای برنامه‌هایشان از فضیلت نظم و انضباط نیز بهره‌مند می‌گردند؛ چنانچه در احوالات بزرگان و علمای دینی این مساله به چشم می‌خورد. به عنوان نمونه در احوالات امام خمینی (قدس سره) نقل شده است که آنچنان بر نظم و انضباط متکی بود که چه در ایران و چه در دوران تبعید در فرانسه، افراد ساعتشان را با رفت و آمدهای ایشان تنظیم می‌کردند و این نظم و انضباط نبود، مگر به جهت توجه و آگاهی آن مرد بزرگ از گوهر بی‌بدیل عمر که با برنامه‌ریزی دقیق به بهره‌برداری صحیح از آن می‌پرداخت.

۵.۴ – رسیدن به اهداف متعالی

انسانی که تمام تلاش خود را برای بهره‌گیری هر چه بهتر و بیشتر از فرصت کوتاه زندگی به کار می‌گیرد، در صورت بر طرف نمودن موانع یقیناً به اهداف عالیه سعادت و هدایت که از اغراض اصلی خلقت انسان به شمار می‌روند، خواهد رسید و الا چیزی به جز خسران و حسرت در انتظارش نخواهد بود؛ چنان‌که پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) می‌فرماید: «مَنِ اسْتَوَی یَوْمَاهُ فَهُوَ مَغْبُون‌؛

[۱۴] دیلمی، حسن بن محمد، ارشاد القلوب، ج۱، ص۱۷۶

هر کس که دو روزش مساوی باشد (یعنی از لحاظ عمل و ذخیره یک کار مفید یا خُلق کریم یا علم سودمند، چیزی نیافزوده باشد) زیان کرده است».
به این دلیل که به قدر یک روز سرمایه از کف داده و در عوض چیزی به دست نیاورده است.

۶ – علل و راهکار

از آنجایی که دست‌یابی به بسیاری از صفات اخلاقی، جز از طریق شناخت عوامل تشکیل‌دهنده آنان و به کارگیری آن عوامل در راستای بهره‌مندی از آن صفات اخلاقی میسر نمی‌باشد، در این قسمت به بیان اهم عوامل در شکل‌گیری فضیلت «اغتنام عمر» می‌پردازیم:

۶.۱ – آینده‌نگر‌ی

فردی که با توجه به آینده زندگی می‌کند، می‌داند که اجزای زمان با هم ارتباط ناگسستنی دارند و آینده چیزی نیست جز آنچه اکنون انجام می‌دهد؛ از این‌رو، در استفاده از تمام فرصت‌ها برای دســترسی به اهداف آینده‌اش می‌کوشد. به همین خاطر نظر داشتن به آینده و در نظر گرفتن رخدادهای احتمالی آن، از جمله عوامل مهم در حیطه بهره‌برداری از فرصت حیاتی عمر به حساب می‌آید؛ چنانچه امام علی (علیه‌السلام) اعقل الناس را شخص دوراندیش معرفی کرده و می‌فرماید: «اَعْقَلُ النّاسِ اَنْظَرُهُمْ فِی الْعَواقِبِ؛

[۱۵] تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد، غررالحکم، ج۱، ص۲۱۷

عاقل‌ترین مردم کسی است که بیشتر در عاقبت کارهایش بیاندیشد». البته باید به آینده به گونه‌ای نظر داشته باشیم که امروز را از دست ندهیم و لحظه‌ها را غنیمت شمریم که قافله عمر بس سریع می‌گذرد.

۶.۲ – عبرت‌گیری

به طور کلی همه ادیان الهی و مکاتب تربیتی، پیروان خود را به درس‌آموزی از سرگذشت پیشینیان و مقایسه موقعیت خود با آنان دعوت می‌کنند. در این بین مکتب وحیانی اسلام نیز به طور گسترده مسلمانان را به سیر در آفاق و انفس، توام با تفکر و‌ اندیشه در سرگذشت دیگران و همچنین سرگذشت خویشتن و خطاهای موجود در آن فراخوانده و شکی نیست که این فراخوانی به دلیل تاثیر چشم‌گیری است که عبرت بر عمل و رفتار انسانی در راستای بهره‌مندی هر چه بیشتر و بهتر از عمر دارد؛ چنانچه امام علی (علیه‌السلام) می‌فرماید: «لَوِ اعتَبَرتَ بِما اضَعتَ مِن ماضی عُمرِکَ لَحَفِظتَ ما بَقِیَ؛

[۱۶] تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد، غررالحکم، ج۱، ص۵۶۸

اگر از ضایع کردن عمر گذشته‌ات عبرت گیری، بی‌گمان از ضایع شدن باقیمانده آن جلوگیری کرده‌ای».
حکایت: سیره علوی در دعوت به عبرت‌پذیری
شخصی محضر امام زین العابدین (علیه‌السلام) رسید و از وضع زندگیش شکایت نمود. امام (علیه‌السلام) فرمود: بیچاره فرزند آدم! هر روز گرفتار سه مصیبت است که از هیچکدام آنها پند و عبرت نمی‌گیرد که اگر عبرت بگیرد، دنیا و مشکلات آن برایش آسان می‌شود. مصیبت اول اینکه، هر روز از عمرش کاسته می‌شود. اگر زیان در اموال وی پیش بیاید غمگین می‌گردد، با اینکه سرمایه ممکن است بار دیگر باز گردد، ولی عمر قابل برگشت نیست. دوم: هر روز، روزی خود را می‌خورد، اگر حلال باشد، باید حساب آن را پس بدهد و اگر حرام باشد، باید بر آن کیفر ببیند. سپس فرمود: سومی مهمتر از این است. گفته شد، آن چیست؟ امام (علیه‌السلام) فرمود: هر روز را که به پایان می‌رساند یک قدم به آخرت نزدیک می‌شود، اما نمی‌داند که به سوی بهشت می‌رود یا به طرف جهنم.

[۱۷] مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۷۸، ص۱۶۰

۶.۳ – زمان‌شناسی

بسیاری از افرادی که از عمر خود به نحو احسن استفاده نمی‌کنند، که متاسفانه اغلب هم همینطور است، از قدر و منزلت فرصت حیات غافل بوده و به اصطلاح شناختی از زمان و ماهیت آن ندارند. انسانی که بداند سرمایه موجود و پرارزش عمر، تنها همان لحظات نقدی است که اکنون در اختیار دارد و تکراری در این متاع گران‌بها نیست، می‌کوشد تا از آن به نحو شایسته برای آخرت خود بهره‌برداری کند؛ اما در مقابل انسانی که به حیات خود آنچنان امیدوار است که گویی حیات جاودانه خواهد داشت، انسانی غافل از حقیقت زمان بوده و چوب دوران، روزی او را فلک خواهد کرد که دیگر راهی برای جبران نبوده و پشیمانی سودی نخواهد داشت.
بنابراین زمان، مغرور می‌سازد و می‌گذرد؛ اما زمان‌شناسان بیدار، آن را به بند می‌کشند و از نیروی آن، در راه اهداف خویش بهره می‌گیرند

۶.۴ – تعجیل در امور خیر

از آنجایی که فرصت‌ها همچون ابر و باد در حال گذر هستند، انسان می‌تواند با تعجیل[شتاب] در بهره‌مندی از فرصت‌های نیک عمر، بار سفر ابدی و بی‌وقفه خود را ببندد؛ چرا که بسیاری از کارها به ویژه کارهای مهم نیازمند به مقدماتی است که گاه از اختیار انسان بیرون‌اند و عقل حکم می‌کند هنگامی که بر اثر پیشامدهایی