پاورپوینت کامل شرح الاشارات و التنبیهات (للفخر الرازی) ۸۹ اسلاید در PowerPoint

توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کامل شرح الاشارات و التنبیهات (للفخر الرازی) ۸۹ اسلاید در PowerPoint دارای ۸۹ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کامل شرح الاشارات و التنبیهات (للفخر الرازی) ۸۹ اسلاید در PowerPoint،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کامل شرح الاشارات و التنبیهات (للفخر الرازی) ۸۹ اسلاید در PowerPoint :

محتویات

۱ ساختار
۲ ویژگى منطق اشارات
۳ تغیییرات شیخ در تبویب منطق
۴ نظام فلسفى که بوعلى در کتاب اشارات
۵ سریان عشق در همه اشیاء
۶ منازل سیر و سلوک
۷ اسرار کرامات مشایخ اهل عرفان
۸ شرح فخر رازى
۹ «اشارات و تنبیهات» در نگاه فخر رازى
۱۰ انگیزه تألیف
۱۱ گزارش محتواى شرح فخر رازى
۱۲ وابسته‌ها

ساختار

ابن سینا، با اینکه در دیگر آثار خود از عناوین رایج مانند فن، مقاله، فصل و امثال اینها استفاده کرده است ولى در این کتاب براى تعیین عناوین بخش‌هاى کلى از اصطلاحاتى نو و بى سابقه همچون نهج و نمط و براى فصول فرعى از عناوینى مانند اشاره، تنبیه، وهم و تنبیه استفاده کرده است، نهج در لغت به معنى راه روشن و نمط بمعنى سفره گسترده می‌باشد. بوعلى در بخش منطق ده نهج و در بخش فلسفه ده نمط ایجاد کرده است که علتش را این طور بیان کرده‌اند زیرا منطق وسیله‌اى براى تسلیم راه‌هاى حدّ و برهان پس ابواب آن راههایى براى یادگیرى سایر علوم هستند و چون ابواب فلسفه طبیعى و الهى خود بالذات مطلوبند پس بمنزله خوان‌هاى گسترده براى جویندگان حکمت مى باشند. اما براى تعیین فصول فرعى آنها که مهم و اساسى و نیازمند استدلال هستند از عنوان اشاره و از آنها که روشن و فرعى‌اند با تنبیه و از آراء نادرست با وهم یاد شده است.

از دیگر ویژگی‌هاى کتاب اشارات را نثر شیوا و ادیبانه آن دانسته‌اند البته این حالت در تمام آثار شیخ الرئیس مشهود و ملموس است لکن اوج آن را در «اشارات و تنبیهات» مى توان ملاحظه کرد. بیان مطالب در قالب عباراتى موجز که نمونه‌هاى فراوانى در اشارات وجود دارد تا جایى که مى توان کل اشارات را به همین شکل دانست و شاهد آن نیز عبارتى از خواجه نصیر است که می‌گوید: «کتاب او مشتمل بر اشارات به مطالبى است که امّهاتند و مشمول از تنبیهات به مباحثى است که مهمّاتند پر از جواهراتى که به منزله فصول‌اند و در بردارنده کلماتى که بیشتر آنها به منزله نصوص مى باشند. کتاب او بیانى اعجاز گونه با عباراتى مرجز و اشاراتى زیبا با کلماتى دلکش دارد که همت‌هاى بلند را براى فراگیرى کنه معانى خود متوقف ساخته و آرزوها را بر اطلاع از مقاصد خود کوتاه کرده است. خود شیخ الرئیس در آغاز کتاب می‌گوید اى کسى که بر تحقیق حق حریص هستى من در این «اشارات و تنبیهات» اصول و جمله‌هائى از حکمت را به تو هدیه مى کنم که اگر تیز هوشى خود را به کار بندى تفریع و تفصیل آنها بر تو آسان خواهد بود. در آغاز بخش حکمت نیز می‌گوید مطالب این کتاب اشاراتى به اصول، و تنبیهاتى بر جمله‌هایى است که هر کس فهم آنها برایش میسّر شود بینا گردد وکسى که درک این مطالب بر او دشوار آید سخن صریح تر او را بهره مند نسازد براى توفیق باید بر خدا توکل کرد و من دوباره وصیّتم را تکرار و برخواهشم اصرار مى ورزم که بخل به خرج دهید از اینکه مطالب این کتاب در اختیار کسى قرار گیرد که واجد شرایط مندرج در آخر این کتاب نمی‌باشد. و نهایتاً مهمترین ویژگى اشارات را تبیین اصول ومبانى عرفان در فلسفه مى توان به حساب آورد زیرا اشارات تنها اثر فلسفى جامع ابن سینا ست که به جاى بخش ریاضى سه فصل آخر آن مشتمل بر عرفان و تصوّف است او براى اولین بار از عرفان در فلسفه و آن هم در شریف ترین بخش آن یعنى الهیات سخن گفته است او در نمط هشتم، نهم و دهم این کتاب از اصول و مبانى عرفان بحث کرده، اصطلاحات عرفانى را به نیکو ترین وجهى توضیح داده و با استمداد از مقام رفیع علمى و شهرت عظیمى که در طب و فلسفه داشته از کرامات و خوارق عادات مشایخ صوفیّه رفع استبعاد کرده و آنها را موّجه و قابل قبول دانسته است. و این کار او یعنى گفتگو از مقامات و حالات و واردات ومشاهدات و مصطلحات اهل عرفان در فلسفه قبل از او نظیر نداشته و کارى بدیع و بى سابقه است.

ویژگى منطق اشارات

اما ویژگى بخش منطق اشارات را مى توان فاصله‌اى که بوعلى از فلاسفه مشاء گرفته و مطالب را به دلخواه و سلیقه خود تنظیم کرده است، دانست. ابداعات و نوآوریهاى او در بخش فلسفه الهى به حدّى چشم گیر است که مى توان حکم کرد او تحت تأثیر جهان بینى اسلامى، فلسفه ارسطوئى را در این بخش کمال مطلوب نیافته و درصدد تأمین نظام فلسفى جدیدى بوده است. اما در بخش منطق، اصول و قواعدى که حکیم یونانى تأسیس کرده آنچنان محکم و استوار بوده که همه دانشمندان بعد از او تا به امروز، نه از باب تقلید صرف که از جهت اتقان و جامعیّت در آن به دیده احترام و خضوع نگاه کرده‌اند و چنانکه از قول ابن سینا نقل شده است بعد از ارسطو کسى پیدا نشده است که بر منطق او چیزى بیافزاید یا نقصان و قصورى را براى آن ثابت کند.

تغیییرات شیخ در تبویب منطق

اما شیخ الرئیس تحولات و تغییراتى را در تبویب و تنظیم مباحث منطق اعمال کرده است که البته ابن خلدون آنها را به منطقیان متأخر مانند امام فخر رازى نسبت می‌دهد ولى حق آن است که همه این دخل و تصرفها از جانب ابن سینا بوده است، قبل از فخر رازى، آنها را در آثار فلسفى او به خصوص اشارات مى بینیم. اکنون به بعضى از آنها اشاره مى کنیم.

ابن سینا موضوع منطق را در اشارات به جاى معقولات ثانیه «موصل تصورى و تصدیقى» معرفى کرده است. موصل تصورى یعنى معلوم تصدیقى از آن جهت که به کشف مجهول تصدیقى مى انجامد و حجت نامیده می‌شود به عقیده او کار منطقى در این خلاصه می‌شود که مبادى قول شارح و چگونگى تألیف آنها به صورت حد یا رسم را بشناسد و همچنین مبادى حجت و چگونگى ترکیب آنها به صورت قیاس، یا خود آن را بشناسد بنابراین مباحث منطق را به دو بخش تصور و تصدیق تقسیم مى‌کند. او اساس این تقسیم بندى مباحث مربوط به حدّ و رسم را که در منطق ارسطوئى در کتاب برهان از آن گفتگو مى شد بر باب قضایا مقدم داشته و نهج دوم پس از بحث از کلیات خمس به تعریف حد و رسم و بیان اقسام آن می‌پردازد تا همه مباحث مربوط به تصورات قواعد کشف مجهول تصورى یکجا و پیش از مباحث تصدیقات قرار گیرد و این تغییر مهم و ضرورى که ابن سینا در منطق انجام داده مورد پذیرش دانشمندان بعد از او قرار گرفته است. از آنجا که تمام معلومات ذهنى، اعم از تصورى و تصدیقى به وسیله الفاظ از ذهنى به ذهن دیگر انتقال مى یابند و میان لفظ و معنى ملازمه و رابطه وجود دارد و چه بسا احوال لفظ در احوال معنى اثر کند بر منطقیان لازم است که در آغاز این علم، بخشى عمومى از الفاظ نیز عنوان کنند و ابن سینا در آثار منطقى خود بحث الفاظ را در ابتداى منطق آورده و از اقسام دلالت لفظى بحث کرده است. ابن سینا در کتاب «اشارات و تنبیهات» نیز مانند «دانشنامه علائى» و «نجات» فقط به بحث برهان و مغالطه از صناعات خمس اکتفا کرده و از خطاب وجدل و شعر سخنى نگفته است. زیرا اگر هدف از فراگیرى منطق احقاق حق و اثبات واقع است و اعتقاد جازم مطابق با واقع جز از طریق برهان به دست نمى‌آید و اگر منطق مى خواهد که نه خود در تفکر گرفتار اشتباه گردد و نه مغالطه دیگران او را به اشتباه‌اندازد و هم گرفتار شدگان در دام مغالطات را نجات دهد، باید لغزشگاهاى، فکر و اسباب مغالطه را بشناسد بنابراین فرا گرفتن صناعت برهان و مغالطه بر طالبان علم واجب است تا به کمک آنها حقیقت را آنچنان که هست در یابند و از شر مغالطه و مغالطه گران امان یابند. اما صناعت‌هاى جدل، خطابه و شعر چون خارج از اغراض منطق (رسیدن به حقیقت و دورى از خطاى در تفکر) مى باشند و غالباً ً براى صلاح مدنیت و فایده عامه مردم است بحث از آنها در منطق ضرورتى ندارد بسیارى از دانشمندان اسلامى روش او را در غیر کتاب «شفا» پسندیده‌اند زیرا در «شفا» همه صناعات خمس را آورده است و از صناعات جدل، خطابه و شعر به اختصار بحث کرده‌اند (خواجه نصیرالدین طوسى به روش قدما در أساس الاقتباس و منطق تجرید از همه صناعات خمس به تفصیل سخن گفته است). در بخش فلسفه نیز همانطور که قبلا بدان اشاره شد بوعلى خواسته از فلسف مشاء فاصله بگیرد. او در این کتاب از یکسو در جهت هماهنگ کردن مبانى فسفه مشائى با اصول و قواعد دینى و تأسیس نظام فلسفى هماهنگ با جهان بینى اسلامى و از سوى دیگر در جهت نزدیک کردن فلسفه به عرفان و تبیین اصول و مبانى عرفانى با دلایل و براهین فلسفى تلاش و مجاهدت بسیارى به خرج داده است که تلاشهاى او گاهى به نوآوریهائى در ساختار تفکر مشائى و خلق آرا و براهین جدید به ویژه در مباحث ربوبى، و اختصاص سه نمط آخر این کتاب به مباحث عرفانى منجر شده است. تحولات و نوآوریهائى که براى عامّه خوانندگانى که شیفته فلسفه مشائى بوده و به آن تعصب مى ورزیده‌اند قابل تحمل نبوده و شاید یکى از عوامل که ابن سینا را بر آن داشته که مطالب این کتاب را به صورت رمز و اشاره بیان نماید و درباره این کتاب به طور بى سابقه‌اى سفارش به امساک و خسّت (بخل ورزیدن) کند همین باشد که او مى خواسته مباحث فلسفى و مطالب عرفانى که در این کتاب بیان کرده از دسترس ایشان دور نگه دارد. و بار دیگر در پایان کتاب در ذیل عنوان «خاتمه و وصیّه» براى خواننده این کتاب شرایطى را تعیین مى‌کند و معاهده و پیمان مى خواهد که این مطالب در اختیار نا اهلان قرار نگیرد و در صورت تخلف خداى عزوجل را حکم و و کیل قرار می‌دهد.

نظام فلسفى که بوعلى در کتاب اشارات

نظام فلسفى که بوعلى در کتاب اشارات عرضه کرده است بیش از همه صبغه مشائى و ارسطوئى دارد و او بیش از دیگران در تبویب، تنظیم و تبیین و تکمیل این فلسفه سهم دارد، ولى در عین حال فقط یک فیلسوف شارح نبوده و پیروى او کورکورانه و تعجب آمیز نیست. بلکه او در بعضى موارد و به ویژه در مباحث الهى کوشیده است در ساختار تفکر مشائى نوآورى کند وبه کمک آراء افلاطونى و به خصوص عناصر عرفانى و اشراقى فلسفه نوافلاطونى و از همه بالاتر به مدد جهان بینى اسلامى نظام فلسفى نوینى بنیاد نهد که نوآوریها و آمیزه‌هاى غیر ارسطویى در کتاب اشارات بهتر مشهود است براى نمونه در بخش الهیات می‌گوید از آنجا که موضوع فلسفه «موجود بما هر موجود» است همیشه مسأله هستى، در تفکر فلسفى از اهمیت ویژه‌اى برخوردار بوده است ابن سینا هستى شناسى خود را از مفهوم وجود آغاز مى‌کند و جود و موجود از بدیهى ترین مفاهیمى هستند که درباره آنها هیچ توضیحى جز شرح الاسم نمى توان داد و مفهومى اعم از محسوس است و نه آن گونه که بعضى از مردمان توهم کرده‌اند مساوى با آن در قسمت منطق بخش مقولات می‌گوید مفهوم وجود با آنکه مشترک معنوى است و بر همه موجودات به یک معنى صدق مى‌کند اما در عین حال مفهومى مشکّک است که صدق آن بر افرادش به کمى و زیادى و شدّت و ضعف است. اما مسئله مهمترى در نظام هستى شناسى فارابى و ابن سینا نقش محورى دارد مسأله تمایز میان وجود و ماهیت است. از جمله دلایلى که او بر تمایز وجود از ماهیت در ذهن می‌آورد این است که گاهى هستى چیزى بر ما معلوم است اما نمى دانیم که چیست به مثل آنکه در وجود حیات شک نداریم اما ماهیت وحقیقت آن بر ما مجهول است. و گاهى برعکس ماهیت چیزى بر ما معلوم است و مى دانیم که چیست اما نمى دانیم که آیا هست یا نه؟ مثل آنکه مى دانیم که مثلث از خط و سطح است ومعناى آن را در مى یابیم اما نمى دانیم که آیا در خارج وجود مستقل واقعى دارد یا نه؟ پس از آنجا که معلوم غیر از نامعلوم است آشکار مى گردد که و جود غیر از ماهیّت است. بوعلى به علاوه بر تمایز وجود از ماهیت بر مسئله عروض وجود بر ماهیّت در ذهن نیز توجه کرده و می‌گوید: اما هستى ماهیت چیزى و جزئى از ماهیت چیزى نیست یعنى چیزهایى که داراى، ماهیتند، هستى داخل در مفهوم آنها نیست بلکه عارض بر آنهاست اما درباره این که آیا در جهان خارج هم وجود عارض بر ماهیت است یا نه و اگر نه پس در خارج اصالت با وجود است یا ماهیت، بحث مستقلى تحت این عناوین در آثار شیخ الرئیس دیده نمی‌شود عرفان و تصوف نیز همانطور که گفته شد به جاى ریاضى در «اشارات و تنبیهات» بوعلى جایگزین گردیده است نمط هشتم، نهم و دهم اختصاص به این بحث دارد مخصوصاًً نمط نهم که به قول فخر رازى از عالى ترین و مهم ترین قسمتهاى کتاب اشارات است.

سریان عشق در همه اشیاء

ابن سینا در نمط هشتم از یکى از اصول مهم تصوف یعنى سریان عشق در همه اشیاء سخن به میان آورده است. البته او در کتاب اشارات به همین مقدار از توضیح اکتفا کرده است چون به دقت بنگرى براى هر یک از اشیاء جسمانى کمالى مخصوص به آن خواهى یافت، و عشقى ارادى یا طبیعى به سوى آن کمال و وقتى از آن کمال دور باشد شوق طبیعى یا ارادى به سوى آن کمال دارد و این رحمتى از غایت خداوندى است.

منازل سیر و سلوک

وى در نمط نهم نیز به تعریف زاهد، عابد و عارف و تفاوت درجه هر کدام سپس به بیان هدف هر یک از اینها از زهد و عبادت و اینکه عارف مطلوبى جز خدا ندارد پرداخته است. او سپس از اولین منزل سیر و سلوک که اهل عرفان آنرا اراده نامیده‌اند و سالک در آن مرحله به نام مرید نامیده می‌شود سخن گفته است. اراده عبارتست از نوعى شوق و رغبت که در اثر برهان یا تعبدو ایمان در انسان براى چنگ زدن به دستگیره با استحکام حقیقت پدید مى‌آید آنگاه سر و باطن او به جنبش مى‌آید تا به اتصال به حقیقت دست یابد این که ابن سینا اراده را اول منزل خوانده است البته مقصور بعد از یک سلسله منازل دیگر است، که آنها را بدایات و ابواب و معاملات واخلاق مى نامند. یعنى از آنجا که در اصطلاح عرفا اصول خوانده می‌شود و حالت عرفانى پدید مى‌آید اراده اول منزل است. او از ریاضت و اهداف آن بحث مى‌کند و زهد حقیقى را براى از بین بردن موانع و شواغل خارجى، و عبادت و قول و سماع را به جهت تهذیب نفس و فکر لطیف و عشق عفیف را براى تلطیف سرّ مفید می‌داند. در مرحله بعد وقت و وجد را تعریف مى‌کند عارف چون در اراده و ریاضت پیش رود در اوّلین منزل از منازل وجدان انوارى بر قلبش طلوع مى‌کند که لذیذ است و به سرعت مى گذرد گوئى