پاورپوینت کامل جغرافیای روستایی ایران ۳۱۲ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل جغرافیای روستایی ایران ۳۱۲ اسلاید در PowerPoint دارای ۳۱۲ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل جغرافیای روستایی ایران ۳۱۲ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از مطالب داخلی اسلاید ها

پاورپوینت کامل جغرافیای روستایی ایران ۳۱۲ اسلاید در PowerPoint

اسلاید ۴: فصل اول گذشته تاریخی و سیر تکوینی روستاها در ایرانIranian Amzing Collection

اسلاید ۵: مقدمهجغرافیای روستایی از نتایج انقلاب صنعتی در کشورهای اروپایی می باشد در این دوره توجه به روستا به دلیل تأمین نیاز صنایع در ارتباط با دو عامل مهم : مواد اولیه و نیروی انسانی ارزان می باشد که هر دو در محیط روستا وجود داشته اند.جغرافیای روستایی اهرمی موثر در برنامه ریزیهای ملی ، منطقه ای و محلی به منظور توسعه کشور و روستا می باشد .در دوره سازندگی بعد از جنگ دوم جهانی جغرافیای روستایی وارد مرحله نوینی گردید .مطالعات روستایی ایران به طور علمی از سالهای ۱۳۳۰ به بعد شروع و آن زمان هم اغلب به صورت منوگرافی و توصیف مسائل روستایی بوanian Amzing Collection

اسلاید ۶: گذشته تاریخی روستاها و سیر تکوینی روستاها در ایرانشکل گیری روستا در ایران به هزاره های قبل از میلاد می رسد به عقیده برخی از جامعه شناسان روستایی ده روزی پدیدار شدکه گروههای کوچ نشین انسانی که به شکار و دامپروری اشتغال داشتند به کشاورزی آگاهی یافتند و اولین هسته یکجانشینی بوجود آمد .به علت فقدان و ابتدایی بودن وسایل تولیدکشاورزی افراد مجبور بودندکه بصورت دسته جمعی و از طریق پیوستن به گروههای بزرگتر در نتیجه برخورداری از امنیت بیشتر زندگی کنند و تفکیک شغلی در چنین شرایطی وجود نداشت . در هزاره سوم قبل از میلاد که مصادف با ظهور قوم ماد در ایران می باشد به علت توسعه کشاورزی و رشد نیروهای مولد و تعالی صنایع فلزی و سفال سازی مراکز روستایی در ایران گسترش و توسعه می یابد.بعد از مادها و تشکیل شاهنشاهی در ایران و بوجود آمدن طبقات اجتماعی مختلف باز هم اکثریت مردم در روستاها زندگی می کردند در آن زمان کشاورزی اصلی ترین منبع ثروت و منشأ قدرت اقتصادی در جامعه بود و چون زمین داران مهمترین پرداخت کننده مالیاتها بودند و مخارج لشکرکشیها را تامین می کردند مورد توجه شاهان هخامنشی قرار داشتند در زمان هخامنشیان بندسازی و ایجاد کانالها و روشهای جدید آبیاری متداول گردید ، پس از هخامنشیان سلوکیان و اشکانیان به قدرت رسیدند وIranian Amzing Collection

اسلاید ۷: به امور دامپروری توجه بیشتری شد درزمان پارتها بیکاری در روستاها افزایش یافت در زمان ساسانیان روستاییان کارهای طاقت فرسای کشاورزی را انجام می دادند و در خدمت سربازی هم حضور داشتند پس از حمله اعراب تغییر چندانی در امور روستا بوجود نیامد از این به بعد روستا به عنوان کالای اقتصاد غیر منقول جای طلا را می گیرد از دوره سلاجقه عنوان اقطاع به شکل نوینی ظاهر می شود در زمان مغول فشار زیادی بر روستاییان وارد می شود در زمان صفویه روستاها رونق می یابند در زمان افشاریه املاک دیوانی توسعه می یابند دردوره قاجاریه عشایر بر روستا برتری می یابند جنبش مشروطیت سرآغاز تحولات کشور به خصوص روستا می باشد . سال ۱۲۷۴ اداره کل فلاحت تصویب ودر قانون تشکیل ایالات و ولایات در سال ۱۲۸۴ برای اولین بار ازکدخدا نام برده می شود.در ده ۱۳۳۰ دوره نخست وزیری دکترمصدق در دوران پهلوی توجهاتی به مسایل روستایی می شود لایحه ازدیاد سهم کشاورزان در سال۱۳۳۱درچهل ماده تصویب شد درسال ۱۳۳۵ لایحه قانونی اصلاح امور اجتماعی و عمران دهات در ۳۳ ماده تصویب شد . در سال ۱۳۴۱ اصلاحات ارضی با ویژگی های خاص خود به مرحله اجرا در می آید که بزرگترین تحول در امور روستاها تا تاریخ اجرای آن محسوب مanian Amzing Collection

اسلاید ۸: مقدمه در مطالعات و بررسیهای جغرافیایی به منظورنتیجه گیری مطلوب و تسهیل در امر بررسی گروه بندی و یا سطح بندی پدیده ها امری اجتناب ناپذیر است.مطالعه و بررسی و شناخت متجاوز از ۶۰۰۰۰ روستا در ایران بدون گروه بندی امکان پذیر نیست . روستاهای ایران را در رابطه با عوامل متعددی که در شکل گیری ، بقا و توسعه آنها موثر بوده اند می توان گروه بندanian Amzing Collection

اسلاید ۹: طبقه بندی روستاهای کشوردر ایران یافتن روستاهایی که از هر لحاظ مشابه هم باشند بسیار بعید و مشکل است ، به دلیل تنوع توپوگرافی ، معیشت ، اوضاع اجتماعی ، اقتصادی ، زبان ، مذهب ، قومیت ، مالکیت ، منابع آب ، نوع خاک و جنanian Amzing Collection

اسلاید ۱۰: گروه بندی بر اساس شکل استقرار و تیپاز نظرجامه شناسی تیپ روستاها بیشترمتأثر از ساختارهای اجتماعی و اقتصادی روستاها هستند تا عوامل فیزیکی .۳ تیپ مشخص روستایی وجود دارند : ۱)متمرکز ۲)پراکنده ۳)بینابیندر این بحث توجه به شکل استقرار مساکن نسبت به یکدیگر و مزارع مanian Amzing Collection

اسلاید ۱۱: روستاهای متمرکزمساکن روستایی به یکدیگر چسبیده ، چشم اندازی متمرکز بدون فضای خالی ، مزارع یا همان محل تولید ازخانه ها جدا می باشد .عوامل مؤثر در شکل گیری این تیپ روستاها: دفاع و امنیت ، منبع آب دایمی چون چاه و چشمه و قنات، قومیت، توپوگرافی زمین و شیوه های بهره برداری این روستاها در اکثر نقاط ایران موجودند و تیپ غالب روستاهای ایران می باشند در مناطق غربی، مرکزی وشمال وشمالشرقی و مشرق و جنوب ایران به وفور به چشم می خورند .به طورکلی فلات مرکزی ایران قلمرو روستاهای متمرکزبوده است .جامعه روستایی به علت شرایط خاص جغرافیایی و اجتماعی همگرا میباشد و گرایش به سمت بهره برداری اشتراکی از زمین موجب پیدایی روستاهای متمرکز شanian Amzing Collection

اسلاید ۱۲: روستاهای پراکندهدر شناخت این تیپ شکل و وسعت مزارع دخالت دارند. چون حدود مزارع مشخص و مالکیت آنها نیز محرز است داخل هرمزرعه یک خانه بنا می گردد که باعث ایجاد روستاهای پراکنده می شود .ضریب تفرق روستاهای پراکنده در رابطه با وسعت اراضی محاسبه می شود . محاسن روستاهای پراکنده‌ این تیپ روستاها در مناطق محدودی از کشور به خصوص گیلان و واشی در بندرعباس، میناب و بشاگرد نیز به چشم می خورند ‌‌.- دقیق بودن حدود در مزارع- نزدیکی مزارع به محل سکونت- سهولت در امر تردد به مزرعه- خود رای بودن در انتخاب کشت محصولات-یکپارچه بودن مزرعه که باعث کارایی درکاربری ماشینهای کشاورزی می شودIranian Amzing Collection

اسلاید ۱۳: روستاهای بینابین این روستاها ویژگیهای روستاهای متمرکز و پراکنده را یکجا دارند.در برخی از کشورهای جهان این روستاها بر اساس یک برنامه ریزی مشخص طرح ریزی و ساخته می شوند ولی در ایران برنامه ریزی برای ساخت این نوع روستاها وجود ندارد و اگر روستایی از این نوع موجود باشد ناشی از برخی عوامل طبیعی یا انسانی مanian Amzing Collection

اسلاید ۱۴: تیپهای دیگر روستاها تیپ روستاهای چهارراه نشین ، تیپ l و یا ستاره ای که بر اساس طرح ریزی بوجود آمده باشند وجود ندارند ، اگر مشاهده شود بر اثر تصادف مanian Amzing Collection

اسلاید ۱۵: گروه بندی روستاها بر اساس عوامل طبیعیمهمترین عوامل طبیعی موثر در این گروه بندی توپوگرافی اقلیم منابع خاک خاکIranian Amzing Collection

اسلاید ۱۶: گروه بندی روستاها بر اساس ارتفاعالف) روستاهای کوهستانی ب) روستاهای میان کوهی ج) روستاهای پای کوهی د) روستاهای جلگه ایIranian Amzing Collection

اسلاید ۱۷: روستاهای کوهستانینوع محدودی از روستاهاهای کشور هستند که در ارتفاعات مستقر شده اند به علت داشتن شیب تند،سختی معیشت و آمد وشد جاذب جمعیت زیادی نیستند .معیشت این روستاها دامداری ، باغداری ، احتمالا بعضی خدمات زیارتی ، تفریحی و ورزشی مanian Amzing Collection

اسلاید ۱۸: روستاهای میان کوهیروستاهایی هستند که در داخل مناطق کوهستانی در میان دره ها شکل گرفته اند .استفاده از آبهای جاری در امتداد دره ها بخصوص رود خانه ها ، وجود راههای ارتباطی و شرایط میکروکلیمای مناسبی که بوجود می آید در شکل گیری و بقای این روستاها مؤثر است.در این تیپ روستاها به دلیل کم بودن وسعت اراضی ، زراعت دامنه وسیعی ندارد و معیشت به باغداری و دامداری ، صنایع دستی و پاره ای از امور خدماتی متکی می باشد .این قبیل روستاها را در امتداد دره های کوههای البرز ، زاگرس و کوههای مرکز می توان مشاهanian Amzing Collection

اسلاید ۱۹: روستاهای پای کوهی پای کوه ها به علت داشتن شیب ملایم ، وجود آب و بافت خاک نسبتا خوب مکانهای مناسبی برای استقرار روستاها می باشند .تعداد زیادی از روستاهای کشور در پای کوهها استقرار یافanian Amzing Collection

اسلاید ۲۰: روستاهای جلگه اینوع غالب روستاها ، جلگه ای یا روستاهایی هستند که در دشتها استقرار یافته اند وسعت اراضی و جمعیت پذیری این روستاها بیش از تیپهای دیگر می باشد . Iranian Amzing Collection

اسلاید ۲۱: گروه بندی روستاها بر اساس اقلیم گسترده بودن ایران در عرضهای وسیع جغرافیایی ، وجود ارتفاعات و دشتها و بیابانها ، دوری و نزدیکی به دریاها و مجاورت داشتن با مناطق پر فشار قاره ای وکم فشار اقیانوسی اقالیم متنوعی را در ایران بوجود آورده است .با هرنوع اقلیم تیپ خاصی از روستاها شکل میگیرد مثل ریزش بارشهای جوی مثلا روستاهای مناطق پرباران،کم باران ، نیمه خشک و روستاهای مناطق خشک از جمله این طبقه بندی می باشند.همچنین عالم درجه حرارت می تواند در تقسیم بندی روستاها استفاanian Amzing Collection

اسلاید ۲۲: گروه بندی روستاها بر اساس آبمنابع آبی روستاهای کشورعموما به صنایع آبی سطح الارض و تحت الارض و احتمالا مخلوطی از هر دو می گردد .در مناطق شمالی و غربی کشور منابع آبی روستاها،منابع سطح الارض یا رودخانه ها هستند، بر عکس در فلات مرکزی ایران بدلیل بارشهای کم ، منابع آبی آبهای تحت الارض است که به صورت چشمه ، چاه و قنات مشاهده می گردد .تعداد روستاهایی که ازآب رودخانه هااستفاده می کنندحدود ۷۳۲۶ روستا می باشد .یکی از علل عمده تخلیه روستاها و در نتیجه متروک شدن اراضی کشاورزی در ایران خشک شدن قنوات مanian Amzing Collection

اسلاید ۲۳: گروه بندی روستاها بر اساس خاکدر ایران به دلیل وجود تنوع اقلیمی و ویژگیهای زمین شناسی و تنوع در پوشش گیاهی خاکهایی با تواناییهای مختلف بوجود آمده است .متاسفانه نقشه های خاک شناسی ازکلیه مناطق ایران تاکنون تهیه نشده است و نقشه های ارزیابی خاک و طبقه بندی اراضی نیز که تمام ایران را بپوشاند تهیه نگردیده تا بتوان روستاهای کشور را براساس نوع خاک طبقه بندanian Amzing Collection

اسلاید ۲۴: گروه بندی روستاها بر اساس عوامل انسانیجمعیت معیشتIranian Amzing Collection

اسلاید ۲۵: گروه بندی روستاها بر اساس جمعیتبر اساس مصوبات وزارت کشور تا سال ۱۳۶۵ سکونتگاههایی که بیش از ۵۰۰۰ نفر جمعیت داشته اند شهر و کمتر از ۵۰۰۰ نفر روستا نامیده می شوند . در سرشماری ۱۳۷۰ این رقم به ۱۰۰۰۰ تغییر یافته است .جمعیت ۵۰۰ – ۱۰۰۰ نفر در روستاها یک شاخص قابل قبول می باشد محیط روستا بیش از این مقدار جمعیت را به سختی تحمل میanian Amzing Collection

اسلاید ۲۶: گروه بندی روستاها بر اساس معیشتدر مطالعات و بررسیهای اقتصادی در روستا ملاحظه می شود که در برخی از روستاها معیشت روستاییان صرفا به یک عامل وابسته بوده و در پاره ای با بیش از یک عامل درارتباط می باشد ، مهمترین عواملی که معیشت روستاییان بدانها متکی می باشند : ۱)زراعت ۲)باغداری ۳)دامداری ۴)بهره برداری از جنگل و علفزارها ۵)صید و شکار و آبخورداری ۶)استفاده از منابع زیرزمینی(معادن) ۷)صنایع دستی ۸)صنایع بزرگ ۹)اماکن(زیارتی،سیاحتی و ورزشی) ۱۰)صنایع روستایی ۱۱)مشاغل دولتی و خدماتی .زراعت ، باغداری ، دامداری و صنایع دستی به ترتیب بالاترین میزان درصد معیشت روستاییان را تشکیل مanian Amzing Collection

اسلاید ۲۷: در اکثر روستاهای کشور معیشت روستاییان صرفا به یک عامل معطوف نمیشود بلکه ترکیبی از شیوه های معاش می باشند .در سواحل دریای عمان و خلیج فارس روستاهایی هستند که معیشت آنها صرفا صیادی می باشد . برخی از روستاهای انارک درآمدشان وابسته به کار در معادن مanian Amzing Collection

اسلاید ۲۸: توزیع روستاهای کشور بر حسب طبقات جمعیتیIranian Amzing Collection

اسلاید ۲۹: طبقه بندی روستاها بر اساس توسعه یافتگیبرای ایجاد تعادل نسبی میان همه مناطق کشورشناخت مناطق برخوردار و عدم برخورداری بر اساس معیارهایی از وظایف برنامه ریزان جامعه می باشد . برای رسیدن به این هدف طرحی درسازمان برنامه و بودجه از سال ۱۳۶۲ به منظور شناخت مناطق محروم به اجرا در آمد که پنج مرحله را پشت سرگذاشت و نتایج بررسی مرحله پنجم در گزارشی تحت عنوان ”شناسایی مناطق محروم کشور“ در مهرماه ۱۳۶۴ ارایه گردید . در این گزارش بر اساس درجات و میزانهای برخورداری با استفاده از روشهای ریاضی و آماری ضرایبی برای مناطق مختلف کشور تعanian Amzing Collection

اسلاید ۳۰: تهران با ضریب ۲/۱۰۰ برخوردارترین شهر و کهنوج با ضریب ۲/۹۹۹ محرومترین نقطه شهری کشور می باشد . ۷۵ شهر ضریبی بالاتر از ۸۵۰ داشته اند .از۵۰۰ بخش که قلمرو روستاهای کشور را تشکیل می دهند ۱۶۰ بخش به انضمام روستاهایشان محروم تشخیص داده شanian Amzing Collection

اسلاید ۳۱: خلاصه فصل اولدر هزاره سوم قبل از میلاد مراکز روستایی در ایران توسعه می یابد و تشکیلات اجتماعی شکل خاص به خود می گیرد.در دوره هخامنشیان به کشاورزی و افزایش محصولات ، نهرسازی و ایجاد کانالها توجه می شود.عهد ساسانیان همراه بانوعی بی تعاونی در روستاها می باشد . در دوران استیلای اعراب بر ایران به مثابه کالای اقتصادی غیرمنقول مانند طلا در قیاس اقتصادی عمل می کند . دوران صفویه با شکوفایی اقتصادی مجدد در روستا و زمان قاجاریه با برتری ایلات و عشایر بر روستا مصادف است.دردوران پهلوی روستاها ازتحولات عظیم جهانی درمناسبات اقتصادی و اجتماعی و صنعتی بی بهره می مانند به جز چند اقدام مثل تاسیس مدرسه فلاحت ، دبستانهای روستایی و تاسیس بانکIranian Amzing Collection

اسلاید ۳۲: کشاورزی .دهه ۱۳۳۰ شروع تحولات در روستاها که با شروع دهه ۱۳۴۰ اصلاحات ارضی بوقوع می پیوندد .برای تفهیم هر چه بهتر مطالعات جغرافیایی لازم است که موضوعات مورد مطالعه طبقه بندی گردد در این فصل روستاهای ایران بر اساس عوامل مهم جغرافیایی طبقه بندی شده است.مهمترین عوامل جغرافیایی عبارتند از : ۱)گروه بندی روستاها بر اساس شکل استقرار و تیپ روستاها ۲)گروه بندی روستاها بر اساس عوامل طبیعی ۳)گروه بندی روستاها بر اساس عوامل انسانی ۴)گروه بندی روستاها بر اساس توسعه یافتگیIranian Amzing Collection

اسلاید ۳۳: در طبقه بندی روستاها بر اساس توسعه یافتگی هدف این است که بر اساس یک سری ضوابط معین به طور نسبی . . . . . و برخورداری از امکانات را مشخص نماییم .کدامیک از مناطق زیر ممکن روستاهایی با معیشت وابسته به کار و فعالیتهای معدن داشته باشد . الف)حواشی کویر ب)دشت وگرگان ج)سواحل عمان د)کوهپایه های سبلانطبقه بندی روستاهای ایران به دلیل . . . . . خاک مقدوanian Amzing Collection

اسلاید ۳۴: فصل دومساختار اداری و اقتصادی ، اجتماعی روستاها تا پیش از اصلاحات ارضیIranian Amzing Collection

اسلاید ۳۵: نهادها در روستاهای کشورIranian Amzing Collection

اسلاید ۳۶: مقدمه روستا یک اجتماع انسانی وتوسعه برای این اجتماع امری اجتناب ناپذیر است پس الزاما نظامهای خاصی که امر توسعه را در روستا میسر کند لازم است که یکی از این نظامها که نقش عمده ای در توسعه روستا ایفا میکند نطام اداری است که دراین فصل در مورد آن و تحولی که تاکنون داشته به اختصار بررسی مanian Amzing Collection

اسلاید ۳۷: نظام اداری در روستاهای ایران تا قبل از اصلاحات ارضیقبل از کودتای ۱۲۹۹ روستاها از طریق اربابان و کدخدایان که وابسته به هیات حاکمه مملکت بودند اداره می شدند .اولین توجه اصولی به روستاها با تاسیس وزارت تجارت و زراعت پس از برقراری مشروطیت بود و در سال ۱۲۸۹ در وزارت فوایدعامه ادغام و در سال ۱۳۱۰ اداره فلاحت تشکیل شد و در سال ۱۳۲۰ به وزارت کشاورزی تبدیل شد .در سال ۱۳۱۶ بخشی تحت عنوان اداره عمران و اصلاحات در وزارت کشور بوجود آمد درسال ۱۳۳۲ لایحه بنگاه عمرانی کشور که مسئول عمران روستاها شد به تصویب رسید درسال ۳۳۵ به بنگاه اصلاح امور اجتماعی دهات تغییر نام یافت در کنار آن بانک عمران دانشسرای کشاورزی ، سازمان ترویج ، بانک کشاورزی ایanian Amzing Collection

اسلاید ۳۸: تا سال ۱۳۳۵ ، ۱۷۱ برنامه عمرانی کوچک در۱۶۵روستا به انجام رسید .از سال۱۳۳۵با حمایتهای مالی اصل ۴ ترومن با تشکیل حوزه های عمرانی و یا زیر پوشش قرار دادن ۲۳۰۰ روستا اقداماتی چون : آموزش مروج کشاورزی ،آموزش زنان دهیار ،آموزش کارشناسان تعاونی و . . . انجام شد .این اقدامات بیشتر خاص املاک سلطنتی ، خالصه ، موقوفه بوده و بدلیل عدم شرکت مردم روستا این نظام ها نتوانستند در توسعه روستاها موثرanian Amzing Collection

اسلاید ۳۹: تحولات نظامی اداری از اصلاحات ارضی تا شروع انقلابحضور مشاوران دولتی در روستا،تغییر در سنتهای روستاییان،روحیه مصرف گرایی و زمیته مهاجرت به شهرها از مشخصات مهم این دوره است .در سال ۱۳۵۰ با شروع مرحله سوم قانون اصلاحات اراضی که با برنامه چهارم همزمان بود وزارت تعاون و امور روستایی تشکیل شد . در سال ۱۳۵۶ وزارت کشاورزی و منابع طبیعی و وزارت تعاون و امور روستاها در یکدیگر ادغام گردیده و وزارتخانه ای تحت عنوان وزارت کشاورزی و عمران روستایی بوجanian Amzing Collection

اسلاید ۴۰: نهادهای اقتصادی و اجتماعی روستایی تا قبل از اصلاحات ارضی در ایرانقبل ازاجرای قانون اصلاحات ارضی درهرم قدرت ، مالک در راس و رعایا در قاعده آن قرار داشتند.سلسله مراتب آن به شرح روبرو است :مالک مباشر کدخدا ریش سفیدان پاکار یا ضابط دشتبان رعایاIranian Amzing Collection

اسلاید ۴۱: مالکدر گذشته در اصل صاحب زمین و آب در روستا بوده حتی در روستاهای اعیانی مساکن به مالک تعلق داشته و مالکین قدرتمند گاهی خود را مالک رعایا نیز می دانستند .نوع مالکیت نیز در روستاها متفاوت بوده در یک روستا گاهی چند نوع مالکیت وجود داشanian Amzing Collection

اسلاید ۴۲: اشکال گوناگون مالکیت در روستاهای ایرانمالکیت روستاها در ایران دستخوش تغییرات و بی ثباتی زیادی بوده است از عوامل عمده بی ثباتی در این زمینه شاید عدم ثبات سیاسی در دوره های مختلف بوده بخصوص بعد از غلبه اعراب بر ایران و اجرای قوانین اسلامی منجمله قانون ارث به تشکیل بزرگ مالکان پایان داده و بر این اساس و بی ثباتیهای سیاسی اشرافیت مبنی بر بزرگ مالکی در ایران شکل نگرفت .از زمان آقامحمدخان قاجار تا انقلاب مشروطیت شیوه تیولداری یکی از انواع مالکیت در ایران بوده است . با شروع اصلاحات ارضی نظام مالکیت در روستاها به هanian Amzing Collection

اسلاید ۴۳: اشکال مالکیت روستاها در ایران تا پیش از اصلاحات ارضیالف ) املاک خالصه و دولتی ب) املاک سلطنتی ج) املاک موقوفه د) عمده مالکی ه) خرده مالکی و) مالکیت قبیله ایIranian Amzing Collection

اسلاید ۴۴: املاک خالصه و دولتیشامل دهات و اراضی متعلق به دولت بوده است .بنا بر آمارگیری سال ۱۳۲۷ تعداد روستاهای خالصه ۱۳۷۳ روستا برآورد شده است که در حدود ۵/۳ درصد ازکل روستاهای ایران می باشد .بر اساس آمار اصلاحات ارضی۱۴۴۴ روستا که حدود ۶/۳ درصد ازکل روستاهای ایران را شامل می شده است .بیشتر روستاهای خالصه در خوزستان و ناحیه سیستان بوanian Amzing Collection

اسلاید ۴۵: املاک سلطنتی شامل روستاهایی که دراختیار پادشاهان و خاندان سلطنت بوده است. ازدیاد وتثبیت املاک سلطنتی در دوره پهلوی به حداعلای خودمی رسد، رضا شاه تعداد آبادیهای تحت اختیار خود را به حدود ۲۱۰۰ ده در سال ۱۲۹۹ می رساند . تعداد این روستا در سالهای بعد به ۲۴۰۰ ده می رسد .در سال ۱۳۴۱ حدود ۸۱۲ یا حدود ۲ درصد از روستاهای باقی مانده بین روستاییان تقسیم anian Amzing Collection

اسلاید ۴۶: املاک موقوفهاین املاک بعد از اسلام در ایران رواج یافته،در زمان صفویه و دوره قاجاریه تا حدودی متداول بوده است وقف املاک به دو صورت عام یا خاص بوده است . وقف عام ، روستا یا روستاهایی را وقف می کرد که بعد از مرگ مشمول قانون ارث نمی شده و در اختیار مراکز یا موسسات مذهبی بوده و موقوفات خاص به منظور هزینه کردن درآمد روستا در مقاصد خاصی صورت می گرفته .این موقوفات گاهی وقف فرزندان بوده،گاهی برای نگهداری مساجد، مدارس،قنوات و. . . در نظر گرفته می شanian Amzing Collection

اسلاید ۴۷: عمده مالکیعبارت از املاکی بوده که بین یک تا چند ده تغییر می کرده در اختیار مالکان عمده قرارداشته است.قبل از اصلاحات ارضی ، مالکیت ارضی منبع اصلی قدرت سیاسی در ایران بوده ومیزان اراضی متعلق به یک خانواده در موقعیت اجتماعی آنان و نفوذ سیاسی آنها تاثیر داشته است .تعداد بزرگ مالکان در ایران محدود و۴۰۰ الی۵۰۰خانواده بوده است که بعضی از آنان بیش از۳۰۰ ده در اختیار داشته اند . ۳۷خانواده فقط مالک ۱۹۰۰۰ ده یعنی % ۳۸ ازکل دهات بودند.گروه دیگرمالکان متوسط هرکدام مالک ۱۰۵روستا بودند ، ۷۰۰۰ آبادی یا ۱۴% از مجموع آبادیها را در اختیار داشتند .میزان دهاتی که زیرسلطه بزرگ مالکی اداره می شد ۱۲۷۲۵ده در حدود % ۵/۳۴ از کل دهات ایران بوده که بالاترین رقم در ایران به شمار anian Amzing Collection

اسلاید ۴۸: عمده مالکان در ۴ گروه طبقه بندی می شوند : ۱) خاندان سلطنتی سابق،امرای لشکری و کشوری ۲) خانهای قبایل مهم کشور ۳) بزرگان و علمای مذهبی ۴) تجار و بازرگانان این بزرگ مالکان با استثناهایی ساکن شهر بودند ، عمدتا در تهران و مراکز استانها زندگی می کردند . آنان امور املاک خود را به مباشران واگذار میanian Amzing Collection

اسلاید ۴۹: خرده مالکی اراضی یک ده معمولا به دو یا تعداد ببشتری مالک تعلق داشت در این نوع مالکیت محصول تولید شده بر اساس نظم تقسیم بین مالک و زارع به خرده مالک تعلق می گرفت .در اکثر نقاط کشور خرده مالکی وجود داشت،قبل از اصلاحات ارضی ۴۱% دهات در زمره دهات خرده مالک بوده است . در میان خرده مالکان دو گروه قابل ذکرند : خرده مالکان غیر زارع که شخصا کشت و زرع نمی کردند. رعایای صاحب زمین که شخصا کشت و زرع میanian Amzing Collection

اسلاید ۵۰: مالکیت قبیله ای این شکل مالکیت در میان عشایر دیده می شد. از لحاظ اراضی متعلق به رئیس خانواده یا ایل بود ، اعضای قبیله حق استفاده anian Amzing Collection

اسلاید ۵۱: به طور خلاصه به املاک رعایا نیز باید اشاره کرد که از ۵% کل املاک زیر کشت تجاوز نمی کرد ، وسعت آن به گونه ای نبود که شکل دیگری از مالکیت را بوجوanian Amzing Collection

اسلاید ۵۲: زمینداری و خصوصیات آن هنگام اصلاحات ارضی در ایرانهنگام اصلاحات عمده مالکی در ایران به شکل ”ارباب و رعیت“ بود. هنگام اصلاحات ارضی بزرگترین مالک بیش از ۲۰۰پارچه ده نداشت .میزان درآمد ملک و وسعت املاک،مشاع و غیرمشاع بودن آنها تنها از لحاظ گروههای ملک دار مهم بود از لحاظ روابط تولیدی و مناسبات رعیت با ارباب چندان فرقیanian Amzing Collection

اسلاید ۵۳: توزیع مالکیت ده هنگام اصلاحات ارضی وزارت کشاورزی هنگام اصلاحات ارضی از حدود ۳۹۴۰۶ ده در ایران تعداد ۹۳۳۹ ده یعنی ۴/۲۳% آن ششدانگ بوanian Amzing Collection

اسلاید ۵۴: مباشرنماینده بلافصل مالک در اداره امور روستا بوده و در روستا از قدرت و مقام بالایی در غیاب مالک برخوردار بوده است.مباشرمستقیما توسط مالک انتخاب میگردیده و ضوابط انتخاب مباشر: آشنا بودن به مسائل روستا ، اشراف به امور کشاورز ، داشتن تحرک و کارایی و در نهایت فرمانبرداری محض از مالک بوanian Amzing Collection

اسلاید ۵۵: کدخدادرلغت به معنی بزرگ ده می باشد و اصولا درگذشته برخلاف مالک و مباشر همیشه در ده حضور داشته در غیاب مالک و مباشرمقام برتر ده به شمار می آمد در برخی روستاها دو کدخدا وجود داشت یکی کدخدای دولتی که از طرف مالک انتخاب ، پس از معرفی به بخشداری و با حکم بخشدار یا فرماندار به آن سمت منصوب می گردید کلیه حقوق و حق الزحمه آن از طرف مالک و زارع به هنگام برداشت محصول پرداخت می گردید.وظیفه کدخدای دولتی انجام کلیه کارهای دولتی و اداری روستا و ده مانند: سربازگیری ، اخذ شناسنامه فعالیت در انتخاب و همکاری با مراجع انتظامی و قضایی و غیره .دیگر کدخدای ملی و یا ضابط بود که نقش مؤثری در امور زراعی داشته، نظارت بر تقسیم آب زمین و حتی محصول و نظارت مستقیم بر لایروبی قنوات و نهرها و . . . .داشanian Amzing Collection

اسلاید ۵۶: ریش سفیدان نظام اجتماعی روستا از زمانهای بسیار دور بر کلکتیویزم-جمع گرایی استوار بوده دراین نوع زندگی اجتماعی بزرگان قوم و قبیله از اعتبار و منزلت بالایی برخوردار می باشند در هر روستا چند نفر از افراد مسن که در راس قوم و قبیله قرارداشته باشند به عنوان ریش سفیدان در روستا ظاهر می شوند این افراد از ارزش اجتماعی والایی برخوردار می باشند بسیاری از مسایل اجتماعی و اقتصادی بوسیله این افراد حل وفصل می شده است که اکنون نیز اهمیت خود را ازدست نداده است . Iranian Amzing Collection

اسلاید ۵۷: پاکار مامور اجرا یا بازوی اجرایی مباشر یا کدخدا بوده ؛ عامل جمع آوری مالیات و آگاه کردن مردم از تصمیمات مالک ، مباشر و کدخدا بوanian Amzing Collection

اسلاید ۵۸: دشتبان حفاظت مزارع و باغات را در طول سال عهده دار بوanian Amzing Collection

اسلاید ۵۹: رعایا مردمان ساکن درروستا که به کشاورزی اشتغال داشته اند ، عده دیگری در روستا وجود داشته و دارند که زمین زراعی نداشته و آنها را خوش نشینان گویند که عمدتا در روستاها دارای مشاغل خدماتی میanian Amzing Collection

اسلاید ۶۰: نهادهای روستایی از اجرای قانون اصلاحات ارضی تا پیروزی انقلاب اسلامی همزمان با اصلاحات ارضی،هرم قدرت در روستاها تغییرکردو نهادهایی مانندانجمن ده،خانه انصاف،خانه فرهنگ روستایی،تعاونی های روستایی اعم ازتولید،مصرف و شرکتهای سهامی زراعی بوجود آمدند.ضمنا برای تحقق اهداف رژیم شاه ، در پوشش حل مسائل فرهنگی ، بهداشتی ، آموزشی ، سپاهیان دانش ، بهداشت ، ترویج و مروجان خانه داری و کشاورزی و سرپرستان تعاونی روانه روستاها شدند .قدرت کدخدا کاهش یافت . انجمن ده ، خانه انصاف و شرکت تعاونی هر یک به نحوی در امور عمران ، قضایی و تعاونی به روستاییان اعمال قدرت میanian Amzing Collection

اسلاید ۶۱: انجمن ده با گرفتن صدی دو از محل درآمد روستاییان ، مسائل عمرانی را تعقیب می کرد . خانه انصاف دعاوی بین روستاییان را حل و فصل می نمود البته هر یک از این نهادها می بایست با رای مردم انتخاب شوند اما در عمل گاهی غیر این را نشان anian Amzing Collection

اسلاید ۶۲: شرکتهای تعاونی تولید از اواخر سال ۱۳۵۱ ابتدا در استانهای فارس،کرمان،اصفهان و گیلان تشکیل شد و سپس در سایر استانها تشکیل شد تا پایان سال ۵۴ جمعا ۳۴ شرکت تعاونی تولید در۱۸۱روستا با مساحت ۴۶۵۱۲ هکتار اراضی ایجاد گردید ،گسترش این شرکتها تا سال ۵۷ ادامه به ۳۵ واحد رسید .پس ازپیروزی انقلاب بین اعضا اختلاف نظر بوجودآمد در رای گیری جهت ابقاء یا انحلال شرکتها ۲۰شرکت به ابقا و ۱۵ شرکت به انحلال آن رای دادنددرحال حاضر۲۰شرکت دراستانهای کشور وجودanian Amzing Collection

اسلاید ۶۳: توزیع جغرافیایی استانی شرکتهای تعاونی تولید در سال ۵۷Iranian Amzing Collection

اسلاید ۶۴: پی آمدهای شرکت تعاونی تولیدترک فعالیتهای زراعی اغلب روستاییانی که کمتر از ۳ هکتار زمین کشاورزی در اختیارداشتند.گسترش و رواج کشت محصولات غیر استراتژیک .فعالیتهای دامداری و باغداری به صورت فردی چه قبل و چه بعد از شرکتهای تعاونی تولید .نفوذ سهامداران بزرگ در مدیریت و رهبری شرکتها .عدم میل و رغبت در امور کارanian Amzing Collection

اسلاید ۶۵: شرکتهای سهامی زراعیاین شیوه بهره برداری پس از مرحله سوم اصلاحات ارضی شکل گرفت که عواملی مانند : تغییر تولید خود مصرفی به تولید انبوه،کاربرد اصولی زراعت ماشینی،توسعه دامداریهای مدرن درایجاد آن نقش داشته است. لایحه قانونی تشکیل این شرکتها در اسفند ۴۶ به تصویب رسید در ماده اول لایحه هدف ایجاد این نوع شیوه بهره برداری چنین بیان شده : به منظور فراهم نمودن موجبات افزایش درآمد سرانه کشاورزان و امکانات همه جانبه برای بکار بردن ماشین آلات کشاورزی در امر تولید محصولات و آشنایی زارعین با اصول و شیوه های جدید کشاورزی و حداکثر استفاده از نیروی اضافی انسانی موجود در روستاها در قطبهای کشاورزی و صنعتی مملکت و برای جلوگیری از خرد شدن و تقسیم اراضی مزروعی به قطعات غیر اقتصادی و افزایش سطح زیرکشت کشورIranian Amzing Collection

اسلاید ۶۶: وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستایی شرکتهای سهامی زراعی را تشکیل می دهد.اولین شرکت در اردیبهشت ۴۷ در شیراز(تخت جمشید) بوجود آمد در عرض ۵ سال تا سال ۵۱ به ۲۷ شرکت رسید .در تشکیلات این شرکتها ، مجمع عمومی، هیات مدیره و بازرسین منظور گردیده بود که در مجمع عمومی انتخاب مanian Amzing Collection

اسلاید ۶۷: سهامداران شرکت سهامی زراعیدهقانانی که از طریق اصلاحات ارضی صاحب زمین شده اند برزگرانخرده مالکان مرحله دوم اصلاحات ارضیآن دسته از خرده مالکان که اراضی آنان مشمول هیچ یک از قوانین اصلاحات ارضی نشدIranian Amzing Collection

اسلاید ۶۸: مشخصات شرکتهای سهامی زراعی ایجاد شده تا آذرماه ۶۶Iranian Amzing Collection

اسلاید ۶۹: پی آمدهای تاسیس شرکتهای سهامی زراعیعضویت مالکین سابق در شرکتهاحذف خوش نشینان و کارگران کشاورزتشویق امر مهاجرتاجازه کشت خشخاش که منجر به استفاده نامعقول در آن گردیدایجاد شکاف اقتصادی عمیق بین دهقانان خرده پا و ثروتمندگسترش قدرت عناصر تکنوکرات و بوروکرات به جای قدرت دهقانیاعمال نفوذ سهامداران گروهاز بین رفتن حالت خودکفایی در بعضی از محصولات Iranian Amzing Collection

اسلاید ۷۰: شرکتهای سهامی زراعی پس از پیروزی انقلاب اسلامی از ۹۳ شرکت در سال ۵۷ به ۵ شرکت در سال ۵۸ رسید.از اوایل سال ۶۶ فعال کردن این شرکتها از طرف وزارت کشاورزی آغاز و با قبول درخواست کشاورزان قائنات فعالیت مجدد آنها وارد مرحله جدیدی شدکه تا آذر ۶۶ جمعاً ۷ شرکت در استانهای اصفهان، خراسان و کرمان به کار خویش ادامه داanian Amzing Collection

اسلاید ۷۱: شرکتهای تعاونی تولیددر سال ۱۳۱۴ نخستین شرکت تعاونی تولید در منطقه گرمسار تشکیل شد ولی تا سال ۴۰ که ۹۶۰ شرکت در سطح کشور بوجود آمده بود گسترش چندانی نیافته بود.عمده فعالیتهای آنها نیز در بعد تخصیص اعتبار خلاصه می شد . از سال ۴۲ همزمان با اجرای اصلاحات ارضی ، سازمان مرکزی تعاونی روستایی بوجود آمد . سپس در سال ۴۶ سازمان مرکزی تعاون روستایی از بانک کشاورزی منفک و زیر نظر وزارت اصلاحات ارضی قرار گرفت .هدف از تشکیل چنین نهادی در روستاها عبارت بود از : – فعالیتهای بازرگانی – فعالیتهای اعتباری – سایر فعالیتها از قبیل:تهیه ماشین آلات کشاورزی، احداث انبار و تامین آبanian Amzing Collection

اسلاید ۷۲: مشکلات شرکتهای تعاونی الف) مشکلات داخلی ب) مشکلات خارجیIranian Amzing Collection

اسلاید ۷۳: مشکلات داخلیفقر فرهنگی و قومیت گراییعدم امکاناتعدم اطلاع از اصول تعاونعدم همکاری مردمدخالت سرپرستان حوزه در تصمیم گیریها سهم بیشترمدیر عامل در اداره شرکتکم بودن سرمایه شرکتهاIranian Amzing Collection

اسلاید ۷۴: مشکلات خارجیعدم نظارت کافی بر صرف وامهاعدم کارایی در فعالیتهای بازاریابیفقدان راهنماییهای فنی و کم بها دادن به آموزشهای فنی و لازمعدم تضمین خرید محصولات عدم ارتباط کافی با شرکتهای تعاونی شهریتداخل وظایف شرکتها با سایر نهادهاIranian Amzing Collection

اسلاید ۷۵: انجمن دهدر شهریور ۴۲ با تصویب هیات دولت اصلاح امور اجتماعی و عمرانی روستاها به انجمن ده که اعضای آن از اهالی روستا به مدت سه سال انتخاب می گردیدند واگذار گردید .روستاهایی که حداقل ۲۵۰ نفر جمعیت داشتند قانوناً می تanian Amzing Collection

اسلاید ۷۶: سپاهیان انقلابتشکیل سپاهیان دانش،ترویج و بهداشت همزمان با قانون اصلاحات ارضی در روستاها شکل گرفت ، این سپاهیان عهده دار سواد آموزی ، ترویج کشاورزی و بهداشت روستاهاanian Amzing Collection

اسلاید ۷۷: خانه اصناف و خانه فرهنگ روستایی به منظور دخالت درسرنوشت قضایی خود و به منظور اشاعه فرهنگی در روستاها بوجود آمد ، این دو نهاد با پیروزی انقلاب اسلامی عملاً منحل گanian Amzing Collection

اسلاید ۷۸: خلاصه فصل دومتا انقلاب مشروطیت روستاها از طریق اربابان وکدخدایان اداره می شدند. در سال ۱۳۲۰ وزارت کشاورزی تاسیس گردید ، در سال ۱۳۵۶ کلیه تشکیلاتی که در امور روستاها دخالت داشتند در یکدیگر ادغام شده وزارتخانه کشاورزی و عمران روستایی بوجود آمد که بعد از انقلاب به وزارت جهادسازندگی تغییر نام یافت .ازمهمترین نهادهای موجود در روستاها هرم قدرت را می توان نام برد. در راس هرم مالک ، در انتهای هرم رعایا و زارعین بوده اند .تشکیلاتی به منظور رفاه ساکنین روستا و بهره برداری بیشتر از اراضی بوجود آمد که عبارتند از : شرکتهای تعاونی تولید،شرکتهای سهامی زراعی وanian Amzing Collection

اسلاید ۷۹: فصل سوم نظامهای بهره برداری و اجتماعی در روستاهای ایرانIranian Amzing Collection

اسلاید ۸۰: نظامهای بهره برداری نظام بهره برداری : قوانین و مقررات مدون و غیرمدون که براساس آن قوانین و ضوابط اقرار تکالیف و حقوقی را در نظام بهره برداری بدست می آورند و بر اساس آن حقوق وتکالیف ، نظام بهره برداری خاص بوجود می آید که مهمترین مشخصات بنیانی آن ، شکل وخمیره نهادها و روابط مالکیت و عوامل اصلی تولید در همان نظام می باشد .نظامهای بهره برداری در ایران متاثر از عوامل مختلف تولید،مالکیت ، مدیریت و عوامل اقتصادی اجتماعی وسیاسی بوده اند .نظامهای بهره برداری از اراضی کشاورزی در ایران متاثر از نظامهای زمینداری است زیرا که کلیه فعالیتهای کشاورزی بر اساس نهاد مالکیت طرح ریزی و سازمان می یابد ، عواملی مانند آب و زمین که به عنوان وسیله اساسی تولید تلقی می شوند در رابطه با مالکیت مطرح مanian Amzing Collection

اسلاید ۸۱: فراگردهای عمده ای که در شکل گیری نظامهای بهره برداری موثر بوده اندالف) گسترش و تثبیت مالکیت خصوصی بر اراضی تا شروع اصلاحات ارضی ب) توسعه تولید محصولات کشاورزی برای بازارهای داخلی و خارجی ج) اصلاحات ارضیIranian Amzing Collection

اسلاید ۸۲: گسترش و تثبیت مالکیت خصوصی بر اراضی تا شروع اصلاحات ارضی با تشکیل اداره ثبت املاک و اسناد و تدوین قوانین مربوط به ثبت املاک و گذشت زمان نظام مالکیت در ایران تولدی دیگanian Amzing Collection

اسلاید ۸۳: توسعه تولید محصولات کشاورزی برای بازارهای داخلی و خارجی در گذشته تولیدات روستایی جنبه خود مصرفی داشت به همین دلیل گرایش به تک محصولی در روستاهای ایران بسیارکم و نادر بوده است در برخی از تعاریف روستایی می بینیم گفته شده ”ده قبل ازهرچیزی واحدی است طبیعی و جغرافیایی و انسانی وصورتی است از استقرار انسان برسطح زمین که قادر است تمام مایحتاج سالیانه خود را از درون خود تهیه کند“ با تحولی که در امر ارتباطات بوجود آمد ماشین با سرعت و ظرفیت بیشتر جایگزین وسایل حمل و نقل گذشته گردید . .بازارهای جدید داخلی و خارجی برای تولیدات محصولات کشاورزی روستاییان پدیدار گشت و تولیدات کشاورزی افزایش می یابد و بازارها نیز توسعه می یابند که این دو متقابلاً در یکدیگر اثر می گذارند در نتیجه واحدهای بهره برداری متوسط و بزرگ کشاورزی که به شیوه های سرمایه داری سازمان یافته اند پدیدار میanian Amzing Collection

اسلاید ۸۴: اصلاحات ارضی اجرای این قانون دریک مقطع زمانی نسبتاً کوتاهی تغییرات عمده ای در نحوه مالکیت در روستاها بوجود آورد به نحوی که شیوه مالکیت زمینداری خرده مالکی به طور قابل ملاحظه ای افزایش می یابد که این خود باعث بوجود آمدن نظامهای جدید بهره برداری از اراضی مanian Amzing Collection

اسلاید ۸۵: انواع نظامهای بهره برداری۱) نظامهای جدید کشاورزی مکانیزه۲) نظامهای بهره برداری سنتیالف) نظام بهره برداری سرمایه داری مکانیزه ب) نظام بهره برداری کشتمانی ج) واحدهای بهره برداری کشت و صنعت د) شرکتهای سهامی زراعیالف) نظام بهره برداری خرده مالکی ب)نظام بهره برداری نصفه کاری(نیمه کاری) ج) نظام بهره برداری اجاره ای د) تلمبه کاری ه) نظام بهره برداری مزارعه و) نظام غارس و مالکیIranian Amzing Collection

اسلاید ۸۶: نظام بهره برداری سرمایه داری مکانیزهدر جریان اصلاحات ارضی بسیاری از مالکان اراضی و دهات مرغوب یا قسمتی از اراضی ده را مکانیزه اعلام کردندیا پس از تقسیم زمین سهم خود را با وسایل مکانیزه کشت می نمودند به این ترتیب واحدهای سرمایه داری مکانیزه در ایران شکل گرفت این واحدها به تعدادی از سرمایه داران شهری تعلق داشته و دارد . این نظام بیشتر سرمایه بر است تا کاربر ، کارگران روزمزد که تحرک کارگران صنعتی را دارند در این واحدها مشغول بهanian Amzing Collection

اسلاید ۸۷: نظام بهره برداری کشتمانی این نظام ضمن اینکه اراضی نسبتا وسیع و یکجا را طلب می کند نیاز به سرمایه گذاری نسبتاً کلان دارد . وجه تمایز آن با نظام سرمایه مکانیزه : نظام کشتمانی محصولاتی را تولید می کنند که بر خلاف نظام سرمایه داری مکانیزه کاربر هستند و کشت ونگهداری آن محصولات نیازمند به تعداد زیادی کارگر است .ارزش اراضی در بهره برداری کشتمانی بیش از بهره برداری سرمایه داری مکانیزه است ، این قبیل واحدها در ایران نخستین بار در گرگان و گنبد ایجاد وگسترش یافت و تولید گندم جای خود را به پنبه داد و کارگران ارزان سیستانی جذب این فعالیت شدند .این نظام موجب پیدایش نظام طبقاتی در اجتماع روستاییanian Amzing Collection

اسلاید ۸۸: واحدهای بهره برداری کشت وصنعتاین واحدها با سرمایه های کلان دولتی یا بخش خصوصی در اراضی مستعد و آب کافی معمولا در زیر سدها به وجود آمده اند .سازمان کشاورزی و دامپروری سفید رود در ۱۰۰۰۰هکتار از اراضی گیلان در حوزه آبگیر سفید رود تشکیل شد . قانون تاسیس این واحدها در ۱۳۴۷ به تصویب رسید و هدف از تاسیس حداکثر استفاده از منابع آب سدهای کشور و اراضی واقع شده در حوزه آبیاری آنها بوده است ، مسؤلیت این واحدها در شروع با وزارت آب و برق بود بعدا به وزارت کشاورزی واگذار شد .طبق برنامه های بلند مدت پیش بینی شده بود که جمعاً حدود یک میلون هکتار از اراضی زیر سدها و سایر اراضی حاصلخیز در اختیار واحدهای کشت و صنعت و شرکتهای سهامی زراعی قراanian Amzing Collection

اسلاید ۸۹: شرکتهای سهامی زراعی در نتیجه اصلاحات ارضی و حذف مالک اراضی به طور وسیعی در بسیاری از نقاط کشور قطعه قطعه شدند و کاربرد ماشینهای کشاورزی در اراضی تقسیم شده با مشکل مواجه بود بر این اساس و به منظور افزایش تولیدات کشاورزی ایجاد شرکتهای سهامی زراعی با عضویت صاحبان نسقان مالکان اراضی و وزارت اصلاحات ارضی در ۱۳۴۷ به تصویب رسید . زارعان در صورت تشکیل شرکت سهامی در منطقه موظف هستند اراضی خود را در اختیار شرکت قرار داده و سهامی را متناسب با ارزش اراضی دریافت کنند .تا شروع انقلاب اسلامی در ایران تعداد زیادی از این شرکتها بوجود آمد که با شروع انقلاب تعدادی منحل و تعدادی نیز به کار خود ادامهanian Amzing Collection

اسلاید ۹۰: نظام بهره برداری خرده مالکیخرده مالکی از قدیم در روستاهای ایران به دو صورت خرده مالک خودکار و خرده مالک رعیتی وجود داشته است در خرده مالکی خودکار ، زمینی که زارع بر روی آن کشاورزی می کرده متعلق به خودش بوده در حالتی که خرده مالکی رعیتی مالک به علل مختلف قادر به کار در روی زمین نبوده و کار زراعت بوسیله رعیت به صورت مزارعه انجام می شده .خرده مالکی خودکار متداولترین نوع بهره برداری پس از اصلاحات گردید . در این نظام وسعت اراضی محدود و عامل تولید روزمزد مanian Amzing Collection

اسلاید ۹۱: نظام بهره برداری نصفه کاری(نیمه کاری) در بسیاری ازمناطق کشور متداول میباشد این نظام وقتی شکل می گیرد که خرده مالک قادربه انجام کار زراعی دراراضی خود نباشد در توافقی که با یک یا چند نفرازافراد ده بخصوص خوش نشینان به عمل می آورد زمین ، آب و احتمالاً نیروی حیوانی و بندر در اختیار فرد ثانی قرار می دهد و فرد نیمه کار روی زمین کار می کند وگاهی با نظارت صاحب زمین است . نتیجه تولید به صورت ۵۰% بین صاحب زمین و نیمه کار تقسیم می شود . نیمه کاری یکساله و قابل تمدanian Amzing Collection

اسلاید ۹۲: نظام بهره برداری اجاره ایدر روستاهای ایران به دو صورت ومتداول بوده است : اول : اجاره روستا یا قسمتی از آن از بزرگ مالکان یا خرده مالکان . مالک به علل گوناگون منجمله عدم توانایی و یا احتراز از درگیری با روستاییان ملک خود را در قبال دریافت وجه مشخصی اجاره می دهد. اجاره دار خود عامل تولید نبوده مانند مالک عمل کرده و جانشین مالک می شود.اجاره دار بهره مالکانه را از روستاییان جمع آوری و مقدار تعیین شده را به مالک داده که معمولا بهره مالکانه بیشتر از مالاجراره است بر اثر سیل ، خشکسالی ، آفات کشاورزی و غیره اجاره ضرر می کند . دوم : اجاره داری خانگی است . خرده مالک خودکار به منظور بهره برداری بیشتر و بهتر تمام یا قسمتی از اراضی خود را به اجاره دهد . در این شیوه عامل اصلی تولیدکننده محصولات کشاورزی خانواده روستایی است که مکمل اعضا خانواده روی زمینی که متعلق به دیگری است به تولید محصولات کشاورزی می anian Amzing Collection

اسلاید ۹۳: محصول تولید شده بر اساس قرارداد بین مالک و اجاره دار تقسیم می شود . علل پیدایش این نظام : وسعت اراضی ، کاربربودن نوع محصول ، نیاز به سرمایه گذاری ، مهاجرت مالک از روستا به شهر، از کار افتادگی(پیری) مالک وanian Amzing Collection

اسلاید ۹۴: تلمبه کاریبرخلاف نظامهای سنتی درگذشته های دورمتداول نبوده است،از زمانی آغاز شدکه استفاده از موتورپمپها رواج یافت.قدیمی ترین شکل آن درکناره های کارون شکل گرفته است . قوانین و صاحبان اراضی با نصب تلمبه هایی در کنار رودخانه اقدام به تهیه آب می نمودند وحق استفاده از زمینهای مزروعی آبخورخود را به روستاییان که تلمبه کار نامیده می شوند واگذار می نمودند. مالک آب و زمین در اختیارتلمبه کار قرار می داده وتهیه سایرعوامل به عهده تلمبه کار بوده است محصول تولید شده بر اساس قرارداد بین مالک و تلمبه کار تقسیم می شده است .شیوه دوم تلمبه کاری استفاده از آبهای زیرزمینی و استحصال آب بوسیله حفر چاههای عمیق و نیمه عمیق می باشد . زمینهای بیر بر اساس قرار داد بوسیله مالک در اختیار تلمبه کار و او با سرمایه گذاری خود نسبت به حفر چاه و تهیه آب اقدام می نماید و سهم مشخصی از تولید را به مالک می دهد در مناطقی ازکشور مثل مرودشت بندر عباس، میناب و داراب متداanian Amzing Collection

اسلاید ۹۵: نظام بهره برداری مزارعهبرخی شکل گیری نظام مزارعه را به تسلط اعراب بر ایران و ایجاد حکومت اسلامی مربوط می دانند .مزارعه قراردادی رسمی یا غیر رسمی بین مالک و مزارع برای سهم بری از تولیدات کشاورزی بر اساس ارزش داده ها است .عوامل پنجگانه تولید محصولات کشاورزی در روستاها عبارتند از: زمین ، آب ، ابزار و ادوات شخم و کاشت ، بذر و نیروی کار . در برخی مناطق به علت عدم نیاز به آب یا نوع کشت(دیمکاری) عوامل فوق به ۴تقلیل می یابد . بنابراین تقسیم محصول دقیقا از ۵ عامل فوق تبعیت نمی کند . عوامل دیگری چون ، نوع محصول کشت شده ، رسوم محلی ، ویژگیهای جغرافیایی و اجتماعی حاکم بر منطقه دخالت دارند . در مناطقی دو پنجم تولید ، در برخی مناطق دو ششم ، گاهی در کشت محصولات دیم سهم مالک یک پنجم کل تولanian Amzing Collection

اسلاید ۹۶: نظام غارس و مالکی این شیوه در مناطق جنوب کشور ، بخصوص در مناطق رویش خرما متداول است . در این نظام مقداری زمین با آب و نهال خرما در اختیار زارع یا غارس قرار می گرد . زارع پس از غرس نهالها ، نگهداری و مراقبت از نهالها را به عهده دارد تا نهالها به ثمر برسند که معمولا ۷ سال طول می کشد. نهالها براساس قراردادی که در هنگام غرس نهالها منعقد شده بین مالک و زارع تقسیم می شود، زمین متعلق به مالک است درعمل پس از تقسیم نخلها نگهداری نخلهای مالک در مقابل سهم ناچیزی از محصول به غارس واگذار anian Amzing Collection

اسلاید ۹۷: نسق زراعیکلمه ای عربی به معنی نظم وترتیب . اصطلاح نسق در روستاهای ایران به مجموعه روشها و قرار و مدارهایی که طی سالیان متمادی در روستاهای کشور به منظور تقسیم عادلانه آب و زمین بوجود آمده است ، این شیوه تقسیم گاهاً دهتاویز نامیده میشود که از منسجم ترین و پایدارترین قوانین غیر مدون است که بر اساس نیازهای جامعه روستایی و حاکمیت مالکین ، افزایش تولیدات کشاورزی و عدالت اجتماعی شکل گرفته است . برای تقسیم زمین از واحد سطح یا اصطلاحات دیگرکه واحد سطح را توجیه می نمایند استفاده می شود . مثلاً : جریب ، طناب ، دانگ ، جفت گاو ، نیم جفت شیر ، پا ، خرد خردل ، حبه ، من ، خروار ، قفیز و غیره . اگر در روستا کمبود آب باشد نسق بر اساس واحدهای تقسیم آب صورت می گیرد ابتدا اصطلاح مدار گردش آب مطرح می شود که بر اساس تجربه نوع خاک و نوع محصول تعیین anian Amzing Collection

اسلاید ۹۸: مدار عبارت است یک دوره یا سیکل زمانی که محصول نیاز به آبیاری پیدا می کند، مثلاً در روستایی نوعی محصول در ۱۲ روز نیاز به آبیاری مجدد دارد مدار گردش آب در آن روستا بر ۱۲ روز قرار می دهند واحدهای تقسیم آب : شبا نه روز ، طاق ، نیم طاق ، ساعت ، پیاله ، تسوج ، فنجان ، تشت ، سرجه ، سلخ ، استخر ، اسیل و . . . . .واحدهای مشابه در روستاهای مختلف الزاماً نباید زمین و زمان آب را به تساوی تقسیم کنند . زمینهای زراعی در رابطه با نوع خاک ، دوری و نزدیکی به ده و مرتفع یا آبگیر بودن با یکدیگر متفاوت می باشند . بنابراین ابتدا اراضی روستا به زمینهای هم ارز و همکلاس تقسیم میشوند و سپس هر یک از کلاسها بین کلیه صاحبان نسق تقسیم می شود اگر تقسیم برای همیشه باشد و افراد در قرعه کشی زمین کسب کرده باشند در این صورت زمینها را قره پشک می نامند و اگر در فاصله زمانی مشخص قرعه کشی تکرار شود تقسیم آق پشک می نامند و پس از Iranian Amzing Collection

اسلاید ۹۹: اصلاحات ارضی تقریباً منسوخ شد ، این شیوه یک عیب عمده و اساسی دارد و آن تقسیم اراضی روستا به قطعات کوچک است درحال حاضر یکی از عمده ترین مشکلات روستاها قطعه قطعه بودن اراضی می باشد که برای نیل به توسعه کشاورزان وجلوگیری از اتلاف زمین ، آب و نیروی انسانی و کارآیی ماشینهای کشاورزی لازم است که طرحهای یکپارچه نمودن اراضی در روستاهای کشور شکanian Amzing Collection

اسلاید ۱۰۰: نظامهای کاری گروهیاز گذشته های دور بر اساس وجود ویژگیهای اجتماعی هم گرا در روستاها بوجود آمده و در شکل گیری،تثبیت و دوام آن مالکان نقش مهمی به عهده داشته اند . با شروع اصلاحات ارضی متاسفانه این سازمانهای کار گروهی تضعیف شده در پاره ای از مناطق کشور به خاطر روابط خویشاوندی به صورت پراکنده ای دوام یافته است . نظامهای کاری گروهی بر اساس کشت مشترک اراضی زارعان صاحب نسق به صورت مشاع بوجود می آید مثلاً یک روستا به دوازده سازمان کاری تقسیم می شود که برای مثال در هر سازمان ده نفر صاحب نسق مشارکت دارند . در مناطقی از کشور این نظامها به صورت رسمی بوجود آمده تحت عناوینی مثل بنه در تهران ، دشت قزوین ، صحرا در خراسان و جنوب فارس ، حراثه(هزاسه) در کرمان و فارس ، پنجال در بهبهان کهکیلویه ، طاق در اصفهان ، تیرکار در جنوب خراسان ، جوق در کردستان و سمکار در خوزستان طی سالهای طولانی Iranian Amzing Collection

اسلاید ۱۰۱: شکل گرفته . این نظامها را چون جنبه اجباری برای همه خانوارهای نسقدار داشته نظام کار گروهی رسمی می نامند همچنین دارای موجودیت رسمی نیز بوده اند در نهایت این سازمانها دارای سلسله مراتب مشخص بوده اند زیر نظرمدیری که