پاورپوینت کامل ارمغان های ایران برای جهان معماری گنبد ۹۸ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل ارمغان های ایران برای جهان معماری گنبد ۹۸ اسلاید در PowerPoint دارای ۹۸ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل ارمغان های ایران برای جهان معماری گنبد ۹۸ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از مطالب داخلی اسلاید ها

پاورپوینت کامل ارمغان های ایران برای جهان معماری گنبد ۹۸ اسلاید در PowerPoint

اسلاید ۴: چه آوردن چوب سدر از جبل‌عامل و ساج از گنداره همیشه میسر نبود و در جنگلهای تُنُک و جلگه‌‌های درندشت هم چوب سخت و استوار و کشیده بزحمت فراهم میشد (اگرچه در جنگلهای انبوه شمال و جنوب تا اندازه‌ای بدست می‌آمد) ازآن گذشته وجود موریانه‌ای بنام ترده در خاک بسیاری از نقاط ایران کاربرد چوب را کاری بی‌منطق و گاهی بسیار خطرناک جلوه میدادطاق و گنبد و چفد (قوس) در ایران پیشینه‌ای کهن داشت و معماران روزگار باستان نمونه‌های شگفتی از آنرا در معبد زیرین چغازنبیل (که از مصالح آن برای ساختمان چغازنبیل استفاده شده) و آرامگاههای سردابی بیرون شهر دورانتاش (نزدیک هفت تپه و تپه نوشیجان و ویرانه‌های سیستان و استودانهای کومیش دامغان بدست داده‌اند (از هزاره دوم تاآغاز شاهنشاهی پارس) که دنباله آن تا روزی که معماری ملی رواج داشت ادامه یافته است (و چون طاق و چفد ایرانی تابع فلسفه برمبنای ریاضی ویژه‌ای است که پایگاهی ارجمند در معماری و فن ساختمان دارد در گفتار دیگری ازآن سخن خواهیم گفت

اسلاید ۵: درمیان پدیده‌های شگفت معماری گنبد پایگاه بلندی دارد و دلائل بسیاری دردست داریم که این پدیده‌شگفت‌آور زاده نبوغ ایرانی است با توجه به دشواری پوشش دهانه‌های بزرگ با فرسب چوبین و مزاحمتی که وجود ستونهای متعدد در زمینه تالارها برای دید ایجاد میکند بخوبی به اهمیت پوشش گنبدی پی‌خواهیم برد که میتواند دهانه بزرگی را سرتاسر و دیوار به دیوار بپوشاندبرای اینکه زمینه چهارگوش را با گنبد بپوشاند میبایست نخست آنرا به هشت گوش و سپس شانزده گوش و بالاخره بدایره تبدیل کند و اینکار با پوشش گوشه‌ها میسر میشد. معماران ایرانی برای پوشش گوشه‌ها، دو روش پدید آوردند که یکی را ترنبه (به ضم ت و ر) میگویند. سکنج یا کنج بیرون جسته و ترنبه یا حفره پیش‌آمده نخست بیاری چوب و پس از آن با طاقهای بیضی و شیپوری اریب بصورت فیلپوش و تپکانه و پتگین در ایران پدید آمد و از نام آنها پیداست که از اینجا بسراسر جهان راه یافته است(چنانکه در زبان انگلیسی طاقهای گوشه گنبد را اسکوینج میگویند که از فرانسوی کهن اِکس کوان باین زبان راه یافته و در زبان فرانسوی ترومپ.

اسلاید ۶: هرچند که سکنج و ترنبه در معماری ایرانی دو شیوه جداگانه دارد ولی پیداست که خاستگاه انگلیسی و فرانسوی آنها یکی بوده استترنبه‌های پیش از اسلام ایران بسیار ساده و بصورت فیلپوش زده میشده (یعنی گوشه‌های فضای زیر گنبد را با پوشش ساده ضربی پیش میکردند تا نزدیک دایره شود و بدون هیچ شکنج (طاق‌بند و کاربند روی ترنبه و زیرگنبد) رگهای پوشش را چرخ میانداختند (مانند بافت سبد). این روش زیرسازی درشهرهای جنوبی کشور تا بعد از حمله مغول هم معمول بوده (و توسط معمارانی که تیمور لنگ جهت ساختمان پایتخت، از جنوب ایران- بخراسان برده) باردیگر در نقاط دیگر هم بکار رفته و گنبدهای زیبای چون گنبد مسجد کبود (فیرزه اسلام) مسجد شیخ لطف‌الله را بوجود آورده است ولی پس از اسلام (و بویژه سه‌چهار قرن آغاز آن) چون معماران مسلمان ایرانی شکوه افزون بر نیاز را نمی‌پسندیدند بیاری شکنج‌سازی و بویژه طاق‌بندی میکوشیدند که از ارتفاع زیربندی هرچه بیشتر بکاهند چنانکه در مورد گنبد هم تلاش میکردند که باندازه گنبدهای پیش از اسلام خیز نداشته باشد

اسلاید ۷: همزمان با پیشرفت فن ساختمان گنبد در ایران و اندکی پس از آن در کشورهای دیگر هم گنبدهائی حتی با دهانه‌های بزرگتر از گنبدهای ایرانی زده شده است ولی گنبد ایرانی دارای ویژگیهای چندیست که آنرا شاهکار کرده است در سرزمین‌های دیگر (مثلاً روم) شکل نیمکره را برای گنبد برمیگزیدند و چون میانتار رانش بود و این حسن انتخاب (که بر اصول دقیق ریاضی نهاده بود) باعث میشد که بتوانند طبره یا ضخامت گنبد را در خاستگاه و پاکار تنها باندازه یک شانزدهم دهانه بگیرند (که البته هرچه بالاتر میرفت نازک نیشد تا بکلاله میرسید). گنبدهای ایرانی بی‌هیچ‌گاه بست و کالبد ساخته میشده بدین ترتیب که در مرکز محوطه زیر گنبد تیر راست و بلندی را کار میگذاشتند که ارتفاع آن تا نزدیک تیزه گنبد میرسید و پیرامون آنرا با چوبهای دیگری مانند پره‌های چرخ بچنبر گنبد می‌بستند که تکان نخورد آنگاه در دو کانون بیضی (نیم بیضی) که باید گنبد زیرین بر آن منطبق باشد دو گلمیخ حلقه‌دار میکوبیدند و دو سر زنجیری را بحلقه‌ها متصل کردند طول زنجیر باندازه‌ای بود که اگر آنرا نصف میکردند بپاکار یا کیز گنبد میرسید بدینترتیب بنائی که برپشت گنبد رگها را می‌چید هرلحظه می‌توانست با کشیدن زنجیر درستی کار خود را آزمایش کند

اسلاید ۸: دستگاه تیر و زنجیر را رویهم شاهنگ و هنجار می‌گفتند (یکی از این شاهنگ و هنجارها در گنبدی نیمه‌کاره در اصفهان یافت شده و برای مطالعه درجای خود نگهداری میشود) سازنده گنبد با استفاده ازاین دستگاه و پیمودن‌ها (مدول و ضابطه) گنبد زیرین را مانند تاپو می‌ساخت و بی‌آنکه نیازی بچوب ‌بست داشته باشد رگهای آنرا چرخی روی هم استوار میکرد (و چون میدانست که در هرنقطه طبره یا ضخامت گنبد چه اندازه است) در سِکّرگاه (زاویه ۵/۲۲ درجه) یک آجر و درمیان یک آجر دیگر و در آوارگاه (۵/۴۷ درجه) بازهم یک آجر از ضخامت آن میکاست تا بکلاله میرسید و چون درنوک گنبد رگ‌چین چرخی میسر نبود و آجرها خرد و کوچک میشد ستونکی در قلّه گنبد زیرین و همچنین توق یا ماهرخ را به آن متصل کند. گنبدهای ایرانی دوپوش است و پوش زیرین همیشه بشکل تخم‌‌مرغ و درگنبد پُر دهانه بشکل تاپوهای بزرگی است که بآن چیله یا چیلو میگویند و گنبد زیرین شکلهای مختلف و متنوعی دارد مانند رُک (مخروطی و هرمی)، خاگی (تخم‌مرغی)، نار (پیازی) و شپدری و گنبد زیرین بسته باندازه دهانه با خیزهای مختلف زده میشود ولی همیشه شکل آن تخم‌مرغی است قطر گنبد را دهانه و ارتفاع آنرا افراز و نسبت افراز بدهانه را خیز میگویند.

اسلاید ۹: گنبدهای قبل از اسلام بیشتر با خیز دوگره در گز (هر «گز» مساوی ۰۶۶/۱ متر و شانزده گره است) و حتی پیش از آن زده میشد ولی پس از اسلام معماران ایرانی کوشیده‌اند تا آ“جا که ممکن است افراز گنبد کمتر باشد و اغلب گنبدها پس از اسلام با خیز یک گره در گز زده شده مگر اینکه از شانزده گز بیشتر دهانه داشته باشد که ناچار بوده‌‌اند مانند گنبدهای پیش از اسلام خیز آنرا دو گره و سه گره در گز بگیرند (مانند گنبد سلطانیه) دو پوش گنبد گاهی پیوسته و گاه گسسته است. گنبدهای پیش از اسلام و همچنین گنبدهائی مانند گنبد سلطانیه و شیخ لطف‌الله و گنبد خاگی جامع اصفهان دوپوش پیوسته است چنانکه گاهی دوپوسته بی‌هیچ واسطه‌ای بهم متصل میشده و گاهی هم فقط صندوقه یا کندو و شیاره‌ای میان آنها و فاصله بوده است ولی در گنبدهای گسسته گاهی دو پوaسته در کلاله از از هم فاصله میگیرد (مانند گنبد جامع یزد و جامع گلپایگان و اغلب گنبدهای قرن هفتم به بعد) و گاه بر روی گریو یا گردنی استوانه مانند پوسته بیرونی با فاصله چشم‌گیری از گنبد زیرین استوار میشود (مانند گنبد آستانه مطهر حضرت رضا (ع) و گنبدهای سهل‌بن‌علی در آستانه اراک و

اسلاید ۱۰: مسجد شاه و مدرسه مادر شاه اصفهان) برای ساختمان گنبدهای گریودار از دیوارک‌هائی استفاده میکردند بنام پره که در درون گریو جای میگرفت و گاه تویزه تا طاقی تیغه‌ای روی آنها زده میشد تا بتواند پوسته نازک روئین را نگهدارد. در فرود (قاعده) گنبدهای گسسته گریودار گاهی آوگون میگذاشتند یعنی منحنی گنبد را متمایل بدرون میساختند تا رانش آنرا بدرون برانند (مانند گنبد مسجدشاه اصفهان) و گاه چانه یا پیش‌آمدگی اندک داشت (مانند گنبد آستانه مطهر حضرت رضا (ع) و گنبد الله مقبره شیخ صفی در اردبیل) و گاه شلال داشت یعنی منحنی آن در قاعده بخطی مستقیم مبدل میشد ولی در گنبدهای بی گریو بجای گریو چنبر تنها یا اربانه (دیسک) میگذاشتند. هشت چنبر منشور هشت‌گوش یا چندوجهی است که گنبد را بر روی آن میشاختند گاهی هم بجای پوشش برونی خرپشته میساختند (مانند گنبد مشهد میر بزرگ در آمل). گنبدهای رُک نیز بانواع گوناگون ساخته میشده مانند ارچین که قطعات سنگ یا آجر را روی هم میچیدند (مانند گنبد دانیال نبی در شوش و آرامگاه یعقوب لیث در جندیشاپور (شاه‌آباد اهواز) و گاهی بصورت هرم ساخته میشد و گاهی مخروطی که آخری را خرستو یا خرستوک می‌نامند.

اسلاید ۱۱: نفوذ روش گنبدسازی ایرانی در باخترزمین (که شاید اندکی پس از حمله مغول آغاز شده) تحول چشم‌گیری رد معماری آن مناطق بوجود آورده است. انتخاب شکل تخم‌مرغی بجای نیم‌کره برای گنبد زیرین و استفاده ازپوشش زیرین (مانند ایران) بمعماران مغرب زمین امکان داده است که گنبد نازک و سبک و خوش‌اندامی پدید آوردند و همچننی استفاده از ترنبه و سکنج که (پیش از آن در غرب رایج شده بود) پوشش فضاهای بزرگ چهارگوش را آسان کرده بود و دیگر لازم نبود که زمینع زیر گنبد دایره باشد (مانند آمفی‌تآتر روم) و بالاخره فن گنبد‌سازی ایرانی روش پوششهای پوسته‌ای را در عصر ما بارمغان آورده چنانکه پیش از آنهم شاهکارهائی چون گنبد «سن پیرا» از هنر بارور ایرانی زاده بود

اسلاید ۱۲: نقش گنبد در معماری یکی از کلیشه‌های رایج در مورد معماری ایرانی، توصیفاتی است که در مورد گنبدهای زیبا آن وجود دارد. در این که گنبد به عنوان یکی از فرم‌های مورد استفاده در معماری، تا چه حد می‌تواند زیبا و موزون باشد بحثی نیست، اما مشکل آن است که در اکثر اوقات این توصیفات، به استعاره‌هایی ادبی تبدیل می‌شوند که شاید ربطی به دلایل پدید آمدن این فرم معماری در طول تاریخ و نحوه تکامل آن نداشته باشد. حتما شنیده‌اید که بسیاری از کسانی که شیفته هنر ایران هستند، گنبد‌ها را نمادی از آسمان می‌دانند. اما آیا گنبد در معماری گذشته فقط کارکردی نمادین داشته و یا ضرورت‌های ساختاری و نیازهای ساختمانی باعث به وجود آمدن این فرم معماری شده‌است؟

اسلاید ۱۳: کاخ یا آتشکده فیروز آباد نیازهای ساختمانی گنبد، یکی از انواع پوشش‌هایی است که برای پوشاندن سقف یک مکان می‌تواند مورد استفاده قرار بگیرد. پس در درجه اول، کاربردی کاملا ساختمانی دارد. اگر بخواهیم بحث را ساده کنیم باید بگوییم سقف یا پوشش یک فضای معماری، می‌تواند تخت یا منحنی (قوس دار) باشد. پوشش تخت یا مسطح، همین پوششی است که هم اکنون به طور معمول در ساختمان‌های مسکونی عادی مورد استفاده قرار می‌گیرد. پوشش غیر تخت، انواع گوناگونی دارد، مثل گنبد و انواع دیگر پوشش‌هایی که در آن از قوس‌ها و منحنی‌های دیگر استفاده می‌شود. گنبد از نظر هندسی از دوران یک قوس حول محور عمود به وجود می‌آید. اما ضرورت استفاده از این نوع پوشش در گذشته چه بوده‌است؟

اسلاید ۱۴: گنبد فیروز آباد کمبود مصالح مناسب همان طور که گفتیم برای پوشاندن یک فضا، یا باید از پوشش‌های تخت استفاده شود و یا پوشش‌های منحنی. معمار برای استفاده از پوشش تخت به تیر که عنصری افقی برای انتقال نیروهای سقف است احتیاج دارد و این دقیقن همان نکته‌ای است که باعث شد در مناطقی خاص، گنبد رواج پیدا کند. یعنی کمبود چوب مناسب برای استفاده در سقف در مناطقی مانند فلات ایران و میانرودان، باعث شد تا پوشش‌های منحنی شکل و گنبدها، که بدون استفاده از تیر می‌توانند دهانه‌های وسیعی را بپوشانند به وجود آید

اسلاید ۱۵: کاخ سروستان از چند محل متفاوت به عنوان نخستین مکان‌هایی که پوشش‌های منحنی شکل در آنجا به کارفته، نامبرده می‌شود. ازجمله روستایی هشت هزارساله و مربوط به دوران نوسنگی در قبرس ، کلده در میانرودان و عراق امروزی و همچنین مناطقی در مصر و جنوب ایران در حوالی شوش و هفت تپه. پلان آزاد تاق و گنبد در معماری ایرانی توانست به عنوان پوشش اصلی فضای معماری، به تکامل برسد. در حقیقت استفاده وسیع از پوشش‌های تخت، مانند نمونه تخت جمشید در دوران هخامنشی یک استثناء در این زمینه محسوب می‌شود. در آن دوران به دلیل وسعت و توانایی فراوان امپراتوری هخامنشی، چوب لازم برای استفاده در تیرهای سقف از نقاطی دیگر مانند لبنان به ایران آورده می‌شد. اما در دوره‌های دیگر، استفاده از مصالح بومی ‌مانند خشت و آجر، بیشتر به صرفه بود و بنابراین فرم گنبد توانست رشد کند و به تکامل برسد

اسلاید ۱۶: نقشه و طرح سه بعدی کاخ سروستان به جز قابلیت‌های ساختمانی گنبد، که می‌تواند در مناطقی که مصالح لازم مانند چوب در اختیار نیست در پوشش فضاهای معماری به کار رود؛ می‌توان به قابلیت آن در ایجاد فضاهای داخلی آزاد و گسترده اشاره کرد. استفاده از تیرهای چوبی برای پوشش سقف، این محدودیت را نیز به همراه داشت که می‌بایست از ردیف ستون‌های نزدیک به یکدیگر برای عبور تیرها استفاده شود. یعنی چون طول تیرهای چوبی نمی‌توانست بیش از حد معینی باشد بنابراین لازم بود تعداد زیادی ستون برای نگهداری آنها برپا شود. به عنوان مثال اگر به معماری تخت جمشید دقت کنید، در کاخی مانند صد ستون، تعداد ستون‌ها، ده ردیف در ده ردیف است که خواه ناخواه فضای داخل ساختمان را محدود می‌کند، گرچه باعث عظمت آن می‌شود. اما در مقابل آن، استفاده از پوشش گنبد باعث می‌شود تا فضای باز و آزادتری در داخل ساختمان در اختیار باشد

اسلاید ۱۷: هشت بهشت، اصفهان رشد گنبد در دوران ساسانی در دوران اشکانی و سپس ساسانی، استفاده از تاق وگنبد رواج بیشتری پیدا کرد و ابداعات مهمی در این زمینه صورت گرفت. در کاخ فیروز آباد استان فارس، که ساخت آن را به اردشیر بابکان نسبت می‌دهند، سه تالار بزرگ با استفاده از گنبد ساخته شده‌اند که قطر دهانه هرکدام از این گنبدها کمی بیش از سیزده متر است.از دیگر نمونه‌های مهم گنبدهای ساسانی می‌توان از گنبد کاخ سروستان نام برد که مربوط به دوران بهرام گور پادشاه ساسانی است و از آن به عنوان قدیمی‌ترین گنبد آجری در ایران نام می‌برند. استفاده گسترده از فرم گنبد در ایران، باعث به وجود آمدن ابداعاتی شد که مورد استفاده معماران سایر نقاط دیگر جهان نیز قرار گرفت

اسلاید ۱۸: گنبد قابوس با ۷۲ متر ارتفاع بلندترین برج آجری جهان است.از نظر کارشناسان معماری ارتفاع در یک بنا هنگامی معنا می‌یابد که بر فضای اطراف سیطره داشته باشد و از منظر زیبایی‌شناسی، بلندی برج احساس شود. با این تعریف، گنبد قابوس بلندترین برج آجری جهان محسوب می‌شود. چون از یک سو‌ به دشتهای آسیای میانه اشراف دارد و از سوی دیگر، نگاهش به دریای مازندران است که ۴۰۰ متر از سطح اقیانوس پایین‌تر است. اما برای آنکه بهتر این خصوصیات را لمس کنیم بد نیست مروری بر ویژگی‌های آن داشته باشیم.این برج یکی از آثار باستانی کشورمان که در اعداد بزرگترین مفاخر معماری قرن چهارم هجری است در شمال شرقی ایران در شهر گنبد کاووس قرار داردگنبد قابوس

اسلاید ۱۹: این بنای معروف که یکی از بلند‌ترین آثار تاریخی جهان بشمار می‌آید بر فراز تپه خاکی که قریب ۱۵ متر از سطح زمین بلند‌تر است قرار دارد این بنا در سال ( ۳۹۷ ه. ق. و ۳۷۵ ه. ش) و در زمان سلطنت شمس المعالی قابوس ابن وشمگیر و در شهر جرجان که پایتخت پادشاهان آن دیار بوده، بنا گردیده است. بنایی که از هزار سال پیش تا کنون بر فراز تپه‌ای خاکی استوار است در عین سادگی یکی از غرور انگیز‌ترین بناهایی است که نه تنها در خاک ایران بلکه در سراسر جهان شناخته شده است و مورد توجه بسیاری از جهانگردان و باستان شناسان است.پروفسور « ارتورافام پوپ » در مورد این بنا چنین نوشته است: در زیر سمت شرق کوههای البرز و در برابر صحراهای پهناور آسیا یکی از بزرگترین شاهکارهای معماری ایران با تمام شکوه و عظمت خود قد بر افراشته است. این بنا گنبد قابوس بقعه آرامگاه «قابوس بن و شمگیر» است.

اسلاید ۲۰: برج آرامگاه از هرگونه آرایش مبراست. محمد علی قورخانچی نیز تحقیقی در مورد گنبد قابوس داشته و در کتاب نخبه سینیه خود گنبد قابوس را در نیم فرسخی خرابه‌های شهر جرجان دانسته و نظیری را برای این گنبد در ایران زمین موجود ندانسته است. در معماری سنتی ایران به چنین بناهای عظیم و کشیده‌ای که ( میل نیز نامیده می‌شوند ) در طول راهها برای راهنمایی و تعیین مسیر کاروانها احداث می‌شده زیاد بر می‌خوریم ولی هیچکدام آنها به پای عظمت گنبد قابوس نمی‌رسند.گنبد قابوس شامل ۲ قسمت است یکی پی یا پای بست بنا و بدنه و دیگری گنبد مخروطی.پی سازی بنا از زمین سفت شروع و تا ارتفاع حدود ۱۵ متری با آجر و مصالح مشابه خود بنا انجام شده است. درون پای بست سردابی وجود داشته که پا کار طاق آن هنوز بر جای است ولی بر اثر کاوشهای پیاپی کاوشگران که در پی گنج بوده اند آثاری از کف آن بر جای نمانده است.

اسلاید ۲۱: بدنه مدور خارجی گنبد قابوس دارای ۱۵ ترک (دندانه نود درجه) است ( همانند ستاره ده پر) این ترکها که در اطراف آن و به فواصل مساوی از یکدیگر قرار دارند، از پای بست بنا شروع و تا زیر سقف گنبدی ادامه می‌یابد و میان این ترکها با کوهه‌ای آجری پر شده است (به جز درب ورودی) راس این ترکه‌ها به اندازه یک مترو سی و چهار سانتی متر از یکدیگر فاصله دارند.قطر داخلی گنبد به طول نه متر و هفتاد سانتی متر و قطر آن از قاعده ترکها بطول چهارده متر و شصت و شش سانتی متر و طول قطر آن از رأس ترکها یا به عبارتی قطر ارباب یا پای بست آن هفده متر و شش سانتی متر است ضخامت میل از پایین به بالا کرنش کمی دارد و در ارتفاع ۳۷ متری گنبد مخروطی بنای برج را تکمیل می‌کند. این گنبد که با آجرهای مخصوص دنباله دار کفشکی ساخته شده است دو پوسته است.گنبد درونی مانند گنبدهای خاکی به شکل نیم تخم مرغی و از آجر معمولی است و پوسته بیرونی با آجر دنباله دار، و ارتفاع این گنبد مخروطی ۱۸ متر است در بدنه شرقی روزنه‌ای تعبیه شده که ارتفاع آن یک متر و نود سانتیمتر است عرض روزنه در قسمت بالا ۷۳ و در وسط ۷۵ و در پایین ۸۰ است.

اسلاید ۲۲: در ضلع جنوبی آن یک ورودی است که ۵/۱ متر عرض و ۵۵/۵ متر ارتفاع دارد. درون طاق هلالی سر در آن، مقرنسی است که به نظر می‌رسد در مراحل نخستین پیشرفت این نوع تزئینات معماری و گچ بری است. شاید این مقرنس ساده و در عین حال زیبا از اولین نمونه‌های مقرنس سازی در بناهای اسلامی می‌باشد که بتدریج تکمیل شده است. دکتر ویلسن، نماینده دانشگاه پنسیلوانی نیز در بازدید و تحقیقاتی که از این بنا داشته راجع به این مقرنسها چنین نوشته است: بالای در، داخل هلال مدخل گیلوئی مقرنسی است که در مراحل اولیه ترقی است و این یکی از نمونه‌های تزئینی است از اصول یک معماری که بعد اهمیت پیدا کرده است.در ردیف کتیبه کوفی به‌صورت کمر بند وار بدنه را آرایش کرده است که یک ردیف آن در ۸ متری پای آن و دیگری بالا در زیر گنبد مخروطی قرار دارند. نوع نوشته کوفی کتیبه‌ها ساده و آجری است حروف آن آرایش ندارند. بر جسته و خوانا است و حاشیه دور آنها قاب مستطیلی شکلی است از آجر.

اسلاید ۲۳: گنبد سلطانیه، در نزدیکی زنجان، که سومین بنای عظیم تاریخی در جهان عظیم‌ترین گنبد آجری ایران است، توسط سلطان محمد خدابنده یا اولجایتو* در طول سیزده سال بنا گردیده است.این گنبد در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است. گنبد سلطانیه یادآور شکوه و رونقی است که در حدود هفتصد سال پیش در این شهر جریان داشته است. ارتفاع این گنبد ۴۸ متر و قطر گنبد: ۲۵ متر می باشد.گنبد سلطانیه بنایی احداث شده در ارگ شهر یا کهن‌دژ سلطانیه پای‌تخت اولجایتو حاکم سلسله‌ی ایلخانان بوده است. مساحت این کهن‌دژ هجد