توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل ابو البقا عبدالله بن حسین عکبری ۶۸ اسلاید در PowerPoint دارای ۶۸ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل ابو البقا عبدالله بن حسین عکبری ۶۸ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت کامل ابو البقا عبدالله بن حسین عکبری ۶۸ اسلاید در PowerPoint :

ابوالبقاء عبدالله بن حسین عکبری

اَبوالْبَقاءِ عُکْبَری، محب‌الدین عبداللـه بن حسین بن عبداللـه (۵۳۸-۶۱۶ق/۱۱۴۳-۱۲۱۹م)، نحوی و فقیه حنبلی بود.

فهرست مندرجات

۱ – شناخت اجمالی
۲ – اساتید
۳ – قدرت علمی
۴ – شاگردان
۵ – مذهب
۶ – علاقه به شاعری
۷ – روش تألیف
۸ – تبحری خاص در علم نحو
۹ – آثار
۹.۱ – چاپی
۹.۲ – خطی
۱۰ – فهرست منابع
۱۱ – پانویس
۱۲ – منبع

۱ – شناخت اجمالی

خاندانش از عُکْبَرا (شهری کوچک در نزدیکی بغداد )

[۱] یاقوت، بلدان، ج۳، ص۷۰۵.

برخاستند، اما خود در بغداد به دنیا آمد و در همان‌جا پرورش یافت.

[۲] ابن خلکان، وفیات، ج۳، ص۱۰۰.

[۳] ذهبی، محمد بن احمد، المختصر المحتاج الیه من تاریخ ابن الدبینی، ج۱، ص۲۱۴، بیروت، ۱۴۰۵ق/۱۹۸۵م.

[۴] قفطی، علی بن یوسف، انباه الرواه، ج۲، ص۱۱۶، به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۱۳۷۱ق/۱۹۵۲م.

از این‌رو وی را در نسبت به باب الاَزَج (از محلات بغداد)

[۵] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۱، ص۱۱۹، به کوشش عبداللـه عمر البارودی، بیروت، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.

اَزَجی نیز خوانده‌اند.

[۶] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۷، ص۱۳۹، به کوشش دروتئا کراوولسکی، بیروت، ۱۴۰۱ق/۱۹۸۱م.

در کودکی به علت ابتلا به ابله از بینایی محروم شد،

[۷] ابن اثیر، الکامل، ج۱۲، ص۳۵۷.

[۸] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۲۲، ص۹۲، به کوشش بشار عواد معروف و محیی هلال سرحان، بیروت، ۱۴۰۵ق/۱۹۸۵م.

[۹] ابن ایبک، احمد، المستفاد من ذیل تاریخ بغداد، ج۱، ص۱۴۱، به کوشش قیصرابوفرح، بیروت، ۱۳۹۹ق/۱۹۷۸م.

با این حال از همان اوان جوانی به کسب علوم مختلف پرداخت.

۲ – اساتید

ادب عربی و نحو را از ابومحمد ابن خشّاب و ابوالبرکات ابن نجاح ، لغت را نزد ابن عصار ، قرائات را از ابوالحسن بطائحی و فقه را نزد ابوحکیم نهروانی حنبلی و ابویعلی صغیر فرا گرفت و از ابن بطّی ، ابوزرع مقدسی ، ابن هیبر وزیر و ابوبکر ابن نقور حدیث شنید.

[۱۰] ذهبی، محمد بن احمد، المختصر المحتاج الیه من تاریخ ابن الدبینی، ج۱، ص۲۱۴، بیروت، ۱۴۰۵ق/۱۹۸۵م.

[۱۱] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۲۲، ص۹۲، به کوشش بشار عواد معروف و محیی هلال سرحان، بیروت، ۱۴۰۵ق/۱۹۸۵م.

[۱۲] ابوشامه، عبدالرحمن بن اسماعیل، الذیل علی الروضتین، ج۱، ص۱۱۹-۱۲۰، به کوشش عزت عطار حسینی، قاهره، ۱۳۶۶ق/۱۹۴۷م.

[۱۳] ابن خلکان، وفیات، ج۳، ص۱۰۰.

[۱۴] ابن رجب، عبدالرحمن بن احمد، طبقات الحنابله، ج۲، ص۱۱۰، به کوشش محمد حامد الفقی، قاهره، ۱۳۷۲ق/۱۹۵۳م.

و در تمامی این علوم تبحر یافت.

۳ – قدرت علمی

وی علاوه بر نحو، لغت، فقه و قرائات قرآن ، در علم فرائض ، حساب ، جبر و مقابله و ادبیات نیز صاحب اطلاع بود، تا آن‌جا که ابن جوزی مشکلات خود را در ادبیات بر او عرضه می‌کرد.
ابوالفرج ابن حنبلی ، ابوالبقاء را در تمامی این علوم امام می‌خواند.
گویند که او در ۹ علم نظر می‌داد.

[۱۵] ابن رجب، عبدالرحمن بن احمد، طبقات الحنابله، ج۲، ص۱۱۰، به کوشش محمد حامد الفقی، قاهره، ۱۳۷۲ق/۱۹۵۳م.

[۱۶] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۷، ص۱۴۰، به کوشش دروتئا کراوولسکی، بیروت، ۱۴۰۱ق/۱۹۸۱م.

آواز شهرتش در زمان حیات از مرزها گذشت و از اقطار مختلف سرزمین‌های اسلامی ، طالبان برای فراگیری علم به سوی او می‌شتافتند.

[۱۷] ابن خلکان، وفیات، ج۳، ص۱۰۰-۱۰۱.

[۱۸] ابن رجب، عبدالرحمن بن احمد، طبقات الحنابله، ج۲، ص۱۱۰، به کوشش محمد حامد الفقی، قاهره، ۱۳۷۲ق/۱۹۵۳م.

یاقوت او را استاد و پیشوای عصر می‌خواند.

[۱۹] یاقوت، بلدان، ج۳، ص۷۰۵.

و ابن نجار ، ضمن اشاره به ملازمت طولانی خود با او، تصریح می‌کند که بسیاری از تألیفاتش را نزد او قرائت کرده است.

۴ – شاگردان

از دیگر کسانی که نزد او علوم مختلف چون فقه ، ادب و حدیث فرا گرفتند، می‌توان ابن ابی الجیش ، ابن دبیثی ، پیاءالدین مقدسی ، جمال‌الدین ابن صیرفی و ابوالفرج ابن حنبلی را نام برد.

[۲۰] ذهبی، محمد بن احمد، المختصر المحتاج الیه من تاریخ ابن الدبینی، ج۱، ص۲۱۴، بیروت، ۱۴۰۵ق/۱۹۸۵م.

[۲۱] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۲۲، ص۹۳، به کوشش بشار عواد معروف و محیی هلال سرحان، بیروت، ۱۴۰۵ق/۱۹۸۵م.

[۲۲] ابن رجب، عبدالرحمن بن احمد، طبقات الحنابله، ج۲، ص۱۱۰-۱۱۱، به کوشش محمد حامد الفقی، قاهره، ۱۳۷۲ق/۱۹۵۳م.

[۲۳] ابن رجب، عبدالرحمن بن احمد، طبقات الحنابله، ج۲، ص۱۱۳، به کوشش محمد حامد الفقی، قاهره، ۱۳۷۲ق/۱۹۵۳م.

او همچنین مدتی معید ابوالفرج ابن جوزی در مدرس باب الازج بود.

[۲۴] ابن رجب، عبدالرحمن بن احمد، طبقات الحنابله، ج۲، ص۱۱۰، به کوشش محمد حامد الفقی، قاهره، ۱۳۷۲ق/۱۹۵۳م.

۵ – مذهب

ابوالقاء فقیهی حنبلی مذهب بود.
زمانی تدریس در مدرس نظامی بغداد را به او پیشنهاد کردند، اما از آن‌جا که پیروی مذهب شافعی از شروط تدریس بود، حاضر نشد مذهبش را رها کند و آن مقام را بپذیرد.

[۲۵] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۲۲، ص۹۳، به کوشش بشار عواد معروف و محیی هلال سرحان، بیروت، ۱۴۰۵ق/۱۹۸۵م.

[۲۶] ابن رجب، عبدالرحمن بن احمد، طبقات الحنابله، ج۲، ص۱۱۱، به کوشش محمد حامد الفقی، قاهره، ۱۳۷۲ق/۱۹۵۳م.

[۲۷] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۷، ص۱۴۰، به کوشش دروتئا کراوولسکی، بیروت، ۱۴۰۱ق/۱۹۸۱م.

[۲۸] ابن رجب، عبدالرحمن بن احمد، طبقات الحنابله، ج۲، ص۱۱۳-۱۱۴، به کوشش محمد حامد الفقی، قاهره، ۱۳۷۲ق/۱۹۵۳م.

۶ – علاقه به شاعری

صفدی علاوه بر فنون یاد شده، به شاعری ابوالبقاء نیز اشاره دارد

[۲۹] صفدی، خلیل بن ایبک، نکت الهمیان، ص۱۷۹، قاهره، ۱۳۲۹ق/۱۹۱۱م.

، اما آنچه در غالب منابع به عنوان شعر از وی نقل شده، ۳ بیت در مدح وزیر ناصر بن مهدی علوی است.

[۳۰] قفطی، علی بن یوسف، انباه الرواه، ج۲، ص۱۱۸، به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۱۳۷۱ق/۱۹۵۲م.

[۳۱] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۷۷، ص۱۴۲، به کوشش دروتئا کراوولسکی، بیروت، ۱۴۰۱ق/۱۹۸۱م.

[۳۲] ابن ایبک، احمد، المستفاد من ذیل تاریخ بغداد، ج۱، ص۱۴۱-۱۴۲، به کوشش قیصرابوفرح، بیروت، ۱۳۹۹ق/۱۹۷۸م.

این ابیات خالی از هرگونه احساس شاعرانه است، اما ابن رجب ۱۲ بیت از ۲ غزل وی را آورده

[۳۳] ابن رجب، عبدالرحمن بن احمد، طبقات الحنابله، ج۲، ص۱۱۲-۱۱۳، به کوشش محمد حامد الفقی، قاهره، ۱۳۷۲ق/۱۹۵۳م.

که از روح لطیف و قریح توانای سراینده حکایت دارد.

۷ – روش تألیف

ابوالبقاء به سبب نابینایی، در قرائت متون نیازمند کمک شاگردانش بود، لذا به کنایه او را «تلمیذ تلامذته» (شاگرد شاگردانش) خوانده‌اند، چنانکه حتی بسیاری از کتب ادب را از زبان همسر خود شنیده بود.

[۳۴] قفطی، علی بن یوسف، انباه الرواه، ج۲، ص۱۱۸، به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۱۳۷۱ق/۱۹۵۲م.

[۳۵] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۲۲، ص۹۳، به کوشش بشار عواد معروف و محیی هلال سرحان، بیروت، ۱۴۰۵ق/۱۹۸۵م.

[۳۶] ابن رجب، عبدالرحمن بن احمد، طبقات الحنابله، ج۲، ص۱۱۱، به کوشش محمد حامد الفقی، قاهره، ۱۳۷۲ق/۱۹۵۳م.

او در تألیف دارای روشی خاص بود، بدین‌گونه که هرگاه اراد تصنیف می‌کرد، هم کتاب‌هایی را که در آن زمینه نگارش یافته بود، گرد می‌آوردو پس از استماع این کتاب‌ها، آنچه را که به حافظه سپرده شده بود، املا می‌کرد.

[۳۷] قفطی، علی بن یوسف، انباه الرواه، ج۲، ص۱۱۸، به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۱۳۷۱ق/۱۹۵۲م.

[۳۸] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۲۲، ص۹۳، به کوشش بشار عواد معروف و محیی هلال سرحان، بیروت، ۱۴۰۵ق/۱۹۸۵م.

[۳۹] ابن رجب، عبدالرحمن بن احمد، طبقات الحنابله، ج۲، ص۱۱۱، به کوشش محمد حامد الفقی، قاهره، ۱۳۷۲ق/۱۹۵۳م.

۸ – تبحری خاص در علم نحو

چنانکه گذشت، ابوالبقاء در زمین علوم مختلف از چنان تبحری برخوردار بود که او را عالم بی‌نظیر روزگارش می‌خواندند.

[۴۰] ابن رجب، عبدالرحمن بن احمد، طبقات الحنابله، ج۲، ص۱۱۱،به کوشش محمد حامد الفقی، قاهره، ۱۳۷۲ق/۱۹۵۳م.

.

[۴۱] ابن خلکان، وفیات، ج۳، ص۱۰۰.

با این حال آنچه باعث اشتهار او گردید، تسلط وی بر علم نحو بود.
موضوع کثیری از تألیفات او را مباحث مربوط به نحو تشکیل می‌دهد و حتی در آن‌جا که به شرح ابیات و بیان قرائات قرآن و حدیث می‌پردازد، به بیان اعراب الفاظ اهتمام دارد.
باوجود رواج آثار متعدد ابوالبقاء، در مورد مذهب نحوی او بین محققان معاصر تشتت بسیاری دیده می‌شود.
دیدگاه او در کتاب‌هایش بیش‌تر به مکتب بصره گرایش دارد.
وی به تقویت و تبیین آراء علمای این مکتب پرداخته است و حجم بسیاری از تألیفاتش را بیان، شرح و تلخیص آراءِ کسانی چون سیبویه ، ابوعلی فارسی و ابن جنی تشکیل می‌دهد.

[۴۲] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۷، ص۱۴۱-۱۴۲، به کوشش دروتئا کراوولسکی، بیروت، ۱۴۰۱ق/۱۹۸۱م.

[۴۳] ابن رجب، عبدالرحمن بن احمد، طبقات الحنابله، ج۲، ص۱۱۱-۱۱۲، به کوشش محمد حامد الفقی، قاهره، ۱۳۷۲ق/۱۹۵۳م.

لذا عموماً او را عالمی بصری می‌خوانند،

[۴۴] نبهان، عبدالاله، مقدمه بر اعراب الحدیث النبوی (نک‌ : هم‌، ابوالبقاء)،ج۱، ص۱۶-۱۷.

[۴۵] مخزومی، مهدی، مدرسه الکوفه، ج۱، ص۹۵-۹۶، قاهره، ۱۳۷۷ق/۱۹۵۸م.

لیکن معاصرانی که قائل بر وجود مکتب بغداد هستند و علمایی چون ابوعلی فارسی، ابن جنی، ابن سراج و زمخشری را با بغدادی مذهب می‌دانند، او را نیز به اعتبار عناوین آثارش و همچنین تأیید برخی آراء کوفیان،

[۴۶] ابوالبقاء عکبری، عبداللـه بن حسین، اعراب الحدیث النبوی، ص۱۲۰،به کوشش عبدالاله نبهان، دمشق، ۱۴۰۷ق/۱۹۸۶م.

پیرو مکتب بغداد می‌دانند،

[۴۷] ضیف، شوقی، ج۱، ص۲۷۹، المدارس النحویه، قاهره، ۱۹۷۲م.

[۴۸] محمود، محمود حسینی، المدرسه البغدادیه، ج۱، ص۳۹۹-۴۰۰، بیروت، ۱۴۰۷ق/۱۹۸۶م.

اما امر غریب‌تر وجود کتابی در شرح دیوان متنبی منسوب به ابوالبقاء است که شارح در مواضع مختلف آن

[۴۹] ابوالبقاء عکبری، «التبیان فی شرح الدیوان»، همراه دیوان ابی‌الطیب المتنبی، ج۱، ص۱۴۴، ص۱۱۶،ص۲۹۹-۳۰۰، جم‌، به کوشش مصطفی سقا و دیگران، قاهره، ۱۹۷۲م.

(به صراحت خود را از کوفیان می‌شمرد و همین امر سبب گردیده است تا برخی ابوالبقاء را بدون توجه به دیگر آثارش پیرو مکتب کوفی بنامند.

[۵۰] طنطاوی، محمد، نشأه النحو و تاریخ اشهر نحاه، ص۱۸۰،به کوشش عبدالعظیم شناوی و محمد عبدالرحمن کردی، قاهره، ۱۳۸۹ق/۱۹۶۹م.

[۵۱] سقا، مصطفی، مقدمه بر «التبیان» (نک‌ : هم‌ : ابوالبقاء)،«ط».

[۵۲] نبهان، عبدا